Wady synchronizacji opartej o odbiorniki GNSS i sieć Ethernet NTP/PTP

Podobne dokumenty
Synchronizacja częstotliwości i czasu jako niezbędny element nowoczesnych sieci elektroenergetycznych

XVII KONFERENCJA. SYSTEMY INFORMATYCZNE W ENERGETYCE WISŁA, LISTOPADA 2018 r. Patronat Honorowy. Sponsorzy. Patron Medialny

rozwiązania firmy CHRONOS (Wlk. Brytania)

CRISTALYS ELV 24VDC. lub. ANTENA GPS Wzmacniacz DHF. Zakład Automatyki i Urządzeń Precyzyjnych TIME - NET Sp. z o. o.

Pełna oferta produktów do synchronizacji czasu w systemach i sieciach komputerowych

Problem testowania/wzorcowania instrumentów geodezyjnych

PCI/PCI-X PCI Express

Łączy nas czas. Michał Marszalec, Albin Czubla, Marzenna Lusawa

GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI

Wady synchronizacji opartej o odbiorniki GNSS i sieć Ethernet NTP/PTP

Powierzchniowe systemy GNSS

PORÓWNYWANIE CZĘSTOTLIWOŚCI WZORCOWYCH W ŚRODOWISKU LABVIEW

Czas w systemach rozproszonych. Krzysztof Banaś Systemy rozproszone 1

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 5

Wady synchronizacji opartej o odbiorniki GNSS i sieć Ethernet NTP/PTP

Serwery czasu serii LANTIME

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life

POLSKI UDZIAŁ W BUDOWIE GALILEO - CZAS

Patronat nad projektem objęły: ESA (Europejska Agencja Kosmiczna), Komisja Europejska (KE),

Marek Parfieniuk, Tomasz Łukaszuk, Tomasz Grześ. Symulator zawodnej sieci IP do badania aplikacji multimedialnych i peer-to-peer

PL B1. TELEKOMUNIKACJA POLSKA SPÓŁKA AKCYJNA, Warszawa, PL BUP 11/09. JACEK IGALSON, Warszawa, PL WALDEMAR ADAMOWICZ, Warszawa, PL

KARTA KATALOGOWA. Koncentrator komunikacyjny dla zespołów CZAZ ZEG-E EE426063

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS. dr inż. Paweł Zalewski

EMDX 3 system nadzoru

Przejmij kontrolę. Technologia zapewniająca wydajność energetyczną 1

Skale czasu. dr inż. Stefan Jankowski

SYSTEMY ROZPROSZONE Problem synchronizacji zegarów

CZAS SYSTEMOWY GALILEO

ASTAT Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego Poznań. Nuremberg

PL B1. HERTZ SYSTEMS LTD SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Zielona Góra, PL BUP 21/13 PRZEMYSŁAW CZESNOWICZ,

Realizacja idei OpenADR dwukierunkowa komunikacja dostawcy energii-odbiorcy rozwój i implementacja niezbędnej infrastruktury systemowej i programowej

Wybrane działy Informatyki Stosowanej

Pomiary różnicowe GNSS i serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO, KODGIS, NAWGIS

Projekt OPTIME. Artur Binczewski

Ekspert w wydajności, zawsze pod ręką.

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 4

Pomiary różnicowe GNSS i serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO, KODGIS, NAWGIS

Nawigacja satelitarna

Metrologia to stymulujący komponent rozwoju infrastruktury Państwa

DRTS 33 Automatyczny tester zabezpieczeń przekaźnikowych

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu

Wyznaczanie odchylenia względnego częstotliwości oraz niestabilności częstotliwości wzorców

Zastosowanie procesorów AVR firmy ATMEL w cyfrowych pomiarach częstotliwości

3GHz (opcja 6GHz) Cyfrowy Analizator Widma GA4063

HYDRO-ECO-SYSTEM. Sieciowe systemy monitoringu pompowni wykonane w technologii

OT integracja i rozwój czy bezpieczeństwo?

Konieczne inwestycje z obszaru IT w sektorze elektroenergetycznym Integracja Paweł Basaj Architekt systemów informatycznych

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

TPI. Systemy GPS, GLONASS, GALILEO Techniki pomiarowe Stacje referencyjne. Odbiorniki GPS/GLONASS Nowości w pozyskiwaniu danych.

Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu

Satelitarny system optoelektronicznej obserwacji Ziemi

Działanie komputera i sieci komputerowej.

Innowacje wzmacniające system ochrony i bezpieczeństwa granic RP

Pomiary statyczne GNSS i serwisy postprocessingu: POZGEO, POZGEO D i POZGEO DF

Sieciowe Pozycjonowanie RTK używając Virtual Reference Stations (VRS)

SATELITARNE TECHNIKI POMIAROWE WYKŁAD 6

Internet jako środowisko WL OZE/URE Propozycja metodologii badań oraz stanowiska laboratoryjnego

ASG-EUPOS wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjonowania i nawigacji w Polsce

Załącznik nr 1 Do Umowy nr z dnia. . Wymagania techniczne sieci komputerowej.

MASKI SIECIOWE W IPv4

Internet. dodatkowy switch. Koncentrator WLAN, czyli wbudowany Access Point

przygtowała: Anna Stępniak, II rok DU Geoinformacji

Konstrukcja systemu telemetrycznego z zastosowaniem technologii internetowych

Aplikacje Systemów. Nawigacja inercyjna. Gdańsk, 2016

Serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO KODGIS NAWGIS

Milena Rykaczewska Systemy GNSS : stan obecny i perspektywy rozwoju. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 35-36,

Od Harrisona do «Galileo»

TREŚĆ PYTAŃ Z WYJAŚNIENIAMI

KOMPONENTY INERCJALNE

Gmina niezależna energetycznie Józef Gawron - Przewodniczący Rady Nadzorczej KCSP SA

Szkolenie autoryzowane. MS Administracja i obsługa Windows 7. Strona szkolenia Terminy szkolenia Rejestracja na szkolenie Promocje

3.3 INFORMACJE OGÓLNE O UKŁADACH WEJŚĆ/WYJŚĆ ODDALONYCH SMARTBLOCK I/O

Budowa infrastruktury użytkowej systemu pozycjonowania satelitarnego w województwie mazowieckim

CMC 850. Tester zabezpieczeń dedykowany do IEC 61850

CENTRALNA BATERIA CB24V

Podstawy Geomatyki. Wykład III Systemy GNSS

Zautomatyzowane szybkie pomiary SAR. Jérôme LUC SAR Manager tel: Jerome.Luc@satimo.fr Skype: jluc_satimo_fr

Spis treści. Utx Time Server UTX TIME SERVER nota v.1.3

POMIARY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Z WYKORZYSTANIEM TECHNIKI

ROZPROSZONE SYSTEMY MONITOROWANIA SMART METERING (4,5)

(c) KSIS Politechnika Poznanska

Szybkość instynktu i rozsądek rozumu$

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO

Analiza dokładności modeli centrów fazowych anten odbiorników GPS dla potrzeb niwelacji satelitarnej

Optymalizacja zużycia energii elektrycznej automatyczny odczyt liczników (Automatic Meter Reading) Cezary Ziółkowski

ZEGARY I SYSTEMY ZEGAROWE, TERMOMETRY SERIA ZA, ZB SERIA ZAH, ZBH. Oferta ważna od r.

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAPADY NAPIĘCIA

Korzyści z wdrożenia sieci inteligentnej

Pomiary różnicowe GNSS i serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO, KODGIS, NAWGIS. Artur Oruba specjalista administrator systemu ASG-EUPOS

Zaawansowana konfiguracja przełącznika TP-Link TL-SG3224

Zdalne logowanie do serwerów

inteligentny budynek Audio Multiroom wiele potrzeb jedno rozwiązanie BUILDING TECHNOLOGIES

F&F Filipowski Sp. J Pabianice, ul. Konstantynowska 79/81 tel KARTA KATALOGOWA

Koncepcja wirtualnej pracowni GIS w oparciu o oprogramowanie open source

Pomiary statyczne GNSS i serwisy postprocessingu: POZGEO, POZGEO D i POZGEO DF

Sprawa Nr: RAP Załącznik Nr 3 do SIWZ PARAMETRY TECHNICZNE PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA......

Transkrypt:

Tomasz Widomski Wady synchronizacji opartej o odbiorniki GNSS i sieć Ethernet NTP/PTP (1) Układy FPGA z sprzętowym stemplowaniem czasem używane w synchrofazorach IEEE C37.238 25 ns (2) Synchronizacja układów kontrolno-pomiarowych Specjalizowane komputery PTP/IEEE1588 (profil Energy) (4) Elektrownie Jądrowe Autonomiczne Systemy Skali Czasu UTC/TAI 2cm 2cm (3) Elektrownie i współczesne systemy dystrybucji czasu Serwery czasu NTP/PTP IEEE1588/IRIG-B (prof. Energetyczny, wsparciem obsługi sekundy przestępnej

Ważna rola synchronizacji czasu w systemach dystrybucji energii Dokładność 1 µs niezbędna do zarządzania dystrybucją energii Kontrola poprzez pomiar kąta fazowego PMU (ang. Phasor Measurement Unit) ü IEEE C37.118-1-2011 aktualizacja1a-2014 ü IEEE C37.238 ü IEC61850-9-2 Bus & Station Odchylenie kąta fazowego o wartość ponad 25 0 stwarza ryzyko poważnej awarii energetycznej W konsekwencji możliwy efekt kaskady BLACKOUT

6 Luty 2017, grupa ekspertów DG-ENERGY (Bruksela) przyjmuje model cyberataku Time Synchronization Attack na sieć energetyczną, której skutkiem może być BLACKOUT SIwE 2017. Tomasz Widomski Blackout USA/Kanada 14 Sierpnia 2003 Northeast Blackout. Zaburzenie chronologii danych telemetrycznych systemu XA/21 (skutek wyprzedził przyczynę). Awaria objęła 265 elektrowni, w tym 16 jądrowych, 55 milionów ludzi EUROPA (Włochy/Szwajcaria/Francja) 28 Września 2003 Italy Blackout. Decydujące pierwsze 4 sekundy. Kolejne 2.5 minuty to spadek f=47.5hz uruchamiający kaskadę wyłączeń generatorów. Awaria objęła 56 mln ludzii sparaliżowała Rzym Skutki NB2003: Straty 6mld US$ Spadek kursu US$ Spadki na NYSE (NASDAQ -9pkt %) Wzrost cen ubezpieczeń New York 2003 August 14th

Skutki c.d. Do dnia dzisiejszego największy amerykański system zarządzania Smart Grid WAMPAC (Wide Area Monitoring, Protection, and Control Systems) pozostaje jedynie w trybie nadzoru danych, tzn. bez aktywnej automatyki sterowania przekierowaniem mocy dystrybuowanej energii.

SIwE 2017. Tomasz Widomski Ref. Time UTC 4 grupy ryzyka dla transferu czasu GNSS-NETWORK-APP 1) RF GNSS (Błędy wewnętrzne, Jamming, Spoofing) Systemy Naziemne 2) Sieć (Network Time Delay Attack) Segment Kosmiczny SVN 3) Leap second (sekunda przestępna) 4) Różnice czasu między skalami UTC, TAI, GPS(T) Time difference in [s] UTC 3 7 s 1 9 s 1 0 s GLONASS BEIDOU GPS UT1 GALILEO 1972 1980 1999 2006 2017 Years Grupa 1,3,4 GNSS RCV na Ziemi Network Grupa 2,3,4

SIwE 2017. Tomasz Widomski GNSS Jamming & Spoofing wady instalacji https://www.economist.com/news/international/2 1582288-satellite-positioning-data-are-vitalbutsignal-surprisingly-easy-disrupt-out

1. Odbiornik GNSS nie działa jak karta LAN Odbiornik GNSS Karta sieciowa LAN Czas UTC wyliczany jest w odbiorniku na Ziemi (nie w kosmosie) 2. Algorytm wyliczania UTC (TAI) uwzględnia wagi poszczególnych systemów satelitarnych GPS, GLONASS, BEIDOU, GALILEO Odbiornik GNSS USA Russia China EU India + + + =? GPS GLONASS BEIDOU GALILEO wojskowe systemy cywilny UTC

3. Odbiornik GNSS nie może przeciwdziałać problemom wewnętrznych błędów SAT jak np. problem GPS SVN#23 i błąd 13.5 µs w dniu 26/01/2016 http://www.bbc.com/news/technology-35491962 W konsekwencji mogło dojść do rozsynchronizowania! 4. Odbiornik komercyjny może sam wprowadzać błędy do UTC: ü błędy zaokrągleń (czas reprezentowany jest numerycznie) ü błędy niedeterministyczne zależne np. od zapowiedzi wprowadzania sekundy przestępnej (błędy bywają dużo większe od 1s) Przykład: Co najmniej 4 współczesne odbiorniki GNSS wprowadzają błąd w obsłudze sekundy przestępnej z powodu różnicy liczenia dni tygodnia: 0-6 (BEIDOU) vs. 1-7 (GPS, GALILEO, GLONASS)

Podsumowanie Odbiornika GNSS nie należy traktować jak kartę LAN z dostawą czasu Czas WY serwera nie jest zgodny z czasem na WE systemu klienckiego Różnica czasu TAI i UTC to 38 sekund, GPS i UTC to 18 sekund Czas GMT jest czasem astronomicznym, podczas gdy UTC atomowym Odbiornik GNSS Serwer czasu. Karta LAN Slave PTP/NTP Dobre Praktyki ü Wieloźródłowość UTC ü Okresowe Audyty ü Stos IP/ LAN ü Autentykacja ü RFC3161 Zalecenia dot. serwerów czasu ü Stosować urządzenia z min 2 odbiornikami SAT ü Stosować serwery z oscylatorami OXCO i Rb ü Rozważyć stworzenie lokalnych ośrodków zapasowych dysponujących wysokiej jakości wzorcami czasu UTC/TAI. Rozważyć połączenie z Głównego Urzędu Miar RP

Serwer czasu NTS-5000 LITE (max. 10x LAN) PTP/IEEE1588, NTP/SNTP, IRIG-B Obsługa profilu ENERGY (czasi częstotliwość) 25 ns precyzja synchronizacji wyjścia Wyjścia PPS, 10MHz, IRIG i inne Dostępnyprywatny stos IP dlakażdego LAN Możliwość podłączenia 2x odbiorników GNSS Holdover OCXO (dostępna opcja Rubid) Możliwość synchronizacji do GUM Oparty o Unix BSD (wysokie bezpieczeństwo) Centrum zapasowe energetyki OSC holdover Czas z GUM

Dziękuję www.elpromatime.com info@elpromatime.com