PROGRAM NAUCZANIA CHORÓB DZIECI DLA IV ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO Zajêcia odbywaj¹ siê w II Klinice Chorób Dzieci w formie seminariów, wyk³adów i æwiczeñ. Cele kszta³cenia Podstawowym celem jest po³¹czenie wczeœniej zdobytych umiejêtnoœci dotycz¹cych rozwoju dziecka w po³¹czeniu z podstawowymi symptomami schorzeñ u dzieci i m³odzie y oraz zagadnieniami postêpowania pediatrycznego. Zadaniem kszta³cenia studentów IV roku Wydzia³u Lekarskiego w zakresie pediatrii jest przekazanie wiedzy na tematy: najistotniejszych problemów klinicznych, które bêd¹ podstaw¹ do dalszego samokszta³cenia studentów, rozwiniêcia umiejêtnoœci zbierania wiarygodnego wywiadu, przeprowadzenie rzetelnego badania fizykalnego, z wykorzystaniem zdobytych w trakcie zajêæ teoretycznych umiejêtnoœci w celu ustalenia wstêpnego rozpoznania, zaplanowaniem stosownych badañ diagnostycznych i w³aœciwego leczenia, umiejêtnoœci przeprowadzenia szerokiej diagnostyki ró nicowej omawianych przypadków, z odpowiedni¹ interpretacj¹ stosownych badañ dodatkowych, zarówno laboratoryjnych, jak i obrazowych, kszta³towania umiejêtnoœci zdobywania dodatkowej wiedzy i rozwi¹zywania aktualnych problemów klinicznych na podstawie bie- ¹cego piœmiennictwa zarówno z literatury polskiej, jak i œwiatowej, rozwijania zaanga owania przysz³ego lekarza w mo liwie jak najpe³niejsze wykorzystanie wiedzy i umiejêtnoœci na rzecz chorych dzieci i ich rodzin, w atmosferze wra liwoœci uczuciowej i zrozumienia ich problemów. Tematyka zajêæ G³ówn¹ tematyk¹ przekazywan¹ studentom IV roku Wydzia³u Lekarskiego w czasie zajêæ w II Klinice Chorób Dzieci s¹ wybrane zagadnienia z czterech nastêpuj¹cych dziedzin pediatrii: Wybrane zagadnienia z kardiologii dzieciêcej 1. Wady wrodzone uk³adu sercowo-naczyniowego, ze szczególnym uwzglêdnieniem wad wymagaj¹cych pilnej interwencji chirurgicznej w okresie noworodkowym. 1
2. Niewydolnoœæ uk³adu kr¹ enia u dzieci. 3. Zaburzenia rytmu i przewodzenia. 4. Zapalenia miêœnia sercowego. 5. Kardiomiopatie pierwotne. 6. Stany zagra aj¹ce yciu w kardiologii dzieciêcej. 7. Nadciœnienie têtnicze. Studenci zapoznaj¹ siê równie z podstawowymi metodami diagnostyki nieinwazyjnej uk³adu kr¹ enia, a mianowicie zasadami interpretacji: EKG, RTG klatki piersiowej i podstawami echokardiografii. Wybrane zagadnienia z podstaw endokrynologii i diabetologii wieku rozwojowego 1. Dzia³anie hormonów i wzajemne interakcje zachodz¹ce w obrêbie osi neurohormonalnej. 2. Fizjologia i patologia procesów wzrastania i rozwoju (niskoros³oœæ, z uwzglêdnieniem promocji zdrowia przez zastosowanie hormonu wzrostu, wysokoros³oœæ). 3. Choroby gruczo³u tarczowego (w tym wrodzona niedoczynnoœæ tarczycy i choroba guzkowa tarczycy). 4. Dojrzewanie p³ciowe i jego zaburzenia (przedwczesne i opóÿnione pokwitanie). 5. Patofizjologia kory (nadczynnoœæ i niedoczynnoœæ) i rdzenia (pheochromocytoma) nadnerczy. 6. Oty³oœæ (prosta i wtórna). 7. Najczêstsze choroby rozrostowe gruczo³ów wydzielania wewnêtrznego. 8. Cukrzyca u dzieci i m³odzie y (z zasadami terapii tego schorzenia, w tym z u yciem indywidualnych pomp insulinowych oraz zasadami edukacji rodziców i chorych dzieci). W ramach nauczania endokrynologii wieku rozwojowego studenci maj¹ zapoznaæ siê z fizjologi¹ tego uk³adu oraz najczêstszymi chorobami tego uk³adu u dzieci i m³odzie y, ze szczególnym uwzglêdnieniem zasad diagnozowania i terapii wrodzonych schorzeñ, np.: wrodzona niedoczynnoœæ tarczycy czy te wrodzony przerost nadnerczy. Wybrane zagadnienia z zakresu chorób metabolicznych W ramach tych zagadnieñ omawiane s¹ najczêœciej wystêpuj¹ce bloki enzymatyczne na szlaku steroidogenezy (np. wrodzony przerost kory nadnerczy) oraz zaburzeñ przemian aminokwasów (fenyloketonuria, 2
tyrozynemia i inne), wêglowodanów (galaktozemia, fruktozemia) i t³uszczów (zaburzenia b oksydacji kwasów t³uszczowych), jak równie nowoczesne metody diagnozowania chorób metabolicznych, m.in. z u yciem GCMS, TANDEM-MS, czy te oznaczanie izoform transferyny. Wybrane zagadnienia z zakresu neurologii dzieciêcej Kszta³cenie studentów w tym zakresie obejmuje: 1. Zasady badania neurologicznego dzieci, ze szczególnym uwzglêdnieniem niemowl¹t. 2. Oko³oporodow¹ encefalopatiê niedotlenieniowo niedokrwienn¹ i jej nastêpstwa. 3. Wady rozwojowe OUN (w tym przepukliny oponowo-rdzeniowe i wodog³owie). 4. Mózgowe pora enie dzieciêce, z zasadami rehabilitacji. 5. Przyczyny drgawek u dzieci i m³odzie y, z podkreœleniem specyficznych dla wieku rozwojowego drgawek gor¹czkowych. 6. Padaczkê, stan padaczkowy i stany napadowe rzekomo padaczkowe. W zakresie neurologii wieku rozwojowego studenci maj¹ zapoznaæ siê ze specyfik¹ badania neurologicznego najm³odszych dzieci oraz zapoznaæ siê z najczêstszymi nieprawid³owoœciami wrodzonymi (np. wodog³owie, wady) i nabytymi tego uk³adu. Studenci maj¹ zapoznaæ siê tak e z zasadami diagnozowania tych schorzeñ (np. opóÿnienie rozwoju psychoruchowego i drgawki) i ich terapi¹. Tematyka seminariów 1. Choroby tarczycy u dzieci: pierwotna i wtórna niedoczynnoœæ tarczycy. 2. Zaburzenia pokwitania u dzieci. 3. Odchylenia w badaniu przedmiotowym u dzieci z wrodzonymi wadami serca. 4. Postêpowanie w stanach nagl¹cych w kardiologii dzieciêcej. 5. Cukrzyca typu 1 u dzieci i m³odzie y (diagnostyka i leczenie). 6. Ostre powik³ania cukrzycy (kwasica ketonowa i hipoglikemia). 7. Diagnostyka niskoros³oœci u dzieci. 8. Badanie neurologiczne niemowl¹t. Rozwój dziecka do 2 roku ycia. 9. Ostre schorzenia uk³adu oddechowego u dzieci. 10. Zespó³ nag³ej œmierci niemowl¹t (SIDS). 11. Zasady leczenia krwi¹ i preparatami krwiopochodnymi. 12. Uwarunkowania rozwoju p³odu w koñcowym okresie ci¹ y oraz dziecka w pierwszym miesi¹cu po urodzeniu, cz. I. 3
13. Choroba i zespó³ Cushinga. 14. Uwarunkowania rozwoju p³odu w koñcowym okresie ci¹ y oraz dziecka w pierwszym miesi¹cu po urodzeniu, cz. II. 15. Zaka enia wewn¹trzmaciczne i okresu noworodkowego. 16. Oty³oœæ wieku rozwojowego. 17. Drgawki okresu noworodkowego i niemowlêcego. 18. Kardiomiopatie pierwotne. 19. Fenyloketonuria zasady rozpoznawania, klasyfikacja, prowadzenie diety niskofenyloalaninowej. 20. Zapalenie miêœnia sercowego. 21. Zaburzenia rytmu serca u dzieci. 22. Diagnostyka i leczenie hipoglikemii wieku rozwojowego. Tematyka wyk³adów 1. Uwarunkowania hipotrofii wewn¹trzmacicznej. 2. Nastêpstwa hipotrofii wewn¹trzmacicznej. 3. Czêstoœæ, rozk³ad i ewolucja naturalna wad serca w wieku dzieciêcym. 4. Niewydolnoœæ kr¹ enia u dzieci, postêpowanie terapeutyczne. 5. Bóle w klatce piersiowej w praktyce pediatrycznej. 6. Cukrzyca typu 1 u dzieci i m³odzie y: epidemiologia, patogeneza, obraz kliniczny, diagnostyka. 7. Cukrzyca typu 1 u dzieci i m³odzie y: leczenie, powik³ania. 8. Padaczka i stany napadowe rzekomopadaczkowe. 9. Mózgowe pora enie dzieciêce. 10. Wrodzony przerost kory nadnerczy: patogeneza, objawy kliniczne, zasady leczenia. 11. Zasady prewencji wad rozwojowych w zespole fenyloketonurii matczynej. 12. Choroby gruczo³u tarczowego u dzieci i m³odzie y. 13. Hiperbilirubinemie okresu noworodkowego. 14. Zasady zapobiegania nag³ym zgonom niemowl¹t. Zalecana literatura 1. Kubicka K., Kawalec W.: Pediatria. PZWL, Warszawa 2003. 2. Górnicki B. i wsp.: Pediatria t. I, II. PZWL, Warszawa 2002. 3. Berhman R. (red): Podrêcznik Pediatrii Nelsona. PWN, Warszawa 1996. 4. Kubicka K., Kawalec W.: Kardiologia dzieciêca t. I, II. PZWL, Warszawa 2003. 4
5. Romer T.E. (red): Zaburzenia hormonalne u dzieci i m³odzie y. Warszawa 1993. 6. Cabalska B.: Wybrane choroby metaboliczne u dzieci. PZWL, Warszawa 2002. 5