INSTRUKCJA TECHNICZNA - Komputerowy Program żywieniowy DietaPro.pl W celu rozpoczęcia pracy z programem należy się zalogować standardowe hasło programu to admin możliwość wprowadzenia własnego hasła poprzez menu: narzędzia->prawa dostępu I. Dane osobowe WPROWADZANIE DANYCH O PACJENCIE okno: NUTRITION/WYWIADY DODAJ umożliwia wprowadzenie danych nowego pacjenta: Modyfikuj umożliwia modyfikację/zmianę wprowadzonych danych
Barwa żółta pól edycyjnych, która pojawia się po komendach: DODAJ lub Modyfikuj to informacja o gotowości programu do przyjęcia nowych danych. Bazy produktów i potraw dostępne do wyboru: Baza IŻŻ baza opracowana w Instytucie Żywności i Żywienia Baza własna baza opracowana wyłącznie dla programu DietaPro Baza USGov baza amerykańska Do konstruowania jadłospisu nie jest konieczne wypełnienie wszystkich aktywnych pól, ale wtedy nie zostaną wykorzystane wszystkie możliwości programu (m.in. porównanie do norm, wyliczenie wartości odżywczej i zapotrzebowania na poziomie indywidulnym) Nr ankiety - unikalny w programie, większy od zera Przechodzenie między oknami za pomocą Tabulatora lub poprzez zaznaczenie myszą Aktywność fizyczna wybór jednej z siedmiu możliwości Kobieta w ciąży zalecany wybór trymestru ciąży i wpisanie masy ciała przed ciążą Kobieta karmiąca (laktacja) dostosowanie wartości energetycznej diety dobowej do indywidualnych potrzeb
PO WPISANIU DANYCH >> kliknij Zapisz lub Anuluj Wyliczenia programu: Wiek BMI Zalecany (optymalny dla zdrowia) zakres masy ciała funkcja dla osób dorosłych Zapotrzebowanie energetyczne - po poprawnym wprowadzeniu danych program wylicza zapotrzebowanie energetyczne (w kcal/dobę), które może być modyfikowane ± (np. gdy deficyt energetyczny ma wynosić 300kcal w okno należy wpisać -300) Zakres udziału białek, tłuszczy, węglowodanów przyswajalnych w realizacji ustalonego zapotrzebowania energetycznego wartości podawane są % oraz w gramach. wybór na suwaku konkretnych wartości % udziału białka, tłuszczy, węglowodanów w realizacji ustalonego zapotrzebowania energetycznego. Wybrane wartości (w gramach)
pojawiają się jako wartości referencyjne/normy w zakładce wywiad żywieniowy >> do tych wartości powinien być dostosowany komponowany jadłospis. Ustaw standard program proponuje poziom procentowego udziału białka, tłuszczy, węglowodanów >> możliwość samodzielnej modyfikacji poprzez: - wpisanie żądanej wartości - z klawiatury >> klawisze Z i A możliwość samodzielnego ustalenia ilości białka w diecie dobowej przypadającej na kg masy ciała (..g białka/kg masy ciała) II. Wywiad żywieniowy
Szukaj w bazie produktów w okno należy wpisać nazwę (wystarczy fragment nazwy produktu) szukanego produktu spożywczego a z listy produktów spożywczych nastąpi wybór alfabetyczny lub kontekstowy. Lista produktów zawiera standardowo wartość energetyczną (kcal), ilość białka(g), tłuszczy(g) i węglowodanów przyswajalnych(g) lub węglowodanów ogółem(g). Dodatkowo w kolejnych trzech kolumnach użytkownik może na bieżąco zdefiniować 3 z pośród 83 składników odżywczych reprezentowanych w bazie danych dolny prawy róg ekranu wybór składników do szczegółowego śledzenia. Szukając w bazie produktów użytkownik ma możliwość posortowania danych wg kolumn poprzez double click na ich nagłówek (czarna strzałka na nagłówku to informacja, że sortowanie może być rozpoczęte) Przykłady: kliknięcie nazwa produktu - produkty posortowane alfabetycznie, kliknięcie kcal - produkty posortowane wg kaloryczności, kliknięcie cynk produkty posortowane od tych najbogatszych w cynk do tych w których jego zawartość jest najniższa i tak z pozostałymi składnikami odżywczymi. <<< Eksport wybranych składników do Excela posortowane wg wybranego składnika produkty można przenieść do Excela, wydrukować i tak przygotowana listę przekazać pacjentowi. Po wybraniu opcji rynkowe lub jadalne program uwzględnia lub nie uwzględnia strat (% od procent udziału odpadków w produkcie)
IG (ostatnia kolumna) to informacji o indeksie glikemicznym produktu spożywczego. Dzień wpisywanie kolejnych dni Posiłek numeryczne wpisywanie kolejnych posiłków wg zasady: 1 - Pierwsze śniadanie 2 - Drugie śniadanie 3 Obiad 4 Podwieczorek 5 Kolacja 6 Dodatkowy posiłek - tzw. dojadanie I 7 Dodatkowy posiłek - tzw. dojadanie II 8 Dodatkowy posiłek - tzw. dojadanie III Waga dla produktów spożywczych/potraw należy wpisać ilość gram. Dla suplementów należy wpisać ilość dawek np. jeśli ma być 1 kapsułka to wpisać należy 1) Zestawienie miar gospodarczych z gramaturą (np. standardowa łyżeczka cukru to 5 g) PROCENT ENERGII UZYSKIWANY Z POSZCZEGÓLNYCH POSIŁKÓW w formie tabelki Produkt, po wybraniu z listy przepisywany jest na prawą część ekranu a użytkownik powinien wpisać gramaturę produktu, oraz numer posiłku w którym produkt występuje i użyć przycisku wstaw.
Po wstawieniu produkt pojawia się w tabeli w dolnej części ekranu, a program podaje wartość odżywczą bieżącego jadłospisu. Jeśli dane o pacjencie są kompletne to program wyświetla również normy sprecyzowane w oknie dane osobowe (suwak % udziału składników energiodajnych) oraz normy/wartości referencyjne dla pozostałych składników odżywczych ustalone stosownie do płci, wieku i stanu fizjologicznego. Program osobno wylicza wartości uzyskane z diety i suplementów. Podgląd pojedynczych wywiadów żywieniowych/ jadłospisów Pokaż wszystkie to podgląd wszystkich wprowadzonych wywiadów żywieniowych/ jadłospisów Możliwość wydruku wywiadów/ jadłospisów, Możliwość zapisu wywiadów/ jadłospisów w formacie pdf, Możliwość exportu wywiadów/ jadłospisów do excela, Na wydruku jadłospisów oprócz produktów spożywczych zawartych w diecie widoczne są informacje o kaloryczności poszczególnych posiłków, kaloryczności diety dobowej włącznie z zawartością białka, węglowodanów przyswajalnych i tłuszczu. Tabelaryczne zestawienie składników dla których zastosowano skróty w języku polskim oraz angielskim Nazwa polska Skrót polski Nazwa angielska Skrót angielski Odpadki %od Trash %tra Wartość energetyczna kj(kilodżule) E-kJ Energy value kj En-kJ Wartość energetyczna kcal (kilokalorie) E-kcal Energy value kcal En-kcal Białko ogółem B-og Protein Total Protein Białko zwierzęce B-zw Animal Protein AnimalP
Białko roślinne B-roś Vegetable/Plant Protein PlantP Tłuszcze Tłuszcz Fats Fats Węglowodany ogółem Węg-og Carbohydrates Total Carboh Witamina A (ekwiwalent retinolu) Wit A Vitamin A (retinol equivalent) Vit A Retinol Retinol Retinol Retinol Beta-karoten Beta-ka Beta-carotene Beta-ca Witamina D Wit D Vitamin D Vit D Witamina E Wit E Vitamin E Vit E Witamina B1 Wit B1 Vitamin B1 Vit B1 Witamina B2 Wit B2 Vitamin B2 Vit B2 Witamina PP Wit PP Vitamin PP Vit PP Witamina B6 Wit B6 Vitamin B6 Vit B6 Foliany Foliany Folians Folians Witamina B12 WiB12 Vitamin B12 ViB12 Witamina C Wit C Vitamin C Vit C Nasycone Kwasy Tłuszczowe 4:0 NKT 4:0 Saturated Fatty Acids 4:0 SFA 4:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 6:0 NKT 6:0 Saturated Fatty Acids 6:0 SFA 6:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 8:0 NKT 8:0 Saturated Fatty Acids 8:0 SFA 8:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 10:0 NKT10:0 Saturated Fatty Acids 10:0 SFA10:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 12:0 NKT12:0 Saturated Fatty Acids 12:0 SFA12:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 14:0 NKT14:0 Saturated Fatty Acids 14:0 SFA14:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 15:0 NKT15:0 Saturated Fatty Acids 15:0 SFA15:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 16:0 NKT16:0 Saturated Fatty Acids 16:0 SFA16:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 17:0 NKT17:0 Saturated Fatty Acids 17:0 SFA17:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 18:0 NKT18:0 Saturated Fatty Acids 18:0 SFA18:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe 20:0 NKT20:0 Saturated Fatty Acids C 20:0 SFA20:0 Nasycone Kwasy Tłuszczowe ogółem NKT tot Saturated Fatty Acids total SFA tot
JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 14:1 JNKT14: Mono Unsaturated Fatty Acids 14:1 MUFA14: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 15:1 JNKT15: Mono Unsaturated Fatty Acids 15:1 MUFA15: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 16:1 JNKT16: Mono Unsaturated Fatty Acids 16:1 MUFA16: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 17:1 JNKT17: Mono Unsaturated Fatty Acids 17:1 MUFA17: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 18:1 JNKT18: Mono Unsaturated Fatty Acids 18:1 MUFA18: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 20:1 JNKT20: Mono Unsaturated Fatty Acids 20:1 MUFA20: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe 22:1 JNKT22: Mono Unsaturated Fatty Acids 22:1 MUFA22: JednoNienasycone Kwasy Tłuszczowe Ogół JNKTtot Mono Unsaturated Fatty Acids total MUFAtot WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 18:2 WNKT18:2 PoliUnsaturated Fatty Acids 18:2 PUFA18:2 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 18:3 WNKT18:3 PoliUnsaturated Fatty Acids 18:3 PUFA18:3 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 18:4 WNKT18:4 PoliUnsaturated Fatty Acids 18:4 PUFA18:4 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 20:3 WNKT20:3 PoliUnsaturated Fatty Acids 20:3 PUFA20:3 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 20:4 WNKT20:4 PoliUnsaturated Fatty Acids 20:4 PUFA20:4 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 20:5 WNKT20:5 PoliUnsaturated Fatty Acids 20:5 PUFA20:5 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 22:5 WNKT22:5 PoliUnsaturated Fatty Acids 22:5 PUFA22:5 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe 22:6 WNKT22:6 PoliUnsaturated Fatty Acids 22:6 PUFA22:6 WieloNienasycone Kwasy Tłuszczowe ogół WNKTtot PoliUnsaturated Fatty Acids total PUFAtot Cholesterol Cholest Cholesterol Cholest Izoleucyna Ile Isoleucine Ile Leucyna Leu Leucine Leu Lizyna Lys Lysine Lys Metionina Met Methionine Met Cystyna Cys Cistyn Cys Fenyloalanina Phe Phenylalanine Phe Tyrozyna Tyr Tyrosine Tyr Treonina Thr Threonine Thr Tryptofan Trp Tryptophan Trp
Walina Val Valine Val Arginina Arg Arginine Arg Histydyna His Histidyne His Alanina Ala Alanine Ala Kwas asparaginowy Asp Aspartic acid Asp Kwas glutaminowy Glx Glutamic acid Glx Glicyna Gly Glycyne Gly Prolina Pro Proline Pro Seryna Ser Serine Ser Sacharoza Sacharo Saccharose Sacchar Laktoza Laktoza Lactose Lactose Skrobia Skrobia Starch Starch Błonnik pokarmowy Błonnik Dietary fiber Fiber Jod Jod Jodine Jodine % energii z białka %E-B % Energy from protein % E-P % energii z tłuszczu %E-T % Energy from fat % E-F % energii z węglowodanów %E-W % Energy from carbohydrates %E-CHO % energii z alkoholu %E-Alk % Energy from alcohol %E-Alc Węglowodany przyswajalne W-przys Digestive Carbohydrates Dige-CHO III. Analiza Zakładka analiza to możliwość zapoznania się z wartością odżywczą diety z wybranego okresu czasu wraz z podaniem właściwych dla danej osoby norm na poziomie RDA (poziom zalecanego spożycia) lub AI (poziom wystarczającego spożycia) okna w czerwonych ramkach.
Opcje analizy: - wszystkie posiłki -wybrane posiłki (np. tylko obiady ze wszystkich lub pojedynczych dni wywiadu żywieniowego lub jadłospisu) - średnie z wywiadów/jadłospisów z dowolnej liczby dni - analiza wartości odżywczej wyłącznie z diety - analiza wartości odżywczej wyłącznie z suplementów - analiza wartości odżywczej dieta+suplementy Przycisk oblicz służy do odświeżania wyników wymagane przy każdorazowej modyfikacji jadłospisu i wyborze opcji analizy.
IV. Opis badań to: Zdefiniowanie parametrów badania/obserwacji/projektu itp. Wybór stopnia realizacji normy/wartości referencyjnej (sygnalizowany procentowy przedział dla norm +/- %) Wybór języka w którym program ma funkcjonować >> dolna lewa strona ekranu (polski/ angielski). Pokaż normy na wydruku - zadecydowanie czy normy maja być widoczne na wydruku czy wydruk analizy diety ma być wykonany bez pokazania norm Pomoc kontekstowa znak! na wydruku w kolumnie z normą to sposób sygnalizowania o wystąpieniu niedoboru lub nadmiaru danego składnika odżywczego w diecie. Fragment przykładowego wydruku:
V. Potrawy Z podaniem norm i % realizacji norm
Za pomocą zakładki potrawy można: definiować nową potrawę po wciśnięciu tego przycisku program nadaje unikalny kod potrawy a użytkownik proszony jest o podanie jej nazwy. Następnie należy przystąpić do konstruowania potrawy wybierając produkty udostępnione w lewej górnej części ekranu oraz podając gramaturę poszczególnych produktów spożywczych z których tworzona jest potrawa. Po zakończeniu tego procesu należy użyć przycisku <Zapisz zmiany w potrawie>. Program automatycznie przelicza wartości potrawy na 100g. Od tego momentu, tak zdefiniowana potrawa własna staje się częścią bazy danych i może być wykorzystywana zarówno do tworzenia nowych jadłospisów jak i stać się elementem kolejno definiowanej potrawy własnej.
powielić istniejącą potrawę (<powiel potrawę>) program udostępnia skład potrawy, użytkownik ma możliwość dokonywać modyfikacji składu i gramatury potrawy a następnie zapisać jako nową potrawę własną. zmodyfikować już istniejącą potrawę (<udostępnij potrawę do edycji>) potem postępowanie analogiczne do powyższego Po zakończeniu zmian należy pamiętać o wciśnięciu przycisku <Zapisz zmiany w potrawie> Przyciski są aktywowane i blokowane (kolor szary) w taki sposób aby użytkownikowi ułatwiać właściwy wybór. VI. KALKULATOR WYSIŁKU Po lewej stronie ekranu zaprezentowana jest lista rodzajów aktywności. Po wybraniu interesującej nas aktywności wpisaniu czasu trwania (w minutach) i podaniu masy ciała osoby ćwiczącej program podaje przybliżoną wartość spalonych w tym czasie kcal.
okno: NORMY/NORMS Tu: Zapoznanie się z obowiązującymi w Polsce wartościami referencyjnymi dla wszystkich grup ludności okno: NARZĘDZIA/TOOLS Tu: Indeksacja/ porządkowanie Nowe badania Zapisanie wywiadów/ jadłospisów w archiwum Odczytywanie wywiadów/jadłospisów uprzednio zapisanych w archiwum Dołączenie Bazy USA Odłączenie Bazy USA Prawa dostępu - ustawienie nazwy i hasła użytkownika
Okno: PRODUKTY/PRODUCTS Tu: Podgląd ilości składników odżywczych: - w 100g wszystkich znajdujących się w programie produktów/ potraw - w 1 dawce odżywki/ suplementu Dopisywanie do bazy nowych produktów spożywczych, odżywek/ suplementów Aktywne okna podświetlone na żółto Usuwanie Poprawianie