PROGRAM NAUCZANIA PROPEDEUTYKI CHORÓB DZIECI DLA III ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PROPEDEUTYKI CHORÓB DZIECI DLA III ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO Zajêcia odbywaj¹ siê w jednostkach klinicznych Katedry Chorób Dzieci, na bazie Przyklinicznej Poradni Specjalistycznej dla Dzieci, oddzia³u noworodków Kliniki Perinatologii oraz w miejskim ³obku i przedszkolu. Cele kszta³cenia 1. Metodyka badania podmiotowego i przedmiotowego dziecka. 2. Odrêbnoœci badania dziecka w zale noœci od wieku. 3. Fizjologia rozwoju fizycznego i psychomotorycznego dziecka. 4. Metody oceny rozwoju fizycznego i psychoruchowego. 5. Profilaktyka w pediatrii: szczepienia, zasady ywienia dzieci w ró - nym wieku, zasady przeprowadzania powszechnych przesiewowych badañ lekarskich w populacji dzieciêcej, profilaktyka chorób niedoborowych (krzywica, anemia z niedoboru elaza i kwasu foliowego), profilaktyka próchnicy i wad zgryzu. Zasady profilaktyki w wieku dzieciêcym chorób cywilizacyjnych wystêpuj¹cych w wieku dojrza³ym. Tematyka seminariów 1. Sprawy organizacyjne. Badanie podmiotowe (wywiad). 2. Badanie przedmiotowe: ocena stanu ogólnego. 3. Badanie: skóry i tkanki podskórnej, uk³adu miêœniowego, wêz³ów ch³onnych. 4. Badanie przedmiotowe: ocena rozwoju psychomotorycznego. 5. Badanie przedmiotowe: g³owa i szyja. 6. Badanie przedmiotowe: uk³ad oddechowy. 7. Badanie przedmiotowe: uk³ad kr¹ enia. 8. Badanie przedmiotowe: jama brzuszna. 9. Badanie przedmiotowe: ocena neurologiczna dziecka. 10. Badanie przedmiotowe: uk³ad moczowo-p³ciowy. 11. Kszta³towanie siê odpornoœci. Szczepienia ochronne. 12. Niedokrwistoœæ fizjologiczna pierwszego kwarta³u. Niedokrwistoœci niedoborowe z niedoboru elaza, i kwasu foliowego. 13. ywienie niemowl¹t. Ogólne zasady ywienia dzieci powy ej pierwszego roku ycia. Kszta³towanie prawid³owych nawyków ywieniowych w aspekcie zapobiegania chorobom cywilizacyjnym. 14. Ocena rozwoju fizycznego dziecka. 1

2 Tematyka æwiczeñ Oddzia³ Noworodków 1. System matka razem z dzieckiem (rooming-in). 2. Podzia³ noworodków z uwzglêdnieniem wieku p³odowego i urodzeniowej masy cia³a. 3. Cechy morfologiczne i fizjologiczne noworodka donoszonego. Badanie przedmiotowe noworodka. Pielêgnacja noworodka donoszonego. 4. Ocena morfologiczna i fizjologiczna wczeœniaka: kryterium wczeœniactwa, przyczyny wczeœniactwa, odrêbnoœci morfologiczne i fizjologiczne noworodka urodzonego przedwczeœnie, pielêgnacja wczeœniaka. 5. Ocena morfologiczna i fizjologiczna noworodka z zespo³em hipotrofii wewn¹trzmacicznej (IUGR, SGA): okreœlenie hipotrofii wewn¹trzmacicznej, klasyfikacja noworodków urodzonych z hipotrofi¹, etiologia wewn¹trzmacicznego zahamowania wzrastania p³odu, cechy morfologiczne i fizjologiczne noworodka urodzonego z hipotrofi¹. 6. Ocena stanu ogólnego noworodka: skala Apgar, pojêcie zamartwicy, postêpowanie z noworodkiem urodzonym w zamartwicy. 7. Adaptacja noworodka do ycia pozamacicznego (stany przejœciowe): ó³taczka fizjologiczna noworodków, pourodzeniowy spadek masy cia³a, adaptacyjne zaburzenia termoregulacji, odczyny hormonalne, zaburzenia krzepniêcia u noworodków, stolce przejœciowe, rumieñ toksyczno-alergiczny. 8. Odrêbnoœci adaptacji u wczeœniaków i noworodków z hipotrofi¹ wewn¹trzmaciczn¹. Oddzia³ Niemowlêcy Æwiczenie 1 1. Rozwój fizyczny (somatyczny) niemowlêcia: dynamika przyrostów masy i d³ugoœci cia³a oraz obwodu g³owy i klatki piersiowej, zmiany proporcji cia³a w okresie niemowlêcym, rozwój narz¹du ucia i uzêbienia; z¹bkowanie, metody oceny rozwoju fizycznego (siatki centylowe, tabele norm, wskaÿniki proporcji). 2. Rozwój psychomotoryczny niemowlêcia: etapy rozwoju lokomocji i kontroli postawy cia³a, rozwój procesów poznawczych i koordynacji wzrokowo-ruchowej, rozwój kontaktów spo³ecznych, etapy rozwoju percepcji mowy i wokalizacji niemowl¹t, znaczenie 2

3 emocjonalnej wiêzi z matk¹ dla prawid³owego rozwoju osobowoœci dziecka, metody oceny rozwoju psychomotorycznego: diagnostyka psychologiczna rozwoju (iloraz rozwoju), próby testowe s³u ¹ce do orientacyjnej oceny rozwoju psychomotorycznego niemowl¹t (karta rozwoju psychoruchowego wg Chrzanowskiej, Orientacyjny Test Psychoruchowego Rozwoju Dziecka Denver, skala rozwoju ruchów niemowlêcia Zdañskiej-Brincken i Wolañskiego, skala osi¹gniêæ w rozwoju mowy Przetacznikowa i Spionek oraz Silvera, siatki centylowe motoryki niemowlêcia Zdañskiej-Brincken i Wolañskiego). 3. Badanie przedmiotowe niemowlêcia. Æwiczenie 2 1. Odrêbnoœci wywiadu auksologicznego i chorobowego w okresie niemowlêcym. 2. Badanie przedmiotowe niemowlêcia. 3. Terminy i zakres powszechnych, profilaktycznych badañ lekarskich u noworodków, niemowl¹t i dzieci do lat Profilaktyka chorób zakaÿnych: szczepienia ochronne. Æwiczenie 3 1. Choroby niedoborowe okresu niemowlêcego i wczesnodzieciêcego: niedokrwistoœæ fizjologiczna I kwarta³u, niedokrwistoœæ z niedoboru elaza i kwasu foliowego, krzywica. 2. ywienie noworodków i niemowl¹t: karmienie naturalne, rodzaje mieszanek od ywczych, schemat sztucznego ywienia niemowl¹t. 3. Badanie przedmiotowe niemowlêcia. Przychodnia Æwiczenie 1 1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka: kierunkowe zbieranie wywiadu, postawienie wstêpnego rozpoznania i jego weryfikacja, planowanie postêpowania diagnostycznego i terapeutycznego. 2. Diagnostyka auksologiczna w praktyce pediatrycznej: wywiad rodzinny i auksologiczny, ocena somatoskopowa, przedmiotowe badanie pediatryczne. 3. Dyspanseryzacja i pojêcie czynnego poradnictwa lekarskiego. Æwiczenie 2 1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka. 2. Ocena rozwoju fizycznego: metody oceny, pojêcie wieku biologicznego (rozwojowego), warianty rozwoju fizycznego i dojrzewania p³ciowego w praktyce pediatrycznej, budowa i postawa cia³a a rozwój dziecka, przewidywanie ostatecznej wysokoœci cia³a. 3

4 3. Rozwój psychiczny dziecka i metody jego oceny: pojêcie rozwoju psychicznego, metody oceny rozwoju psychicznego dziecka, rozwój psychiczny w poszczególnych okresach rozwojowych, najczêstsze odchylenia w dynamice i harmonii rozwoju psychomotorycznego. Oddzia³ Dzieci Starszych Æwiczenie 1 1. Rozwój fizyczny dziecka w okresie przedszkolnym (4 7 r..): dynamika przyrostów masy i wysokoœci cia³a, zmiany proporcji cia³a, postawa habitualna 4- i 6-latków, dymorfizm p³ciowy, rozwój uzêbienia. 2. Rozwój psychiczny dziecka w okresie przedszkolnym (4 7 r..): doskonalenie ruchów postawno-lokomocyjnych i narzêdziowych (praksji), rozwój kontaktów spo³ecznych, rozwój mowy, ocena psychologiczna zdolnoœci intelektualnych (iloraz inteligencji), lateralizacja. 3. Badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka. Æwiczenie 2 1. Zasady ywienia dzieci starszych: zapotrzebowanie na bia³ko i energiê po okresie niemowlêcym, zapotrzebowanie na t³uszcze po okresie niemowlêcym, zalecane spo ycie wêglowodanów po okresie niemowlêcym, zalecane normy spo ycia makro- i mikroelementów, zapobieganie niedoborom witaminowym, gotowe przetwory spo ywcze dla dzieci starszych. 2. Profilaktyka pierwotna chorób uk³adu kr¹ enia. Zapewnienie dziecku: racjonalnego ywienia, aktywnoœci fizycznej. Kszta³towanie u dziecka: zachowañ zdrowotnych sprzyjaj¹cych zdrowiu, poczucia w³asnej wartoœci, radzenia sobie w sytuacjach stresowych. 3. Ogólne zasady zapobiegania próchnicy zêbów i chorobom przyzêbia: higiena jamy ustnej, racjonalne ywienie, uzupe³nienie zwi¹zków fluoru. 4. Badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka. ³obek 1. Rozwój fizyczny w okresie wczesnego dzieciñstwa (poniemowlêcym): dynamika przyrostów masy i wysokoœci cia³a, obwodu g³owy i klatki piersiowej, zmiany proporcji cia³a w okresie poniemowlêcym, postawa habitualna dziecka 2-letniego, rozwój narz¹du ucia i uzêbienia (wiek zêbowy). 4

5 2. Rozwój psychoruchowy w okresie poniemowlêcym (2 3 r..): doskonalenie czynnoœci motorycznych, postêpy w rozwoju koordynacji wzrokowo-ruchowej, rozwój mowy, nabywanie nawyków higienicznych i umiejêtnoœci samoobs³ugi, pocz¹tki lateralizacji, chwiejnoœæ emocjonalna. 3. Badanie bilansowe 2-latka. Zakres badañ: testy przesiewowe wykrywaj¹ce: zaburzenia rozwoju somatycznego, zeza (wywiad, badanie ustawienia ga³ek ocznych i symetrii odbicia na rogówkach), zaburzenia s³uchu (orientacyjne badanie s³uchu), zaburzenia rozwoju psychoruchowego, badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe. 4. Profilaktyka stomatologiczna (zapobieganie próchnicy, chorobom przyzêbia, wadom zgryzu) Szko³a Podstawowa 1. Rozwój somatyczny i psychiczny dziecka w okresie wczesnoszkolnym: rozwój fizyczny, rozwój umys³owy i emocjonalny, ocena dojrza³oœci (gotowoœci) szkolnej. 2. Badanie bilansowe dziecka 10-letniego: ocena poziomu i tempa wzrastania, orientacyjna ocena rozwoju psychospo³ecznego oraz przystosowania szkolnego (zaburzenia zachowania, nerwice, trudnoœci szkolne), ocena stanu zdrowia z ustaleniem rozpoznania zaburzeñ i chorób oraz problemu zdrowotnego, w tym ocena wad postawy, kwalifikacja do zajêæ wychowania fizycznego. Szpital Dziennego Pobytu 1. Rozwój somatyczny i psychiczny dziecka w okresie dojrzewania: rozwój fizyczny, rozwój umys³owy i emocjonalny. 2. Badanie bilansowe dziecka 14-letniego: ocena poziomu i tempa wzrastania i dojrzewania p³ciowego (niskoros³oœæ, nadmiar lub niedobór masy cia³a, opóÿnione lub nieharmonijne dojrzewanie p³ciowe, zaburzenia miesi¹czkowania), orientacyjna ocena rozwoju psychospo³ecznego oraz przystosowania szkolnego (zaburzenia zachowania, nerwice, trudnoœci szkolne, palenie tytoniu, picie alkoholu i u ywanie narkotyków), ocena stanu zdrowia z ustaleniem rozpoznania zaburzeñ i chorób oraz problemu zdrowotnego, kwalifikacja do zajêæ wychowania fizycznego, orzeczenie lekarskie dotycz¹ce dalszego kszta³cenia i nauki zawodu. 5

6 Przedszkole 1. Rozwój fizyczny dziecka w okresie przedszkolnym: dynamika przyrostów masy i wysokoœci cia³a, obwodu g³owy i klatki piersiowej, zmiany proporcji cia³a, dymorfizm p³ciowy, postawa habitualna dziecka 4- i 6-letniego, rozwój narz¹du ucia i uzêbienia (wiek zêbowy). 2. Rozwój psychiczny i ruchowy dziecka w wieku przedszkolnym: doskonalenie czynnoœci motorycznych, ruchów postawno-lokomocyjnych i narzêdziowych (praksji), aktywnoœæ i sprawnoœæ ruchowa dziecka, rozwój mowy, wady wymowy, rozwój kontaktów spo³ecznych, rozwój emocjonalny, nabywanie nawyków higienicznych i umiejêtnoœci samoobs³ugi, lateralizacja, postêpowanie z dzieckiem leworêcznym, kszta³towanie siê procesów myœlowych okres pytañ, fantazjowanie. 3. Badania bilansowe 4- i 6-latka: zakres i cele badañ bilansowych, testy przesiewowe, pojêcie gotowoœci szkolnej. 4. Profilaktyka stomatologiczna: zapobieganie próchnicy, chorobom przyzêbia i wadom zgryzu. 5. Badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka. Zalecana literatura 1. Krawczyñski M.: Propedeutyka pediatrii. PZWL, Warszawa Chlebna-Sokó³ D., Kardas-Sobantka D.: Badanie lekarskie dziecka, ódÿ Obuchowicz A.: Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii, Katowice Górnicki B., Dêbiec B., Baszyñski J.: Pediatria, t. 1 i 2. PZWL, Warszawa