OBLIGACJE KONSTRUKCJA I ZASTOSOWANIE

OBLIGACJE KONSTRUKCJA I ZASTOSOWANIE Opracowanie: Anna Puławska Karolina Jóźwiak

Zróżnicowanie konstrukcyjne obligacji w zakresie oprocentowania, występowania kuponów, wykorzystywanej waluty, przykłady i przyczyny wyboru poszczególnych konstrukcji na podstawie obligacji przedsiębiorstw, podmiotów komunalnych, obligacji skarbowych.

Plan prezentacji 1. Definicja obligacji 2. Obroty obligacjami, zalety i wady korzystania z obligacji 3. Zróżnicowanie konstrukcyjne obligacji w zakresie Oprocentowania Występowania kuponów Wykorzystywanej waluty 4. Przyczyny wyboru konstrukcji na podstawie Obligacji przedsiębiorstw Podmiotów komunalnych Obligacji Skarbowych 5. Podsumowanie

Obligacja Długoterminowy instrument dłużny, wierzytelnościowy z rynku kapitałowego poświadczający zobowiązanie emitenta do zapłacenia posiadaczowi obligacji ustalonej sumy pieniędzy (ewentualnie odsetek) w określonym terminie (def. funkcjonalna) Papier wartościowy emitowany w serii poświadczający zobowiązanie emitenta do spełnienia wobec właściciela obligacji określonego świadczenia (def. prawna)

Zalety korzystania z obligacji dla emitenta Alternatywne źródło pozyskiwania kapitału, tańsze niż emisja akcji, korzystniejsze od kredytu bankowego ze względu na: Brak konieczności podawania celu inwestycyjnego, ustalania zabezpieczeń Możliwość finansowania ryzykownych projektów Niższe koszty w okresie dekoniunktury Wieloletnie finansowanie inwestycji, pozwalające pozyskać wysokie kwoty środków finansowych

Zalety z posiadania c obligacji Papier wartościowy nie zależny od zysków wypracowanych przez emitenta, czyli o stałym dochodzie.

Wady korzystania z obligacji Niepewność co do wielkości zebranego kapitału Niepewność sytuacji finansowej firmy w momencie wykupu obligacji Duże jednostkowe rozmiary emisji Uciążliwość procedury emisyjnej Wysoki koszt uzyskania ratingu Zasadność korzystania z nich jedynie przez podmioty duże

Zróżnicowanie konstrukcyjne obligacji w zakresie oprocentowania Obligacje o stałym oprocentowaniu Obligacje o zmiennym oprocentowaniu Obligacje o stałej, a następnie zmiennej stopie procentowej zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o stałym oprocentowaniu Obligacja o odsetkach płatnych według stałej, znanej inwestorowi stopy oprocentowania (i). stanowią ok. 2/3 łącznej emisji obligacji na świecie i*m i*m i*m i*m i*m i*m m m m m m m C=i*M/m zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o zmiennym oprocentowaniu Obligacja o odsetkach płatnych wg zmiennej stopy procentowej korygowanej w zależności od warunków rynkowych (np. od WIBOR). WIBOR1 WIBOR2 WIBOR3 WIBORi 1 2 3 i t C=WIBORi*M/m Inwestor zna tylko wysokość kuponu bieżącego okresu odsetkowego. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Stałe vs Zmienne oprocentowanie Obligacje o stałych kuponach Stabilizacja dochodu (odsetek) Obligacje o zmiennym oprocentowaniu Stabilizacja wartości obligacji zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o stałej, a następnie zmiennej stopie procentowej Początkowo kupon ma charakter stały, następnie zmienia się według ustalonej reguły. Zastosowanie: ograniczanie ryzyka stopy procentowej. C C C WIBORi ; WIBORi+1 0 1 2 3 i-1 i t zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Zróżnicowanie konstrukcyjne obligacji w zakresie występowania kuponów Obligacje zerokuponowe Obligacje kuponowe Obligacje dochodowe Obligacje o opóźnionych płatnościach kuponowych Obligacje o zmiennych wartościach kuponów Obligacje o znikającym kuponie zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje zerokuponowe Wypłacana jest tylko wartość nominalna obligacji w momencie jej zapadalności. M 0 t zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje zerokuponowe Korzystna dla emitenta ze względu na niski koszt obsługi wypłat z obligacji. Nie są preferowane przez inwestorów w przypadku inwestycji długoterminowych zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje kuponowe Nabywcy wypłacane są kupony, a po terminie następuje wykup sumy nominalnej. C C C C C M+C 0 t zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje kuponowe Podlegają mniejszym wahaniom cen z tytułu zmian stopy procentowej, dlatego korzystne dla inwestora. Są droższe w obsłudze niż obligacje zerokuponowe niekorzyść na rzecz emitenta. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje dochodowe Wypłacają odsetki tylko w przypadku, gdy emitent uzyska zysk (np. z inwestycji, która była finansowana poprzez emisję obligacji). 0 0 0 0 C C C π<0 π>0 zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje dochodowe Preferowane przez podmioty które wykazują okresowo straty np. towarzystwa ubezpieczeniowe, których zysk podlega dużym wahaniom. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o opóźnionych płatnościach kuponowych Występuje karencja w spłacie odsetek: pierwszy kupon wypłacany po kilku okresach Zastosowanie: inwestycje w środki trwałe C1 C2 C3 Cx+M 0 1 i i+1 t zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o zmiennych wartościach kuponów Wartość kuponu zmienia się w czasie, jest rosnąca C1<C2 <Ct. Zastosowanie: ułatwienie spłaty dłużnikom: wyższe odsetki w okresach oczekiwanej lepszej sytuacji finansowej. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o znikającym kuponie Wysokość płatności kuponowych zależy od dywidendy wypłacanej przez spółkę. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Zróżnicowanie konstrukcyjne obligacji w zakresie wykorzystywanej waluty Obligacje krajowe Obligacje zagraniczne Obligacje o podwójnej walucie Obligacje o zmieniającej się walucie Obligacje z opcją wyboru waluty zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje krajowe Emitentem jest rezydent danego kraju emisja w walucie miejscowej zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje zagraniczne Tradycyjna emisja zagraniczna: Euroemisja: Emitentem jest nie-rezydent Emisja w walucie narodowej Emitent: międzynarodowa instytucja finansowa na rynku danego kraju Waluta inna niż krajowa zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o podwójnej walucie Kupon nominowany w jednej walucie Suma nominalna wyrażona w walucie innej Zastosowanie: zmniejszenie ryzyka walutowego ponoszonego przez emitenta ( który uzyskuje dochody w walucie zagranicznej i w niej płaci odsetki od obligacji) zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o podwójnej walucie Przykład Honda Aby założyć fabrykę w USA Honda może zamiast pożyczki, sfinansować przedsięwzięcie obligacją o podwójnej walucie. Kupony będą wypłacane inwestorom w Jenach, a wartość nominalna w dolarach, wypłacana z zysków długoterminowych nowej fabryki. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje o zmieniającej się walucie Kupony początkowo nominowane w jednej walucie, następnie w drugiej. C1 C2 C3 C4 Ci (PLN) (PLN) ($) ($) ($) zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Obligacje z opcją wyboru waluty Umożliwiają dokonanie wyboru w jakiej walucie ma nastąpić spłata w pewnym momencie w przyszłości. zakresie oprocentowania zakresie występowania kuponów zakresie wykorzystywanej waluty

Podział obligacji ze względu na emitenta Obligacje skarbowe (Emitentem jest Skarb Państwa) Obligacje komunalne (Emitentami są samorządy terytorialne) Obligacje podmiotów prywatnych

Udział obligacji w wartości obrotów 2012 r.(transakcje sesyjne) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z CATALYST Statistic Bulletin za 2012 r.

Udział obligacji w wartości obrotów 2011 r.(transakcje sesyjne) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z CATALYST Statistic Bulletin za 2012 r.

Obligacje korporacyjne 270 SERII OBLIGACJI KORPORACYJNYCH w 2012 ROKU Pod koniec ubiegłego roku na platformie wtórnego obrotu obligacjami Catalyst notowanych było 141 emitentów i 270 serii obligacji. W porównaniu z końcem roku 2011 to znaczny wzrost wówczas było 88 podmiotów a liczba wyemitowanych serii wynosiła 184. Taki duży skok wskazuje na ogromne zainteresowanie rynkiem Catalyst wśród emitentów.

Obligacje korporacyjne jako alternatywne źródło pozyskiwania kapitału Wzrost salda kredytów pozyskanych przez przedsiębiorstwa w porównaniu do wzrostu salda wyemitowanych przez nie obligacji w latach 2009-2012 (rok 2009 = 100)

Najwięksi emitenci obligacji przedsiębiorstw

Charakterystyka Średnie oprocentowanie na rynku Catalyst wynosi ok. 10,5%. Ponad 80% obligacji charakteryzuje się oprocentowaniem zmiennym np. obligacje spółki deweloperskiej Polnord SA PND0116 wynosi WIBOR 3M + 4,85% 2,5 roku średni okres wykupu obligacji w Polsce Szwajcarska firma energetyczna KLL AG, będąca operatorem elektrowni wodnych, wyemitowała w 2012 roku obligacje o wartości 200 mln CHF i 40-letnim okresie wykupu obligacji Najdłuższe terminy zapadalności mają w Polsce obligacje banków spółdzielczych w Darłowie, Białej Rawskiej i Szepietowie, gdzie wykup obligacji jest ustalony na 2025 rok

PROGNOZOWANA WARTOŚĆ OBLIGACJI KORPORACYJNYCH 6% PKB Pod koniec 2013 roku wartość polskiego rynku obligacji korporacyjnych wyniesie prawdopodobnie 100 mld zł, i stanowić będzie nieco ponad 6% krajowego PKB. W państwach naszego regionu stosunek wartości rynku obligacji do PKB to: Czechy 19%, Słowenia 16%, Węgry 13%. W państwach Europy Zachodniej wartość tego rynku to średnio około 50% PKB.

Obligacje komunalne Emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego Głównie są obligacjami na okaziciela cechuje je swoboda i łatwości obrotu Obligacje ze świadczeniami pieniężnymi oraz oferowanie dodatkowych świadczeń niepieniężnych Emitowane o stałym lub zmiennym oprocentowaniu, obecnie zwykle o zmiennym oprocentowaniu, wyznaczanym w oparciu o określonego rodzaju stawkę bazową Najczęściej jako stawka bazowa stosowany jest WIBOR (6M lub 1R), do której dodawana jest marża

PRZYKŁADY EMISJI OBLIGACJI KOMUNALNYCH Brodnica Obligacja Kurs obligacji (%) Stopa podatkowa Data pierwszego notowania Data wykupu Odsetki skumulowane (PLN) Cena rozliczeniowa (PLN) Stopa nominalna Rentowność YTM brutto (%) BRD1023 107,00 19 2012-12-04 2023 0,72 1070,72 WIBOR 6M +1,70 % 3.55

PRZYKŁADY EMISJI OBLIGACJI KOMUNALNYCH Piła Cel: budowa obwodnicy śródmiejskiej, rewitalizację terenów powojskowych, uzbrojenie terenu pod budownictwo mieszkaniowe, budowę kanalizacji deszczowej

Obligacje przychodowe Ograniczenie odpowiedzialności emitenta do wysokości przychodów przedsięwzięcia finansowanego z uzyskanych przez spółkę środków. Emitent - grupa zdefiniowana w art. 23a ustawy o obligacjach, Okres finansowania - 15-25 lat, Zabezpieczenie - majątek i przychody przedsięwzięcia, Zaspokojenie roszczeń - obligacje przychodowe mogą przyznawać jej posiadaczowi prawo do zaspokojenia swoich roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta, Ryzyko - brak wymaganych przychodów, gdyż finansowanie ogranicza się do przychodów z przedsięwzięcia.

Łódzki Tramwaj Regionalny Zgierz - Łódź Pabianice Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Łódź Sp. z o.o. Projekt opiewający na kwotę ok. 55 740 000 euro uzyskał dotację z Unii Europejskiej w wysokości 27 780 000 euro Obligacje przychodowe w kwocie 166 000 000,00 złotych zostały wyemitowane dla pokrycia wkładu własnego. Przygotowaniem i organizacją emisji zajął się Bank BPH S.A. Projekt wyłącznie budowy ŁTR. Roszczenia zaspokajane z majątku, który powstaje w związku z realizacją projektu.

Łódzki Tramwaj Regionalny Zgierz - Łódź Pabianice Obligacje są oprocentowane według rocznej stawki WIBOR powiększonej o marżę. 12 lipca 2006 r. ustalono, że Miasto wniesie dopłaty do kapitału spółki w wysokości 107 760 120,00 złotych celem zapewnienia środków finansowych niezbędnych do zaspokojenia obligatariuszy (w częściach przez okres 22 lat. ) Obligacje przychodowe MPK były zagrożone w marcu 2009 r. Wykup obligacji przychodowych nastąpi do 2030 r.

Obligacje Skarbowe Dłużne instrumenty finansowe, emitowane przez Skarb Państwa, którego przedstawicielem jest Minister Finansów. Dochody uzyskane z obligacji przeznaczone są na finansowanie celów budżetowych Państwa lub spłatę wcześniejszych zobowiązań finansowych. Obarczone minimalnym ryzykiem Wysoka płynność Niska rentowność

Porównanie obligacji skarbowych i nieskarbowych Obligacje nieskarbowe podstawa prawna Ustawa o obligacjach warunki emisji określone w propozycji nabycia różna płynność, niższa niż obligacji skarbowych różne, zależne między innymi od emitenta, ryzyko kredytowe potencjalnie wyższa rentowność od inwestycji w obligacje skarbowe Obligacje skarbowe podstawa prawna Ustawa o finansach publicznych warunki emisji określone w liście emisyjnym bardzo wysoka płynność bardzo niskie ryzyko kredytowe niższa rentowność od obligacji nieskarbowych

Rosyjski kryzys finansowy 1998 Obligacje Skarbowe teoretycznie wolne od ryzyka kredytowego ( małe prawdopodobieństwo bankructwa kraju) a jednak Zadłużenie Rosji w 1998 r. było na tyle duże, że rząd nie był w stanie płacić odsetek od coraz to nowych obligacji. Wpadł w pętlę zadłużenia (kolejne emisje obligacji musiały być coraz wyżej oprocentowane ze względu na rosnące ryzyko kredytowe kraju a termin wykupu był coraz krótszy, gdyż inwestorzy bali się pożyczać niepewnemu państwu na dłużej)

Obligacje skarbowe w Polsce Obligacje Skarbowe Pasywne Aktywne Pasywne: służą regulowaniu powstałych wcześniej zobowiązań publiczno-prawnych Aktywne: służą finansowaniu bieżących potrzeb budżetu państwa

Skarbowe Obligacje Aktywne Obligacje dwuletnie oszczędnościowe Obligacje dwuletnie zerokuponowe Obligacje trzyletnie Obligacje czteroletnie oszczędnościowe Obligacje pięcio, dziesięcio, dwudziesto, i trzydziestoletnie o stałym oprocentowaniu Obligacje dziesięcioletnie emerytalne oszczędnościowe Obligacje dziesięcioletnie o oprocentowaniu zmiennym Obligacje indeksowane inflacją Obligacje o zmiennym oprocentowaniu

Obligacje indeksowane inflacją Zabezpieczają inwestora przed wpływem inflacji na realny zwrot z inwestycji Wypłacane kupony i wartość nominalna spłacana przez emitenta w momencie zapadalności papieru wartościowego są indeksowane tak, że ich realna wartość jest stała. Procedura indeksacji może być realizowana na dwa sposoby: model kanadyjski bądź brytyjski.

Model kanadyjski na przykładzie obligacji IZ0816 indeksowana współczynnikiem indeksacji, (kalkulowanym przez Ministerstwo Finansów na bazie narastającego wskaźnika miesięcznego) oraz bazowego wskaźnika referencyjnego. Kanadyjska metodologia indeksowania obligacji inflacyjnych umożliwia uczestnikom rynku skupienie się na realnych wartościach przepływów.

Schemat wypłat z obligacji indeksowanej do inflacji i z porównywalnej obligacji stałokuponowej

Podsumowanie Występuje bardzo duże zróżnicowanie konstrukcyjne obligacji. Dzięki temu emitenci mają duże możliwości by dostosować odpowiedni rodzaj obligacji do swoich potrzeb, tak aby uzyskać korzyści z wykorzystania obligacji.

Bibliografia Frank J. Fabozzi: Rynki Obligacji, Analiza i Strategie. Adam Wacławczyk: Obligacje komunalne. Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska Oficyna, Kraków 2003 http://www.ipo.pl/gielda/rodzaje_obligacji/obligacje_przych odowe_592250.html http://samorzad.infor.pl/sektor/rozwoj_i_promocja/wspolpr aca/artykuly/463037,obligacje_przychodowe_aspekty_prawn e_i_pionierskie_przyklady.html http://akson.sgh.waw.pl/~pz24010/pdf/masterthesis.pdf http://www.corporatebonds.pl/docs/cbraport2013_v03.pdf Abbigail J. Chiodo and Michael T. Owyang, A Case Study of a Currency Crisis: The Russian Default of 1998, 2002