Wykład 2 Czy analizując sytuację w Japonii, widzimy przyszłość?

Początkowo sądzono, że Japonia zaraz dogoni i przegoni Stany Zjednoczone

It is hard to believe now, but at the end of the 1980s Japanese banks had the highest credit ratings of any in the world. Japanese policy-makers were lauded for their brilliance Japanese model of economic organization was perceived as the wave of the future Ahead of the curve, Dresdner Kleinwort, 9 October 2008, s. 9

Póżniej wydawało się, że to, co stało się w Japonii było efektem serii błędów

Co pożarło wzrost gospodarczy w Japonii na początku lat 90.? Czy pęknięcie bańki spekulacyjnej na giełdzie w Tokio?

1981Q1 1982Q1 1983Q1 1984Q1 1985Q1 1986Q1 1987Q1 1988Q1 1989Q1 1990Q1 1991Q1 1992Q1 1993Q1 1994Q1 9% JAPONIA 210 6% tempo wzrostu PKB indeks akcji 190 170 150 3% 0% 120? 130 110 90 70 50-3% 30

Jak doszło do powstania i pęknięcia bąbla spekulacyjnego na giełdzie w Tokio?

Aprecjacja jena Bąbel spekulacyjny na rynku akcji Pęd do udziału w zyskach ze spekulacji Niska inflacja Wzrost gospodarczy + = Przekonanie, że nastąpił trwały wzrost wydajności Szybki wzrost cen akcji. Optymizm inwestorów BĄBEL SPEKULACYJNY Spadek cen ropy 1986: Przejściowe złamanie monopolu OPEC Wzrost ryzyka spekulacji przeciwko trendowi

Dlaczego Bank Japonii początkowo obniżał, zamiast podnosić stopy procentowe?

1985M1 1986M1 1987M1 1988M1 1989M1 1990M1 210 190 170 150 130 110 90 70 50 Nikkei Stopa BoJ JAPONIA 7% 6% 6% 5% 5% 4% 4% 3% 3% 2%

0,0060 0,0055 Kurs walutowy Stopa dyskonta JAPONIA 7% 6% 6% 5% 0,0050 5% 0,0045 4% 4% 0,0040 Plaza Accord 3% 3% 0,0035 1985M1 1986M1 1987M1 1988M1 1989M1 1990M1 2%

Dlaczego Bank Japonii przywiązywał tak dużą wagę do konieczności powstrzymania aprecjacji jena?

1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 100 KURS DOLARA DO JENA (JPY/USD) 150 200 Początek zacieśniania polityki pieniężnej BoJ 250

Co, oprócz dużej skali aprecjacji jena, mogło utrzymywać inflację na niskim poziomie, mimo że następował szybki wzrost podaży pieniądza?

60 Cena baryłki ropy 50 40 30 20 10 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

JAPONIA 6% 5% stopa dyskontowa BoJ CPI 4% 3% 2% 1% 0% -1% 1984Q1 1985Q1 1986Q1 1987Q1 1988Q1 1989Q1 1990Q1

Pęknięcie bąbla spekulacyjnego na giełdzie w Tokio martwi się o kurs jena BANK JAPONII nie martwi się o inflację Na giełdzie w Tokio trwa hossa tworząc możliwość taniego finansowania spekulacji Na giełdzie narasta BUM!!! bąbel spekulacyjny spadek cen ropy nie podwyższa stóp procentowych W końcu BoJ decyduje się podnieść znacznie stopy procentowe

Tanweer Akram (2016) Japan s Liquidity Trap, Levy Economics Institute Working Paper No. 862

W tamtym czasie uwagę władz Japonii skupiała głównie giełda. Dzisiaj wiemy, że daleko groźniejsze dla wzrostu gospodarczego było załamanie cen na rynku nieruchomości. Dlaczego?

JAPOŃSKIE FIRMY JAPOŃSKIE BANKI AKCJE i NIERUCHO- MOŚCI POŻYCZKI PORTFELE ZŁYCH DŁUGÓW STRATY BANKÓW

SPŁATY NETTO ZADŁUZENIA (BALANCE SHEET RECESSION) ILOŚCIOWE LUZOWANIE POLITYKI PIENIĘŻNEJ ZALAMANIE BOOMU KREDYTOWEGO/ STRATY BANKÓW ZATRZYMANIE AKCJI KREDYTOWEJ i KREACJI PIENIĄDZA STAGNACJA CZYNNIKI STRUKTURALNE STRATY BILANSOWE BANKÓW EKSPANSJA FISKALNA

Koń przestał pić

1985M1 1986M1 1987M1 1988M1 1989M1 1990M1 1991M1 1992M1 1993M1 1994M1 1995M1 1996M1 1997M1 1998M1 1999M1 2000M1 2001M1 JAPONIA 550 350 Podaż pieniądza Kredyty 150

Masaaki Shirakawa, Delevaring and Growth: Is the Developed World Following Japan s Long and Winding Road? Bank of Japan. 10 January 2012

Co ostatecznie zmusiło rząd do pokrycia strat banków?

Christoph A. Schaltegger, Martin Weder (2013) Will Europe Face a Lost Decade? A Comparison with Japan s Economic Crisis, CREMA Working Paper no. 2013-03

Gunter Schnabl (2013) The Macroeconomic Policy Challenges of Balance Sheet Recession: Lessons from Japan for the European Crisis, CESifo Working Paper No. 4249, May

Pier Carlo Padoan, The EU Economy After the Great Recesion, Public Lecture, European Institute, London School of Economics, 29 April 2014

Jak Japończycy ratowali gospodarkę przed recesją?

Balance sheet recession SPŁATY NETTO KREDYTÓW STAGNACJA GOSPODARCZA RELATYWNY NADMIAR OSZCZĘDNOŚCI EKSPANSJA FISKALNA ZYSKI FIRM LOKOWANE W BANKACH

McKInsey Global Institute (2015) Debt and (not much) delevaring

Martin Wolf (2015) Corporate surpluses are contributing to the savings glut, November 17, 2015

Polityka fiskalna była skuteczna pomimo trwałego załamania cen na rynku nieruchomości, powodującego konieczność wieloletniego dokonywania spłat netto kredytów Richard Koo, The Future of Central Banking and Closing Remarks - INET Hong Kong, 12/04/2013 http://ineteconomics.org/future-central-banking-inet-hong-kong

Richard C. Koo, The world in balance sheet recession: causes, cure, and politics, Real-World Economics Review, no. 58/2011

Andrew Haldane (2015) Stuck, Speech at Open University, 30 June 2015

Kiedy japoński rząd zaczął stosować QE?

Masowy dodruk pieniądza? Richard Koo, The Future of Central Banking and Closing Remarks - INET Hong Kong, 12/04/2013 http://ineteconomics.org/future-central-banking-inet-hong-kong

Co spowodowało pojawienie się deflacji?

Masaaki Shirakawa, Japan s economy and monetray policy, Speech, Research Institute Of Japan, 4 June 2014

Haruhiko Kuroda, Overcoming deflation and after, Speech at the Meeting of Japan Business Federation, Tokyo, 25 December 2013

Willem Buiter Ebrahim Rahbari (2013) What to expect from Abenomics: Four arrows to target four challengesciti GPS: Global Perspectives & Solutions, October.

Pesymizm oczekiwań dotyczących przyszłej wysokości płac Willem Buiter Ebrahim Rahbari (2013) What to expect from Abenomics: Four arrows to target four challengesciti GPS: Global Perspectives & Solutions, October.

pomimo optymizmu prognoz rządowych Takeo Hoshi, Anil K. Kashyap (2013) Will the US and Europe Avoid a Lost Decade? Lessones from Japan s Post Crisis Experience, 14th Jacques Polak Annual Research Conference, 7-8 November

Co spowodowało powstanie sprzężenia pomiędzy stagnacją i deflacją?

Spadkowy trend tempa wzrostu wydajności Sztywności strukturalne, ograniczające mobilność zasobów Długi okres delewarowania i braku dokapitalizowania banków Starzenie się społeczeństwa Niska stopa inwestycji Stagnacja gospodarcza połączona w deflacją Chroniczna słabość popytu krajowego Gwarantowana realnie dodatnia stopa procentowa Oczekiwania długotrwałej deflacji i braku wzrostu płac Wstrzymywanie się gospodarstw domowych z wydatkami

Andrew Haldane (2015) Stuck, Speech at Open University, 30 June 2015

Nie widzimy przyszłości nawet gdy na nią patrzymy Andrew Haldane (2015) Stuck, Speech at Open University, 30 June 2015

Czy głównym problemem japońskiej gospodarki jest brak reform strukturalnych? Adam S. Posen (2010). The Realities and Relevance of Japan s Great Recession neither Ran nor Rashomon, Paterson Institute for International Economics, Working Paper no. 10-7

Claudio Borio, Magdalena Erdem, Andrew Filardo, Boris Hofmann (2015) The costs of deflations: a historical perpective, BIS Quarterly Review, March

Czy samymi inwestycjami można przełamanć stagnację?

Kyoji Fukao (2014), Lessons from Japan s Secular Stagnation, May 20, RIETI World KLEMS Symposium

Japan well on its way to becoming a capital importer, J.P.Morgan, 4 January 2012, www.morganmarkets.com

Co było źródłem finansowania długu publicznego?

Rząd Japonii, emitując dług, przekształcał oszczędności w pieniądz S Martin van Vliet (2014) The Japanification of Europe: Where we stand? ING Amsterdam

JGB Christian Weistroffer (2013). Ultra-low interest rates, Deutsche Bank, June 10

Christoph A. Schaltegger, Martin Weder, Will Europe Face A Lost Decade? A Comparison With Japan's Economic Crisis Center for Research in Economics, Management and the Arts Working Paper No. 2013-03, Zürich

Adait Turner (2014), Escaping the Debt Addition: Monetary and macro-prudential policy in the post-crisis world, Center for Fiancial Studies, Frankfurt, February 10

Willem Buiter, Ebrahim Rahban (2013). What to expect from Abenomics?. Citigroup, October https://www.citivelocity.com/citigps/reportseries.action?recordid=22

Skąd brały się oszczędności finansujące dług publiczny pomimo spadku stopy oszczędzania gospodarstw domowych?

Gunter Schnabl (2013) The Macroeconomic Policy Challenges of Balance Sheet Recession: Lessons from Japan for the European Crisis, CESifo Working Paper No. 4249, May

Willem Buiter Ebrahim Rahbari (2013) What to expect from Abenomics: Four arrows to target four challengesciti GPS: Global Perspectives & Solutions, October.

Co pomogło w trakcie Abenomics?

BIS, Monetary and Economic Department, March 2014

Dlaczego od 2013 r zakupy obligacji przez Bank Japonii rosną szybciej niż rośnie zadłużenie rządu?

Eksport przestał ciągnąć wzrost Haruhiko Kuroda (2015) Japan s economy and monetary policy, speech at a meeting with business leaders, Osaka, 28 September 2015

bln JPY 100 Japonia emisje netto japońskich obligacji skarbowych 80 zakupy netto obligacji skarbowych przez BoJ 60 40 20 0-20 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015e Źródło: Bank Japonii, japońskie ministerstwo finansów, Bloomberg.

McKInsey Global Institute (2015) Debt and (not much) delevaring

Czy Abenomics przynosi efekty?

Takehiro Sato (2015), The Bank of Japan s efforts toward overcoming deflation? London 11 February

Haruhiko Kuroda (2015) Japan s economy and monetary policy, speech at a meeting with business leaders, Osaka, 28 September 2015

Strukturalne przyczyny słabości popytu 1. Trwale niższe tempo wzrostu płac niż wydajności

Martin Sommer (2009). Why Are Japanese Wages So Sluggish?, IMF Working Paper, WP/09/97, May

Andrew Smithers (2013), The Road to Recovery, The Daiwa Anglo-Japanese Foundation, London, 25th September

Strukturalne przyczyny słabości popytu 2. Trwała zmiana w podziale zysków firm

Andrew Smithers (2013), The Road to Recovery, The Daiwa Anglo-Japanese Foundation, London, 25th September