Postępowanie na opracowanie i wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego według wymagań normy ISO 14001 i Rozporządzenia EMAS w Oddziałach IMGW-PIB Joanna Kozłowska p.o. Kierownik Biura Organizacyjno-Prawnego
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej jest Państwowym Instytutem Badawczym wykonującym funkcję Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej i Państwowej Służby do Spraw Bezpieczeństwa Budowli Piętrzących oraz prowadzącym prace naukowo-badawcze. Instytut funkcjonuje na podstawie: Ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618) Ustawy prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2012r. Poz. 145, z późn. zm.)
PAŃSTWOWA SŁUŻBA HYDROLOGICZNA I METEOROLOGICZNA Państwowa Służba Hydrologiczna i Meteorologiczna POMIARY I OBSERWACJE PROGNOZY METEOROLOGICZNE CENTRUM NADZORU OPERACYJNEGO PSHM PROGNOZY HYDROLOGICZNE METEOROLOGIA LOTNICZA
System EMAS jest jednym z istotnych narzędzi stosowanych dla skutecznej realizacji polityki Unii Europejskiej. Podstawę prawną systemu EMAS w krajach UE stanowi: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), które weszło w życie 11 stycznia 2010r.
Podstawowe cele EMAS: ciągłe ograniczanie negatywnego oddziaływania na środowisko, spełnianie coraz wyższych wymagań prawnych z zakresu ochrony środowiska, wykorzystywanie czystych technologii, zapobieganie powstawaniu lub redukowaniu ilości wytwarzanych odpadów pełne informowanie lokalnych społeczności o oddziaływaniach na środowisko, związanych z danym rodzajem działalności EMAS kładzie ogromny nacisk na przestrzeganie przepisów prawa środowiskowego, komunikowanie się z otoczeniem przedsiębiorstwa i wewnątrz przedsiębiorstwa oraz poprawę działalności środowiskowej. Celem Rozporządzenia jest także zachęcenie firm do dialogu z różnego rodzaju grupami zainteresowanymi ich działalnością środowiskową.
Założenia i podstawowe zasady EMAS to: dobrowolność udział w programie jest dobrowolny, a przystępując do niego organizacja zobowiązuje się do wdrożenia i/lub utrzymania systemu zarządzania środowiskowego, prowadzenia cyklicznych audytów i publikowania informacji na zasadach podanych w Rozporządzeniu; w zamian za to, po weryfikacji przez niezależnego, akredytowanego weryfikatora środowiskowego publicznej deklaracji oraz zgodności z wymaganiami EMAS, jej nazwa umieszczona jest w specjalnych rejestrach krajowym i unijnym; zarejestrowana organizacja zyskuje również prawo do posługiwania się logo EMAS, dostępność w programie może uczestniczyć każda organizacja działająca na terenie Unii Europejskiej, jawność danych jednym z elementów programu jest publikowanie tzw. Deklaracji środowiskowych, zawierających wiarygodne informacje środowiskowe, w tym informacje o podejmowanych działaniach środowiskowych i ich efektach, okresowość prowadzenie działań w oparciu o zasadę ciągłego doskonalenia, tzw. Pętla ciągłego doskonalenia: ustalenie polityki środowiskowej, planowanie działań, realizacja przyjętych planów oraz weryfikacja osiągniętych celów, niezależna weryfikacja organizacje są okresowo sprawdzane przez niezależnych weryfikatorów środowiskowych i okresowe odnawiania rejestracji.
W 2010 r. Dyrektor Instytutu podjął decyzję o wdrożeniu systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z rozporządzeniem EMAS w Ośrodku Głównym IMGW- PIB w lokalizacjach w Warszawie oraz w Legionowie. Od 27 grudnia 2010r. rozpoczęto wdrażanie systemu, które zakończyło się w weryfikacją sytemu w czerwcu 2012r. Wdrażanie systemu w tych dwóch lokalizacjach zajęło 18 miesięcy.
W marcu 2013r. Ośrodek Główny IMGW-PIB został zarejestrowany w rejestrze EMAS Otrzymanie rejestracji ułatwiło podjęcie decyzji o dalszym rozszerzeniu systemu
Korzyści z wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego w Ośrodku Głównym IMGW-PIB: Zwiększenie świadomości pracowników Zwiększenie wiedzy na temat przepisów ochrony środowiska pośród pracowników Wypracowanie jasnego podziału odpowiedzialności za sprawy środowiskowe Uporządkowanie gospodarki odpadami i sprawozdawczości w zakresie środowiska Zwrócenie uwagi Dyrekcji na sprawy środowiskowe np. konieczność poniesienia pewnych kosztów na zapewnienie zgodności z wymogami prawa ochrony środowiska Lepsza kontrola nad wpływem Ośrodka Głównego IMGW-PIB na środowisko i lepsze przygotowanie do kontroli i audytów zewnętrznych Większe otwarcie na zewnątrz w związku z obowiązkiem corocznej publikacji deklaracji środowiskowej. Lepszy nadzór nad zużyciem energii i paliw Zmniejszenie ryzyka zagrożeń środowiskowych
Kluczowe elementy, które wzięto pod uwagę przy postępowaniu na wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego w Oddziałach IMGW-PIB Cena Właściwe wdrożenie Optymalny czas wdrożenia Doświadczenie wykonawcy Niezbędne elementy systemu Ocena poszczególnych elementów
Zakres wdrożenia systemu Oddziały IMGW-PIB (co to oznacza?) Siedziby Oddziałów Kraków, Wrocław, Gdynia Siedziba Ośrodka Technicznej Kontroli Zapór w Katowicach Narodowe Centrum Modelowania Powodzi i Suszy w Poznaniu i podlegające mu centra modelowania powodzi i suszy Stacje etatowe wg Oddziałów i zakresu wykonywanych pomiarów (około 80 lokalizacji) np. stacje hydrologicznometeorologiczna, lotniskowe stacja meteorologiczne, wysokogórskie obserwatoria meteorologiczne (Śnieżka, Kasprowy Wierch) Ale również sieć radarów, która nie została objęta systemem w tym radary planowane radar na Górze Świętej Anny, i inne komórki w Ośrodku Głównym, których działalność wiąże się z działalnością Oddziałów
Z zakresem wdrożenia wiązały się wymogi dla wykonawcy: Dysponowanie odpowiednim doświadczeniem (najlepiej w dużej firmie, która posiadała strukturę oddziałową), posiadanie doświadczenia we wdrożeniu EMAS (potwierdzone rejestracją) oraz dogłębna znajomość zagadnień związanych z przepisami ochrony środowiska i oceną różnych oddziaływań środowiskowych. Dysponowanie odpowiednim zespołem wdrożeniowym (1 kierownik, 3 konsultantów), który posiada wiedzę na temat: Wdrożenia EMAS w praktyce Przepisów ochrony środowiska i ich praktycznego zastosowania Doświadczenie w przygotowaniu do weryfikacji i rejestracji Umiejętności auditora i doświadczenia w auditowaniu Doświadczenie w przeprowadzeniu szkoleń z zakresu EMAS, ochrony środowiska i audytowania)
Optymalny czas wdrożenia EMAS w Oddziałach IMGW-PIB Ze względu na skomplikowane zależności organizacyjne, wielość lokalizacji oraz różnorodność potencjalnych oddziaływań środowiskowych stwierdzono, że okres wdrożenia powinien być dłuższy niż wdrożenie EMAS w Ośrodku Głównym IMGW-PIB i jednocześnie nie dłuższy niż dwa lata. Uzgodniono czas realizacji na 22 miesiące od dnia zawarcia umowy i termin ten zapisano w SIWZ.
Przedmiot zamówienia obejmował etapy opisane w metodyce wykonania pracy sporządzonej przez wykonawcę, w tym w szczególności: przeprowadzenie przeglądu wstępnego zarządzania środowiskowego i opracowanie planu wdrażania ISO 14001 i EMAS, przeprowadzenie przeglądu oddziaływań środowiskowych, przygotowanie (w tym opracowanie materiałów szkoleniowych i informacyjnych) oraz przeprowadzenie cyklu szkoleń z zakresu wymogów i funkcjonowania ISO 14001 i EMAS dla pracowników Zamawiającego (przeszkolonych zostanie minimum 200 pracowników Zamawiającego), przeprowadzenie identyfikacji i oceny aspektów środowiskowych, opracowanie dokumentacji ogólnej i specyficznej Systemu Zarządzania Środowiskowego (dalej SZŚ ), jej weryfikacja, zatwierdzenie i wdrożenie SZŚ w Oddziałach Zamawiającego, przygotowanie i rozpoczęcie realizacji programu audytów wewnętrznych, wsparcie merytoryczne Zamawiającego w przygotowaniach do audytu weryfikującego na zgodność z wymogami Rozporządzenia EMAS oraz podczas jego przebiegu.
W metodyce wykonania pracy sporządzonej przez oferenta oceniano: Koncepcję stanu docelowego systemu zarządzania środowiskowego w Oddziałach IMGW-PIB Metodykę wykonania pracy Nakład pracy specjalistów wykonawcy Zgodność metodyki wykonania pracy ze specyfiką działalności IMGW-PIB Każdy punkt był szczegółowo opisany i określona została punktacja, którą mógł zdobyć wykonawca. Maksymalnie wykonawca mógł zdobyć 44 punktów. W przypadku otrzymania 0 pkt za wartość techniczną oferty ocenioną wg poszczególnych kryteriów oferta została by odrzucona.
Przykładowy opis kryterium, liczby punktów i zasad przyznawania punktów 3.1 Osobisty udział specjalistów Wykonawcy w pracach wdrożeniowych systemu zarządzania środowiskowego w Oddziałach IMGW-PIB 0-6 1. Brak opisu osobistego udziału ze strony wykonawcy 2. Wykonawca zobowiązał się, że jego specjaliści osobiście w wybranych placówkach Zleceniodawcy przeprowadzą prace związane z realizacją zamówienia 3. Jw. dla wart. 1 ponadto wykonawca zobowiązał się do wizytacji wszystkich siedzib Oddziałów IMGW-PIB, w trakcie wykonywania prac związanych z realizacją zamówienia 4. Jw. dla wart. 2 ponadto wykonawca zobowiązał się do wizytacji przynajmniej 10% stacji etatowych, w trakcie wykonywania prac związanych z realizacją zamówienia 5. Jw. dla wart. 3 oraz dodatkowo wykonawca zobowiązał się do wizytacji przynajmniej 20% stacji etatowych 6. Jw. dla wart. 4 oraz dodatkowo wykonawca zobowiązał się do wizytacji przynajmniej 30% stacji etatowych 7. Jw. dla wart 5 oraz dodatkowo większy nakład pracy niż określono w OPZ
W wyniku postępowania przetargowego wykonawca został wybrany i rozpoczęto wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego. Do tej pory zrealizowano następujące etapy pracy: przeprowadzono przegląd wstępnego zarządzania środowiskowego i opracowano plan wdrażania ISO 14001 i EMAS, przeprowadzono przegląd oddziaływań środowiskowych, przeprowadzono wstępne szkolenia dla pracowników Oddziałów Instytutu Obecnie trwa identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych. Pojawiły się także pierwsze problemy: Zmiany organizacyjne Brak koordynatorów niektórych aspektów środowiskowych na poziomie oddziałów Słaba wiedza pracowników na temat przepisów ochrony środowiska Problemy związane ze specyfiką pracy służby hydrologicznometeorologicznej (dyżury, podział na działy służby pomiarowoobserwacyjnej)
Dziękuję za uwagę tel. 22 56 94 393 e-mail: joanna.kozlowska@imgw.pl