Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś) Rozdział I. Geneza i rozwój procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej (Tomasz Sieniow) ı2. PodłoŜe procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej ı3. Traktaty załoŝycielskie 1. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali 2. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą 3. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej ı4. Teorie integracji europejskiej ı5. Podstawy integracji gospodarczej we Wspólnotach Europejskich ı6. Próby integracji politycznej i militarnej państw zachodnio europejskich ı7. Pogłębianie integracji europejskiej w latach 1957-1992 2. Traktat o fuzji 3. Rozwój integracji w sferze politycznej w latach 60-tych i 70-tych XX wieku 4. Rola Trybunału Sprawiedliwości w tworzeniu systemu prawnego Unii Europejskiej 5. Jednolity Akt Europejski 6. Współpraca w ramach Schengen ı8. Traktat z Maastricht 1. Unia Europejska jako kolejny etap tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy 2. Struktura Unii Europejskiej 3. Zmiany w prawie materialnym 4. Zmiany instytucjonalne ı9. Traktat Amsterdamski 2. Zmiany w prawie materialnym 3. Zmiany instytucjonalne ı10. Traktat Nicejski 2. Podstawowe zmiany ı11. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej ı 12. Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy ı13. Traktat z Lizbony 2. Podstawowe zmiany ı14. Poszerzanie integracji europejskiej 2. Etapy rozwoju integracji europejskiej 3. Perspektywa dalszego rozwoju terytorialnego Unii Europejskiej ı 15. Droga Polski do pełnej integracji z Unią Europejską
Rozdział II. Podstawy prawne Unii Europejskiej (Paweł Gilowski) ı1. Traktaty załoŝycielskie Unii Europejskiej 1. Ustanowienie Unii Europejskiej. System traktatowy i jego ramy czasowe i terytorialne 2. Zawarcie i zmiana traktatów załoŝycielskich 3. Charakter prawny traktatów załoŝycielskich Unii Europejskiej 4. Wykładnia traktatów załoŝycielskich ı2. Struktura Unii Europejskiej 1. Traktat z Lizbony a ewolucja struktury Unii Europejskiej 2. Metoda wspólnotowa 3. Metoda międzyrządowa i jej obecny status w Unii Europejskiej ı3. Członkostwo państwa w Unii Europejskiej 1. Przesłanki nabycia członkostwa 2. Procedura nabycia członkostwa 3. Traktat akcesyjny 4. Ustanie członkostwa państwa w Unii Europejskiej ı4. Cele i zadania Unii Europejskiej 5. Intencje państw-stron. Preambuły traktatów 6. Cele Unii Europejskiej ı5. Zasady podstawowe Unii Europejskiej 1. WyróŜnienie zasad podstawowych. Znaczenie polityczne i prawne art. 6 TUE 2. Wartości, na których opiera się Unia Europejska 3. Zasady wolności i równości 4. Zasady ustrojowe Unii Europejskiej 5. Pozostałe zasady podstawowe Unii Europejskiej ı6. Zasada poszanowania toŝsamości narodowych państw członkowskich 1. Definicja zasady 2. Dwa aspekty zasady poszanowania toŝsamości narodowej 3. Poszanowanie toŝsamości narodowej a cele Unii Europejskiej i toŝsamość europejska ı7. Charakter prawny Unii Europejskiej 1. Ponadnarodowy charakter Unii Europejskiej 2. Problem definicji Unii Europejskiej 3. Rozdział III. System instytucjonalny (Paweł Wojtasik) ı2. Parlament Europejski 2. Skład 3. Struktura 4. Kompetencje 5. Tryb funkcjonowania ı3. Rada Europejska 2. Skład i organizacja 3. Kompetencje ı4. Rada Unii Europejskiej 2. Skład i organizacja
3. Podejmowanie decyzji 4. Kompetencje 5. Organy pomocnicze i administracja ı5. Komisja Europejska 6. Uwagi ogólne 7. Skład i organizacja 8. Tryb funkcjonowania 9. Kompetencje 10. Administracja ı6. Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa 2. Kompetencje 3. Europejska SłuŜba Działań Zewnętrznych ı7. Instytucje sądowe Unii Europejskiej (Edyta Krzysztofik) 2. Trybunał Sprawiedliwości 3. Sąd 4. Sądy Wyspecjalizowane 5. Sąd ds. SłuŜby Publicznej 6. Procedura orzekania ı8. Trybunał Obrachunkowy 2. Skład 3. Struktura i tryb funkcjonowania 4. Kompetencje ı9. Komitety doradcze Unii Europejskiej 2. Komitet Ekonomiczno-Społeczny 3. Komitet Regionów ı10. Organy finansowe Unii Europejskiej 2. Europejski Bank Inwestycyjny 3. Europejski Bank Centralny ı11. Urzędy i agencje Unii Europejskiej 2. Struktura i tryb funkcjonowania 3. Rodzaje agencji Rozdział IV. Źródła prawa Unii Europejskiej (Anna Szachoń) ı1. Charakterystyka i podział źródeł prawa Unii Europejskiej ı2. Pojęcie acquis communautaire ı2. Hierarchia źródeł prawa Unii Europejskiej ı4. Prawo pierwotne ı5. Umowy międzynarodowe ı 6. Prawo pochodne ı7. Akty prawodawcze
2. Rozporządzenia 3. Dyrektywy 4. Decyzje ı8. Akty nieprawodawcze 2. Akty delegowane 3. Akty wykonawcze 4. Inne decyzje nieprawodawcze 5. Porozumienia międzyinstytucjonalne ı9. Akty niewiąŝące ı10. Instrumenty Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa ı11. Instrumenty Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości 2. Instrumenty obowiązujące do 2014 r. 3. Nowe akty prawne Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości ı12. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i zasady prawa Rozdział V. Tworzenie prawa w Unii Europejskiej (Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz) ı1. Zasady tworzenia prawa w Unii Europejskiej 2. Zasada kompetencji powierzonych 3. Zasada subsydiarności 4. Zasada proporcjonalności ı2. Zasady dobrej praktyki legislacyjnej i struktura aktów prawodawczych 1. Zasady dobrej praktyki legislacyjnej 2. Struktura aktów prawodawczych ı3. Procedury prawodawcze 3. Uwagi ogólne 4. Inicjatywa prawodawcza 5. Rola parlamentów narodowych w procedurze prawodawczej 6. Zwykła procedura prawodawcza 7. Specjalna procedura prawodawcza ı4. Procedury stanowienia aktów nieprawodawczych 1. Stanowienie aktów delegowanych 2. Stanowienie aktów wykonawczych ı5. Uchwalanie budŝetu Unii Europejskiej 2. Wieloletnie Ramy Finansowe 3. Procedura budŝetowa ı6. Przyjmowanie decyzji w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa ı7. Zawieranie umów międzynarodowych 2. Zawieranie umów międzynarodowych 3. Zawieranie umów międzynarodowych w zakresie Wspólnej Polityki Handlowej
Rozdział VI. Zasady stosowania prawa Unii Europejskiej (Paweł Gilowski) ı1. Autonomia prawa Unii Europejskiej ı2. Zasada bezpośredniego skutku prawa Unii Europejskiej 1. Proklamacja zasady wwyroku Van Gend. Warunki skutku bezpośredniego 2. Bezpośrednie obowiązywanie, stosowanie i skutek. Wyjaśnienia terminologiczne 3. Skutek bezpośredni wertykalny i horyzontalny 4. Skutek bezpośredni przepisów rozporządzenia 5. Skutek bezpośredni postanowień traktatów załoŝycielskich i innych norm prawa pierwotnego 6. Skutek bezpośredni postanowień dyrektyw i decyzji 7. Skutek bezpośredni norm prawa międzynarodowego ı3. Zasada pierwszeństwa stosowania prawa Unii Europejskiej ı4. Zasada pośredniego skutku prawa Unii Europejskiej ı5. Zasady stosowania prawa Unii Europejskiej a obowiązki państw wynikające z zasady lojalności ı6. Stosowanie aktów prawnych dawnego III filara Unii Europejskiej oraz instrumentów prawnych Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Podstawowe orzeczenia Rozdział VII. System ochrony prawnej w Unii Europejskiej (Edyta Krzysztofik) ı2. Kontrola wykonywania prawa Unii Europejskiej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 2. Skarga na niewykonywanie zobowiązań traktatowych przez państwa członkowskie (art. 258 TFUE) 3. Skarga o stwierdzenie niewaŝności aktu prawa Unii Europejskiej 4. Zarzut bezprawności 5. Skarga na bezczynność instytucji Unii Europejskiej 6. Skarga odszkodowawcza ı3. Pozycja sądów krajowych w systemie wymiaru sprawiedliwości Unii Europejskiej 2. Współpraca sądów krajowych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - pytanie prejudycjalne 3. Zasada autonomii proceduralnej 4. Odpowiedzialność odszkodowawcza państw członkowskich Rozdział VIII. Ochrona praw i wolności jednostek w Unii Europejskiej (Tomasz Sieniow) ı2. Ochrona praw podstawowych w prawie Unii Europejskiej 1. Ewolucja podejścia Trybunału Sprawiedliwości do ochrony praw podstawowych 2. Traktatowe podstawy ochrony praw podstawowych 3. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej jako próba stworzenia katalogu chronionych praw i wolności
4. Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej ı3. Obywatelstwo Unii Europejskiej 1. Po j ecie obywatelstwa Unii Europejskiej 2. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich 3. Prawa wyborcze 4. Opieka dyplomatyczna i konsularna 5. Prawa obywateli w kontaktach z organami Unii Europejskiej ı4. Unia Europejska a Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności ı5. Wolność religijna w Unii Europejskiej Wybór podstawowych orzeczeń Rozdział IX. Swobody europejskie (Artur Kuś) ı2. Swoboda przepływu towarów 2. Pojęcie unii celnej i obszaru celnego Unii Europejskiej 3. Pojęcie towaru i reguły pochodzenia towarów 4. Zakaz stosowania ceł i opłat o skutku równowaŝnym do ceł 5. Zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego 6. Zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych i środków o skutku równowaŝnym do ograniczeń ilościowych 7. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu towarów ı3. Swoboda przepływu osób i podstawowe pojęcia 2. Zakres podmiotowy 3. Zakaz ograniczeń swobody migracji ze względu na obywatelstwo 4. Uprawnienia osób migrujących 5. Ograniczenia swobody przemieszczania się pracowników 6. Ograniczenie dostępu do zatrudnienia w administracji publicznej 7. Sytuacja rodzin pracowników migrujących ı4. Swoboda przedsiębiorczości i podstawowe pojęcia 2. Ograniczenia swobody przedsiębiorczości 3. Zasada wzajemnego uznawania kwalifikacji 4. Spółki ı5. Swoboda świadczenia usług i pojęcie usługi 2. Zakres podmiotowy 3. Zakres przedmiotowy 4. Dozwolone wyłączenia i ograniczenia ı6. Swoboda przepływu kapitału i płatności i podstawowe pojęcia 2. Istota swobody przepływu kapitału i płatności 3. Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu kapitału i płatności
Rozdział X. Polityki i działania wewnętrzne oraz działania zewnętrzne Unii Europejskiej (Artur Kuś) ı2. Polityki i działania wewnętrzne Unii Europejskiej 2. Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości 3. Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliŝenia ustawodawstw 4. Polityki Unii Europejskiej ı3. Działania zewnętrzne Unii Europejskiej 2. Postanowienia szczególne dotyczące Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa 3. Wspólna Polityka Handlowa 4. Współpraca z państwami trzecimi i pomoc humanitarna 5. Stosunki Unii z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi oraz delegatury Unii