Lekcja 2. Kultura w internecie obowiązuje. 19 października Światowy dzień godności. Tematyka lekcji: Problematyka związana z komunikacją w internecie kwestie bezpieczeństwa w kontaktach i relacjach online oraz netykieta. Czas realizacji: 45 minut Cele: uświadomienie dzieciom specyfiki komunikowania się przez internet oraz zagrożeń z tym związanych, nauka zasad ochrony danych osobowych w internecie oraz dbałości o wizerunek online, przedstawienie zasad bezpieczeństwa związanych z komunikacją i relacjami online, wprowadzenie pojęcia netykiety i przedstawienie jej reguł, przedstawienie uczniom tematów Pierwszego zadania konkursowego oraz zachęcenie ich do udziału w Konkursie edukacyjnym poprzez wykonywanie prac konkursowych. Forma zajęć: Proponowana forma zajęć: burza mózgów, dyskusja moderowana, praca w grupach, elementy dramy, praca indywidualna. Wiedza przydatna do przeprowadzenia zajęć: Aby przygotować się do zajęć, zapoznaj się z materiałami z Wyzwania 4. Relacje w sieci i cyberprzemoc Kursu internetowego dla rodziców, dostępnego pod adresem: https://fundacja.orange.pl/kurs/. W szczególności zapoznaj się z zagadnieniami: - Jak dzieci komunikują się w internecie? - Z jakimi zagrożeniami związana jest komunikacja online i jak im zapobiegać? Fundacja Orange 2016 1
a także z materiałami z Wyzwania 3. Serwisy społecznościowe i ochrona prywatności W szczególności zapoznaj się z zagadnieniami: - Czym są portale społecznościowe i jak korzystają z nich dzieci? - Jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka w serwisach społecznościowych? Opcjonalnie Materiały dodatkowe do Wyzwania 3.: - Broszura: Pomyśl zanim wrzucisz. Poradnik dla rodziców na temat ochrony wizerunku dzieci w internecie. - Broszura: Bezpieczeństwo dzieci online. Kompendium dla rodziców i nauczycieli ( Czaty i komunikatory str. 22, Portale społecznościowe str. 68, Reputacja online str. 82, Uwodzenie dzieci w internecie i inne niebezpieczne kontakty str. 111) Skrypt do Pierwszego zadania konkursowego Rywalizacja na słowa, dostępny na platformie fundacja.orange.pl/kurs w zakładce Aktywności konkursowe oraz Materiały dodatkowe. Wymagane materiały: Materiał pomocniczy nr 1. Zasady netykiety, dostępny w panelu szkoły na platformie fundacja.orange.pl/kurs w zakładce Materiały dodatkowe. Wydrukuj zasady przed zajęciami, aby każde dziecko otrzymało swój egzemplarz. Materiał pomocniczy nr 2. Zasady bezpieczeństwa w komunikacji online (karty z opisami zasad bezpiecznego korzystania z internetu), dostępny w panelu szkoły na platformie fundacja.orange.pl/kurs w zakładce Materiały dodatkowe. Wydrukuj zasady przed zajęciami, aby każda grupa otrzymała swój egzemplarz. Papier, kredki, inne materiały plastyczne. Naklejka z komunikatem do rodzica (materiał od Fundacji Orange). Arkusz z naklejkami dla dziecka (materiał od Fundacji Orange). Zadanie do wykonania w celu udokumentowania na platformie przeprowadzenia lekcji: Klasa tworzy serię pocztówek prezentujących zasady netykiety i kodeksu bezpiecznych zachowań w komunikacji i relacjach online (technika dowolna). Forma dokumentacji zadania: Wykonaj 3 fotografie wykonanych przez dzieci prac i przekaż Koordynatorowi Konkursu na terenie szkoły, aby mógł udokumentować przeprowadzenie lekcji. Każde poprawnie udokumentowane zajęcia dla dzieci to punkty na konto Waszej szkoły. Fundacja Orange 2016 2
Przebieg zajęć: Zadanie 1. W jaki sposób komunikujemy się w internecie? Jaka jest specyfika komunikowania się przez internet? Jakie mogą być potencjalne zagrożenia z tym związane? Czas trwania: 7 minut Poproś dzieci, aby dzieci usiadły przy stolikach. Wprowadź je w temat zajęć. Rozpocznij otwartą rozmowę. Pytania do dzieci: Z pomocą jakich narzędzi możemy komunikować się w internecie? Jakie znacie sposoby komunikacji online? Czy sami wykorzystujecie internet do komunikacji z rodziną i kolegami? Jakimi kanałami online kontaktujecie się Wy, a jakimi Wasi rodzice? Czy potraficie zweryfikować kim jest osoba, która wysyła do Was po raz pierwszy wiadomość e-mail? Czy wiecie czym są portale społecznościowe? Jakie znacie portale społecznościowe? Czy wiecie, co można dzięki takim portalom robić? Czy każdy może korzystać z portali społecznościowych? Czy wiecie, że zdjęcia i informacje wrzucone raz do internetu często zostają tam już na zawsze? Czy to dobrze, że istnieją ograniczenia wiekowe w założeniu konta na portalu społecznościowym? Dlaczego? Czy spotkaliście się z problemami swoich znajomych, rodziców, którzy kontaktowali się z innymi poprzez internet (np. byli niezadowoleni z opublikowania poufnej informacji lub zdjęcia)? Na tablicy zapiszcie główne rodzaje kanałów komunikacji internetowej i nazwy portali społecznościowych oraz obok cechy komunikacji przez internet, np: - nie wiemy na 100 % kto jest nadawcą treści Nigdy nie wiesz, kto jest po drugiej stronie, - umieszczając lub wysyłając w internecie informacje o nas, tracimy nad nimi kontrolę mogą być opublikowane bez naszej zgody, - trudno usunąć treści raz opublikowane w sieci; mogą zostać tam już na zawsze - Internet nie zapomina, - umieszczając w internecie informacje o sobie, budujemy swój wizerunek online, który będzie dostępny w sieci dla wszystkich. Fundacja Orange 2016 3
Podkreślcie rolę wieku użytkowników mediów społecznościowych i przyczyny nałożonych regulaminowo ograniczeń wiekowych budowanie swojej marki w internecie to poważna rzecz. Czasem pod wpływem emocji umieszczamy online informacje, których nie powinniśmy zamieszczać. Opowiedz uczniom o sytuacjach, w których internauci w złych intencjach, np. by wyłudzić informacje, podają fałszywe informacje o sobie w internecie (zdarza się, że są to osoby dorosłe, które udają dzieci). Zwróć uwagę, by każde dziecko wiedziało, że w sytuacji, gdy z dzieckiem kontaktuje się ktoś nowy, kogo tożsamości dziecko nie jest pewne, powinno powiedzieć o tym rodzicowi lub innej osobie dorosłej. Zapiszcie do zeszytów najważniejsze informacje. Zadanie 2. Czym jest netykieta? Czas trwania: 5 minut Przypomnij uczniom o potrzebie zachowania kultury w komunikacji za pośrednictwem internetu. Odwołajcie się do poprzedniej lekcji, w trakcie której ustaliliście już, że zasady kulturalnego zachowania obowiązują zarówno w świecie rzeczywistym, jak i w sieci. Zwróć uwagę, że nikt nie jest anonimowy w internecie i zawsze można znaleźć autora wpisu. Rozdaj dzieciom wydrukowane zasady netykiety odczytajcie je wspólnie na głos i omówcie. Jeśli pojawią się pytania, wątpliwości ze strony uczniów zastanówcie się wspólnie nad nimi. Poproś dzieci o wklejenie zasad netykiety do zeszytu oraz podkreśl, że z jej tematem spotkacie się jeszcze na następnych zajęciach z cyklu. Zapiszcie w zeszycie definicję netykiety 1 : Netykieta to zbiór zasad kulturalnego i prawidłowego korzystania z Internetu. To regulamin poprawnego zachowania się w Sieci, stworzony przez samych Internautów. Powinni ją znać wszyscy korzystający z Sieci. Wtedy nikt nie obawiałby się, że zostanie źle potraktowany w Necie. Zadanie 3. Jak być bezpiecznym w internecie? Praca w grupach, elementy dramy Czas trwania: 15 minut (5 minut na przygotowanie scenki, 10 na prezentację wszystkich grup) Podziel uczniów na 4 grupy każdej z nich wręcz kopertę, w której znajdzie się kartka z zapisaną zasadą bezpiecznego korzystania z internetu: 1. Nie ufaj osobom poznanym w sieci. 2. Nie podawaj w internecie swoich danych. 3. Zastanów się, zanim udostępnisz coś online. 4. Mów, jeśli coś jest nie tak. Zadaniem każdej grupy będzie przedstawienie pozostałym uczniom zasady, którą znajdą w kopercie. Zadanie powinno zostać wykonane z wykorzystaniem elementów dramy uczniowie wcielają się 1 Źródło: http://www.sieciaki.pl/sieciomisja/zasady-bezpieczenstwa [stan na: 04.10.2016r.] Fundacja Orange 2016 4
w konkretne postacie i odgrywają sytuację, do której odnosi się opisywana przez nich zasada bezpieczeństwa. Na koniec scenki jedna z osób z grupy podsumowuje wystąpienie, mówiąc o jaką zasadę chodziło i tłumacząc dlaczego należy ją stosować. Pod koniec ćwiczenia upewnij się, że wszyscy uczniowie poprawnie zapisali w zeszytach zasady. Zadanie 4. Stwórzcie pocztówki przedstawiające zasady netykiety i kodeks bezpiecznego zachowania w komunikacji i relacjach online. Praca indywidualna, technika dowolna. Czas trwania: około 10 minut Każde dziecko wybiera jedną z zasad zapisanych w zeszycie i tworzy własną pocztówkę promującą pozytywne zachowanie online. W trakcie wykonywania przez dzieci zadania podchodź do stolików i sprawdzaj, jak radzą sobie z ćwiczeniem. Doradź w przypadku trudności. Po wykonaniu prac poproś je, żeby opowiedziały o swoich rysunkach. Zachęć dzieci, aby opowiedziały rodzicom o swoich rysunkach i zasadach bezpieczeństwa. Zadanie 5. Podsumuj zajęcia sprawdź czy dzieci prawidłowo zrozumiały pojęcie netykiety i zapamiętały zasady bezpieczeństwa w kontaktach z innymi użytkownikami internetu. Wklej naklejki do zeszytu komunikacji z rodzicem oraz zachęć je do rozmowy z rodzicem w domu. Czas trwania: 3 minuty. Wklej do zeszytów komunikacji z rodzicami naklejki skierowane do rodziców/opiekunów. Zachęć dzieci, aby porozmawiały z rodzicem lub opiekunem o tym, czego dowiedziały się w trakcie lekcji i przypomniały mu o możliwości zdobywania punktów na konto szkoły dzięki certyfikatom Kursu internetowego. Zadanie 6. Zagadka która naklejka pasuje do dzisiejszej lekcji? Czas trwania: 2 minuty. Na koniec lekcji rozdaj dzieciom arkusz z naklejkami przeznaczonymi dla nich. Poproś, aby zastanowiły się, która z naklejek najlepiej pasuje do dzisiejszego tematu lekcji. W przypadku nieprawidłowych odpowiedzi, wytłumacz dziecku dlaczego dokonało błędnego wyboru. Ustalcie, która naklejka zostanie wklejona do zeszytu jako ślad po przeprowadzonej Lekcji 2. Kultura w internecie - obowiązuje. Po wklejeniu odpowiedniej naklejki do zeszytu zbierz arkusze będziesz mógł je wykorzystać w trakcie następnych zajęć. Fundacja Orange 2016 5
Zadanie 7. Przedstaw i omów z uczniami tematy Pierwszego zadania konkursowego Rywalizacja na słowa. Czas trwania: 3 minuty. Wydrukuj tematy zadania konkursowego. Przeczytaj je na głos i omów z dziećmi. Przedstaw terminy zgłaszania prac przez uczniów oraz formę w jakiej powinien zostać zrealizowany każdy z tematów. Upewnij się, że dzieci rozumieją zadanie, które mają do wykonania. Wydrukowane tematy prac powieście w widocznym miejscu w klasie, np. na gazetce szkolnej. Bezpiecznego surfowania w internecie życzy Fundacja Orange Fundacja Orange 2016 6