SPIS TREŚCI 1. Od wydawcy...11 2. Od autora...12 3. Rozmowa z autorem...13 4. Układ mięśniowy... 26 Mięśnie klatki piersiowej... 26 Mięśnie brzucha... 27 Mięśnie grzbietu... 30 Mięśnie kończyny górnej... 34 Mięśnie kończyny dolnej... 44 5. Trening w terenie... 56 6. Ćwiczenia dla mężczyzn... 62 Mięśnie klatki piersiowej... 64 K1 Wyciskanie sztangi w leżeniu na ławce płaskiej...64 K2 Wyciskanie sztangielek wąsko w leżeniu na ławeczce poziomej...66 K3 Rozpiętki w leżeniu na ławeczce poziomej...68 K4 Wyciskanie na maszynie...70 K5 K6 Wyciskanie sztangielek w leżeniu na ławeczce głową w dół...72 Przenoszenie sztangielki w leżeniu na ławce głową w dół...74 K7 Butterfly...76 3
SPIS TREŚCI Mięśnie grzbietu... 78 G1 Podciąganie na drążku...78 G2 Przyciąganie uchwytu maszyny siedząc...80 G3 Przyciąganie jednorącz uchwytu wyciągu poziomego...82 G4 Przyciąganie oburącz uchwytu wyciągu poziomego...84 G5 Przyciąganie drążka wyciągu pionowego...86 G6 Przyciąganie jednorącz sztangielki w opadzie tułowia...88 Mięśnie obręczy barkowej... 90 O1 Wyciskanie sztangielek siedząc...90 O2 Wyciskanie sztangi siedząc...92 O3 Unoszenie sztangielek bokiem w górę siedząc...94 O4 Unoszenie sztangielek bokiem w górę w opadzie tułowia...96 4
SPIS TREŚCI Mięśnie trójgłowe ramienia... 98 TR1 Wyprosty przedramion stojąc przy wyciągu...98 TR2 Francuskie wyciskanie krzywki stojąc...100 TR3 Francuskie wyprosty stojąc odwrotnie do wyciągu dolnego...102 TR4 Francuskie wyprosty sztangielką siedząc...104 TR5 Uginanie przedramion na poręczach...106 Mięśnie dwugłowe ramienia... 108 DR1 Zginanie przedramion obciążonych sztangielkami siedząc na ławeczce...108 DR2 Zginanie przedramion obciążonych sztangą...110 DR3 Zginanie przedramion przy modlitewniku...112 DR4 Zginanie przedramienia stojąc tyłem do wyciągu jednorącz...114 DR5 Zginanie przedramion stojąc przodem do wyciągu...116 5
SPIS TREŚCI Mięśnie brzucha... 118 B1 Spinanie mięśni brzucha wisząc na drążku...118 B2 Spinanie mięśni brzucha na maszynie...120 B3 Spinanie mięśni brzucha w leżeniu na ławeczce skośnej...122 B4 Unoszenie bioder w leżeniu na ławeczce skośnej...124 Mięśnie brzuchate łydki... 126 BŁ1 Wspięcia na palcach...126 Mięśnie nóg... 128 N1 Przysiady ze sztangą na barkach...128 N2 Spacer ze sztangielkami...130 N3 Przysiady ze sztangą na klatce piersiowej...132 N4 Wypychanie na suwnicy...134 N5 Wyprosty nóg na maszynie...136 N6 Zginanie nóg na maszynie...138 N7 Przywodzenie i odwodzenie nóg na maszynie...140 6
SPIS TREŚCI 7. Ćwiczenia dla kobiet... 142 Mięśnie klatki piersiowej... 144 K1 Wyciskanie sztangi na ławce głową do góry...144 K2 Wyciskanie sztangielek w leżeniu na ławeczce głową do góry...146 K3 Krzyżowanie linek wyciągów...148 K4 Rozpiętki w leżeniu na ławeczce głową do góry...150 K5 Wyciskanie sztangielek wąsko...152 K6 Przenoszenie sztangielki na ławeczce poziomej...154 Mięśnie grzbietu... 156 G1 Podciąganie na maszynie...156 G2 Przyciąganie oburącz uchwytu wyciągu poziomego...158 G3 Przyciąganie drążka wyciągu pionowego...160 7
SPIS TREŚCI Mięśnie obręczy barkowej... 162 O1 Wyciskanie sztangi siedząc...162 O2 Wznosy drążka wyciągu wzdłuż tułowia...164 O3 Unoszenie sztangielek bokiem w górę stojąc...166 O4 Unoszenie sztangielek bokiem w górę w opadzie tułowia...168 O5 Wyciskanie sztangielek siedząc...170 O6 Unoszenie sztangielek przodem w górę...172 Mięśnie trójgłowe ramienia... 174 TR1 Francuskie wyprosty krzywką stojąc...174 TR2 Wyprosty przy wyciągu stojąc...176 TR3 Francuskie wyprosty sztangielką stojąc...178 TR4 Wyprosty przedramion stojąc odwrotnie do wyciągu górnego...180 Mięśnie dwugłowe ramienia... 182 DR1 Zginanie przedramion obciążonych sztangą...182 DR2 Zginanie przedramion obciążonych sztangielkami...184 8
SPIS TREŚCI DR3 Zginanie przedramion przy modlitewniku...186 DR4 Zginanie przedramion obciążonych sztangielkami siedząc na ławeczce...188 Mięśnie brzucha... 190 B1 Spinanie mięśni brzucha w leżeniu przy ławeczce...190 B2 Spinanie mięśni brzucha na poręczach...192 B3 Spinanie mięśni brzucha na maszynie...194 B4 Spinanie mięśni brzucha na ławeczce...196 Mięśnie nóg... 198 N1 Spacer ze sztangielkami...198 N2 Przysiady ze sztangą na klatce piersiowej...200 N3 Wyprosty nóg na maszynie...202 N4 Zginanie nóg na maszynie...204 N5 Przywodzenie i odwodzenie nóg na maszynie...206 8. Właściwa dieta warunek efektów treningowych... 208 9. Trening aerobowy... 228 10. Przyszłość siłowni... 242 11. Dziennik postępu treningowego... 252 12. Słownik... 256 9
Rozmowa z autorem Rozmowa z autorem Dlaczego warto uprawiać ćwiczenia siłowe? Ćwiczenia siłowe są najpopularniejszą formą ruchu oprócz biegania czy jazdy na rowerze. Gdy zaczynamy trenować, wszystko się zmienia w organizmie. Poprzez trening siłowy możemy zyskać zdrowie, ponieważ wydzielanie hormonów w organizmie stabilizuje się, poprzez dietę stabilizują się przemiany metaboliczne, poprzez trening Leszek Michalski siłowy mięśnie poddawane są obciążeniom, które powodują, że te mięśnie są aktywne, że nie ma zastoju. Jest to cykliczna, regularna praca nad całym organizmem, pobudzająca nie tylko mięśnie, ale również organy wewnętrzne i przemiany metaboliczne. Poprawia się również zdrowie psychiczne. Ludzie nadpobudliwi mogą wyładować swoją agresję, ludzie pasywni, smutni, pozbawieni sił witalnych stają się inni. Mam takie doświadczenia ze swoimi podopiecznymi ci, którzy byli bardzo spokojni, stawali się przebojowi, mieli odwagę wypowiedzieć swoje zdanie, gdy zmieniała się ich sylwetka, zaczynali bardziej wierzyć we własne siły: podejmowali dyskusję, nie bali się wyzwań. Jeszcze niedawno trening siłowy nie był postrzegany pozytywnie przez inne dyscypliny sportu. Na przykład w lekkiej atletyce tzw. siłówka była tylko raz w tygodniu, i to w poniedziałek. Dzisiaj myślenie na temat treningu siłowego tak bardzo się zmieniło, że wszystkie dyscypliny sportu, łącznie z szachami, warcabami i brydżem, uprawiają trening siłowy, ponieważ przez trening siłowy można poprawić kondycję i sprawność, także umysłową. Jako trenerzy pomagamy zawodnikom wszystkich dyscyplin sportu. Trenowałem żużlowców, koszykarzy i wioślarzy pod kątem wzrostu siły i wytrzymałości mięśniowej. Obserwuję również na siłowni dużo studentów przed sesją, ponieważ potrzebują oni wtedy szybszej regeneracji psychicznej i dlatego męczą mięśnie, pobudzając do pracy cały organizm i intensyfikując przemiany metaboliczne, co zapewnia lepsze przyswajanie i zamianę składników pokarmowych na energię oraz szybsze oczyszczanie organizmu z produktów przemiany materii. Wysiłek fizyczny daje relaks i komfort psychiczny. 13
T TRENING W TERENIE Zorganizowanie sobie substytutu siłowni w lesie, na polanie to naprawdę nic trudnego! Wystarczy kilka kamieni odpowiedniej wagi albo leżących konarów drzew. Jeżeli przebywacie w jakimś ośrodku wypoczynkowym, wykorzystajcie różnego typu ławeczki, podwyższenia. Oto kilka propozycji ćwiczeń w terenie: Zacznijmy od mięśni naramiennych. Chwytamy w dłonie kamienie i wykonujemy unoszenie ramion bokiem w górę stojąc. Tak jak w czasie standardowego treningu na siłowni, wykonujemy ćwiczenia w seriach składających się z założonej liczby powtórzeń. Z tymi samymi kamieniami możemy wykonać unoszenie ramion przodem lub wyciskanie w górę. Konar drzewa może zastąpić sztangę, z którą wykonamy podstawowe ćwiczenie na mięśnie dwugłowe ramion uginanie przedramion. Pamiętajmy, że wykonywanie ćwiczeń w terenie nie zwalnia z obowiązku zachowania poprawnej techniki wykonywania ćwiczeń. Tak jak w czasie treningu na siłowni, należy spinać trenowane mięśnie, koncentrować się na określonych, stosowanych zasadach treningowych. 58
K3 MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ Rozpiętki w leżeniu na ławeczce poziomej ćwiczenie jednostawowe kształtuje mięśnie klatki piersiowej pozycja wyjściowa POZYCJA WYJŚCIOWA: Kładziemy się na ławeczce poziomej. Nogi ugięte w kolanach stawiamy na podłodze, pamiętając, że stabilizują one naszą sylwetkę. Trzymamy sztangielki nachwytem, grzbiet dłoni jest skierowany na zewnątrz. triceps mm obręczy barkowej mm klatki piersiowej WYKONANIE ĆWICZENIA: Sztangielki po obwodzie opuszczamy ruchem jednostajnym (wykonując ruch tylko w stawach barkowych!), kończąc poniżej linii ciała; sztangielki powinny znajdować się poniżej mięśni naramiennych. Następnie płynnie ruchem jednostajnie przyśpieszonym po obwodzie sztangielki przywodzimy do siebie, nie blokując ramion w stawach łokciowych, aż do zbliżenia się sztangielek. 68 mięśnie zasadnicze mięśnie pomocnicze kierunek ruchu
Rozpiętki w leżeniu na ławeczce poziomej K3 ODDYCHANIE: Podczas całej pracy ekscentrycznej (odwodzenia sztangielek) następuje wdech, a po wykonaniu 3/4 ruchu pracy koncentrycznej (przywodzenia sztangielek) intensywny wydech. ruch koncentryczny UWAGI: Ćwiczenie to różni się od pozostałych ćwiczeń tym, że praca jest wykonana tylko w jednym stawie, stawie barkowym. Ćwiczenie bardzo intensywnie angażuje mięśnie klatki piersiowej od przyczepów stawów barkowych. Ma za zadanie rozciągnięcie mięśni klatki piersiowej poprzecznie i nadanie jej pełnych kształtów. Często ćwiczenie to jest wykorzystywane jako ćwiczenie rozgrzewkowe, kiedy stosujemy zasadę Weidera wstępnego zmęczenia mięśni. ruch ekscentryczny WARIANTY ĆWICZENIA: Ćwiczenie to możemy wykonać na różnych ławeczkach, pod różnym kątem przyłożenia ciała takim działaniem możemy ukierunkować pracę mięśniową mięśni piersiowych na poszczególne przyczepy. triceps mm klatki piersiowej mm obręczy barkowej mięśnie zasadnicze mięśnie pomocnicze kierunek ruchu 69
G2 MIĘŚNIE GRZBIETU Przyciąganie oburącz uchwytu wyciągu poziomego ćwiczenie wielostawowe buduje i kształtuje masę mięśniową mięśni grzbietu ruch koncentryczny POZYCJA WYJŚCIOWA: Siedząc na ławeczce, trzymamy uchwyt tak, aby dłonie były skierowane grzbietem na zewnątrz na wysokości brzucha. WYKONANIE ĆWICZENIA: Przyciągamy uchwyt do brzucha, ale w taki sposób, żeby wprowadzić w ruch łopatkę w płaszczyźnie poziomej i jak najmniej zmieniać kąt między przedramionami a ramionami. 158 mięśnie zasadnicze mięśnie pomocnicze kierunek ruchu
Przyciąganie oburącz uchwytu wyciągu poziomego G2 ruch ekscentryczny ODDYCHANIE: Po wykonaniu 3/4 ruchu koncentrycznego (przyciągania uchwytu) następuje intensywny wydech, w czasie całego ruchu ekscentrycznego (wypuszczania uchwytu) wdech powietrza. ruch koncentryczny UWAGI: Ramiona trzeba prowadzić wąsko, a łokcie podczas koncentracji mięśni grzbietu jak najbardziej wysunąć poza ciało, żeby łopatki i wszystkie przyczepy mięśni jak najbardziej skoncentrować. Praca mięśni jest wykonywana w stawach barkowych i nieznacznie w stawach łokciowych. Ćwiczenie buduje i kształtuje masę mięśniową wielu grup mięśniowych mięśni grzbietu (mięśnie najszersze, obłe większe, mniejsze, podgrzebieniowe, czworoboczne). mięśnie zasadnicze mięśnie pomocnicze kierunek ruchu 159
Dz DZIENNIK POSTĘPU TRENINGOWEGO DZIENNIK POSTĘPU TRENINGOWEGO Jeżeli ćwiczący oczekuje konkretnych efektów treningowych, powinien skrupulatnie prowadzić dziennik postępu treningowego, który będzie dla niego nieocenionym źródłem w doborze skutecznych bodźców treningowych. Poniżej przedstawiamy naszą propozycję, jakie rodzaje informacji powinien taki dziennik zawierać. Mamy nadzieję, że przyda się ona czytelnikom w monitorowaniu własnych postępów treningowych. Pomiarów danych antropometrycznych w napięciu dokonujemy po zakończonym treningu danej grupy mięśniowej, w spoczynku przed przystąpieniem do niego. Procentowa (%) realizacja treningu oznacza % zrealizowanych założeń treningowych zawartych w schemacie, który obecnie realizuje ćwiczący (czy wykonane zostały wszystkie ćwiczenia z założoną liczbą serii i powtórzeń; czy utrzymane zostały obciążenia stosowane na ostatnim, analogicznym treningu, czy były może mniejsze, czy też raczej nastąpiła w tym względzie progresja). W miejscu przeznaczonym na kardio wpisujemy czas trwania treningu aerobowego, jego intensywność. dane antropometryczne data wymiary w napięciu w spoczynku uwagi kark klatka piersiowa biceps pas biodra udo łydka waga uwagi dane antropometryczne data wymiary w napięciu w spoczynku uwagi kark klatka piersiowa biceps pas biodra udo łydka waga uwagi 252
DZIENNIK POSTĘPU TRENINGOWEGO Dz REALIZACJA PROGRAMU TRENINGOWEGO dni treningowe ćwiczone grupy mięśniowe kardio % realizacja treningu uwagi poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota niedziela dni treningowe ćwiczone grupy mięśniowe kardio % realizacja treningu uwagi poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota niedziela 253