Informator o egzaminie potwierdzajcym kwalifikacje zawodowe Operator maszyn i urzdze do przetwórstwa tworzyw sztucznych Warszawa 2011
Informator opracowaa Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we wspópracy z Okrgow Komisj Egzaminacyjn w Gdasku. 2
Wstp Centralna Komisja Egzaminacyjna poleca Pastwa uwadze kolejny informator o egzaminie potwierdzajcym kwalifikacje zawodowe w zawodzie organizowanym dla absolwentów dwuletnich szkó zawodowych. Podstaw prawn egzaminu jest: Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i suchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkoach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562, z pón. zm.), Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 124 poz.860, z pón. zm.), Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie standardów wymaga bdcych podstaw przeprowadzenia egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. z 2010 r. Nr 103, poz. 652 z pón. zm.). Informator, który przygotowalimy, ma charakter przede wszystkim praktyczny chcemy za jego pomoc da Pastwu moliwo przyjrzenia si, w jaki sposób zapisy prawa owiatowego dotyczcego systemu egzaminów zewntrznych w dwuletnim ksztaceniu zawodowym przekadaj si na konkrety, czyli na: opis wymaga, które trzeba speni, aby przystpi do egzaminu, opis warunków koniecznych do zdania egzaminu, opis struktury egzaminu w jego czci pisemnej i praktycznej wraz z wymaganiami egzaminacyjnymi i przykadowymi kryteriami oceniania, przykady zada wraz z odpowiedziami. Informator o egzaminie zawodowym kierujemy do tych uczniów szkó zawodowych, którzy po ukoczeniu szkoy przystpi do egzaminu przed zewntrzn komisj egzaminacyjn, eby potwierdzi dyplomem kwalifikacje w zawodzie, w którym odbywali ksztacenie. Informacje o umiejtnociach zawodowych, które bd potwierdzane na egzaminie, pozwol nauczycielom waciwie ukierunkowa ksztacenie, a pracodawcom prezentuj poziom kwalifikacji zawodowych absolwentów szkó legitymujcych si dyplomem. Suy te mog teoretykom i praktykom ksztacenia zawodowego jako istotna pomoc w projektowaniu modeli zawodów przewidywanych do ksztacenia i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym oraz systemach zatrudnienia. 3
SPIS TRECI I. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE 5 1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu zawodu. 6 2. Jakie wiadomoci i umiejtnoci bd sprawdzane na egzaminie?...6 3. Jakie wymagania trzeba speni, eby zda egzamin......7 4. Jakie wymagania trzeba speni, eby móc przystpi do egzaminu?...8 5. Gdzie i od kogo mona uzyska szczegóowe informacje o egzaminie zawodowym?..8 II. ETAP PISEMNY EGZAMINU....9 1. Organizacja i przebieg....9 2. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci I.. 11 3. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zda do czci II...18 4. Odpowiedzi do przykadowych zada.. 22 III. ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU...23 1. Organizacja i przebieg...23 2. Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania...25 3. Przykad zadania do tematu:...29 IV. ZACZNIKI...33 1. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu...33 2. Przykad karty odpowiedzi do etapu pisemnego...37 4
Ogólne informacje o egzaminie I. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE Egzamin potwierdzajcy kwalifikacje zawodowe jest form oceny poziomu opanowania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu danego zawodu okrelonych w standardzie wymaga, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej. Egzamin ten, zwany równie egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewntrznym. Umoliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osigni zdajcego poprzez zastosowanie jednolitych wymaga, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu, opracowanych przez instytucje zewntrzne, funkcjonujce niezalenie od systemu ksztacenia. Rol instytucji zewntrznych peni: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okrgowych komisji egzaminacyjnych powoanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej dziaalnoci okrgowe komisje egzaminacyjne przygotowuj, organizuj i przeprowadzaj zewntrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy ocenia bd zewntrzni egzaminatorzy. Egzaminy zawodowe mog zdawa absolwenci wszystkich typów szkó zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które ksztac w zawodach ujtych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Egzamin zawodowy jest przeprowadzany jeden raz w cigu roku szkolnego w okresie od czerwca do sierpnia, w terminie ustalonym przez dyrektora Komisji Centralnej. Dla absolwentów szkó, w których zajcia dydaktyczno-wychowawcze kocz si w styczniu, egzamin zawodowy jest przeprowadzany w okresie od stycznia do marca, w terminie ustalonym przez dyrektora Komisji Centralnej. Termin egzaminu zawodowego, dyrektor Komisji Centralnej ustala i ogasza na stronie internetowej Komisji Centralnej nie póniej ni na 4 miesice przed terminem egzaminu zawodowego. Dla absolwentów zasadniczych szkó zawodowych i szkó policealnych egzaminy przeprowadzane s od nastpnego tygodnia po zakoczeniu zaj dydaktyczno-wychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupeniajcego - od nastpnego tygodnia po zakoczeniu egzaminu maturalnego. Do egzaminu mog przystpi równie absolwenci szkó zawodowych ksztaccych modzie o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla tej modziey, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzecze lekarskich, czas egzaminu pisemnego i praktycznego moe by wyduony, a warunki i forma przeprowadzenia egzaminu bd dostosowane do jej potrzeb. Szczegóowe informacje o sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzenia egzaminu zawodowego opracowuje dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i ogasza j na stronie internetowej CKE nie póniej ni do dnia 1 wrzenia roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin zawodowy. 5
Ogólne informacje o egzaminie 1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu zawodu Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny skada si z dwóch czci: cz I obejmuje sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci waciwych dla kwalifikacji w danym zawodzie, a cz II sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci zwizanych z zatrudnieniem i dziaalnoci gospodarcz. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu skadajcego si z zada zamknitych zawierajcych cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowied jest prawidowa. W czci I test zawiera 50 zada, a w czci II 20 zada. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza okrelony zakres praktycznych umiejtnoci dla zawodu wynikajcych z tematów zada ustalonych w standardzie wymaga egzaminacyjnych. W tym etapie zdajcy powinien wykona zadanie egzaminacyjne w formie testu praktycznego. Czas trwania etapu praktycznego nie moe by krótszy ni 180 minut i nie duszy ni 240 minut. 2. Jakie wiadomoci i umiejtnoci bd sprawdzane na egzaminie? Na egzaminie bd sprawdzane tylko te wiadomoci i umiejtnoci, które zostay zapisane w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy wymaga egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostay rozporzdzeniem Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie standardów wymaga bdcych podstaw przeprowadzania egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe z (Dz. U. z 2010 r. Nr 103, poz. 652 z pón. zm.). Teksty standardów wymaga egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów zostay zamieszczone w oddzielnie opublikowanym zaczniku do w/w rozporzdzenia. Struktura standardu wymaga egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, e zawarte w standardzie umiejtnoci sprawdzane na egzaminie, ustalono odrbnie dla obu etapów egzaminu. Umiejtnoci zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, s przyporzdkowane do okrelonych obszarów wymaga. Umiejtnoci sprawdzane w czci I ujto w trzech obszarach wymaga: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zada zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska. 6
Ogólne informacje o egzaminie Umiejtnoci sprawdzane w czci II ujto w dwóch obszarach wymaga: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejtnoci przyporzdkowano do czterech obszarów wymaga: planowanie czynnoci zwizanych z wykonaniem zadania, organizowanie stanowiska pracy, wykonywanie zadania egzaminacyjnego z zachowaniem przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska, prezentowanie efektu wykonanego zadania. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstaw do przygotowania zada egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, e zadania egzaminacyjne bd sprawdzay tylko te umiejtnoci, które zapisane s w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zada egzaminacyjnych sprawdzajcych umiejtnoci przyporzdkowane do danego obszaru wymaga w etapie pisemnym bdzie wiza si cile z tym obszarem. Umiejtnoci ujte w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, bd omówione wraz z przykadami zada w rozdziaach II. i III. informatora. Kady zdajcy powinien zapozna si ze standardem wymaga egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzi kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale IV niniejszego informatora. 3. Jakie wymagania trzeba speni, eby zda egzamin? Przyjto, e w etapie pisemnym zdajcy moe otrzyma za kade prawidowo rozwizane zadanie 1 punkt. Zdajcy zda ten etap egzaminu, jeli uzyska: z czci I co najmniej 50% punktów moliwych do uzyskania, z czci II co najmniej 30% punktów moliwych do uzyskania. W etapie praktycznym oceniany bdzie sposób wykonania zadania praktycznego oraz jego efekt, zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjtymi dla danego zadania. Spenienie ustalonych w zadaniu kryteriów wykonania pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdajcy zda ten etap egzaminu, jeli uzyska co najmniej 75% punktów moliwych do uzyskania. Zdajcy zda egzamin zawodowy, jeli speni wymagania ustalone dla etapu pisemnego i etapu praktycznego. Zdajcy, który zda egzamin otrzymuje dyplom potwierdzajcy kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. 7
Ogólne informacje o egzaminie UWAGA! Informacje o wynikach egzaminu zdajcy uzyska od dyrektora szkoy. 4. Jakie wymagania trzeba speni, eby móc przystpi do egzaminu? Zdajcy powinien: 1. Ukoczy szko i otrzyma wiadectwo ukoczenia szkoy. 2. Zoy pisemn deklaracj przystpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoy, w terminie okrelonym w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i suchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkoach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562 z pón. zm.) 3. Zgosi si na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okrgow komisj egzaminacyjn z dokumentem potwierdzajcym tosamo (z numerem PESEL). Zdajcy o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedoy opini lub orzeczenie wskazujce na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWAGA! Informacje o terminie i miejscu egzaminu moe przekaza zdajcym dyrektor szkoy lub dyrektor okrgowej komisji egzaminacyjnej. W zalenoci od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony bdzie egzamin zawodowy, okrgowa komisja egzaminacyjna moe wezwa zdajcego na szkolenie w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy zwizane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na okrelonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno by zorganizowane nie wczeniej ni na dwa tygodnie przed terminem egzaminu. 5. Gdzie i od kogo mona uzyska szczegóowe informacje o egzaminie zawodowym? Szczegóowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjanie dotyczcych m.in. moliwoci: powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zday egzaminu, przystpienia do egzaminu w terminie innym ni bezporednio po ukoczeniu szkoy, udostpniania informacji na temat wyniku egzaminu, otrzymania dyplomu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoy i okrgowa komisja egzaminacyjna. 8
Etap pisemny II. ETAP PISEMNY EGZAMINU 1. Organizacja i przebieg Etap pisemny egzaminu moe by zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okrgow komisj egzaminacyjn. W dniu egzaminu powiniene zgosi si w szkole/placówce na 30 minut przed godzin jego rozpoczcia. Powiniene posiada dokument potwierdzajcy Twoj tosamo. Przed wejciem do sali egzaminacyjnej bdziesz poproszony o potwierdzenie gotowoci przystpienia do etapu pisemnego egzaminu. Suchaj uwanie informacji przewodniczcego zespou nadzorujcego, który bdzie omawia regulamin przebiegu egzaminu. Po zajciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KART ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny zawiera: stron tytuow z nazw i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa si etap pisemny egzaminu oraz Instrukcj dla zdajcego (w instrukcji znajduj si informacje o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczce rozwizywania zada, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KARCIE ODPOWIEDZI), test 70 zada wielokrotnego wyboru, w tym 50 zada w czci I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zada w czci II ponumerowanych od 51 do 70. KARTA ODPOWIEDZI stanowi jedn stron i zawiera: miejsce na wpisanie symbolu cyfrowego zawodu i oznaczenia wersji arkusza egzaminacyjnego (ze strony tytuowej arkusza egzaminacyjnego), miejsce, którym naley zamieci numer PESEL, miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, tabele z numerami zada odpowiadajcych czci I oraz czci II arkusza egzaminacyjnego z ukadem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi. Przeczytaj uwanie Instrukcj dla zdajcego w arkuszu egzaminacyjnym i sprawd, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim bdów. Wykonaj polecenia zgodnie z Instrukcj dla zdajcego. Czas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). 9
Etap pisemny UWAGA! Jeli jeste egzaminowanym o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do wyduonego czasu trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego. Przewodniczcy szkolnego zespou egzaminacyjnego wskae Ci miejsce na sali egzaminacyjnej i dopilnuje, aby móg zdawa egzamin w ustalonym dla Ciebie czasie. Kolejno rozwizywania zada jest dowolna. Dobrze jednak bdzie, jeli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwizanie zada z czci I arkusza powiniene przeznaczy okoo 80 minut, na rozwizanie zada z czci II - okoo 30 minut. Pozostae 10 minut powiniene wykorzysta na sprawdzenie, czy prawidowo zaznaczye odpowiedzi do poszczególnych zada w KARCIE ODPOWIEDZI. Pamitaj! Pracuj samodzielnie! Przystpujc do rozwizywania kadego zadania powiniene: uwanie przeczyta cae zadanie, przeanalizowa rysunki, tabele, itp. oraz tre polece, dobrze zastanowi si nad wyborem prawidowej odpowiedzi, starannie zaznaczy wybran odpowied w KARCIE ODPOWIEDZI zgodnie z instrukcj w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakoczeniu rozwizywania zada, sprawd w KARCIE ODPOWIEDZI, czy dla wszystkich zada zaznaczye odpowiedzi. Przewodniczcy ogosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób bdziesz móg odda swoj KART ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny moesz zatrzyma dla siebie. Jeli wczeniej zakoczysz rozwizywanie zada, zgo przez podniesienie rki gotowo do oddania KARTY ODPOWIEDZI. 10
Etap pisemny 2. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci I Zakres wiadomoci i umiejtnoci waciwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umie: 1. Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególnoci: 1.1. rozrónia podstawowe pojcia dotyczce tworzyw sztucznych, rozrónia podstawowe kryteria dotyczce klasyfikacji tworzyw sztucznych, np.: tworzywa termoplastyczne, tworzywa termo- i chemoutwardzalne, rozrónia podstawowe metody otrzymywania tworzyw sztucznych, np.: polimeryzacja, polikondensacja, poliaddycja, rozrónia podstawowe pojcia stosowane w technologii przetwórstwa tworzyw sztucznych, np.: mer, monomer, polimer, kopolimer, rozrónia podstawowe rodzaje tworzyw sztucznych, np.: polietylen, polipropylen, polistyren, tworzywa celulozowe, rozrónia podstawowe pojcia dotyczce waciwoci tworzyw sztucznych, np.: waciwoci fizyczne: gsto, temperatura uplastycznienia, zachowanie si w pomieniu, waciwoci mechaniczne: wytrzymao na zrywanie, udarno oraz waciwoci chemiczne: rozpuszczalno w rozpuszczalnikach. Przykadowe zadanie 1. Który z podanych polimerów naley do grupy tworzyw termoplastycznych? A. Bakelit. B. Melamina. C. Polietylen. D. ywica poliestrowa. 1.2. posugiwa si podstawowymi pojciami i okreleniami stosowanymi w technologii przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz wskazywa zasady prowadzenia procesu produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, posugiwa si podstawowymi pojciami i okreleniami stosowanymi w procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, np.: materiay (surowiec, produkt gówny, pówyrób, ywice, toczywa, mieszaniny, kompozyty), metody produkcji (wtryskiwanie, wytaczanie, prasowanie), wskazywa zasady i metody prowadzenia procesu produkcji wyrobów i pówyrobów z tworzyw sztucznych, np.: wtryskiwanie, termoformowanie, wytaczanie, prasowanie, zgrzewanie, kalandrowanie, 11
Etap pisemny wskazywa zasady i metody prowadzenia procesu obróbki powierzchniowej i wykaczajcej wyrobów z tworzyw sztucznych, np.: lakierowanie, metalizowanie, zadrukowywanie, dekorowanie, flokowanie. Przykadowe zadanie 2. Formowanie wyrobów, np.: rur lub profili, polegajce na przepychaniu tworzyw sztucznych pod cinieniem przez otwór ksztatujcy (ustnik),to A. wtryskiwanie. B. prasowanie. C. zgrzewanie. D. wytaczanie. 1.3. posugiwa si oznaczeniami, nazwami handlowymi surowców, póproduktów, produktów oraz pojciami specjalistycznymi, stosowanymi w przetwórstwie tworzyw sztucznych, posugiwa si oznaczeniami, nazwami handlowymi surowców, póproduktów, produktów, np.: PVC, PP, HDPE, LDPE, teflon, bakelit, tarflen, posugiwa si nazwami oraz pojciami specjalistycznymi stosowanymi w przetwórstwie tworzyw sztucznych, np.: proszek, granulat, wypraska, wytoczka, wypeniacze, plastyfikatory, pigmenty, spieniacze. Przykadowe zadanie 3. Który z podanych surowców przetwórstwa tworzyw sztucznych wystpuje w postaci granulatu i proszku? A. Polichlorek winylu. B. Polietylen. C. Polipropylen. D. ywica epoksydowa. 1.4. rozpoznawa aparaty, maszyny i ich elementy konstrukcyjne, stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych, przedstawione na rysunkach i schematach, rozpoznawa urzdzenia i maszyny stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych, np.: wtryskarki, wytaczarki, prasy, urzdzenia do termoformowania, zgrzewarki, urzdzenia do kalandrowania, przedstawione na rysunkach i schematach, rozpoznawa urzdzenia stosowane do obróbki powierzchniowej i wykaczajcej wyrobów z tworzyw sztucznych, przedstawione na rysunkach i schematach, rozpoznawa urzdzenia peryferyjne stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych przedstawione na rysunkach i schematach, np.: suszarki, podajniki, dozowniki, granulatory, myny, kalibratory, urzdzenia chodzce, odcigajce, odbierajce, nawijajce, 12
Etap pisemny rozpoznawa elementy konstrukcyjne maszyn i urzdze stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych, np.: limaki, cylindry, filtry, przekadnie, rozpoznawa oprzyrzdowanie stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych, np.: formy wtryskowe, gowice wytaczarskie, formy prasownicze, formy do termoformowania. Przykadowe zadanie 4. Na rysunku przedstawiono A. wytaczark limakow. B. wtryskark tokow. C. wtryskark limakow. D. urzdzenie do termoformowania. ródo: http://pl.wikipedia.org/wiki/tworzywa_sztuczne 1.5. odczytywa z dokumentacji technologicznej informacje dotyczce waciwoci surowców, zasad ich magazynowania oraz pobierania próbek do bada, odczytywa z dokumentacji technologicznej, np.: norm, instrukcji technologicznych, kart materiaowych informacje dotyczce waciwoci surowców: gstoci, wskanika szybkoci pynicia, zakres temperatury przetwórstwa, odczytywa z dokumentacji technologicznej, np.: norm, instrukcji technologicznych, kart materiaowych informacje dotyczce zasad magazynowania surowców, odczytywa z dokumentacji technologicznej, np.: norm, instrukcji technologicznych, kart materiaowych informacje dotyczce pobierania próbek do bada. Przykadowe zadanie 5. Na podstawie analizy danych z kart materiaowych polietylenu o duej gstoci (patrz: tabela poniej) mona stwierdzi, e do produkcji wyrobów metod wytaczania z rozdmuchem i wtrysku mona zastosowa polietylen o gstoci Gsto MFR Gówne zastosowanie Typ 190/2,16 190/1,6 190/5 Wytaczanie Wytaczanie z Wtrysk ISO 1183 ISO 1133 ISO 1134 ISO 1135 folii rozdmuchem g/cm 3 g/10 min g/10 min g/10 min HDPE - 1 0,955 10 0,45 HDPE - 2 0,963 8 23 HDPE - 3 0,950 0,4 30 1,5 HDPE - 4 0,953 8,5 0,4 HDPE - 5 0,946 6,5 0,17 A. 0,963 g/cm 3 B. 0,953 g/cm 3 C. 0,955 g/cm 3 D. 0,950 g/cm 3 13
Etap pisemny 2. Przetwarza dane liczbowe i operacyjne, a w szczególnoci: 2.1. dobiera sposoby przygotowania surowców i póproduktów, ich dozowania oraz pobiera próbki substancji w zalenoci od ich stanu skupienia i przeznaczenia, na podstawie wymaga zawartych w normach przemysu chemicznego, dobiera sposoby przygotowania surowca na podstawie wymaga zawartych w normach, w zalenoci od jego rodzaju i metody przetwórstwa, np.: suszenie, mieszanie, rozdrabnianie, sortowanie, oczyszczanie, dobiera sposoby dozowania surowców i dodatków na podstawie wymaga zawartych w normach, w zalenoci od zastosowanej metody i urzdze do przetwórstwa tworzyw sztucznych, oblicza na podstawie dokumentacji, instrukcji technologicznych iloci dozowanych surowców i dodatków, pobiera próbki do kontroli przebiegu procesu przetwórstwa tworzyw sztucznych i oceny jakoci wyrobu gotowego. Przykadowe zadanie 6. Zgodnie z instrukcj technologiczn do formowania wtryskowego wyrobów z PP mona dozowa barwnik w iloci 2%. Oblicz, ile naley odway barwnika na 100 kg surowca. A. 2 g B. 20 g C. 2 kg D. 20 kg 2.2. okrela wpyw parametrów technologicznych na jako gotowego wyrobu, interpretowa parametry techniczno-technologiczne i eksploatacyjne maszyn i urzdze do przetwórstwa tworzyw sztucznych na podstawie dokumentacji technicznej i instrukcji ich obsugi, okrela wpyw parametrów technologicznych na jako gotowego wyrobu podczas przetwórstwa tworzyw rónymi metodami, np.: jako surowca, parametry produkcji: temperatura, cinienie podczas wytaczania w rónych strefach, MFR, prdko przepywu, interpretowa parametry techniczno-technologiczne i eksploatacyjne maszyn i urzdze do przetwórstwa tworzyw sztucznych na podstawie dokumentacji technicznej i instrukcji ich obsugi, np.: okrelenie zastosowania, wydajnoci, niezbdnych ustawie i regulacji zastosowanych maszyn i urzdze, interpretacja wskaza urzdze sterujcych i kontrolno pomiarowych. 14
Etap pisemny Przykadowe zadanie 7. Zbyt wysoka temperatura przetwórstwa PVC powoduje degradacj tworzywa z jednoczesnym A. wydzielaniem si trujcych substancji. B. powstawaniem jam skurczowych. C. powstawaniem zapadni. D. pojawianiem si pcherzy. 2.3. dobiera sposoby pakowania, przechowywania i znakowania wyrobów w zalenoci od ich waciwoci i przeznaczenia na podstawie instrukcji stanowiskowych, dokumentacji technologicznych i technicznych oraz wymogów Unii Europejskiej, dobiera sposoby pakowania wyrobów w zalenoci od ich waciwoci i przeznaczenia na podstawie instrukcji stanowiskowych, dokumentacji technologicznych i technicznych oraz wymogów Unii Europejskiej, dobiera sposoby przechowywania wyrobów w zalenoci od ich waciwoci i przeznaczenia na podstawie instrukcji stanowiskowych, dokumentacji technologicznych i technicznych oraz wymogów Unii Europejskiej, dobiera sposoby znakowania wyrobów w zalenoci od ich waciwoci i przeznaczenia na podstawie instrukcji stanowiskowych, dokumentacji technologicznych i technicznych oraz wymogów Unii Europejskiej. Przykadowe zadanie 8. Na rysunku przedstawiono oznakowanie wyrobu A. z polietylenu. B. z polichlorku winylu. C. z polipropylenu. D. z polistyrenu. 3. Bezpiecznie wykonywa zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska, a w szczególnoci: 3.1. stosowa przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska podczas procesów produkcji i przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, stosowa przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska podczas przygotowania surowców, procesu przetwórstwa, obróbki wykoczeniowej i pakowania wyrobów tworzyw sztucznych, stosowa przepisy ochrony rodowiska podczas procesów przetwórstwa tworzyw sztucznych, np.: dotyczce segregowania oraz przygotowywania odpadów technologicznych i produkcyjnych do ponownego wykorzystania. 15
Etap pisemny Przykadowe zadanie 9. Ponce urzdzenie elektryczne, znajdujce si pod napiciem naley gasi A. wod. B. mokrym piaskiem. C. ganic pianow. D. ganic proszkow. 3.2. przewidywa zagroenia wystpujce podczas procesów produkcji i przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, przewidywa zagroenia wystpujce podczas przetwórstwa tworzyw sztucznych, np.: zagroenie oparzeniem, urazy mechaniczne od wirujcych czci maszyn, poraenie prdem, nadmierny haas i wibracje, zagroenie poarowe i wybuchowe wynikajce ze stosowania substancji atwopalnych. Przykadowe zadanie 10. Praca na wytaczarce limakowej ze zdjtymi lub otwartymi osonami moe by przyczyn A. przecienia urzdzenia. B. poraenia prdem pracownika. C. obnienia temperatury procesu. D. urazów mechanicznych pracownika. 3.3. zapobiega przez odpowiedni konserwacj uszkodzeniom i nadmiernemu zuyciu maszyn i urzdze stosowanych do przetwórstwa tworzyw sztucznych i produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, zapobiega przez odpowiedni konserwacj nadmiernemu zuyciu maszyn i urzdze stosowanych do przetwórstwa tworzyw sztucznych, np.: konserwacja oysk, przekadni, waów, elementów wirujcych, pomp, zapobiega nadmiernemu zuyciu maszyn i urzdze stosowanych do przetwórstwa tworzyw sztucznych poprzez rozpoznawanie symptomów uszkodze lub awarii, np.: nadmierny haas, drgania, wibracje. Przykadowe zadanie 11. Szkodliwe i niszczce dziaanie tarcia midzy wspópracujcymi elementami mona znacznie obniy stosujc A. smary. B. wod. C. piasek. D. benzyn. 16
Etap pisemny 3.4. organizowa stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, organizowa stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, uwzgldniajcymi czynniki takie jak: pozycj ciaa czowieka (np.: stojc, siedzc, stojco-schylon), wymiary przestrzeni pracy zapewniajce swobod, rytmiczno, cigo wykonywania ruchów, rodzaje rodków pracy (narzdzia, sprzt) oraz czynniki rodowiska pracy (np.: temperatur, owietlenie), wpywajce na fizyczne i umysowe moliwoci czowieka podczas wykonywania pracy, np.: zmczenie fizyczne, moliwo dekoncentracji, spadek wydajnoci pracy. Przykadowe zadanie 12. Budowa maszyn powinna by dostosowana do budowy i wymaga czowieka. Stanowisko pracy umoliwiajce prac bez niepotrzebnych napi miniowych przedstawiono na A. Rys. 1 i Rys. 3 B. Rys. 1 C. Rys. 3 D. Rys. 1 i Rys. 2 ródo: A. Hansen: Bezpieczestwio i higiena pracy, WSiP, Warszawa 1982 3.5. stosowa odzie robocz i rodki ochrony indywidualnej podczas procesów produkcji i przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, stosowa odzie robocz i rodki ochrony indywidualnej podczas przetwórstwa tworzyw, np.: rkawice ochronne zabezpieczajce przed oparzeniami, ochronniki suchu, obuwie ochronne. Przykadowe zadanie 13. Do czyszczenia i wymiany limaka wytaczarki pracownik powinien by zaopatrzony A. w maseczk ochronn. B. w rkawice termoizolacyjne. C. w rkawiczki jednorazowe. D. w ochronniki suchu. 3.6. stosowa zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym podczas procesów produkcji i przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, stosowa zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym podczas przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, np.: w wypadku 17
Etap pisemny poraenia prdem elektrycznym, poparzenia, urazów mechanicznych, zatru podczas obsugi okrelonych urzdze. Przykadowe zadanie 14. Podczas pracy przy wtryskarce pracownik poparzy rce. Pierwsza pomoc polega na A. podaniu poszkodowanemu rodków przeciwbólowych. B. schodzeniu oparzenia zimn wod. C. posmarowaniu tuszczem miejsca oparzenia. D. zdezynfekowaniu miejsca oparzenia wod utlenion. 3. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci II Absolwent powinien umie: 1. Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, a w szczególnoci: 1.1.ozrónia podstawowe pojcia i terminy z obszaru funkcjonowania gospodarki oraz prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujcych podejmowanie i wykonywanie dziaalnoci gospodarczej, rozrónia pojcia z obszaru funkcjonowania gospodarki, np.: rynek, popyt, poda, bezrobocie, inflacja, rozrónia pojcia z zakresu prawa pracy, np.: umowa o prac, urlop, wynagrodzenie za prac, rozrónia pojcia z zakresu prawa podatkowego, np.: podatek dochodowy, podatek VAT, akcyza, PIT, rozrónia pojcia z obszaru podejmowania i prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, np.: REGON, numer identyfikacji podatkowej-nip, rachunek bankowy. Przykadowe zadanie 1. Poprzez okrelenie pacy brutto naley rozumie kwot wynagrodzenia pracownika A. bez podatku dochodowego. B. okrelon w umowie o prac. C. obliczon do wypaty. D. pomniejszon o skadki ZUS. 1.2. ozrónia dokumenty zwizane z zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, rozrónia dokumenty zwizane z zatrudnieniem, np.: umowa o prac, Kodeks pracy, deklaracja ZUS, 18
Etap pisemny rozrónia dokumenty zwizane z dziaalnoci gospodarcz, np.: polecenie przelewu, faktura, deklaracja podatkowa. Przykadowe zadanie 2. Jak nazywa si przedstawiony na rysunku dokument regulujcy rozliczenie bezgotówkowe? A. Czek potwierdzony. B. Polecenie przelewu. C. Faktura VAT. D. Weksel prosty. 1.3. dentyfikowa i analizowa informacje dotyczce wymaga i uprawnie pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia pracownika okrelone w Kodeksie pracy, umowie o prac, np.: prawo do urlopu, czas pracy, wynagrodzenie za prac, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia pracodawcy okrelone w Kodeksie pracy, umowie o prac, wzgldem ZUS, urzdu skarbowego, np.: terminowe wypacanie wynagrodze, odprowadzanie skadek ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego, zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia bezrobotnego na podstawie Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziaaniu bezrobociu, np.: rejestracja w biurze pracy, zasady pobierania zasiku, oferty pracy dla bezrobotnych, w tym bezrobotnych absolwentów, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia klienta podane w umowach kupnasprzeday, z tytuu gwarancji, reklamacji przy zakupach towarów i usug. Przykadowe zadanie 3. Na podstawie której z wymienionych poniej umów, przysuguje pracownikowi prawo do urlopu wypoczynkowego? A. Umowy zlecenia. B. Umowy o dzieo. C. Umowy o prac. D. Umowy agencyjnej. 19
Etap pisemny 2. Przetwarza dane liczbowe i operacyjne, a w szczególnoci: 2.1. nalizowa informacje zwizane z podnoszeniem kwalifikacji, poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, analizowa oferty urzdów pracy, placówek doskonalcych w zawodzie oraz oferty kursów zawodowych, dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych i dostosowania ich do potrzeb rynku pracy, analizowa oferty zakadów pracy, urzdów pracy, biur porednictwa dotyczce poszukiwania pracownika i zatrudnienia, przedstawione w formie ogosze prasowych, internetowych, tablic ogosze, analizowa informacje zwizane z podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej zawarte, np.: w Kodeksie spóek handlowych, danych z urzdu pracy na temat lokalnego rynku pracy, zapotrzebowania na usugi i towary. Przykadowe zadanie 4. W lokalnej prasie ukazao si ogoszenie nastpujcej treci: Wymagania stawiane przez firm spenia osoba, która ukoczya A. technikum budowlane, pracuje w magazynie i ma prawo jazdy kat.b. B. technikum elektryczne, ma prawo jazdy kat B i zna jzyk niemiecki. C. technikum chemiczne, korzysta z komputera i pracowaa jako magazynier. D. technikum mechaniczne, obsuguje komputer i zna jzyk niemiecki. 20
Etap pisemny 2.2. porzdza dokumenty zwizane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, sporzdza dokumenty zwizane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem, np.: list intencyjny, list motywacyjny, curriculum vitae, sporzdzi dokumenty niezbdne przy uruchamianiu indywidualnej dziaalnoci gospodarczej, np.: wniosek o zarejestrowanie firmy, zgoszenie do urzdu statystycznego o nadanie numeru REGON i urzdu skarbowego o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej-nip, sporzdzi dokumenty zwizane z wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, np.: zgoszenie do ZUS, polecenie przelewu, faktur, ksig przychodów i rozchodów. Przykadowe zadanie 5. Na jak kwot w z hotel wystawi faktur firmie za korzystanie z noclegu przez dwóch jej pracowników podczas subowego wyjazdu? A. 108 z B. 116 z C. 208 z D. 216 z 2.3. ozrónia skutki wynikajce z nawizania i rozwizania stosunku pracy, rozrónia skutki zawarcia umowy o prac, umowy zlecenia, umowy o dzieo, np.: opaty skadek na ubezpieczenie spoeczne i zdrowotne, prawo do urlopu, wysoko podatku, rozrónia skutki rozwizania umowy o prac z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez wypowiedzenia, niezgodne z prawem, np.: przywrócenie do pracy, rozrónia skutki zawarcia i rozwizania umowy o prac dla pracodawcy, np.: wystawienie wiadectwa pracy, odprowadzanie skadek pracowniczych, pacenie podatków, ustalenie wymiaru urlopów, wypacanie zaliczek. 21
Etap pisemny Przykadowe zadanie 6. Jaka kwota wynagrodzenia brutto w z zostaa naliczona pracownikowi za miesic pracy, zatrudnionemu w HURTOWNI AS S.A. na podstawie umowy o prac? A. 2 400 z B. 1 600 z C. 1 200 z D. 240 z Odpowiedzi do przykadowych zada Cz I Zadanie 1: C Zadanie 5: D Zadanie 9: D Zadanie 13: B Zadanie 2: D Zadanie 6: C Zadanie 10: D Zadanie 14: B Zadanie 3: A Zadanie 7: A Zadanie 11: A Zadanie 4: C Zadanie 8: B Zadanie 12: C Cz II Zadanie 1 B Zadanie 2 B Zadanie 3 C Zadanie 4 D Zadanie 5 D Zadanie 6 A 22
Etap praktyczny III. ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU 1. Organizacja i przebieg Etap praktyczny egzaminu moe by zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okrgow komisj egzaminacyjn. W dniu egzaminu powiniene zgosi si w szkole/placówce na 30 minut przed godzin jego rozpoczcia. Powiniene posiada dokument Twoj tosamo. Przed wejciem do sali egzaminacyjnej bdziesz poproszony o potwierdzenie gotowoci przystpienia do etapu praktycznego egzaminu. Suchaj uwanie informacji przewodniczcego zespou egzaminacyjnego etap praktyczny, który bdzie omawia regulamin przebiegu etapu praktycznego egzaminu. Po potwierdzeniu gotowoci przystpienia do etapu praktycznego wylosujesz arkusz egzaminacyjny z zadaniem egzaminacyjnym. Arkusz egzaminacyjny zawiera: nazw i symbol cyfrowy zawodu, w którym odbywa si etap pisemny egzaminu, zadanie egzaminacyjne z dokumentacj do jego wykonania, Informacj dla zdajcego (zawierajc informacje o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego oraz wskazania dotyczce wykonywania zadania), formularz pt. PLAN DZIAANIA (miejsce na obliczenia, rysunki lub szkice). Przeczytaj uwanie Informacj dla zdajcego znajdujc si na stronie tytuowej w arkuszu egzaminacyjnym i sprawd, czy arkusz jest kompletny i czy nie ma w nim usterek. Wykonaj polecenia zawarte w Informacji dla zdajcego. Nastpnie zapoznaj si z treci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj do jego wykonania, stanowiskiem egzaminacyjnym oraz instrukcjami obsugi maszyn i urzdze znajdujcych si na stanowisku. Czas na te czynnoci wynosi 20 minut i nie jest wliczany do czasu etapu praktycznego. Dobrze wykorzystaj ten czas! Etap praktyczny egzaminu trwa 180 minut (3 godziny zegarowe). W cigu tego czasu musisz wykona zadanie egzaminacyjne, które obejmuje: zaplanowanie przez Ciebie dziaa zwizanych z wykonaniem zadania i zapisanie ich w formularzu PLAN DZIAANIA na t cz zadania przeznacz ok. 20 minut, zorganizowanie stanowiska pracy odpowiednio do dziaa, jakie bdziesz wykonywa na t cz zadania przeznacz ok. 20 minut, wykonanie dziaa, w tym operacji technologicznych pozwalajcych na uzyskanie zamierzonego efektu zgodnie z warunkami okrelonymi w zadaniu na t cz zadania przeznacz minimum 2 godziny zegarowe, pamitaj o uporzdkowaniu stanowiska po zakoczeniu pracy, 23
Etap praktyczny zaprezentowanie efektu wykonanego zadania z uwzgldnieniem uzasadnienia sposobu wykonania oraz oceny jakoci na t cz zadania bdziesz mia ok.10 minut. Postpuj zgodnie z Instrukcj do wykonania zadania Pamitaj! Zadanie musisz wykona samodzielnie i w przewidzianym czasie! Powiniene wykonywa czynnoci z zachowaniem przepisów bezpieczestwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoarowej, a take: zwracaj uwag na ad i porzdek na stanowisku pracy, uporzdkuj stanowisko po wykonaniu zadania, zgo przewodniczcemu zespou egzaminacyjnego gotowo do zaprezentowania efektu wykonanego zadania. Podczas wykonywania zadania egzaminacyjnego przewodniczcy i czonkowie zespou egzaminacyjnego bd ocenia na bieco Twoj prac, nie bd mogli udziela Ci adnych wyjanie. Przewodniczcy moe przerwa egzamin, jeeli Twoje dziaania zagraaj bezpieczestwu Twojemu lub obecnych w sali egzaminacyjnej osób. Jeli wczeniej zakoczye wykonywanie zadania, zgo ten fakt przez podniesienie rki. 24
Etap praktyczny 2. Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania Etap praktyczny egzaminu obejmuje wykonanie okrelonego zadania egzaminacyjnego wynikajcego z tematu obsuga maszyn i urzdze stosowanych w przetwarzaniu surowców, wytwarzaniu pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych. Absolwent powinien umie: 1. Planowa czynnoci zwizane z wykonaniem zadania: 1.1. sporzdzi plan dziaania, 1.2. sporzdzi wykaz niezbdnych surowców, materiaów, sprztu kontrolno-pomiarowego, narzdzi i przyrzdów, maszyn i urzdze, 1.3. wykona niezbdne obliczenia, rysunki lub szkice pomocnicze zaplanowa i zapisa w formularzu PLAN DZIAANIA kolejne czynnoci niezbdne podczas obsugi maszyn i urzdze stosowanych w przetwarzaniu surowców, wytwarzaniu pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych, we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, zapisa w formularzu PLAN DZIAANIA wykaz surowców, materiaów niezbdnych do wykonania zadania, np.: granulat, proszek, kompozyt, mieszanka, zapisa w formularzu PLAN DZIAANIA wykaz, narzdzi i przyrzdów, maszyn i urzdze oraz sprztu kontrolno-pomiarowego niezbdnych do wykonania zadania, np.: wtryskarka, wytaczarka, prasa, zgrzewarka, forma, komplet kluczy, suwmiarka uniwersalna, wykona i zapisa w formularzu PLAN DZIAANIA obliczenia niezbdne do wykonania zadania, sporzdzi rysunki lub szkice pomocnicze. Egzaminatorzy bd ocenia: zapisanie przez zdajcego kolejnych czynnoci niezbdnych podczas obsugi maszyn i urzdze stosowanych w przetwarzaniu surowców, wytwarzaniu pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych, we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, sporzdzenie przez zdajcego wykazu surowców, materiaów, sprztu kontrolno- -pomiarowego, narzdzi i przyrzdów, maszyn i urzdze niezbdnych do wykonania zadania, wykonanie oblicze, sporzdzenie rysunków lub szkiców pomocniczych niezbdnych do wykonania zadania. 2. Organizowa stanowisko pracy: 2.1. zgromadzi i rozmieci na stanowisku pracy materiay, narzdzia, urzdzenia i sprzt zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy oraz przepisami ochrony przeciwpoarowej, 2.2. sprawdzi stan techniczny maszyn, urzdze i sprztu, 25
Etap praktyczny 2.3. dobra odzie robocz i rodki ochrony indywidualnej zgromadzi i rozmieci na stanowisku pracy materiay potrzebne do wykonania zadania we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, skompletowa i rozmieci na stanowisku pracy narzdzia, urzdzenia i sprzt potrzebne do wykonania zadania we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych,, zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy oraz przepisami ochrony przeciwpoarowej, sprawdzi przed rozpoczciem pracy, czy wybrane do wykonania zadania maszyny, urzdzenia i sprzt s sprawne technicznie i posiadaj odpowiednie zabezpieczenia, np.: czy dokrcone s ruby mocujce zawiesia w dwigu przejezdnym, czy sprawny jest wentylator, czy w urzdzeniach o napdzie elektrycznym przewody doprowadzajce prd, wtyczka i wycznik nie s uszkodzone, dobra konieczne do bezpiecznego wykonania zadania rodki ochrony indywidualnej, w tym odzie robocza, np. rkawice do ochrony rk przed skaleczeniami, okulary do ochronny oczu przed odpryskami. Egzaminatorzy bd ocenia: wybranie materiaów, narzdzi, urzdze i sprztu stosownie do treci zadania we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, rozmieszczenie na stanowisku pracy materiaów, narzdzi, urzdze i sprztu potrzebnych do wykonania zadania we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy oraz przepisami ochrony przeciwpoarowej, wykonanie czynnoci prowadzcych do sprawdzenia stanu technicznego maszyn, urzdze i sprztu potrzebnych do wykonania zadania, przed ich uyciem, wybranie rodków ochrony indywidualnej, w tym odziey roboczej, stosownie do wykonywanych czynnoci, 3. Wykona zadanie egzaminacyjne z zachowaniem przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska i wykaza si umiejtnociami objtymi tematem: 3.1. Obsuga urzdze stosowanych w przetwarzaniu surowców, wytwarzaniu pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych: 3.1.1. przygotowa surowce lub pówyroby zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji, 3.1.2. uruchomi maszyny i urzdzenia stosowane we wskazanym etapie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych zgodnie z instrukcj obsugi, 26
Etap praktyczny 3.1.3. wykona czynnoci zwizane z obsug i kontrol pracy uruchomionych maszyn i urzdze zgodnie z instrukcjami obsugi (zasilanie materiaem, odbieranie, uzyskiwanie wytworzonego wyrobu lub pówyrobu), 3.1.4. kontrolowa prac uruchomionych maszyn i urzdze oraz dokumentowa przebieg procesów wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych, 3.1.5. wyczy maszyny i urzdzenia z ruchu po zakoczeniu danego etapu procesu wytwarzania pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych, 3.1.6. pobra próbki uzyskanych pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych, 3.1.7. oceni jako pówyrobów lub wyrobów wytwarzanych z tworzyw sztucznych wedug wymaga jakociowych, 3.1.8. oczyci i zakonserwowa maszyny i urzdzenia, 3.1.9. utrzyma ad i porzdek na stanowisku pracy, 3.1.10. wykona zadanie w przewidzianym czasie, 3.1.11. uporzdkowa stanowisko pracy, oczyci narzdzia i sprzt, rozliczy materiay, zagospodarowa odpady zgodnie z waciwociami danego tworzywa obsugiwa urzdzenia stosowane we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych wykonujc czynnoci takie jak, np.: przygotowanie surowców lub pówyrobów zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji, ustawienie parametrów eksploatacyjnych urzdze, ich uruchomienie, obsuga i kontrola pracy uruchomionych maszyn i urzdze zgodnie z instrukcj obsugi (zasilanie materiaem, odbieranie, uzyskiwanie wytworzonego wyrobu lub pówyrobu), kontrolowa w trakcie pracy maszyn i urzdze ich dziaanie oraz dokumentowa przebieg procesów wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych; na bieco kontrolowa i ocenia jako pówyrobów lub wytwarzanych wyrobów z tworzyw sztucznych wedug wymaga jakociowych, oczyci i zakonserwowa wykorzystywane do pracy maszyny i urzdzenia lub ich czci, np.: oyska, przekadnie, way, elementy wirujce, utrzyma ad i porzdek na stanowisku pracy w trakcie wykonywania zadania, tzn. odkada narzdzia i sprzt tak, by nie utrudniay wykonywania kolejnych czynnoci i nie zagraay bezpieczestwu zdajcego i otoczenia,; wykonywa poszczególne czynnoci w takim tempie, by zakoczy zadanie w przewidzianym czasie; uporzdkowa stanowisko pracy, tzn. oczyci narzdzia i sprzt i odoy je na miejsce przechowywania, rozliczy materiay, zagospodarowa odpady zgodnie z waciwociami danego tworzywa, np.:. segregowa je i przygotowa do ponownego wykorzystania. 27
Etap praktyczny Egzaminatorzy bd ocenia: wykonywanie czynnoci zwizanych z obsug maszyn i urzdze do przetwórstwa tworzyw sztucznych, z zachowaniem przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska, stosownie do treci zadania, wykonywanie odpowiednich czynnoci sprawdzajcych prawidowo pracy wykorzystywanych maszyn i urzdze. wykonywanie odpowiednich czynnoci prowadzcych do oczyszczenia i zakonserwowania wykorzystywanych maszyn i urzdze, dokonywanie oceny jakoci pówyrobów lub wytwarzanych wyrobów z tworzyw sztucznych wedug wymaga jakociowych, utrzymywanie adu i porzdku na stanowisku pracy i uporzdkowanie stanowiska po wykonaniu zadania. 4. Prezentowa efekt wykonanego zadania: 4.1. uzasadni sposób wykonania zadania; 4.2. oceni jako wykonanego zadania uzasadni przyjt kolejno czynnoci przy obsudze maszyn i urzdze we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, uzasadni sposób przygotowania do pracy lub ustawienia wymaganych parametrów pracy wykorzystywanych maszyn i urzdze, oceni jako wykonanego zadania. Egzaminatorzy bd ocenia: uzasadnienie sposobu wykonania zadania w odniesieniu do zasad obowizujcych przy obsudze maszyn i urzdze we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych, odniesienie si zdajcego do rezultatów wasnej pracy, m.in. przez porównanie uzyskanych efektów pracy z parametrami podanymi w treci zadania i w dokumentacji technicznej. 28
Etap praktyczny 3. Przykad zadania praktycznego wynikajcego z tematu: Obsuga maszyn i urzdze stosowanych w przetwarzaniu surowców, wytwarzaniu pówyrobów lub wyrobów z tworzyw sztucznych we wskazanym procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych. Wykonaj monta formy wtryskowej na wtryskarce i przygotuj urzdzenie do pracy. Pracuj z zachowaniem przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 180 minut. Instrukcja do wykonania zadania Aby bezpiecznie i poprawnie wykona zadanie: 1. Przeanalizuj dokadnie tre zadania. 2. W formularzu PLAN DZIAANIA: zapisz kolejne czynnoci prowadzce do wykonania zadania, sporzd wykaz narzdzi i urzdze niezbdnych do wykonania zadania, sporzd wykaz sprztu kontrolno-pomiarowego niezbdnego do wykonania zadania. 3. Zgromad i rozmie na stanowisku pracy materiay, narzdzia, urzdzenia oraz sprzt kontrolno pomiarowy niezbdny do wykonania zadania. 4. Sprawd stan techniczny wykorzystywanych maszyn i narzdzi. 5. Dobierz rodki ochrony indywidualnej. 6. Wykonaj monta formy na wtryskarce: przygotuj form do montau, sprawd stan techniczny urzdzenia do podnoszenia formy, zamontuj form na wtryskarce, ustaw mechanizm kolanowo-dwigowy wtryskarki, ustaw wysoko wypychacza przez regulacj wkrcania ruby zderzaka wtryskarki. 7. Oczy form po konserwacji oraz nasmaruj jej powierzchnie robocze. 8. W trakcie wykonywania zadania wykorzystuj sprzt zgodnie z jego przeznaczeniem. 9. Po zakoczeniu pracy uporzdkuj stanowisko pracy, oczy narzdzia i sprzt kontrolnopomiarowy oraz odnie je na wyznaczone miejsce. 10. Zgo, przez podniesienie rki, gotowo do prezentacji wykonanego zadania. 11. Podczas prezentacji: omów sposób wykonania zadania uwzgldniajc kolejno czynnoci oraz sposób przygotowania wtryskarki do pracy, oce jako wykonanego zadania. 29
Etap praktyczny PLAN DZIAANIA 1. Zapisz kolejne czynnoci prowadzce do wykonania zadania. 2. Sporzd wykaz narzdzi i urzdze niezbdnych do wykonania zadania. 3. Sporzd wykaz sprztu kontrolno-pomiarowego niezbdnego do wykonania zadania. 30
Etap praktyczny Kryteria poprawnego wykonania zadania: Zaplanowanie wykonania zadania jest poprawne, jeli: zapiszesz w formularzu PLAN DZIAANIA: sprawdzenie formy, wyczenie hydrauliki (wyczenie wtryskarki), ustawienie wtryskarki na cykl obsuga rczna, zabezpieczenie formy przed upadkiem, ustawienie formy na piercieniu, przymocowanie formy, kontrola zamknicia, oczyszczenie i konserwacja formy, uprztniecie stanowiska pracy, zapiszesz w formularzu PLAN DZIAANIA: komplet paskich, komplet kluczy imbusowych, klucz do rcznego przesuwu stou ruchomego wtryskarki, klucz do regulacji ruby zderzaka wtryskarki), zawiesia (zawiesie), dwig przejezdny, forma wtryskowa, zapiszesz w formularzu PLAN DZIAANIA: suwmiarka uniwersalna, przymiar kreskowy. Zorganizowanie stanowiska jest poprawne, jeli: zgromadzisz zaplanowane narzdzia i sprzt kontrolno-pomiarowy: komplet kluczy paskich, komplet kluczy imbusowych, klucz do rcznego przesuwu stou ruchomego wtryskarki, klucz do regulacji ruby zderzaka wtryskarki), dwig przejezdny, form wtryskowa, zawiesia (zawiesie), suwmiark uniwersaln, przymiar kreskowy, sprawdzisz stan techniczny uchwytu formy oraz uchwytu zawiesia dwigu przejezdnego, dobierzesz do wykonania zadania: rkawice ochronne. Wykonanie zadania jest poprawne, jeli zachowujc przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska: ustawisz wtryskark na tryb obsugi rcznej, zmierzysz wymiary formy za pomoc suwmiarki i przymiaru kreskowego, ustawisz rozstaw stoów wtryskarki z nadmiarem w stosunku do wymiarów formy, pooysz na ramie wtryskarki lub na jej dolnych kolumnach desk w celu zabezpieczenia montowanej formy przed upadkiem, wyczysz przed mocowaniem formy napd silnika hydraulicznego wtryskarki, zabezpieczysz form do prac transportowych wkrcisz uchwyt, sprawdzisz zamocowanie listwy zabezpieczajcej, zamocujesz form za pomoc zawiesia na dwigu przejezdnym. przesuniesz form za pomoc dwigu midzy stoy wtryskarki i ustawisz ja na piercieniu centrujcym, po stronie dyszy, przymocujesz za pomoc rub pyt formy do stou wtryskarki, od strony dyszy, usuniesz desk zabezpieczajc wtryskark przed upadkiem formy, dosuniesz ruchomy stó do formy wtryskowej (rcznie lub za pomoc przycisku funkcyjnego, po uprzednim wczeniu silnika hydraulicznego), przed otworzeniem formy ustawisz w pozycji wyprostowanej mechanizm kolanowo-- dwigniowy, 31