Dyrektor szkoły mgr Beata Duraj vice dyrektor mgr Anna Rączka e mail: sp21@neostrada.pl Telefon: 32 281 29 46
Dobre Praktyki Warsztaty przyrodnicze na terenach Bytomia objętych ochroną prawną formą kształtowania świadomości ekologicznej uczniów oraz promowaniem zdrowego stylu życia mieszkańców aglomeracji miejskiej.
Dlaczego właśnie taka forma zajęć? Szkoła Podstawowa nr 21 w Bytomiu położona jest w dzielnicy silnie zurbanizowanej o silnie przekształconym krajobrazie miejskim i przemysłowym. W dzielnicy nie ma terenów z zachowanymi cechami naturalnych ekosystemów. Od lat organizowaliśmy wycieczki klasowe na tereny cenne przyrodniczo w Bytomiu objęte ochroną prawną. Pierwsze wyjazdy miały na celu zapoznanie się z walorami tych terenów pod opieką nauczyciela - przewodnika. W czasie nauki w szkole uczniowie poznawali położenie oraz ogólną wiedzę o Zespole Krajobrazowo Przyrodniczym Żabie Doły, rezerwacie przyrody Segiet i Leśnej Ostoi Miechowickiej. Wyjazdy nie były kosztowne ze względu na bliskie położenie zwiedzanych obiektów. Uczniowie przekazywali informacje o ich niepowtarzalnym uroku w domach rodzinnych. Zachęceni relacjami dzieci, rodzice uwzględniali te tereny Bytomia w planowaniu czasu wolnego rodziny. W kolejnych latach nauczyciele modyfikowali formy i metody zajęć terenowych. Modyfikacje miały na celu wzmocnienie efektów dydaktycznych i wychowawczych tych wyjazdów. Opracowano harmonogram terenowych wycieczek przyrodniczych w ten sposób, by uczniowie każdej klasy mogli w trakcie nauki w szkole poznać bezpośrednio większość terenów chronionych w naszym mieście. Dla uczniów zostały przygotowane materiały pomocnicze i opracowane karty pracy. W ten sposób wycieczki przerodziły się w warsztaty przyrodnicze.
Forma realizacji podstawy programowej warsztaty w terenie. Czas realizacji obowiązkowe zajęcia przyrody klas IV VI. Cel główny Uświadomienie uczniom wartości resztek naturalnego krajobrazu dla mieszkańców dużych aglomeracji miejskich. Poznanie walorów przyrodniczych terenów objętych różnymi formami ochrony prawnej w Bytomiu- naszym mieście. Cele szczegółowe: Poszerzenie wiedzy i rozwijanie zainteresowań przyrodniczych uczniów. Rozwijanie umiejętności opracowania i zaprezentowania wyników swojej pracy w różnych formach. Kształtowanie poszanowania wśród dzieci i młodzieży przyrody. Umacnianie postaw proekologicznych. Promowanie właściwego zachowania się na terenach objętych ochroną prawną. Rozwijanie umiejętności współpracy w grupie. Podkreślenie znaczenia kontaktu z przyrodą, w kontekście zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego człowieka. Propagowanie zdrowego stylu życia.
Harmonogram warsztatów oraz czas trwania działań 1. Przeprowadzenie ankiet w klasach czwartych, piątych i szóstych sprawdzającej ich wiedzę o terenach chronionych na terenie naszego miasta luty. 2. Apel szkolny przygotowujący uczniów do udziału w warsztatach kwiecień. 3. Zorganizowanie warsztatów przyrodniczych na terenach chronionych drugie półrocze roku szkolnego: Klasy IV Żabie Doły Klasy V Segiet Klasy VI Miechowicka Ostoja Leśna 4. Organizacja Miejskiego Konkursu Ekologicznego dla uczniów bytomskich szkół podstawowych maj. 5. Podsumowanie zajęć na lekcjach przyrody i zaprezentowanie wyników pracy uczniów na forum klasy oraz szkoły np. w postaci gazetek tematycznych. 6. Utworzenie galerii fotograficznej ALBUM FOTOGRAFICZNY MŁODYCH SYMPATYKÓW PRZYRODY publikacja na stronie szkoły. 7. Podsumowanie warsztatów artykuły/ sprawozdania z realizowanych działań / plansze tematyczne, ulotki edukacyjne / - czerwiec. 8. Ewaluacja. Badanie efektów w formie przyrostu wiedzy o terenach chronionych i ich znaczeniu dla mieszkańców Bytomia - czerwiec.
Ankiety uczniowie klas IV VI wypełniali w dniach 13 17 luty. Ankietę wypełniło 96 uczniów. Wyniki ankiety Pytanie 1. W Bytomiu mamy tereny przyrodnicze objęte ochroną prawną. Prawie wszyscy uczniowie (94,5%) udzielili prawidłowej odpowiedzi. Można więc uznać, że są świadomi istnienia terenów chronionych w Bytomiu. Pytanie 2. W naszym mieście występują formy ochrony przyrody Parki Narodowe. 82,9% uczniów poprawnie odpowiedziało na pytanie. Parki Krajobrazowe W przypadku tej formy ochrony aż 29,3% odpowiedziało błędnie.
Rezerwaty Przyrody Ucieszył nas fakt, że aż 92,7% uczniów jest świadomych istnienia w Bytomiu rezerwatów przyrody. Zespoły Przyrodniczo Krajobrazowe Większość uczniów również poprawnie wskazało obecność zespołów przyrodniczo krajobrazowych. Jednak 20,7% nie wiedziało o ich istnieniu. Pytanie 3. Uczniowie, którzy podali nazwę Rezerwatu Przyrody Segiet, to 68,7%. Oznacza to, że aż 31,3% dzieci nie znało nazwy naszego rezerwatu. Tylko 2,1% uczniów dokonało opisu walorów tego terenu i sposobu korzystania z niego. Natomiast aż 76,1% uczniów nie było w stanie podać nazwy Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Żabie Doły. Tylko 6,3% uczniów dokonało opisu walorów tego terenu i sposobu korzystania z niego. Uczniowie, którzy wpisali nazwę Miechowickiej Ostoi Leśnej to tylko 2,1%. Żaden z uczniów nie był w stanie dokonać opisu walorów tego terenu i sposobu korzystania z niego, mimo że teren ten jest najbliżej naszej szkoły.
Pytanie 4. Prawidłowe zachowanie się na terenach przyrodniczych objętych ochroną prawną. Podawane przez uczniów odpowiedzi: Nie dokarmiać i nie płoszyć zwierząt Nie niszczyć roślin Zachowywać się cicho Nie śmiecić Zachować ostrożność Słuchać przewodnika i zwiedzać teren po wyznaczonych trasach Nie rozpalać ognisk Jeść w wyznaczonych na to miejscach
Gazetka tematyczna na korytarzu szkolnym Gazetka propagowała wiedzę o położeniu i rodzajach terenów objętych ochroną w Bytomiu. Zawieszona została na parterze szkoły jako część gazetki ściennej Szkolnego Koła LOP. Uczniowie mogli z niej korzystać w marcu i kwietniu 2017 r. Nauczyciele zachęcali uczniów do samodzielnego pogłębiania swojej wiedzy o terenach chronionych w Bytomiu.
Apel szkolny - 4 kwietnia 2017 r. W apelu brali udział uczniowie klas czwartych, piątych i szóstych. Treści poruszane na apelu Przekazanie informacji o sposobie dobrego przygotowania się do udziału w warsztatach. Przekazanie informacji o planowanych, wiosennych warsztatach przyrodniczych. Omówienie zasad bezpiecznego udziału w przyrodniczych warsztatach na terenach prawnie chronionych Podsumowanie wyników ankiety skierowanej do uczniów. Zachęcenie uczniów do udziału w Miejskim Konkursie Ekologicznym Zielone miejsca Bytomia
Apel przygotowany został przez nauczycieli przyrody: Lidię Nowak Gandziarowską Marię Tyrała Czop wraz z uczniami klasy V b i VI b. Uczniowie urozmaicili przekazywane treści odgrywając scenki. Zdjęcie przedstawia demonstrację właściwego przygotowania się do przyrodniczych warsztatów terenowych. W ten sposób uczniom przekazano informacje o: właściwym stroju na wyjścia w teren, wyposażeniu potrzebnym do dokonywania oraz rejestrowania obserwacji i badań zasadach bezpieczeństwa, których należy bezwzględnie przestrzegać.
MIEJSKI KONKURS EKOLOGICZNY dla uczniów bytomskich szkół podstawowych pod hasłem Zielone miejsca Bytomia Odbył się w naszej szkole 15 maja 2017 rok Dyrektor szkoły mgr Beata Duraj wraz z organizatorkami konkursu wita uczestników i życzy im powodzenia. Konkurs składał się z dwóch części. Po powitaniu przez dyrektora szkoły mgr Beatę Duraj o godz.10.00 00 rozpoczęła się część teoretyczna, która trwała 60 minut. W tej części uczestnicy konkursu rozwiązywali test składający się z 18 zadań. Po piętnastominutowej przerwie odbyła się część praktyczna. Trwała 45 minut. Uczestnicy konkursu rozpoznawali charakterystyczne dla naszych terenów chronionych cechy krajobrazu, wyjaśniali sposób ich kształtowania się oraz typowe dla tych terenów gatunki roślin i zwierząt. Na potrzeby tej części konkursu została przez organizatorów przygotowana prezentacja multimedialna Konkurs był zorganizowany przez przyrodników naszej szkoły oraz bytomskiego doradcę metodycznego z zakresu edukacji przyrodniczo ekologicznej mgr Barbarę Świątek. Uczestnicy konkursu musieli wykazać się dobrą wiedzą o przyrodniczych terenach objętych ochroną prawną w naszym mieście ich florą, fauną, walorami krajobrazowymi, cechami geologicznymi oraz znaczeniem tych terenów dla mieszkańców Bytomia. W konkursie wzięli udział reprezentanci 10 szkół bytomskich.
Część teoretyczna konkursu odbyła się w sali przyrodniczej nr 2 i składała się z poniżej wymienionych etapów: 1. Sprawy organizacyjne: wprowadzenie uczestników do sali, losowanie stanowisk. 1. Przywitanie młodzieży uczestniczącej w konkursie przez Dyrektora Szkoły nr 21. 2. Wyjaśnienie szczegółów przebiegu konkursu przez panią Barbarę Świątek 3. Rozdanie testów i kart odpowiedzi. 4. Rozwiązywanie testu 60 minut.
Część praktyczna konkursu rozpoczęła się po piętnastominutowej przerwie. Każdy uczestnik zajął wylosowane w pierwsze części konkursu stanowisko i otrzymał nową kartę odpowiedzi. Wszystkie zadania zawarte w tej części konkursu były oparte o książkę Przyroda Bytomia, Jak zachować jej najcenniejsze wartości? autorstwa P. Cempulik i M. Pankiewicz. MIEJSKI KONKURS EKOLOGICZNY Dla uczniów bytomskich szkół podstawowych. Część praktyczna. 15 maja 2017 r. Zielone miejsca Bytomia. Zadania zostały przygotowane na podstawie książki Przyroda Bytomia autorstwa pana P. Cempulik oraz pani M. Pankiewicz. Autorka zadań skorzystała również z Ścieżki dydaktycznej na Garbie Tarnogórskim oraz Ścieżki dydaktycznej Żabie Doły. Niektóre zdjęcia i rysunki zaczerpnięte zostały z stron internetowych Wikipedii wolnej encyklopedii oraz Muzeum minerałów. Kliknij tutaj, obejrzysz prezentację. Wykorzystana grafika pochodziła również ze stron Wikipedii.
Uroczyste podsumowanie konkursu i wręczenie nagród odbyło się się 26 maja w naszej szkole. Wyniki konkursu. I miejsce Oskar Kucharski SP 44 II miejsce Wojciech Całka SP 45 III miejsce Łukasz Gadomski SP 44 Wyróżniania: Kinga Mieczkowska SP 21 Oskar Kucharski SP 44 Alicja Piskozub SP 4 Klaudia Paluszek SP 43 Karolina Bednarz SP 43 Przebieg uroczystości. 1. Przywitanie zaproszonych gości laureatów konkursu przez dyrektora szkoły 2. Ogłoszenie wyników konkursu przez panią metodyk mgr Barbarę świątek. 3. Wręczenie nagród przez organizatorów konkursu i gościa honorowego prezesa OM LOP, panią mgr Stanisławę Krawczuk Matlak. 4. Krótka część artystyczna szkolnego zespołu wokalnego, przygotowana przez panią mgr Aleksandrę Hyla wraz z uczniami klas czwartych i piątych. 5. Laureatom i gościom pani metodyk przedstawiła prezentację o sławnych drzewach województwa śląskiego.
Sponsorem nagród, którymi zostali obdarowani laureaci konkursu była Liga Ochrony Przyrody.
Warsztaty przyrodnicze w Rezerwacie Przyrody Segiet 12 maja 2017 r. W warsztatach brali udział uczniowie piątych klas. Rozpoczęliśmy wycieczkę w deszczu, a zakończyliśmy w promieniach słońca Wędrowaliśmy ścieżką dydaktyczną od godziny 10.00 do godziny 12.30.Korzystaliśmy z obserwacji otaczającej nas przyrody, ale też analizowaliśmy treść tablic informacyjnych.
Oprócz obserwacji charakterystycznych cech buków, które są podstawą występującej w rezerwacie buczyny karpackiej uczniowie dokonywali pomiarów. Obwód pni buków obserwowanych przez nas wynosił około 3, 5 metra. Uczniowie wykonali również wiele pięknych zdjęć drzewostanu bukowego.
Ogromną radość sprawiało uczniom fotografowanie elementów ekosystemu wodnego. Pierwsze zdjęcie przedstawia gniazdo z jajkami kaczki krzyżówki. Zaniepokojona mama niecierpliwie czekała, aż nasza grupa się oddali
Warsztaty przyrodnicze na terenach Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Żabie Doły. Na terenie Żabich Dołów stwierdzono łącznie 129 gatunków ptaków. Spośród nich 76 to gatunki lądowe. Wśród nich 29 gatunków należy do grupy ptaków wodno błotnych. Uczniowie czwartych klas uczestniczyli w warsztatach 9 czerwca 2017 r. Weszliśmy na tereny chronione od strony ulicy Krzyżowej. Tą ulicą oraz ścieżką po kolejce wąskotorowej dotarliśmy do Doliny Górnika w Chorzowie. Tutaj odpoczęliśmy przy smacznych kiełbaskach i lodach. Uczniowie zaopatrzyli się w lornetki terenowe, by móc je dobrze zobaczyć. Udało nam się zaobserwować łyski, kaczki i perkozy wraz z ich młodymi.
W czasie wędrówki na sześciu mijanych przez nas zbiornikach wodnych towarzyszyły nam mewy, kaczki, łabędzie, łyski, perkozy i jaskółki brzegówki. Dzieci zaobserwowały też raka stawowego, ślimaki wodne oraz zaskrońca, który udowodnił nam jak dobrze potrafi pływać Uczniowie zgodnie uznali, że u ptaków to samce można nazwać płcią piękną.
W trakcie warsztatów w Rezerwacie Przyrody Segiet i Zespole Krajobrazowo Przyrodniczym Żabie Doły uczniowie korzystali z przygotowanych dla nich kart obserwacyjnych. Pracowali w grupach liczących od trzech do czterech uczniów. Każda grupa mogła na bieżąco notować swoje obserwacje, wyniki pomiarów oraz dokonywać obliczeń. Rysunki i zdjęcia wykorzystane do przygotowania kart pochodziły z różnorodnych źródeł. Książki: Ścieżka dydaktyczna na Garbie Tarnogórskim, autorów P. Cempulik, R. Dobosz Ścieżka dydaktyczna po zespole przyrodniczo krajobrazowym Żabie Doły, autorstwa P. Cempulik, R. Dobosz, J Kasperek Cempulik, M. Piszczek, M. Piszczek przy współpracy M. Sołtysiaka Przyroda Bytomia. Jak zachować jej najcenniejsze wartości, autorstwa P. Cempulik, M. Pankiewicz Strony internetowe: Wikipedia Zdjęcia własne, wykonane przez nauczycieli przyrody SP 21.
Podsumowanie naszych zajęć przyrodniczych na terenie Rezerwatu przyrody Segiet Liderzy grup prezentują przygotowane prace plastyczne i omawiają wyniki swoich obserwacji i pomiarów. Prace uczniów zostały udostępnione na szkolnej wystawie Flora zbiorników wodnych Fauna związana ze zbiornikami wodnymi Zwierzęta kręgowe: ptaki, płazy, gady oraz ssaki naszego rezerwatu. Buki główny składnik lasu Segietu.
Podsumowanie naszych zajęć przyrodniczych na terenie Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Żabie Doły Uczniowie klas czwartych przynieśli wypełnione karty pracy na lekcje przyrody i zaprezentowali wyniki swoich obserwacji, które przeprowadzili w grupach. Grupa, której zadaniem było zapoznać się z gatunkami ryb występującymi w stawach na terenie Żabich Dołów nie mogła wykonać własnych zdjęć, a także bezpośrednich obserwacji. Chłopcy przeprowadzili wywiad z wędkarzami. Zapoznali się też z gazetką koła wędkarzy przy restauracji Bartek. Na podstawie zdobytych w ten sposób informacji rozpoznali gatunki ryb i zaznaczyli wśród nich gatunki drapieżne. Wyjaśnili znaczenie zasobnych w ryby stawów dla osiedlania się nad nimi ptaków wodno błotnych. Kolejna grupa uczniów, której zadaniem było rozpoznanie winowajcy dziurawiącego stoki hałdy również nie mogła wykonać zdjęć jaskółkom brzegówkom. Fruwały nad stawami bardzo wysoko. Podziurawioną hałdę oglądaliśmy z oddali. Grupa przygotowała więc krótką notatkę dla kolegów o zwyczajach lęgowych tego gatunku ptaka. Uczniowie zapoznali się z historią powstania zbiorników i poprawnie określiła rodzaj obserwowanego krajobrazu. Człowiek zniszczył te tereny, ale przyroda po nas posprzątała.
Warsztaty przyrodnicze w Zespole Przyrodniczo Krajobrazowym Miechowicka Ostoja Leśna Odbyły się 19 czerwca 2017 r. W zajęciach uczestniczyli uczniowie klas szóstych. Wyruszyliśmy pieszo o 8.00 spod budynku szkoły, a wróciliśmy autobusem miejskim ok. 12.30. Uczniowie pracowali w grupach 3 i 4 osobowych na przygotowanych wcześniej kartach pracy. Zadania obejmowały zagadnienia; historii tego terenu, budowy lasu, znajomości gatunków fauny i flory, orientacji w terenie.
Na początek trochę historii. Oglądamy ruiny pałacu dawnych właścicieli Miechowic i okolic, zamożnej rodziny Tiele Wincklerów, którzy w XIX wieku założyli tutaj park pałacowy i zasadzili wiele egzotycznych gatunków roślin.
Miechowicka Ostoja Leśna, to teren objęty ochroną. Znajduje się w północno-zachodniej części miasta Bytomia i zajmuje powierzchnię ok. 305,60 ha. Zasięg tego terenu wyznaczają: od północy ul. Stolarzowicka, od południa ul. ks. Jana Frenzla, od wschodu granice zabudowy osiedla Miechowice, od zachodu granica miasta Bytomia i Zabrza oraz fragment koryta Potoku Rokitnickiego. Urody lasowi dodają dolinki, a także liczne strumyki tworzące malownicze stawy i pogórnicze oczka wodne porośnięte roślinnością z liczną fauną wodno-lądową np. żaby, które głośno nam rechotały, a w oddali pływała kaczka krzyżówka. *
Piękne widoki, cisza, spokój, relaks, ścieżki rowerowe, spacerowe, a także położenie geograficzne na pograniczu miast Bytomia i Zabrza, sprawia, że teren ten stanowi miejsce wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców. Spełnia także warunki do edukacji ekologicznej dla dzieci i młodzieży w każdym wieku.
Wypełniamy karty pracy i wymieniamy się wzajemnie spostrzeżeniami. Każdy radził sobie jak mógł. Pomocne nam były również tablice informacyjne.
Ewaluacja Badanie efektów w formie przyrostu wiedzy o terenach chronionych i ich znaczeniu dla mieszkańców Bytomia. W poszczególnych klasach uczniowie wypełniali karty ewaluacyjne dotyczące zdobytej wiedzy o przyrodniczym obiekcie chronionym, na którego terenach uczestniczyli w warsztatach. Wyniki ewaluacji 1. Wszyscy uczniowie orientują się gdzie znajdują się obiekty chronione w Bytomiu. Około 60 % uczniów poprawnie nazywa dzielnice Bytomia, na których terenie one się znajdują. 2. Uczniowie są w stanie wskazać przyczynę powołania danego terenu jako obiekt chroniony ze względu na występujące tam cenne walory przyrodnicze. 3. W większości rozróżniają wybrane gatunki roślin i zwierząt, które obserwowały podczas warsztatów. 4. Uczestnicy warsztatów wskazują różne przykłady wykorzystania tych terenów dla wypoczynku w kontakcie z przyrodą, prowadzenia zdrowego trybu życia oraz rozwijania zainteresowań przyrodniczych przez mieszkańców Bytomia. 5. Ponadto uczniowie poprawnie opisują zasady właściwego zachowania na przyrodniczych terenach objętych ochroną prawną.
Podsumowanie Co nam się udało? Zrealizowaliśmy wszystkie zaplanowane w harmonogramie działania. Zainteresowaliśmy poruszaną przez nas tematyką młodzież naszej szkoły i innych bytomskich szkół podstawowych. Warsztaty na terenach przyrodniczych, chronionych w Bytomiu były dla uczniów jak zwykle wspaniałą wycieczką, ale postawiły przed uczniami większą odpowiedzialność za zaprezentowanie wyników swojej pracy. Przejawiła się ona między innymi w przemyślanym doborze fotografowanych obiektów i elementów krajobrazu. W trakcie zajęć w terenie uczestnicy zajęć bardziej wnikliwie zapoznawali się z treścią tablic informacyjnych i skupiali większą uwagę na kartach obserwacyjnych, które nakierowywały grupy na konkretne elementy ekosystemów i określały ich zadania. Orientowali się w terenie. Konkurs Zielone miejsca Bytomia okazał się niełatwy, ale interesujący. Wielu uczniów skorzystało w trakcie przygotowywania się do niego z dostępnych w nasze bibliotece książek, poświęconych tematyce terenów chronionych w naszym mieście. Zainteresowaliśmy uczniów sposobami korzystania przez Bytomian z dobrodziejstwa posiadania takich terenów w mieście dla zdrowego trybu życia oraz rozwijania swoich zainteresowań przyrodniczych. Poznali zasady bezpiecznego i prawidłowego korzystania z tych terenów i zagrożeniach, na jakie muszą zwrócić uwagę w kontakcie z przyrodą.
Jakie wystąpiły problemy? Warunki pogodowe. Największym problemem było załamanie się pogody w maju, które spowodowało opóźnienie terminu warsztatów o cały miesiąc. Terminy warsztatów pokryły się z wyjazdami uczniów na zaplanowane klasowe wycieczki, z końcowym wysiłkiem uczniów w staraniach o jak najlepsze oceny roczne i z terminami różnorodnych konkursów. Nie wszystkie grupy uczniów pracowały na zajęciach równie wydajnie. Zbyt dużą swobodę pozostawiliśmy klasom w doborze grup mimo, że każda zawierała uczniów o zróżnicowanych zdolnościach i zainteresowaniach. Byli też nieliczni uczniowie, którzy z różnych przyczyn nie mogli uczestniczyć w zajęciach.
Nasze przemyślenia! Co chcemy kontynuować? Co chcemy zmienić? Będziemy kontynuować. 1. Szkolny konkurs wiedzy o przyrodniczych terenach objętych ochroną prawną w Bytomiu. 2. Warsztaty na terenach objętych ochroną. 3. Prezentowanie prac uczniów na terenie szkoły. Co chcemy zmienić? 1. Termin warsztatów dostosować do warunków pogodowych i rozłożyć na sezon jesienny i wiosenny, aby móc obserwować zachodzące zmiany w przyrodzie. 2. Umożliwić uczniom przygotowanie sprawozdań ze swojej pracy w różnych formach, również w postaci prezentacji multimedialnej. 3. Wzbogacić tematykę o zielonych miejscach Bytomia o historię i znaczenie Parku miejskiego im. Franciszka Kachla. 4. W związku z reformą systemu edukacji planujemy rozszerzenie zajęć terenowych o uczniów klas siódmych, a w przyszłości także ósmych.
Dlaczego pomysł warto naśladować? 1. Każde miasto ma swoje cenne pod względem przyrodniczym tereny, które mieszkańcy powinni znać i doceniać. 2. Naszą powinnością jest uwrażliwiać dzieci i młodzież na piękno przyrody oraz znaczenie kontaktu z naturą dla każdego człowieka, a zwłaszcza mieszkańca dużej aglomeracji miejskiej. 3. Wyjścia i warsztaty przyrodnicze przeprowadzane na terenach objętych ochroną prawną są okazją bezpośredniego poznania położenia oraz niepowtarzalnych walorów tych terenów. Poszerzają zainteresowania przyrodnicze. 4. Możliwość samodzielnego dokonywania obserwacji i pomiarów oraz konfrontacji wiedzy teoretycznej z praktyką budzi silne emocje. Dzieci mają lepszą motywację do aktywnego udziału w zajęciach. Uczestniczą w opracowywaniu wyników swojej pracy oraz prezentują jej wyniki na forum klasy i szkoły. Lubią takie lekcje poza szkolną ławą. Ta forma zajęć jest zgodna z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji przyrody zawartymi w Podstawie Programowej przedmiotu Przyroda.
5. Takie zajęcia pozwalają uczniom lepiej poznać historię i kulturę swojego regionu. 6. W trakcie zajęć uczniowie poznają również zasady zdrowego trybu życia. 7. To również świetny sposób przekonania uczniów o konieczności ochrony przyrody oraz wpajania zasad właściwego zachowania się w naturalnym środowisku przyrodniczym, które jest nie tylko piękne, ale może być niebezpieczne. 8. W czasie zajęć terenowych uczniowie doskonalą umiejętności pracy w grupie.
Bibliografia Uczymy się nauczać Arenas R. J. WSiP Warszawa 1998 Zajęcia w terenie Berne J. WSiP, Warszawa 1977 Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki. WSiP Warszawa 1999 Jak realizować zadania dydaktyczno wychowawcze podczas wycieczek geograficznych, biologicznych i krajoznawczych. Piskorz S. Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących. E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarek Zakład Wydawniczy SFS Kielce 2000 Ścieżka dydaktyczna na Garbie Tarnogórskim, P. Cempulik, R. Dobosz Ścieżka dydaktyczna po zespole przyrodniczo krajobrazowym Żabie Doły, autorstwa P. Cempulik, R. Dobosz, J Kasperek Cempulik, M. Piszczek, M. Piszczek przy współpracy M. Sołtysiaka Przyroda Bytomia. Jak zachować jej najcenniejsze wartości P. Cempulik, M. Pankiewicz Strony internetowe: Wikipedia wolna encyklopedia Zdjęcia własne, wykonane przez nauczycieli przyrody SP 21.