Jakich księgowań należy dokonać na dzień ogłoszenia upadłości? Pytanie Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość? Jakich księgowań należy dokonać na dzień ogłoszenia upadłości? Ze względu na fakt, że kontynuacja działalności jednostki nie jest zasadna, należy dokonać aktualizacji wyceny składników aktywów w powiązaniu z kapitałem z aktualizacji wyceny oraz utworzyć rezerwy na przewidywane koszty, które jednostka będzie ponosić w procesie likwidacji, Odpowiedź Przede wszystkim na dzień poprzedzający dzień ogłoszenia upadłości należy zamknąć księgi rachunkowe spółki, a następnie na dzień ogłoszenia upadłości - nastąpi ponowne otwarcie ksiąg. Ze względu na fakt, że kontynuacja działalności jednostki nie jest zasadna, należy dokonać aktualizacji wyceny składników aktywów w powiązaniu z kapitałem z aktualizacji wyceny oraz utworzyć rezerwy na przewidywane koszty, które jednostka będzie ponosić w procesie likwidacji. 1 / 5
Wyceny aktywów dokonuje się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Koszty, na które jednostka winna utworzyć rezerwy, to przede wszystkim koszty związane z dalszą egzystencją likwidowanego podmiotu, a więc np. koszty wynagrodzenia syndyka, koszty związane z prowadzeniem i przechowywaniem ksiąg rachunkowych, demontażu czy wywozu składników majątku itp. Warto również zwrócić uwagę na to, że wszystkie kapitały własne jednostki na dzień ogłoszenia upadłości należy połączyć w jeden kapitał pomniejszając go - w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością o udziały własne, w spółkach akcyjnych - o należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne. Uzasadnienie Przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.) - dalej u.o.r. - określają w kilku miejscach sposoby prowadzenia rachunkowości w przypadku ogłoszenia upadłości. I tak zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 1-3 u.o.r. księgi rachunkowe zamyka się między innymi: 1. na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości, 2 / 5
2. na dzień kończący rok obrotowy, również w trakcie likwidacji spółki, 3. na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nastąpiło jego umorzenie. Ponowne otwarcie ksiąg rachunkowych nastąpi według art. 12 ust. 1 u.o.r.: 1. na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym, 2. na początek każdego następnego roku obrotowego, 3. na dzień zmiany formy prawnej, 4. na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki, powodujących powstanie nowej jednostki (jednostek), 5. na dzień rozpoczęcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości. Warto zwrócić uwagę na zapis art. 29 u.o.r. stanowiący, iż w przypadku, gdy założenie kontynuacji działalności, o którym mowa w art. 5 ust. 2 u.o.r. nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. W takim przypadku jednostka jest również obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności. Wycena po cenach sprzedaży netto i utworzenie rezerwy następują w szczególności w przeddzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości, na koniec roku obrotowego, jeżeli na dzień zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy jednostka nie będzie kontynuowała działalności, na koniec roku obrotowego przypadającego w 3 / 5
czasie trwania postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego, a także w przeddzień przekazania, podziału lub sprzedaży jednostki, jeżeli odpowiednia umowa nie przewiduje przyjęcia za podstawę rozliczeń wartości majątku ustalonej przy założeniu, że działalność gospodarcza będzie przez jednostkę kontynuowana. Różnica powstała w wyniku wyceny oraz utworzenia rezerwy, o których mowa powyżej, wpływa na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Wszczęcie postępowania naprawczego albo upadłościowego z możliwością zawarcia układu lub zmiana formy prawnej jednostki nie stanowią przeszkody do uznania, że działalność będzie kontynuowana. Przypomnę, że zgodnie z art. 28 ust. 5 i 6 u.o.r. za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy, rozumianą jako kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Otwierając księgi na dzień ogłoszenia upadłości należy - zgodnie z art. 36 ust. 3 u.o.r. - składniki kapitału (funduszu) własnego jednostek postawionych w stan likwidacji lub upadłości trzeba, na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego, połączyć w jeden kapitał (fundusz) podstawowy, zmniejszając go: - w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych - o udziały własne, - w spółkach akcyjnych - o należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne. Przykłady 4 / 5
Sporządzając sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości trzeba dokonać wyceny składników majątku według powyższych zasad i dokonując księgowań: Wn konto 807 Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny Ma konta 2... odpisów aktualizujących. Przy czym należy pamiętać, że w przypadku aktywów, które już były wcześniej aktualizowane, należy te wartości uwzględnić przy ustalaniu obecnej wartości odpisów. W wyniku dalszego postępowania likwidacyjnego wartości tych składników aktywów mogą być zmniejszane lub zwiększane (w wyniku dalszej wyceny) - zawsze uzyskując aktualną wartość na kolejne okresy bilansowe (oczywiście wartości możliwych do uzyskania na ten dzień cen sprzedaży, nie wyższych niż ceny nabycia lub koszty wytworzenia tych składników, pomniejszone o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe). 5 / 5