Szkolny s³ownik ortograficzny

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Szkolny s³ownik ortograficzny"

Natalia Michałowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Szkolny s³ownik ortograficzny NOMEN OMEN

2 J. Grzenia, Szkolny s³ownik ortograficzny, Wydawnictwo Nomen Omen, Katowice 2010, ss. 304, ISBN (publikacja elektroniczna).

3 Jan Grzenia Szkolny s³ownik ortograficzny WYDAWNICTWO NOMEN OMEN DR JAN GRZENIA

4 Opracowanie typograficzne, sk³ad i ³amanie Jan Grzenia Projekt ok³adki Urszula Mazurowska Korekta Jolanta Otfinowska Copyright by Jan Grzenia 2010 Wszelkie prawa zastrze one ISBN Szkolny s³ownik ortograficzny ukaza³ siê po raz pierwszy pod tym samym tytu³em w wydawnictwie Prószyñski i S-ka w roku Obecne wydanie jest poprawion¹ i uaktualnion¹ wersj¹ poprzedniej edycji. Wydawnictwo Nomen Omen Dr Jan Grzenia

ortograficzny ukaza³ siê po raz pierwszy pod tym samym tytu³em w wydawnictwie Prószyñski i S-ka w roku 2001.

5 Informacje dla Czytelników Szkolny s³ownik ortograficzny to pomoc naukowa dla uczniów starszych klas szko³y podstawowej i gimnazjum. Ksi¹ ka przyda siê tak e licealistom i wszystkim osobom poszukuj¹cym szybkiego rozwi¹zania problemów ortograficznych, poniewa objaœnia najwa niejsze problemy ortograficzne, z którymi stykaj¹ siê pisz¹cy po polsku. W czêœci pierwszej s³ownika, zatytu³owanej Zasady pisowni, Czytelnik znajdzie objaœnienie regu³ polskiej ortografii; czêœæ druga to S³ownik ortograficzny, znajduje siê w nim kilkadziesi¹t tysiêcy hase³ w kolejnoœci alfabetycznej. Regu³y pisowni zosta³y sformu³owane bardzo zwiêÿle i prosto. W czêœci s³ownikowej ksi¹ ki podano miêdzy innymi regu³y u ycia niektórych wyrazów w piœmie, dotyczy to g³ównie interpunkcji przed spójnikami i zaimkami. Z kolei nazwy mieszkañców i przymiotniki pochodz¹ce od nazw w³asnych zosta³y podane w formie gniazd s³owotwórczych, dziêki czemu ³atwiej mo na skojarzyæ wyrazy i szybciej przyswoiæ ich pisowniê. W artyku³ach has³owych podano tak e niektóre formy odmiany, ograniczaj¹c siê do zakoñczeñ wyrazów, które mog¹ sprawiæ problemy, g³ównie ortograficzne. Rzadziej spotykane formy odmiany zosta³y podane w nawiasie. Odciêta czêœæ wyrazów zosta³a zast¹piona znakiem ~. Autor

7 Spis rzeczy Zasady pisowni G³oski i litery ch h ó u rz ¹ ê om, on, em, en i j Budowa wyrazów a ortografia -by nie e, przymiotniki z³o one rzeczowniki z³o one przyimki przedrostki przyrostki: -cki, -dzki przyrostki: -stwo, -wstwo, -ctwo, -dztwo zakoñczenia wyrazów: -cji, -sji, -zji, -ii skróty skrótowce

................................................ 13 ê................................................. 13 om, on, em, en...................................... 13 i.................................................. 13 j.

8 Spis rzeczy 8 Wielkie i ma³e litery wielka litera ma³a litera Interpunkcja kropka przecinek œrednik dwukropek wielokropek ³¹cznik myœlnik pytajnik wykrzyknik nawias cudzys³ów Inne problemy ortograficzne dzielenie wyrazów liczebniki z³o one Polski alfabet S³ownik ortograficzny

........................................... 23 myœlnik............................................ 23 pytajnik............................................ 23 wykrzyknik......................................... 23 nawias.

9 Zasady pisowni G OSKI I LITERY ch Dwuznak ch piszemy, gdy w formach odmiany lub wyrazach pokrewnych wymienia siê na sz, np. zaduch duszno, suchy susza, piechur pieszo, ³añcuch ³añcuszek, strach straszyæ, wêch wêszyæ. ch : sz Dwuznak ch piszemy na koñcu wyrazu, np. pech, rozmach, ruch. WYJ TKI: druh, Boh (rzeka na Ukrainie), Czatyrdah (góry na Ukrainie). Dwuznak ch piszemy po literze s, np. schab, schronisko, wschód. -ch sch h Literê h piszemy, gdy w formach odmiany lub wyrazach pokrewnych wymienia siê na g, lub z, np. h : g wahanie waga; h : druh dru yna; h : z b³ahy b³azen. h : g h : h : z Literê h piszemy w rozpoczynaj¹cych wyraz cz¹stkach obcych: hekto-, helio-, hemo-, hetero-, higro-, hiper-, hipo-, homo-, hydro-, np. hektolitr, heliocentryczny, hemoglobina, heteroatom, higroskopijny, hiperinflacja, hipoteka, homonim, hydrologia. hekto-, helio-, hemo-, hetero-, higro-, hiper-, hipo-, homo-, hydro- W innych wypadkach w¹tpliwoœci rozstrzygamy za pomoc¹ s³ownika.

WYJ TKI: druh, Boh (rzeka na Ukrainie), Czatyrdah (góry na Ukrainie). Dwuznak ch piszemy po literze s, np. schab, schronisko, wschód.

10 G³oski i litery 10 ó Literê ó piszemy, gdy wymienia siê ona na o, e lub a w formach odmiany lub wyrazach pokrewnych, np. wóz wozu, wróg wrogi, z³ó z³o yæ; siódmy siedem, szósty szeœæ, wióz³ wieÿæ; obróciæ obracaæ, wmówiæ wmawiaæ, przeróbka przerabiaæ. ó : o ó : e ó : a Literê ó piszemy w cz¹stce -ów na koñcu wyrazów (to znaczy w dope³niaczu liczby mnogiej rodzaju mêskiego), np. domów, psów, samochodów. Literê ó piszemy w przyrostkach -ów, -ówka, -ówna, np. Bytów, Kraków, makówka, parówka, Nowakówna, Kucówna. -ów piszemy na koñcu wyrazów. WYJ TKI: Jedynymi wyrazami koñcz¹cymi siê na -uf s¹ puf (taboret) oraz puf albo puff (wyraz naœladuj¹cy sapanie). Literê ó piszemy na pocz¹tku wyrazów utworzonych od ósmy, ów: ósemka, ósmak, ósmoklasista, ósmoklasistka, ósmy, ów, ówczesny, ówczeœnie, ówdzie, ów e. ósmy, ów Literê ó piszemy w pewnej liczbie wyrazów, w których nie ma wymiany ó na o, e lub a (s¹ to wyrazy z ó niewymiennym), np. chór, córka, góra, jaskó³ka, Józef, k³ótnia, król, królik, krótki, mózg, ogólny, ogórek, o³ów, o³ówek, oprócz, pagórek, powtórzyæ, p³ótno, póki, próba, pró ny, równy, ró a, skóra, skrót, stró, szczegó³, tchórz, wiewiórka, w³óczka, wró yæ, wyró niaæ, Ÿród³o, ó³ty, ó³w. W wyrazach, które od nich pochodz¹, zachowujemy ó w odpowiednim miejscu, np. równy równaæ, równanie, równie, równoleg³y, równole nik, równoœæ itd. Pisowniê tych wyrazów trzeba zapamiêtaæ. Litery ó nigdy nie piszemy na koñcu wyrazu. UWAGA: Wyrazy skuwka, zasuwka zosta³y utworzone za pomoc¹ przyrostka -ka od czasowników skuwaæ, zasuwaæ. Wyraz podkuwka piszemy z liter¹ u, kiedy oznacza dolne okucie sañ, a wiêc pochodzi od podkuwaæ. W pozosta³ych wypadkach piszemy podkówka (bo wyraz ten pochodzi od wyrazu podkowa). u Literê u piszemy na pocz¹tku wyrazów (z wyj¹tkiem ósmy, ów i wyrazów, które od nich pochodz¹) i na koñcu wyrazów (zawsze), np. udo, uleczyæ, urz¹d, od razu, d iu-d itsu, kakadu. Literê u piszemy w wiêkszoœci przyrostków, np. J. Grzenia, Szkolny s³ownik ortograficzny

ó : o ó : e ó : a Literê ó piszemy w cz¹stce -ów na koñcu wyrazów (to znaczy w dope³niaczu liczby mnogiej rodzaju mêskiego), np. domów, psów, samochodów.

Podobne dokumenty

WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA IV

WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA IV JĘZYK POLSKI Fonetyka: - głoska a litera - samogłoska i spółgłoska - alfabet - kolejność alfabetyczna wyrazów - głoski ustne i nosowe - spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne