PRZEDMIOTOWY SPOSÓB OCENIANIA Z HISTORII DLA KLAS IV VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z ODDZIAŁAMI GIMNAZJALNYMI (KLASA II i III) Głównym celem przedmiotowego sposobu oceniania jest przedstawienie kryteriów wymagań i oceniania umiejętności i wiedzy ucznia z zakresu kształcenia historii. I. PODSTAWY PRAWNE Wymagania edukacyjne są zgodne: z podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z dn. 14 lutego 2017 r.; Programem nauczania historii w klasach 4 8 szkoły podstawowej Wczoraj i dziś Tomasza Maćkowskiego; z podstawą programową kształcenia ogólnego z dn. 23 grudnia 2008r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz.17); z Programem nauczania historii w klasach I III gimnazjum T. Małkowskiego z WSO. I J. Rześniowieckiego; II. CELE OCENIANIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO 1. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. 2. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju i motywowanie go do dalszej pracy. 3. Dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i uzdolnieniach ucznia. 4. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej. III. PRZEDMIOTOWE CELE EDUKACYJNE 1. Rozwijanie i pogłębianie zainteresowań przeszłością, zachodzącymi w niej procesami i wydarzeniami. 2. Rozwijanie myślenia historycznego i krytycyzmu. 3. Pogłębianie umiejętności powiązania dziejów Polski z dziejami Europy i świata. 4. Rozwijanie umiejętności, pozwalających na samodzielną pracę intelektualną z materiałem historycznym. 5. Pogłębianie rozumienia pojęć i wartości niezbędnych do zrozumienia życia politycznego, gospodarczego i społecznego. 6. Rozwijanie umiejętności dostrzegania złożoności związków przyczynowo skutkowych. 7. Pogłębianie i umacnianie postawy patriotycznej. III.1. ELEMENTY OCENIANIA KSZTAŁTUJĄCEGO 1. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. 1
2. Motywowanie, angażowanie i wzmacnianie ucznia do samodzielnego planowania swojego rozwoju. 3. Dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) informacji o postępach, trudnościach w nauce, potrzebach i uzdolnieniach ucznia. Nauczyciel formułuje cel lekcji w sposób zrozumiały dla uczniów, ukierunkowuje uczenie się, pomaga w doborze sposobów uczenia się, motywuje do pracy poprzez jasne określenie kryteriów oceny pracy (wskazuje, na co będzie zwracał uwagę, upewnia się o osiągnięciu celu przez ucznia, uświadamia braki, docenia dobre elementy pracy ucznia, komentuje wykonanie pracy i udziela wskazówek do dalszej pracy. IV. ZASADY OCENIANIA 1. Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów o zakresie wymagań z historii obowiązujących w danym roku szkolnym (zakres wiadomości i umiejętności) oraz o sposobach i zasadach oceniania z przedmiotu. 2. Ocena okresowa i roczna uwzględnia oceny cząstkowe wystawiane uczniom za wiedzę i umiejętności z form aktywności obowiązujących w danym okresie. 3. Osiągnięte sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych wpływają na podwyższenie oceny. 4. Uczeń ma prawo zgłosić w ciągu semestru 2 nieprzygotowania. Obejmują one: odpowiedź ustną, brak zeszytu, brak pracy domowej. Nieprzygotowanie powinno być zgłoszone przez ucznia po sprawdzeniu obecności. Uczeń ma obowiązek nosić zeszyt i podręcznik. Brak któregoś z nich jest równoznaczny z nieprzygotowaniem do lekcji Zgłoszenie takiego faktu jest odnotowane jako nieprzygotowanie minus. Uczeń nie może zgłosić nieprzygotowania do lekcji powtórzeniowej lub sprawdzianu. 5. W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym, wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej, zespołu nauczycieli lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel obniża wymagania edukacyjne w porozumieniu z jego rodzicami oraz pedagogiem szkolnym. V. PRZEDMIOTEM OCENY Z HISTORII JEST : 1. Wiedza merytoryczna i gotowość do pamięciowej jej reprodukcji. 2. Rozumienie i umiejętność interpretacji faktów. 3. Praca ze źródłem historycznym, umiejętność pracy z materiałem kartograficznym, ikonograficznym, statystycznym, itp. 4. Formułowanie wypowiedzi ustnej. 5. Przygotowanie (odpowiedzi), pracy pisemnej (referat, rozprawka, itp.). 6. Aktywność ucznia na lekcjach. 7. Wiadomości (objęte programem, ewentualnie ponadprogramowe) 8. lokalizacja czasowo-przestrzenna omawianych wydarzeń ( znajomość mapy); uogólnianie, wartościowanie, porównywanie, wykrywanie analogii historycznych; analiza tekstu źródłowego; umiejętność dyskutowania; stosowanie terminologii historycznej i jej rozumienie; 2
wykazywanie związków przyczynowo-skutkowych, przestrzennych, pomiędzy historią powszechną, ojczystą, regionalną; wykazywanie związków pomiędzy poszczególnymi dziedzinami życia politycznego, gospodarczego, kulturowo-społecznego; łączenie faktów i zjawisk historycznych historii Polski z historią powszechną; analiza i ocena zjawisk i faktów historycznych; porównywanie różnych koncepcji politycznych, religijnych i gospodarczych; gromadzenie informacji przy wykorzystaniu nowoczesnej technologii i różnorodnych źródeł. VI. SPOSOBY I FORMY OCENIANIA: Sprawdziany 1. Nauczyciel zapowiada sprawdzian, co najmniej 1 tydzień wcześniej. 2. Sprawdzian poprzedza lekcja powtórzeniowa, utrwalająca poznane wiadomości i umiejętności. 3. Sprawdziany są obowiązkowe. W każdym okresie przewiduje się, co najmniej 2. 4. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może napisać go z całą klasą, to powinien to uczynić w terminie uzgodnionym z nauczycielem przedmiotu (w przypadku nieobecności usprawiedliwionej termin zaliczenia wynosi 2 tygodnie od daty napisania sprawdzianu przez klasę, przy dłuższej nieobecności ucznia termin zaliczenia uczeń uzgadnia z nauczycielem). 5. Przy nieobecności nieusprawiedliwionej uczeń może być rozliczony na następnej lekcji. 6. W przypadku podejrzenia niesamodzielności pisania pracy nauczyciel może odpytać ucznia z materiału obejmującego dany sprawdzian. 7. Nauczyciel jest zobowiązany ocenić i udostępnić uczniom sprawdzone sprawdziany w ciągu 2 tygodni od daty napisania. 8. Prace oceniane są punktowo. Za każde zadanie przyznaje się określoną liczbę punktów. Punkty są sumowane i zamieniane na ocenę według następujących wskaźników procentowych: 0% 33% - niedostateczny 34% -54% - dopuszczający 55% - 74% - dostateczny 75% - 87% - dobry 88% -97% - bardzo dobry 98% - 100% celujący 9. Poprawa sprawdzianu jest dobrowolna i powinna odbyć się w terminie tygodnia od daty oddania prac. Uczeń pisze ją tylko jeden raz. Poprawa może się odbyć dwa razy w semestrze. 3
10. Jeżeli w czasie sprawdzianu uczeń korzysta z niedozwolonych materiałów, podpowiedzi kolegów, otrzymuje ocenę niedostateczną i traci możliwość poprawy oceny. 11. Sprawdzone i ocenione prace kontrolne nauczyciel przechowuje do końca roku szkolnego. Pozostają one do wglądu uczniów i rodziców. Odpowiedzi ustne 1. Oceniane są na bieżąco z uwzględnieniem indywidualnych możliwości ucznia, zgodnie z wymaganiami na poszczególne oceny. 2. Nauczyciel odpytuje z 3 ostatnich lekcji lub z materiału powtórzeniowego. 3. Przy odpowiedzi ustnej ocenianiu podlega: zrozumienie tematu zawartość merytoryczna argumentacja wyrażanie sądów stosowanie terminologii historycznej sposób prezentacji (samodzielność wypowiedzi, poprawność językowa, płynność, logiczne myślenie, pytania naprowadzające wpływają na obniżenie oceny) umiejętność korzystania z mapy. Kartkówki 1. O ilości kartkówek w okresie decyduje nauczyciel. 2. Kartkówka obejmuje materiał z ostatnich trzech lekcji. Nauczyciel ma prawo zrobić kartkówkę bez zapowiedzi. 3. Ocenie podlega stopień opanowania nabytej wiedzy i umiejętności, poprawność merytoryczna i językowa wypowiedzi. 4. Kartkówki oceniane są punktowo. Za każde zadanie przyznaje się określoną liczbę punktów. Punkty są sumowane i zamieniane na ocenę według wskaźników procentowych. 5. Nauczyciel zobowiązany jest oddać kartkówki w ciągu 2 tygodni od daty napisania. Aktywność na lekcji Nauczyciel ocenia pracę na lekcji. Uczeń gromadzi plusy, które nauczyciel zamienia na ocenę według następujących zasad: 5 plusów - bardzo dobry 4 plusy - dobry 3 plusy dostateczny 2 plusy dopuszczający Prowadzenie zeszytów przedmiotowych. 1. Uczeń zobowiązany jest posiadać zeszyt przedmiotowy. Trzy i (więcej) braki zeszytu upoważniają nauczyciela do wpisania w dzienniku lekcyjnym oceny niedostatecznej z przedmiotu. 4
2. Każdy zeszyt jest na bieżąco kontrolowany pod względem kompletności notatek, ich poprawności merytorycznej i estetyki. 3. Uczeń ma obowiązek uzupełniania notatek w zeszycie za czas nieobecności. Zadawanie i ocena prac domowych 1. Obowiązkiem ucznia jest systematyczne odrabianie prac domowych. 2. Zadając pracę domową nauczyciel określa wymagania formalne związane z jej wykonaniem termin oraz sposób wykonania. Uczeń ma obowiązek przestrzegać terminu i sposobu wykonania zadania. 3. Nauczyciel ma obowiązek wyznaczania odpowiedniego do trudności zadania czasu na jego realizację. 4. Nauczyciel sprawdza wykonanie wymienionych wyżej prac w określonym terminie. 5. Znak graficzny, tzw. parafka oznacza, że nauczyciel sprawdzał wykonanie pracy, ale nie sprawdzał jej zawartości merytorycznej. 6. Brak pracy domowej zostaje odnotowany przez nauczyciela za pomocą oceny niedostatecznej. 7. W uzasadnionym przypadku (brak prac domowych, nieodpowiedni stosunek do przedmiotu, lekceważenie obowiązków ucznia, brak systematyczności ) nauczyciel może odmówić wyznaczenia drugiego terminu wykonania pracy domowej. 8. Ocenienie prac może nastąpić natychmiast po upływie terminu ich realizacji lub podczas kontroli zeszytów zgodnie z umową dotyczącą konkretnej pracy. VII. SPOSÓB USTALANIA OCENY PÓŁROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ. 1. Ocena półroczna i roczna nie jest średnią arytmetyczną wszystkich ocen cząstkowych. Przy ustalaniu oceny półrocznej i rocznej: 1) decydującymi są oceny uzyskane z: testów, sprawdzianów, badań wyników nauczania (diagnozy, testy półroczne), osiągnięć w konkursach przedmiotowych; 2) drugorzędną rolę pełnią oceny z: kartkówek, odpowiedzi ustnych, pracy samodzielnej na lekcji, realizacji projektów edukacyjnych, wykonania prac dodatkowych, ćwiczeń praktycznych, aktywnego uczestnictwa w kołach zainteresowań. 3) ocenami wspierającymi są oceny z: prac domowych, pracy w grupach, aktywności na lekcji, zeszytu ćwiczeń. Półroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ustalane są według systemu ważonego. 2. Podstawą do wystawienia oceny półrocznej i rocznej jest średnia ważona obliczona w następujący sposób: 1) Każdej ocenie cząstkowej przyporządkowuje się liczbę naturalną, oznaczającą jej wagę w hierarchii ocen. 2) Średniej ważonej przyporządkowuje się ocenę szkolną następująco: Średnia Stopień 1,00-1,59 niedostateczny 1,60-2,59 dopuszczający 2,60-3,59 dostateczny 3,60-4,59 dobry 4,60-5,59 bardzo dobry 5
5,60-6,00 celujący 3) Ustala się następujące formy aktywności i ich wagi: prace klasowe, testy, sprawdziany, wypracowania klasowe 3 badanie wyników nauczania 3 osiągnięcia w konkursach przedmiotowych (zakwalifikowanie 3 się do kolejnego etapu) udział w konkursach (zdobycie 60% punktów) 2 kartkówka 2 odpowiedź ustna 2 realizacja projektów 2 praca na lekcji 2 prace dodatkowe (referaty, prezentacje) 2 nieprzygotowanie się do zajęć 2 udział w kołach zainteresowań 2 zadanie domowe 1 praca w grupach 1 udział w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych 1 aktywność 1 4) W uzasadnionych przypadkach nauczyciel może przyporządkować każdą z podejmowanych przez ucznia aktywności do innej wagi niż wynika to z klasyfikacji (np. wyjątkowo ważne zadanie domowe może mieć wagę wyższą niż wskazana wyżej), o czym uczniowie zostaną poinformowani przed podjęciem aktywności podlegającej ocenie. 5) Oceny klasyfikacyjne (półroczne i roczne) ustala się według wzoru: ocena = ocena waga + ocena waga + ze wszystkich form aktywności suma wag 6) Przy ocenach klasyfikacyjnych (śródrocznych i rocznych) nie stosujemy znaków + i -. 7) Przy ocenach cząstkowych stosujemy znaki + i -. Przy czym + podwyższa ocenę o 0,5, a - obniża o 0,25. 8) Podstawą obliczenia średniej ważonej są wszystkie oceny (w przypadku prac poprawionych wyższa). 9) Ocena roczna (końcowa) jest średnią arytmetyczną średnich ważonych uzyskanych za I i II półrocze. Przy ocenianiu proponuje się sześciostopniową skalę ocen: OCENA NIEDOSTATECZNA 6
braki wiedzy są duże, uczeń nie jest w stanie uzupełnić wiadomości, nawet w długim okresie; nie pamięta prostych faktów, pojęć i terminów historycznych; nie dostrzega prostych przyczyn, i skutków faktów, wydarzeń, zjawisk; nie opanował w stopniu minimalnym zagadnień poruszanych na lekcji; wykazuje wyraźny brak zainteresowania przedmiotem. nie potrafi nawet z pomocą nauczyciela wykonać prostych poleceń i prostych umiejętności; nie umie nazywać faktów, wydarzeń, zjawisk, nie potrafi umieszczać ich w czasie i przestrzeni; nie umie dostrzec prostych przyczyn skutków faktów, wydarzeń i zjawisk; nie rozumie prostego tekstu źródłowego. przeszkadza w trakcie lekcji, uniemożliwia prowadzenie zajęć; odmawia wykonywania zadań postawionych przez nauczyciela bądź grupę. OCENA DOPUSZCZAJĄCA uczeń posiada niepełną wiedzę określoną programem nauczania; z pomocą nauczyciela jest w stanie zrealizować polecenia dotyczące zastosowania posiadanej wiedzy; posiada minimalną wiedzę dotyczącą wydarzeń Polski i świata; zna proste fakty, pojęcia historyczne i terminy, podstawowe wydarzenia i zjawiska oraz ich przyczyny i skutki; luki wiedzy jest w stanie uzupełnić w dłuższym okresie czasu. z pomocą nauczyciela umie zastosować umiejętności przewidziane programem i dysponuje umiejętnościami, które pozwolą mu uzupełnić braki w dalszym procesie uczenia się historii; umie nazywać fakty, wydarzenia, zjawiska; umie szeregować wydarzenia w czasie; dostrzega związki między życiem gospodarczym, położeniem geograficznym; odczytuje dane kartograficzne; potrafi posługiwać się podręcznikiem, słownikiem; czyta ze zrozumieniem treści zawarte w źródle. bierna postawa na lekcjach; zachowuje się poprawnie na lekcjach, nie przeszkadza; pracuje na lekcjach tylko pod nadzorem nauczyciela i z pomocą kolegów. OCENA DOSTATECZNA posiada podstawową wiedzę, przewidzianą programem nauczania w stopniu zadawalającym; nazywa poznane epoki i podaje ich cechy; rozumie znaczenie złożoności faktów, wydarzeń, zjawisk, procesów oraz zna daty 7
roczne przełomowych wydarzeń; rozumie zmienność i ciągłość procesów historycznych; rozumie rolę źródeł historycznych w poznawaniu historii; pamięta wybitne jednostki poznanych wydarzeń; w pracach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, ale po uwagach nauczyciela potrafi je poprawić. uczeń potrafi wykonać polecenia wymagające zastosowania umiejętności przewidzianych programem o średnim stopniu trudności; posiada umiejętności dla poziomu wymagań koniecznych, uzupełnionych o nowe kompetencje; dostrzega zmienność i ciągłość wydarzeń oraz zjawisk; umieszcza fakty w czasie i przestrzeni historycznej; dostrzega przyczyny i skutki między faktami, wydarzeniami i zjawiskami; umie wykorzystać różne źródła wiedzy historycznej; umie wypowiadać się w formie ustnej i pisemnej na konkretny temat. bierze udział w pracy zespołowej; nie pracuje systematycznie, aktywnością wykazuje się sporadycznie. OCENA DOBRA uczeń opanował materiał przewidziany w programie; zna i rozumie większość pojęć; zna przyczyny i skutki faktów, wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych; rozumie związki i zależności pomiędzy historią powszechną i historią Polski; odtwarza rzeczywistość historyczną na podstawie źródeł historycznych i literackich; pamięta daty początkowe i końcowe wydarzeń historycznych; zna postacie historyczne ważne dla dziejów Polski i świata; uczeń dobrze opanował materiał, ale czasami popełnia błędy. posiada umiejętności dla poziomu podstawowego, uzupełnione o nowe kompetencje; porządkuje fakty według kryterium czasu i przestrzeni; selekcjonuje fakty i wydarzenia, rozumie związki między nimi; wykorzystuje zdobytą wiedzę, formułuje oceny, opinie i uzasadnia je; umie samodzielnie czerpać wiedzę z różnych źródeł informacji i je interpretować; poprawnie posługuje się mapą; przy pomocy nauczyciela poprawnie analizuje teksty źródłowe i porównuje uzyskane informacje z innymi źródłami; bierze udział w dyskusjach, grach dydaktycznych, formułuje poprawnie; wypowiedzi ustne i pisemne. jest aktywny w czasie lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela; samodzielnie wykonuje powierzone zadania; jest uczynny, koleżeński. 8
OCENA BARDZO DOBRA uczeń posiada zasób wiedzy określony programem oraz wiedzę uzyskaną w wyniku dodatkowych zainteresowań historycznych, wiedzę regionalną i lokalną; zna przyczyny, przebieg i skutki faktów, wydarzeń, zjawisk, procesów; zna typologię źródeł historycznych, pojęcia i terminy dotyczące problemów badania źródeł historycznych; pamięta daty, wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne oraz rolę postaci w nich uczestniczących; rozumie zmienność i ciągłość procesów; rozumie przeciwstawne interpretacje wydarzeń. posiada umiejętności dla poziomu rozszerzającego i dopełniającego uzupełnione nowe kompetencje; operuje wiedzą historyczną; korzysta z różnych źródeł informacji; porównuje je i ocenia ich wiarygodność oraz przydatność; samodzielnie formułuje i definiuje pojęcia oraz posługuje się nimi ze zrozumieniem; formułuje i rozwiązuje problemy historyczne; wykorzystuje wiedzę z pokrewnych przedmiotów; potrafi argumentować swoje wypowiedzi, sądy, opinie, oceny; rozróżnia prawdę historyczną od fikcji; zdobytą wiedzę prezentuje w różnych formach: w wypowiedziach ustnych i pisemnych; przedstawia prace problemowe, przekrojowe, prace w grupie np. metody projektu. czynnie uczestniczy w lekcjach, bierze udział w dyskusjach, debatach, grach dydaktycznych na forum klasowym; wykonuje dobrowolnie zadania wykraczające poza program, zdobywając nową wiedzę i doświadczenia; wykazuje się pomysłowością, inicjatywą i pracowitością. OCENA CELUJĄCA uczeń posiada wiedzę historyczną wyraźnie wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe; posiada zainteresowania humanistyczne, systematycznie pracuje, czyta książki i artykuły historyczne; uczestniczy w różnych konkursach historycznych, olimpiadach, osiąga sukcesy, prowadzi samodzielne poszukiwania. uczeń posiada umiejętności określone dla poziomu wymagań podstawowych, rozszerzających, dopełniających i uzupełniających o nowe kompetencje; samodzielnie zdobywa wiadomości; wykorzystuje zdobytą wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych; umie dokonać syntezy, analizy materiału oraz powiązać je z zagadnieniami poznanymi w czasie innych przedmiotów; umie powiązać dzieje własnego regionu z historią własnego kraju lub z dziejami 9
powszechnymi; krytycznie analizuje treści prezentowane przez media i inne źródła. bierze aktywny udział w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych; dodatkowo wykonuje zadania wykraczające poza obowiązkowe czynności procesu lekcyjnego; opracowuje plany, schematy, biogramy, gromadzi materiał regionalny, przygotowuje inscenizacje, zabawy dydaktyczne; bierze udział w konkursach pozaszkolnych i olimpiadach historycznych i osiąga sukcesy; współpracuje z nauczycielem, wykazuje się dociekliwością, własną pomysłowością i inicjatywą, jest twórczy i pracowity. VIII. FORMY EWALUACJI PSO 1. Rozmowy z uczniami i rodzicami. 2. Analiza dokumentacji, wymiana doświadczeń, uwagi i refleksje nauczycieli. Opracowały: Jolanta Górska, Mariola Chojnowska 10