Relacja z 30 Konferencji Dyrektorów Agencji Płatniczych W dniach 21-23 września 2011 r. w ramach Przewodnictwa Polski w Radzie UE w Sopocie odbyła się 30. Konferencja Dyrektorów Agencji Płatniczych UE. Zorganizowana została przez Agencję Rynku Rolnego (ARR) i Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Zgodnie z wieloletnią formułą Konferencja miała charakter spotkania formalnego. Wzięli w niej udział przedstawiciele szczebla kierowniczego agencji płatniczych a także nadzorujących jednostek koordynujących wszystkich państw członkowskich. W obradach uczestniczyli delegaci instytucji UE: Komisji Europejskiej, Europejskiego Trybunału Obrachunkowego oraz Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). Obserwatorami byli przedstawiciele resortów rolnictwa państw kandydujących do UE: Chorwacji i Turcji. W obradach wzięło udział ponad 150 osób. Tematem przewodnim Konferencji było uproszczenie Wspólnej Polityki Rolnej i zmniejszenie związanych z jej realizacją obciążeń administracyjnych dla beneficjentów oraz właściwych instytucji. Prezentacje i dyskusja dotyczyły uproszczenia przepisów UE w związku z pracami nad nowym kształtem WPR po 2013 r. oraz rozwiązań wdrażanych w państwach członkowskich. Konferencję otworzył Pan Tadeusz Nalewajk podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W wystąpieniu Minister podkreślił, że do priorytetów polskiego przewodnictwa w Radzie UE należy wzmocnienie i poprawa skuteczności WPR w obliczu nowych wyzwań dla sektora rolno-żywnościowego w UE i na świecie. Wyraził pogląd, że redukcja obciążeń administracyjnych dla rolników korzystających z mechanizmów WPR jest warunkiem niezbędnym dla uproszczenia WPR a także dla jej unowocześnienia. Przypomniał również, że polskie agencje płatnicze ARR i ARiMR aktywnie uczestniczą w dyskusjach na poziomie instytucji UE na temat uproszczenia WPR. Moderatorem konferencji był Pan Władysław Łukasik Prezes Agencji Rynku Rolnego. Program obrad obejmował sesje plenarne oraz dwa warsztaty tematyczne. Podczas sesji plenarnych wystąpili przedstawiciele instytucji Unii Europejskiej oraz agencji płatniczych państw członkowskich. Pani Patricia Bugnot Dyrektor ds. audytu wydatków rolnych w DG Rolnictwo i Rozwój Obszarów Wiejskich (DG AGRI) przedstawiła założenia przygotowywanych obecnie podstaw prawnych realizacji Wspólnej Polityki Rolnej w ujęciu budżetowym. Podkreśliła, że zachowana zostanie dotychczasowa dwufilarowa struktura WPR. Płatności bezpośrednie pozostaną w pierwszym filarze, zostaną wzbogacone wymogi środowiskowe. W budżecie wydzielona zostanie pozycja na działania interwencyjne na rynkach rolnych na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych. W nowej strukturze WPR znaczącą rolę odegra system doradztwa rolniczego jako niezbędny
element informowania rolników o zasadach zazieleniania na gruntach objętych wsparciem z UE. W październiku br. KE przedstawi w Radzie UE pakiet legislacyjny składający się z czterech projektów bazowych rozporządzeń Rady i Parlamentu Europejskiego. Zapoczątkuje to debatę na temat nowego kształtu WPR, w której powinny zostać uwzględnione propozycje agencji płatniczych dotyczące praktycznych i konkretnych rozwiązań wdrażania mechanizmów WPR. W wystąpieniu na temat nowego podejścia Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) do oceny sposobu wydatkowania środków UE na rolnictwo, przedstawiciele ETO - Pan Edward Fennessy i Pan Michael Zenner przedstawili propozycje zmian w procesie poświadczenia przez ETO wiarygodności rachunków funduszy rolniczych zarządzanych przez DG AGRI. ETO zaproponowało, aby w przyszłości wydatki z funduszy rolniczych UE podlegały zintegrowanemu systemowi kontroli i audytu. Podejście to zmniejszy koszty administracyjne działań kontrolnych i audytowych KE oraz ETO na potrzeby certyfikacji rachunków agencji płatniczych oraz poświadczania wiarygodności rachunków UE. System jednolitego audytu opierałby się na zasadzie, że przedmiotem kontroli ETO byłaby dokumentacja znajdująca się w Komisji Europejskiej. ETO nie przeprowadzałoby kontroli w agencjach płatniczych. Stosowne uregulowania dotyczące KE i ETO zostaną wspólnie przygotowane przez te instytucje. Wystąpienie przedstawiciela Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), Pana Louisa Smeetsa dotyczyło działań OLAF w zakresie zwalczania i ścigania nadużyć i nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z funduszy rolniczych UE. W ostatnich latach OLAF wprowadził istotne usprawnienia w zarządzaniu ryzykiem. Poziom nieprawidłowości wydatków rolnych w UE jest zróżnicowany w zależności od państw członkowskich oraz mechanizmu wypłaty środków. Prezentacje państw członkowskich podczas sesji plenarnych poświęcone były działaniom w kierunku optymalizacji i uproszczenia realizacji mechanizmów WPR. Przedstawiciel Holandii Pan Maarten Smorenburg poinformował o stanie zaawansowania prac nieformalnej grupy Learning Network, skupiającej agencje płatnicze 12 państw członkowskich. Inicjatywa ta przewiduje przeprowadzenie szczegółowej analizy wynikającej z praktyki i sformułowanie propozycji uproszczenia na potrzeby przyszłej WPR propozycji, które zostaną przekazane KE w listopadzie br. Pozostałe wystąpienia poświęcone były wybranym zagadnieniom usprawnienia realizacji mechanizmów WPR. Przedstawiciel Hiszpanii Pan Fernando Miranda Sortillos nadzorujący prace agencji płatniczych w Hiszpanii przedstawił wyniki analizy kosztów realizacji płatności bezpośrednich. W zależności od stosowanej metodologii koszty te wynoszą od 300 do ok. 700 euro na jeden wniosek o przyznanie dopłat bezpośrednich.
Pan Robert Pośnik Dyrektor Departamentu Baz Referencyjnych ARiMR zaprezentował działania podjęte w celu optymalizacji procesu zarządzania płatnościami bezpośrednimi w Polsce. Objęły one wdrożenie zintegrowanego systemu IT, modyfikację Systemu Identyfikacji Działek Rolnych (LPIS) oraz optymalizację kontroli na miejscu. Efektem tych działań była redukcja obciążeń finansowych oraz administracyjnych zarówno dla agencji płatniczej jak i beneficjentów. Optymalizacja działań agencji płatniczych poprzez wykorzystanie aplikacji informatycznych była tematem wystąpienia Pana Alexandru Constantinescu z rumuńskiej Płatniczej Agencji Interwencyjnej dla Rolnictwa (APIA). Przedstawił on doświadczenia Rumunii z działań w zakresie cyfryzacji procesu pomiaru działek rolnych oraz tworzenia, weryfikacji i archiwizacji map ewidencyjnych oraz wyników kontroli na miejscu. Podkreślono znaczenie dostępu gospodarstw do łączy internetowych dla powodzenia tej metody. Możliwości zmniejszenia kosztów ponoszonych przez agencje płatnicze na realizację mechanizmów WPR poprzez działania na poziomie krajowym były tematem wystąpień Danii, Bułgarii i Polski (ARR). Pan Arent Bak Josefsen, Dyrektor Generalny Duńskiej Agencji Przemysłu Spożywczego szczegółowo omówił działania w celu redukcji kosztów funkcjonowania agencji płatniczej. Zmiana struktury organizacyjnej i metod pracy a także siedziby tej instytucji przyczynią się do wzrostu efektywności działania jak również do znacznych oszczędności poprzez obniżenie kosztów (o ok. 1/3). Poprawy efektywności procesów realizowanych przez agencje płatnicze dotyczyły wystąpienia Pani Anny Bogusz Dyrektor Biura Systemów Zarządzania ARR oraz Pana Martina Pavlova z Krajowego Funduszu ds. Rolnictwa w Bułgarii. Zwrócili oni uwagę na znaczny potencjał optymalizacyjny, wynikający z systemów zarządzania jakością ISO. Pani A. Bogusz skupiła się na optymalizacji procesu akredytacji. Większość wymogów akredytacyjnych pokrywa się z zapisami stosownych norm ISO. Przedstawiła postulat, aby w przyszłej WPR wymogi akredytacyjne agencji płatniczych opierały się o przepisy norm ISO. Oznaczałoby to, że audyty akredytacyjne w agencjach płatniczych posiadających wdrożone systemy zarządzania jakością serii ISO, ograniczałyby się do wymogów nie ujętych w normach systemów jakości. Pan M. Pavlov przybliżył w swym wystąpieniu korzyści, jakie dla bezpieczeństwa zarządzania systemami informatycznymi agencji płatniczych jednego z wymogów akredytacyjnych może mieć wdrożenie systemów jakości serii ISO dotyczących bezpieczeństwa informacji. Do kontroli i uproszczenia mechanizmów WPR pod względem obniżenia obciążeń administracyjnych odnosi treść prezentacji Pana Hannsa-Christopha Eidena z niemieckiej Federalnej Agencji Rolnictwa i Żywności (BLE). Podkreślił on konieczność uproszczenia zasad stosowania interwencji publicznej oraz dopłat do prywatnego przechowywania. Przedstawił on m.in. postulat usunięcia z przepisów wspólnotowych wymogów zatwierdzania centrów interwencyjnych oraz magazynów interwencyjnych i pozostawienia tych regulacji w gestii państw członkowskich.
Pani Anna Reps-Bednarczyk Dyrektor Biura Kwotowania Produkcji Mleka ARR przedstawiła postulat zmniejszenia kontroli w mechanizmie kwotowania produkcji mleka w związku z obniżeniem ryzyka przekroczenia kwot lub wystąpieniem nieprawidłowości w mechanizmie. Kwestie uproszczenia i obniżenia obciążeń administracyjnych w mechanizmie płatności bezpośrednich oraz przygotowań do reformy WPR w zakresie implementacyjnym były szczegółowo dyskutowane na dwóch warsztatach prowadzonych przez ARiMR (we współpracy z Hiszpanią) oraz ARR (we współpracy z Wielką Brytanią). W konkluzjach z warsztatu 1 zaproponowano m.in. wprowadzenie wniosków online wraz z aplikacją umożliwiającą identyfikację działek, wdrożenie systemu uproszczonego dla małych gospodarstw oraz zastąpienie części kontroli na miejscu przez kontrole administracyjne. Podczas warsztatu 2 wskazano na konieczność intensywniejszej współpracy Komisji Europejskiej z agencjami płatniczymi przy tworzeniu ram prawnych WPR, zawnioskowało o uwzględnienie w przepisach odpowiedniego okresu na wdrożenie nowych mechanizmów oraz zredukowanie liczby przeprowadzanych kontroli przy jednoczesnym zwiększeniu ich jakości. Dostrzegano potrzebę zwiększenia przejrzystości przepisów, w tym wprowadzenia precyzyjnych definicji, co ograniczyłoby opracowywanie not interpretacyjnych przez KE. Konferencję podsumował Pan W. Łukasik. Przed zakończeniem konferencji przedstawiciele KE i delegacje państw członkowskich podziękowały za jej precyzyjną organizację, trafny dobór tematów sesji plenarnych i warsztatów oraz wysoki poziom dyskusji. Pełne uznanie znalazł także wybór miejsca konferencji (Sopot) oraz wydarzeń towarzyszących (Szymbark, Stocznia Gdańska). Po konferencji do ARR napłynęło szereg podziękowań i gratulacji, w których podkreślono, że utrzymanie takiego standardu stanowić będzie wyzwanie dla organizatorów kolejnych konferencji. Następna konferencja Dyrektorów Agencji Płatniczych UE odbędzie się w Horsens w Danii w dniach 19-21 czerwca 2012r. Materiały z konferencji dostępne są na stronie internetowej ARR www.arr.gov.pl w zakładce 30 Konferencja Dyrektorów Agencji Płatniczych UE.