PISOWNIA WYRAZÓW Z CH i H Zasady ortograficzne do opanowania i ćwiczenia do pracy w kwietniu CH Wymienia się na SZ w innych formach tego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych mucha musze sucho - suszyć cicho cisza kruchy kruszyć Wyjątek: druh wymiana na ż (drużyna zasada obok) Zawsze na końcu wyrazów brzuch słuch na palcach mech zamach o książkach H Wymienia się na G, Z, Ż, DZ w innych formach tego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wahać się waga druh - drużyna błahy błazen wataha watadze Na początku wyrazów w cząstkach: hipo, hiper, hydro, hekto hipoteza hiperinflacja hipokryta hiperpoprawność hydrofor hektolitr hydrologia hektopaskal Po spółgłosce S schody schab schronisko schemat wschód oschły W wyrazach z CH niewymiennym: anarchia chmura kichać architektura chodzić machać archiwum choinka obchody chałwa chorągiew ochota chaos choroba ochrona charakter chować psycholog chciwość chronić puchar chemia chudy szlachetny chirurg chuligan szlachta chleb chusteczka uchwała chłopiec chwalić wachlarz chłodny chwiać się zachód chłód chytry zachwyt W wielu nazwach własnych Homer Himalaje Sahara Mahomet Hades Holandia Hanibal Hera Halina Podhale Hindus W wyrazach z H niewymiennym: alkohol harcerz humanizm bohater hardy humor błahy harmonia huragan czyhać hasło hurtownia filharmonia hejnał huta grahamka hełm huśtać się habit herbata hydraulik haft higiena hymn haft hodowla inhalacja hak honor kontrahent halny hojny mahoniowy hałas horyzont ohydny hamować hotel rehabilitacja handel huk wahadło hańba hulać wehikuł
Ćwiczenie 1. Uzupełnij tekst brakującymi literami: h i ch. Kłopoty enia Rzecze enio raz do ani: Jak mnie ta pisownia gniewa! iny, emia, aft, arak- ter, ufiec, aber, ołd, olewa. Człek się wa a, jak ołd pisać, jak oinkę, jak arcerza. ardy rycerz się spod ełmu z i otaniem złym wyszczerza. Wciąż się kłócą: bo ater i.uligan, ór i asło, usteczka i erbata. Istny aos mam już w głowie. Jakże słów spamiętać tyle? Gdy dyktando pisać przyjdzie, pewnie znowu się pomylę. Na to ania mu odpowie: Weź się raźno do roboty, a zaręczam ci, że wkrótce miną wszystkie twe kłopoty. Ćwiczenie 2. Do podanych wyrazów dopisz wyrazy pokrewne, w których ch wymienia się na sz. strych -... uciecha -... gmach suchy -... kicha -... skrucha -... mnich -. zawierucha -... cecha -.. uśmiechać się - ucho - grzech-.. Ćwiczenie 3. Do podanych wyrazów dopisz te, w których h wymienia się na g, z, ż, dz. druhna -. błahostka-.. wahanie -.. Ćwiczenie 4. Do podanych wyrazów dobierz określenia z ramki. Podkreśl wyrazy z h. porównanie kultura źródła skrzydła.. studia kształty.. wiatr.. zabiegi powód wyraz. pomoc zwierzęta. kodeks linia. człowiek.. humanitarna, homeryckie, honorowy, hasłowy, husarskie, rehabilitacyjne, hodowlane, historyczne, błahy, hellenistyczna, halny, harmonijne, humanistyczne, humorystyczny, horyzontu, hojny Ćwiczenie 5. Odgadnij wyrazy z h lub ch o podanych znaczeniach. a) następstwo, kolejność wydarzeń w czasie.-.. b) sztuka taneczna, układ tańców i baletu -. c) źle namalowany obraz -
d) pomieszczenie pod dachem, przystosowane do przechowywania samolotów... e) przewlekły, stale trwający -.. Jeśli się nie udało, szukaj podpowiedzi na ostatniej stronie ćwiczeń. Ćwiczenie 6. Podane niżej wyrazy wpisz do odpowiednich rubryk tabeli. Podkreśl literę h. alkohol, hamowanie, zrehabilitować się, hotelowy, hutniczy, hałasować, hałaśliwie, humanitarnie, zharmonizować, hurtowo, historyczny, huta, haczyk, hektar, helleński, heros, wahadło, harcerski, higienicznie, herbaciany, harmonijny, handlować, hojny, honorowo, hejnał, hardo, hucznie, heca, hodować, zhańbić, wahać się, huczeć, homogenizować, hydrofor, hipiczne, czyhać, haftować, bohatersko, humorystycznie, huragan, uhonorować, rzeczownik czasownik przymiotnik (jaki?) przysłówek (jak?) Ćwiczenie 7. Podane niżej wyrazy wpisz do odpowiednich rubryk tabeli. Chiny, archipelag, hufiec, Henryków, Bochnia, szlachta, herbarz, monarcha, husaria, Himalaje, Chartum, chorągiew, historyk, Chełm, hełm, Podhale, Hel, Chęciny, Hrubieszów, chochlik Rzeczowniki pospolite Rzeczowniki własne z ch z h z ch z h
Ćwiczenie 8. a) Uzupełnij wyrazy brakującą literą. chron chludnie chab schemat chyłek chowek schronisko chody Zapisz regułę ortograficzną uzasadniającą pisownię tych wyrazów. Ćwiczenie 9. Uzupełnij tekst literami: h lub ch. Hultaj namówił raz chuligana eca zdarzyła się niesłychana, ultaj namówił raz uligana, by ład w słowniku zburzyć dla psoty. Powstał armider, okropny aos. Wszystko aniebnie się pomieszało: ińczyk z indusem, oryzont z e em, angar założył na siebie strze ę. ol w jednej parze stanął z olewą, z oinką eban(dość cenne drzewo). I, oć kłócili się do tej pory, pod rękę idzie z igieną ory. ołd gromko woła swej racji pewny: jak łód mnie piszcie, bo to mój krewny. ultaj, uligan, dwaj przyjaciele cieszą się: Będzie zamętu wiele. Nas też pomylą, no bo jest faktem, że armonijny mamy arakter. Ten niesły any słysząc armider, enryk zawołał: Dość ec!już idę zrobić porządek. Nie gnębcie ludzi. Słownik jest po to - i wtem się zbudził. Nawet w słowniku, rzecz to jest znana, trzeba uważać na uligana. Ćwiczenie 10. Do podanych wyrazów dopisz po dwa wyrazy pokrewne spośród słów znajdujących się w ramce. herezja -...,... hipnoza -...,... histeria -...,... higiena -...,... rehabilitacja -...,... inhalacja -...,... chaos -...,... chart (rasa psa ) -...,... charakter -...,... chciwiec -...,... chytrus -...,... wychowanek -...,...
heretyk, chaotycznie, histeryzować, charcik, higienistka, heretycki, charakteryzować, chciwość, histeryk, chciwy, higieniczny, hipnotyzować, chytrzyć, hipnotyzer, chaotyczny, rehabilitować, charcica, rehabilitacyjny, charakteryzacja, chytrusek, inhalatorium, wychowanie, inhalować, wychowywać Ćwiczenie 11. a)co oznaczają wymienione wyrazy obcego pochodzenia? Dopisz je do właściwych wyjaśnień w odpowiedniej formie. hostessa honoris causa hospitalizacja homologacja Pacjent musi być umieszczony w szpitalu, czyli musi zostać poddany... Zezwolenie na używanie jakiegoś sprzętu nazywamy.... Honorowy stopień naukowy nadany przez uczelnię osobie szczególnie zasłużonej dla nauki i kultury nazywa się doktoratem.... Dziewczyny zachęcające z uśmiechem na ustach do kupowania towarów w supermarketach lub witające gości na konferencjach czy targach to.... b) W wykropkowane miejsca wpisz wyrazy wybrane spośród niżej wymienionych, nadając im właściwą formę. chyłkiem charytatywny chlapa hospicjum Hollywood hop-siup hity W grudniu grałem na skrzypcach na koncercie... w miejscowym..., które zajmuje się nieuleczalnie chorymi dziećmi. Na dworze..., a ja... przez płot do sąsiadów,... pod ich oknami i już jestem w szkole. Wiele światowych... filmowych powstało w najsłynniejszym ośrodku kinematografii w..., dzielnicy Los Angeles w Stanach Zjednoczonych. Ćwiczenie 12. Do każdego rzeczownika dodaj odpowiednie określenia z ramki. szlachetny, sucha, bohaterski chwalebny, zachłanny, chełpliwy, Holandii, Chin, Hiszpanii, chłodna, chaotyczny, pochmurna człowiek (jaki?).,.,. jesień (jaka?).,., czyn (jaki?),, historia (czego?).,..,.. /chroniczny, chałtura, hangar, chronologia, choreografia/