Scenariusz lekcji geografii z wykorzystaniem podręcznika multimedialnego wydawnictwa KLETT Autor: Anna Bogacka, nauczyciel w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Króla Jana III Sobieskiego w Legionowie Temat: Walka z wodą i o wodę. Obszary niedoboru i nadmiaru wody. Klasa: 1 liceum ogólnokształcącego/technikum Czas trwania: 2 godz. lekcyjne Cel ogólny: Przedstawienie przyczyn, zagrożeń i skutków niedoboru i nadmiaru wody w wybranych rejonach świata. Cele operacyjne uczeń: określa znaczenie wody w życiu człowieka, w tym szczególne wody słodkiej, wskazuje przyczyny niedoboru wody w strefie zwrotnikowej, lokalizuje ją na mapie, wskazuje przyczyny nadmiaru wody w strefie równikowej, wskazuje ją na mapie, wymienia skutki, zarówno niedoboru, jak i nadmiaru wody, wymienia sposoby zwiększania dostępności czystej wody, rozumie zagrożenie ludzkości wojną o wodę. Metody i formy pracy: pogadanka, burza mózgów, metaplan, metoda zdań niedokończonych, praca w parach i grupach. Środki dydaktyczne: podręcznik multimedialny wydawnictwa Klett, mapa multimedialna. 1
Przebieg lekcji: Faza wstępna: 1. Przedstawienie uczniom celów lekcji. 2. Nauczyciel stawia tezę o zróżnicowanym dostępie do wody w poszczególnych strefach klimatycznych. Wskazuje na różny, problem niedoboru i nadmiaru wody. Zwraca uwagę na znaczenie wody słodkiej oraz jej ograniczone zasoby. Faza zasadnicza: Czynności uczniów: 1. Korzystając z podręcznika multimedialnego, analizują diagram kołowy (str. 164), odnoszący się do zasobów wód słodkich, oceniają jej dostępność np. w postaci lodowców. 1. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na wpływ klimatu na zasoby wodne. Podaje skrajne przykłady klimatu równikowego, gdzie notowany jest nadmiar wody i klimatu zwrotnikowego, charakteryzującego się stałym niedoborem wody. Prosi o wskazanie na mapie multimedialnej w/w stref klimatycznych. Czynności uczniów: 1. Pracując w parach opracowują ciąg przyczynowo-skutkowy, według schematu: Strefa klimatyczna wybrany obszar świata element klimatu (charakterystyka opadów) dostępność wody Strefa klimatyczna do wyboru: klimat zwrotnikowy klimat zwrotnikowy (odmiana monsunowa) klimat podrównikowy klimat równikowy 2
Wybrany obszar do wyboru: Wyżyna Brazylijska Indie Australia Amazonia Element klimatu (charakterystyka opadów) do wyboru: deszcze zenitalne pora deszczowa i sucha opady poniżej 50 mm/rok monsun letni i zimowy Dostępność wody do wyboru: stały nadmiar wody, stały niedobór wody, okresowy nadmiar i niedobór wody. Spodziewane odpowiedzi: a) klimat równikowy Amazonia deszcze zenitalne stały nadmiar wody b) klimat podrównikowy Wyżyna Brazylijska pora deszczowa i sucha okresowy nadmiar i niedobór wody c) klimat zwrotnikowy (odmiana monsunowa) Indie monsun zimowy i letni okresowy nadmiar i niedobór wody d) klimat zwrotnikowy Australia opady poniżej 50 mm/rok stały niedobór wody 2. Wybrani uczniowie przedstawiają na forum klasy ciągi przyczynowo - skutkowe 1. Nauczyciel prosi uczniów o wykorzystaniu metody metaplanu przy opracowaniu zagadnienia niedoboru wody w centralnej Australii (praca grupach 4-osobowych). 2. Zwraca uwagę uczniów na konieczność odpowiedzi na pytania kluczowe (wykorzystując zagadnienia z podręcznika multimedialnego wydawnictwa Klett, str. 166-167): 3
Czynności uczniów: Metaplan stan wód w Polsce Jak jest? W centralnej Australii występuje stały niedobór wody. Jak powinno być? Woda słodka stanowi niezbędny warunek życia i funkcjonowania człowieka. Dlatego też powinna być ona dostępna w odpowiedniej ilości, z zachowaniem jej jakości, czyli formy wody czystej, zdatnej do picia. Zasoby wodne są również niezbędne do rozwoju gospodarki, zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Dlaczego nie jest tak jak powinno być? Położenie Australii w strefie zwrotnikowej, która charakteryzuje się występowaniem wysokiego ciśnienia atmosferycznego, determinuje minimalne opady atmosferyczne, w ilości poniżej 50 mm/rok. Co można zmienić? Należy poprawić dostępność ludzi do czystej wody. Można wykorzystać w tym celu: retencję, udoskonalony system dystrybucji wody oraz tzw. nawadnianie kropelkowe. Należy rozwijać badania nad odsalaniem wody morskiej oraz uskuteczniać jej oczyszczanie. Podsumowanie: 1. Nauczyciel prosi o zweryfikowanie tezy odnośnie zróżnicowanej dostępności do wody słodkiej na świecie, na podstawie poznanych informacji. Prosi uczniów o podanie konkretnych argumentów. 2. Prosi o wyjaśnienie narastającego problemu wojny o wodę, jego uwarunkowań, obszarów nasilenia konfliktów oraz ewentualnych skutków. 4
Czynności uczniów: 1. Rozwiązują zadania podsumowujące z podręcznika multimedialnego (str. 169). 2. Podsumowują wiedzę, którą zdobyli na lekcji, kończąc zdania: Zdziwiłam/em się, że Nie wiedziałam/em, że Najbardziej zaciekawiła mnie informacja o tym, że 5