ecozawód - partnerstwo strategiczne na rzecz dostosowania systemów kształcenia zawodowego do wyzwań zielonej gospodarki Okres trwania projektu: 01.09.2015 r 30.09.2017r warsztaty upowszechniające rezultaty pracy intelektualnej projektu GDYNIA, 25 września 2017 r.
Doświadczenia związane z pracą nad programem nauczania w zawodzie elektryk ze specjalnością: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej.
ecozawód - partnerstwo strategiczne na rzecz dostosowania systemów kształcenia zawodowego do wyzwań zielonej gospodarki w ramach Erasmus Plus ecoprofession strategic partnership for adjusting systems of vocational education to the challenges of the green economy Okres trwania projektu: 01.09.2015 r 30.09.2017r GDYNIA, 25 września 2017 r.
1. OPRACOWANIE innowacyjnego podejścia, programu nauczania oraz programu stażu dla zawodu elektryk w kluczowym dla partnerstwa obszarze: odnawialne źródła energii - OZE (elektryk ze specjalnością: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej) BFKK, FG, ZSE, USRV, HWK
Białostocka Fundacja Kształcenia Kadr Zespół Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku Fundacja Gospodarcza w Gdyni opracowanie pakietu edukacyjnego, zawierającego następujące elementy: 1. opisy programu nauczania w zawodzie ELEKTRYK ze specjalnością: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej: moduł umiejętności ogólnozawodowych, moduł umiejętności podstawowych dla zawodu, moduł umiejętności specjalizacyjnych, moduł praktyczny na bazie Dualnego Systemu Kształcenia; 2. opisy zadań zawodowych dla zawodu ELEKTRYK ze specjalnością: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej (z podziałem na zadania technologiczne i organizacyjne wraz z przypisanymi im czynnościami) 3. program stażu dostosowany do Dualnego Systemu Kształcenia.
Zespół Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku Propozycje przygotowanego opracowania zawierały następujące elementy: przykład dostosowania programu nauczania w zawodzie technik elektryk do wyzwań zielonej gospodarki zgodnie z przepisami prawa oświatowego przykład programu praktyk zawodowych /staży program innowacji pedagogicznej w zakresie dostosowania zawodu technik elektryk do wyzwań zielonej gospodarki. instrukcję dla szkół instrukcję dla nauczycieli zawodu i pracodawców materiały szkoleniowo - edukacyjne dla uczniów
Kształcenie zawodowe w Zespole Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku realizowane jest w oparciu o: Ustawę o Systemie Oświaty, Ustawę Prawo Oświatowe ( od 1.09.2017 r.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Rozporządzenie określa zawody w jakich może być prowadzone kształcenie w systemie oświaty, typy szkół w jakich można kształcić, kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwość kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach
Propozycję rozwiązań przygotowano w oparciu o: Autorski program nauczania w zawodzie technik elektryk (ZSE, 2012 r.) Przykładowy program nauczania w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej (KOWEZIU, 2012 r.) Przykładowy program nauczania w zawodzie technik energetyk (KOWEZIU, 2012 r.) Krajowy standard kompetencji zawodowych: monter urządzeń energii odnawialnej [712614]
Propozycję rozwiązań przygotowano w oparciu o: Ustawę Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r. poz. 1059) Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie warunków i trybu wydawania certyfikatów oraz akredytowania organizatorów szkoleń w zakresie odnawialnych źródeł energii Rozporządzenie MENiS w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki. wyposażenie techno-dydaktyczne w ZSE współpracę z przedstawicielami lokalnego rynku pracy
Analiza wyposażenia techno dydaktycznego w Zespole Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku: Wyposażenie techno-dydaktyczne, którym dysponuje ZSE pozwala na prowadzenie dodatkowych zajęć z tematyki odnawialnych źródeł energii w zakresie instalacji fotowoltaicznych w formie teoretycznej i pokazów praktycznych, które mogą być realizowane w pracowniach CKP nr 1 oraz w pomieszczeniu Mini elektrowni fotowoltaicznej i wiatrowej. Szkoła posiada też platformę MOODLE, na której można umieścić kurs Instalator systemów fotowoltaicznych.
Mini elektrownia na dachu budynku Zespołu Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku
Laboratorium badawczo pomiarowe Mini elektrowni
od 2012 r.
Komputerowy system monitorowania
INNOWACYJNE PODEJŚCIE do kształcenia realizowanego w Zespole Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku w zawodzie technik elektryk pod kątem wprowadzenia specjalności: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej w zakresie systemów fotowoltaicznych wraz z programem dodatkowego stażu, w oparciu o dualny system kształcenia w tym zawodzie oraz rozwiązania informatyczne ICT.
Przegląd prognoz w zakresie polityki OZE: Od kilku lat rynek fotowoltaiki rozwija się bardzo dynamicznie, według danych Instytutu Energetyki Odnawialnej, tylko w I kwartale 2014 roku w Polsce zainstalowano źródła fotowoltaiczne o mocy 6,6 MWp, a do końca kwietnia 2015 zainstalowano kolejne 9MWp, co aktualnie daje 40 MWp zainstalowanej mocy. Warto dodać, iż ceny ogniw fotowoltaicznych wraz z montażem spadły w ciągu ostatnich 5 lat o ponad 50 % i stale spadają, ponadto rośnie wydajność ogniw z 20 do 23% w przypadku monokrystalicznych ogniw PV, które wykorzystują technologię n-type oraz IBC (Interdigital Back Contact), dzięki czemu osiągają wydajność do 22,9%. i 15% sprawność. Zdaniem ekspertów z firmy Roland Berger Strategy Consultants" Fotowoltaika może się stać katalizatorem rozwoju energetyki rozproszonej.
Przegląd prognoz w zakresie polityki OZE (cd.) W badaniach CEDEFOP3 z roku 2012 skupiono się na porównaniu rozwoju gospodarek 8 krajów UE (Niemcy, Grecja, Włochy, Węgry, Holandia, Słowacja, Finlandia i Wielka Brytania) wykorzystujących zasoby w bardziej ekonomiczny sposób oraz ich wpływie na zatrudnienie, a także na zagadnieniu: w jaki sposób szkolenia zapewniają te umiejętności. Próba badawcza składa się z dziewięciu zawodów ściśle związanych z poprawą efektywności wykorzystania zasobów i środowiska, tj.: zawody z grupy wysoko wykwalifikowanej: technolog inżynierii nanotechnologii i inżynier środowiska; zawody z grupy średnio wykwalifikowanej: audytor energetyczny, inspektor emisji spalin pojazdów transportowych, monter izolacji, elektryk, monter systemów fotowoltaicznych i blacharz;
WNIOSKI: W świetle powyższego, z punktu widzenia ZSE najlepszym rozwiązaniem w ramach projektu ecozawód była realizacja nowego programu nauczania zawodowego oraz praktyk zawodowych dla kluczowego zawodu związanego z zieloną gospodarką w Polsce w oparciu o dualny system kształcenia w tym zawodzie oraz rozwiązania informatyczne ICT poprzez: wprowadzenie w ZSE innowacji pedagogicznej dla zawodu TECHNIK ELEKTRYK w obszarze: -odnawialne źródła energii - OZE (elektryk ze specjalnością: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej) w zakresie instalacji fotowoltaicznych
Efektami innowacji jest: Zwiększenie efektywności nauczania oraz podniesienie atrakcyjności i jakości kształcenia zawodowego w ZSE dzięki połączeniu teorii z praktyką (współpraca z podmiotami zewnętrznymi kształcenie dualne) Zwiększenie szansy na rynku pracy ( odpowiedź na potrzeby rynku pracy w zakresie tzw. zielonych zawodów ) Propagowanie zielonych miejsc pracy.
Efekty innowacji: Uczniowie uzyskują wiedzę z zakresu szeroko rozumianych systemów fotowoltaicznych, przygotowują się do zdania w terminie 12 miesięcy od ukończenia kursu, certyfikowanego egzaminu przed komisją powołaną przez Prezesa UDT i uzyskania dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji do instalowania odnawialnego źródła energii: systemów fotowoltaicznych Zakończenie kursu objęte jest egzaminem końcowym oraz wydaniem certyfikatów ukończenia każdej części kursu oraz certyfikatem kursu jako całości po pozytywnym zaliczeniu egzaminu końcowego.
Nazwa innowacji: eco Zawód: technik elektryk o specjalności: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej w zakresie systemów fotowoltaicznych Rodzaj innowacji: organizacyjna - tworzenie zespołów problemowych w szkole nauczyciele i uczniowie realizujący innowację, prowadzenie zajęć we współpracy z pracodawcą, organizacja klasopracowni kształcenia praktycznego przy wykorzystaniu mini elektrowni, formy współpracy szkoły z innymi instytucjami w zakresie wspierania rozwoju uczniów (Politechnika Białostocka, SEP, Pracodawcy itp.) programowa - modyfikacja programu nauczania (bez naruszania podstawy programowej) poprzez wprowadzenie dodatkowych treści nauczania w zakresie fotowoltaiki metodyczna - zastosowanie w stosunku do grupy uczniów nowych metod i form pracy, warsztatu pracy nauczyciela, prezentacji materiału, utrwalania i sprawdzania wiadomości i umiejętności, sposobu sprawdzania efektywności nauczania oraz kontroli osiągnięć uczniów blended learning Adresaci innowacji: Uczniowie klas II, III i IV w zawodzie technik elektryk
Zajęcia edukacyjne objęte innowacją: Przedmioty realizowane wg. programu nauczania w zawodzie technik elektryk podstawy elektroniki z energoelektroniką urządzenia elektryczne układy sterowania i regulacji instalacje elektryczne język angielski zawodowy praktyka zawodowa zajęcia dodatkowe: kurs blended learning: instalator systemów OZE w zakresie fotowoltaiki
Opis innowacji: Efekty kształcenia określone w podstawie programowej dla zawodu technik elektryk uzupełnia się o dodatkowe wybrane efekty dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej: PKZ(B.g); B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Na realizację w/w efektów przewidziano 80 godzin do realizacji w formie: stażu zawodowego dodatkowego realizowanego w firmie/zakładzie pracy/przedsiębiorstwie, specjalizującym się w projektowaniu, montażu, konserwowaniu, serwisowaniu systemów OZE w zakresie fotowoltaiki w wymiarze 40 godz. zegarowych. W ramach kursu planowane są również wyjazdy zawodoznawcze uczniów do firm zajmujących się OZE mające na celu zapoznanie się z najnowocześniejszymi rozwiązanymi zielonej gospodarki. blended learning: KURS Instalator systemów fotowoltaicznych w wymiarze 40 godz. lekcyjnych, W ramach kursu planowane są również wyjazdy zawodoznawcze uczniów do firm zajmujących się OZE mające na celu zapoznanie się z najnowocześniejszymi rozwiązanymi zielonej gospodarki.
Opis programu nauczania: ecozawód ELEKTRYK ze specjalnością: integracja systemów energetycznych w urządzeniach energii odnawialnej w zakresie systemów fotowoltaicznych
Program nauczania oparty na czterech modułach I. moduł umiejętności ogólnozawodowych II. moduł umiejętności podstawowych dla zawodu zakres 1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów: BHP; PGD; JOZ; KPS; OMZ 2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego PKZ(E.a); PKZ(E.c) 1. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie technik elektryk E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych E.24. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych 2. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów: BHP; PGD; JOZ; KPS; OMZ 3. praktyka zawodowa (160h) w ramach realizacji podstawy programowej kształcenia w zawodzie technik elektryk na podstawie autorskiego programu nauczania w zawodzie technik elektryk [311303] nr 21/12/ZTE
Uwagi do modułów I i II: Efekty kształcenia zgodne z podstawą programową kształcenia w zawodzie technik elektryk Kształcenie realizowane na podstawie autorskiego programu nauczania w zawodzie technik elektryk [311303] nr 21/12/ZTE realizowanego w ZSE. Powyższy program w ramach pracy Komisji Przedmiotów Zawodowych branży elektrycznej został zazieleniony poprzez uwypuklenie lub dodanie treści w wyodrębnionych przedmiotach zawodowych załącznik nr 1 Zazieleniony program nauczania załącznik nr 2 Zazieleniony program praktyk obowiązkowych (160 godz. w klasie III)
III. moduł umiejętności specjalizacyjnych KURS: Instalator systemów fotowoltaicznych - realizowany jako kurs/szkolenie skierowane do chętnych uczniów kształcących się w zawodzie technik elektryk. Kurs prowadzony w formie blended - learning we współpracy z firmą/ przedsiębiorstwem/ zakładem przy wykorzystaniu platformy moodle. Program kursu obejmuje 40h (x45min) i został opracowany na podstawie przykładowego programu nauczania w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej [311930] KOWEZIU; Krajowego standardu kompetencji zawodowych: monter urządzeń energii odnawialnej [712614] oraz ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne oraz Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 25 marca 2014 r. w sprawie warunków i trybu wydawania certyfikatów oraz akredytowania organizatorów szkoleń w zakresie odnawialnych źródeł energii - systemy fotowoltaiczne PKZ(B.g) wybrane efekty B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wybrane efekty B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. wybrane efekty
Uwagi do modułu III: Moduł umiejętności specjalizacyjnych realizowany w ramach opracowanej innowacji pedagogicznej polegającej na dodatkowej ofercie skierowanej do chętnych uczniów kształcących się w zawodzie technik elektryk klas II, III, IV. Program kursu Instalator systemów fotowoltaicznych załącznik nr 3
1. Praktyka zawodowa (160h) w ramach realizacji podstawy programowej kształcenia w zawodzie technik elektryk na podstawie autorskiego programu nauczania w zawodzie technik elektryk [311303] nr 21/12/ZTE IV. moduł praktyczny na bazie Dualnego Systemu Kształcenia 2. Staż zawodowy dodatkowy (40h) realizowany w firmie/zakładzie pracy/przedsiębiorstwie, specjalizującym się w projektowaniu, montażu, konserwowaniu, serwisowaniu systemów OZE w zakresie fotowoltaiki B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wybrane efekty B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. wybrane efekty
Programowa praktyka zawodowa. Wskazane jest, by uczniowie biorący udział w innowacji pedagogicznej wybrali firmę związaną z systemami fotowoltaicznymi załącznik nr 2 Zazieleniony program praktyk obowiązkowych w ramach programu nauczania technik elektryk Staż realizowany będzie w firmie CORAL. Program stażu stanowi załącznik nr 4 Staż będzie realizowany poza obowiązkowymi godzinami lekcyjnymi, najbardziej optymalnym terminem jest czas wakacji. Warunkiem uczestnictwa w stażu jest ukończenie z wynikiem pozytywnym 40h kursu w zakresie systemów fotowoltaicznych w ramach modułu umiejętności specjalizacyjnych instalator systemów fotowoltaicznych
Załącznik nr 1 zazieleniony program Zazielenienie programu nauczania polega na uwypukleniu już realizowanych lub delikatnym dodaniu nowych treści bez wprowadzania dodatkowych efektów kształcenia. Nie skutkuje zwiększeniem liczby godzin realizowanych przedmiotów. AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK [311303] NR 21/12/ZTE realizowany w Zespole Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku
Załącznik nr 1 zazieleniony program Na zebraniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w ZSE ustalono i ujęto w planie pracy, że nauczyciele prowadzący zajęcia w zawodzie technik elektryk przy planowaniu i realizacji procesu dydaktycznego w treściach nauczania będą nawiązywali ( np. przy podawaniu przykładów zastosowania konkretnych rozwiązań), do tzw. zielonej gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem urządzeń i systemów fotowoltaicznych, jak i hybrydowych elektrowni np. słoneczno-wiatrowych. Na zajęciach praktycznych realizowanych w 12 działach w miarę posiadanych stanowisk warsztatowych i zestawów ćwiczeniowych będą realizowane zadania z zakresu systemów fotowoltaicznych ( zarówno w części mechanicznej jak i elektrycznej).
Załącznik nr 2 zazieleniony program praktyki zawodowej Zazielenienie programu praktyk zawodowych polega na wskazaniu konkretnych firm, zakładów pracy, podmiotów, które występują na rynku fotowoltaicznym. Przedsiębiorstwa produkcyjne, producenci zajmujący się produkcją ogniw fotowoltaicznych oraz wszelakiego osprzętu związanego z funkcjonowaniem paneli fotowoltaicznych stelaże, okablowanie, inwertery. Przedsiębiorstwa dystrybucyjne: dystrybutorzy i redystrybutorzy. Przedsiębiorstwa budowlane zajmujące się montażem instalacji. Konsumenci runku fotowoltaicznego : indywidualni oraz konsumenci instytucjonalni.
Załącznik nr 3 program kursu instalator systemów fotowoltaicznych 1. Systemy energetyki odnawialnej 2. Energetyka słoneczna 3. Budowa, rodzaje i zasada działania fotoogniw 4. Analiza pracy fotoogniwa 5. Parametry osprzętu instalacji PV 6. Dobór parametrów instalacji fotowoltaicznych 7. Wytyczne montażowe 8. BHP przy montażu instalacji fotowoltaicznej 9. Montaż instalacji fotowoltaicznych 10. Obsługa instalacji fotowoltaicznych 11. Eksploatacja systemów energetyki fotowoltaicznej 12. Procedury formalno prawne związane z budową instalacji PV 13. Rysunek techniczny dokumentacja techniczna w budownictwie 14. Sporządzanie kosztorysów instalacji energetyki odnawialnej 15. Sporządzanie ofert montażu energetyki odnawialnej
MODUŁ PRAKTYCZNY na bazie Dualnego Systemu Kształcenia Program stażu Obszar: odnawialne źródła energii OZE Zakres: systemy fotowoltaiczne Wymiar stażu: 40h. Organizator stażu: Zespół Szkół Elektrycznych w Białymstoku Realizator stażu: firma CORAL W. Perkowski, J. Perkowski Sp. j. w Białymstoku Załącznik nr 4
Załącznik nr 4
Cele stażu zawodowego: podniesienie doświadczenia zawodowego Uczestników/czek Staży (integracja wiedzy teoretycznej z praktyką); poznanie specyfiki pracy w firmach związanych z branżą odnawialnych źródeł energii lub poznanie specyfiki pracy w instytucjach w zakresie rozwiązań stosowanych lub planowanych do zastosowania w dziedzinie efektywności energetycznej; Załącznik nr 4 zdobywanie umiejętności praktycznych m.in. kształtowanie dobrej organizacji pracy własnej, rozwijanie kreatywności i innowacyjności oraz umiejętności samodzielnego działania, rozwiązywanie realnych problemów, a także współpraca w zespole, itp.
MOBILNOŚCI: 6 10.06.2016 r. 20 uczniów i 10 nauczycieli z Niemiec i Włoch wizyta w Białymstoku w ZSE 6 10.10.2016 r. 10 uczniów i 5 nauczycieli ZSE wizyta w COTTBUS
Mobility in Bialystok 6 10.06.2016 r.
Mobility in Cottbus 6 10.10.2016 r.
Centrum Zawodowo-Technologiczne (BTZ) Schorbuser Weg 2, w Cottbus Gallinchen,
Dobrze rozwinięty umysł, pasja do nauki i umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy, to nowe klucze do przyszłości. (Raport Scans What Work Requires of Schools)
Jeszcze jedno stwierdzenie, tym razem z wykładu Jacka Walkiewicza Pełna moc możliwości. PASJA to PROFESJONALIZM, a on daje JAKOŚĆ, która jest LUKSUSEM. Zatem bądźmy pasjonatami dającymi Jakość edukacji, co przełoży się na luksus w oświacie.
Dziękuję za uwagę Joanna Maksimiuk Zespół Szkół Elektrycznych im. prof. Janusza Groszkowskiego w Białymstoku