ROZKŁAD MATERIAŁU dla grupy elementarnej zostały oznaczone kursywą. Nauczyciel wybiera lekcje spośród podanych. Samodzielnie planuje czas poświęcony na sprawdziany, opracowanie lektur i lekcje powtórzeniowe. Wymagania szczegółowe w odniesieniu do ucznia w zakresie: I. Odbioru wypowiedzi II. Analizy i interpretacji tekstów III. Tworzenia wypowiedzi Krąg UŹRÓDEŁ KON- FLIKT I PO- ROZUMIE- NIE Rola dialogu w życiu człowieka. Czym jest dialog? Rozważania współczesnego filozofa 1 podręcznik, s. 7 Józef Tischner, Odialogu (fragm. Filozofii dramatu) Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Rozpoznaje problematykę utworu Tworzy spójne wypowiedzi pisemne Stosuje zasady organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku, tworząc spójną wypowiedź na zadany temat Sztuka aktu komunikacji 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 4 14 między nami 1, s. 22 32 Pytania i odpowiedzi Odbiera komunikaty pisane; czyta tekst ze zrozumieniem Rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe (wywiad) Rozpoznaje problematykę utworu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura 10
Tworzy spójne wypowiedzi ustne (monolog i dialog) oraz pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Ma świadomość konsekwencji stosowania formuł niestosownych i obraźliwych Zamienia mowę niezależną na zależną Stosuje zasady etykiety językowej wie, w jaki sposób się zwracać do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji łączącej go z osobą, do której mówi; zna formuły grzecznościowe Przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu i uzasadnia ją Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu składni (różnego typu zdań i równoważników) Interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach) Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu składni (różnego typu zdań i równoważników) Stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie Stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną wypowiedź na zadany temat 11
Krąg Brak porozumienia Co ujawnia język bohaterów? 1 podręcznik, s. 8 9 Ewa Nowak, Rozmowa koleżanek (fragm. Kiedyś na pewno) Oźródłach konfliktu. Przyczyny konfliktów według starożytnych Greków 1 podręcznik, s. 11 Zygmunt Kubiak, Sąd Parysa (fragment Mitologii Greków i Rzymian) Odbiera komunikaty pisane i mówione Rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym Rozpoznaje intencję wypowiedzi (negację, prowokację) Dostrzega w wypowiedziach ewentualne przejawy agresji i manipulacji Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych Zamienia mowę niezależną na zależną Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem Przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują w tekście Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opissytuacji,list 12
Plan zdarzeń i funkcja komunikatywna wypowiedzi 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 15 25 między nami 1, s. 33 41 Sąd Parysa Odbiera komunikaty pisane Rozpoznaje intencję wypowiedzi Rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym Dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Przedstawia ważne treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują w tekście Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w tekście Tworzy spójne wypowiedzi ustne (monolog, dialog) i pisemne; dostosowuje styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane; rozpoznaje tryby i strony (czynną i bierną) czasownika oraz imiesłowy wyjaśnia ich funkcję w tekście Stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom Wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje Rozróżnia imiesłowy i określa ich formę Tworzy spójne wypowiedzi pisemne (szczegółowy plan zdarzeń) Redaguje wydarzenia w porządku chronologicznym 13
Krąg Upadek pierwszych ludzi analiza i interpretacja fragmentu Księgi Rodzaju. Mechanizm manipulacji tekst biblijny o Adamie iewie 1 podręcznik, s. 12 14 Biblia, Upadek pierwszych ludzi (fragment Księgi Rodzaju) Przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie; przekształca konstrukcje strony czynnej w konstrukcje strony biernej i odwrotnie; zmienia formy osobowe czasownika na imiesłowy i odwrotnie ze świadomością ich funkcji i odpowiednio do celu wypowiedzi Odbiera komunikaty pisane Rozpoznaje intencję wypowiedzi (prowokację) Dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy manipulacji Tworzy spójne wypowiedzi pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc wypowiedź na zadany temat Dociera do informacji w książkach, prasie, mediach elektronicznych Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne 14
Gromadzimy informacje do charakterystyki porównawczej Aliny i Balladyny. Do czego może prowadzić rywalizacja? Juliusz Słowacki, Balladyna 2 podręcznik, s. 15 24 Juliusz Słowacki, Balladyna (fragment) Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Znajduje w tekstach współczesnej popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich Odbiera komunikaty pisane Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Rozpoznaje intencję wypowiedzi (prowokację) Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Rozpoznaje problematykę utworu Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (dramat) Rozpoznaje czytany utwór jako dramat Wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej 15
Krąg Przećwicz przed egzaminem Co potrafię przed egzaminem? Przećwicz przed egzaminem ćwiczenia sprawdzające 2 podręcznik, s. 26 Michel Piquemal, Piekło i niebo Wyszukuje w tekście potrzebne informacje; cytuje odpowiednie fragmenty Rozpoznaje intencję wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) Dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji Korzysta ze słownika języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego Rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie Rozpoznaje problematykę utworu Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika) Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, sztuki plastyczne Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opis przeżyć Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Poprawia ewentualne błędy językowe Stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie 16
Konflikt wartości Postawa Holdena wobec świata. Oprzyczynach i konsekwencjach buntu. Analiza fragmentu powieści Buszujący w zbożu 1 podręcznik, s. 28 34 Jerome David Salinger, Buszujący w zbożu (fragment) między nami 1, s.5 7 Młodzieńczy bunt scenariusz lekcji Odbiera komunikaty pisane, kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstu literackiego Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w utworze Omawianapodstawiepoznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje znimi Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie Kształci umiejętność odpowiadania na pytania dotyczące tekstu Tworzy spójne wypowiedzi pisemne: rozwija jedną z podanych tez 17
Krąg Przed jakim wyborem stanęły Antygona iismena? Antygona iismena analiza postaw bohaterek tragedii Sofoklesa 1 podręcznik, s. 36 38 Sofokles, Antygona (fragment) Korzysta ze słownika języka mitów i tradycji Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty iwnioski Rozpoznaje problematykę utworu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Rozpoznaje czytany utwór jako tragedię Tworzy spójne wypowiedzi ustne Stosuje słownictwo z określonych kręgów ch Omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (punktu kulminacyjnego) Dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne 18
Konflikt równorzędnych racji o sporze Kreona zantygoną. Która postawa Antygony czy Kreona jest wam bliższa? (dyskusja) Opowiadanie jako gatunek literacki iformawypowiedzi 1 podręcznik, s. 39 42 Sofokles, Antygona (fragment) 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 26 34 między nami 1, s. 42 50 Bunt Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Rozpoznaje problematykę utworu Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane Tworzy spójne wypowiedzi pisemne Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem Rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym Rozpoznaje temat słowotwórczy i formant w wyrazach pochodnych Przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują w tekście Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w tekście Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika) Rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy Stosuje poprawne formy odmiany liczebników 19
Krąg Analiza i interpretacja trenów V, VII, VIII, X Jana Kochanowskiego. Wobliczu cierpienia treny Jana Kochanowskiego 2 podręcznik, s. 44 45 Jan Kochanowski, Tren VIII, Tren V, Tren VII, Tren X Jan Matejko, Kochanowski nad zwłokami Urszulki, 1862 między nami 1, s.7 9 Wobec tragedii scenariusz Tworzy spójne wypowiedzi ustne (monolog i dialog) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom Tworzy spójne wypowiedzi ustne (monolog i dialog) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaiconekompozycyjnie i fabularnie opowiadanie Tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się Tworzy spójną wypowiedź na zadany temat Poprawia ewentualne błędy ortograficzne Kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem utworu lirycznego Odczytuje informacje zawarte w obrazie Samodzielnie dociera do informacji Rozpoznaje problematykę utworu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, sztuki plastyczne Uwzględnia w interpretacji konteksty, np. biograficzny, religijny, mitologiczny Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. śmierć, cierpienie, nadzieję, wiarę religijną; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne 20
Nietolerancja Wobec presji rówieśników fragment powieści Pozłacana rybka Barbary Kosmowskiej. Negacja, dezaprobata, prowokacja. Intencje wypowiedzi we fragmencie powieści Pozłacana rybka 1 podręcznik, s. 47 49 Barbara Kosmowska, Łąka pełna złej trawy (fragment Pozłacanej rybki) między nami 1, s. 9 11 Prowokacja scenariusz lekcji Tworzy wypowiedzi ustne i pisemne Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (archaizmów, zdrobnień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego rodzaju zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu) Interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach) Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (archaizmów, zdrobnień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego rodzaju zdań i równoważników); wskazuje środki stylistyczne w tekście Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Rozpoznaje intencje wypowiedzi (negację, dezaprobatę, prowokację) Dostrzega zróżnicowanie słownictwa, rozpoznaje wulgaryzmy, dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw 21
Krąg Jak może się rodzić agresja? Paweł Huelle, Weiser Dawidek (fragment). Nie on, a my wyszliśmy ztegoponiżeni... analiza zachowania bohaterów fragmentu Weisera Dawidka 1 podręcznik, s. 50 53 Paweł Huelle, Weiser Dawidek (fragment) Tworzy wypowiedzi ustne i pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej Uczestniczy w dyskusji Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną wypowiedź na zadany temat; podaje przykłady slangu młodzieżowego Rozwija słownictwo (wyszukuje wyjaśnienie wyrazu asertywność) Stosuje zasady etykiety językowej wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje Rozpoznaje intencje wypowiedzi (agresja) Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw, np. tolerancja nietolerancja Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych i kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Tworzy spójne wypowiedzi pisemne Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną wypowiedź na zadany temat 22
Przećwicz przed egzaminem Co potrafię przed egzaminem? Przećwicz przed egzaminem ćwiczenia sprawdzające Do czego prowadzi skrajna nietolerancja? Władysław Szpilman, Pianista. Losy Żydów wokupowanej Warszawie na podstawie pamiętnika Władysława Szpilmana 1 podręcznik, s. 54 Kazimierz Wierzyński, Lekcja konwersacji 1 podręcznik, s. 55 58 Władysław Szpilman, Pianista (fragment) Warszawskie wspomnienia (1939 1945) między nami 1, s. 11 12 Dyskryminacja w okupowanej przez nazistów Warszawie scenariusz lekcji Rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny Rozpoznaje tryby czasownika Rozpoznaje problematykę utworu Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (liryka) Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (archaizmów, zdrobnień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego rodzaju zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu) Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Tworzy spójne wypowiedzi ustne Rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową Poprawia ewentualne błędy ortograficzne Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Rozpoznaje intencję wypowiedzi Tworzy spójne wypowiedzi pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada 23
Krąg Samodzielnie dociera do informacji Rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe (artykuł) Dostrzega zróżnicowanie słownictwa (eufemizmy) Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują w tekście Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw: tolerancja nietolerancja Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje znimi Odbiera komunikaty pisane, kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem Charakteryzuje postać mówiącą wutworze Uczestniczy w dyskusji Wzbogaca zasób słów na określony temat (słownictwo związane z II wojną światową) 24
Analiza i interpretacja utworów lirycznych 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 35 47 między nami 1, s. 51 61 Człowiek człowiekowi Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Stosuje zasady etykiety językowej, zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska Odbiera komunikaty pisane Rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) Odróżnia czasowniki dokonane i niedokonane, rozpoznaje tryby i strony (czynną i bierną) czasownika oraz imiesłowy wyjaśnia ich funkcje w tekście Zna utwory literackie wskazane przez nauczyciela Omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (apostrofy, tytułu, puenty) Znajduje w tekstach współczesnej popularnej (w piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich ikulturowych Odbiera komunikaty pisane, kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem utworu lirycznego Określa formę gramatyczną czasowników Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo o ograniczonym zasięgu (neologizmy) Zna wybrane utwory wskazanego twórcy (Jan Kochanowski) Charakteryzuje postać mówiącą wutworze Wskazuje użyte w utworze środki stylistyczne Rozpoznaje definicje środków stylistycznych Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (liryka) 25
Krąg Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (neologizmów, archaizmów, zdrobnień, zgrubień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego typu zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu, wyrazów dźwiękonaśladowczych) Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu i uzasadnia ją Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom Tworzy spójne wypowiedzi pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada; redaguje zaproszenie 26
Akceptacja, tolerancja, zrozumienie Jak się przejawiają akceptacja itolerancja? Erick- -Emmanuel Schmitt, Dziecko Noego (fragment) Uniwersalizm postawy ojca Ponsa (dyskusja) Opis sytuacji. Rola partykuły nie wmodyfikowaniu wypowiedzi 1 podręcznik, s. 60 66 Erick-Emmanuel Schmitt, Dziecko Noego (fragment) 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 48 61 między nami 1, s. 62 72 Zgoda, akceptacja, zrozumienie Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne Tworzy spójne wypowiedzi pisemne Uczestniczy w dyskusji Odbiera komunikaty pisane (tekst na różnych poziomach) Kształci umiejętność wypowiadania się na podstawie tekstu Rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) Rozpoznaje problematykę utworu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową Tworzy spójne wypowiedzi ustne (monolog i dialog) i pisemne wnastępujących formach gatunkowych: urozmaicony kompozycyjnie i fabularnie opis sytuacji 27
Krąg Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych Omawia funkcję elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu) Przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu i uzasadnia ją Posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną wypowiedź na zadany temat Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Określa i nazywa uczucia towarzyszące bohaterom Posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych oraz określa intencje wypowiedzi Tworzy spójną wypowiedź na zadany temat; redaguje krótką historyjkę dotyczącą wybranego przedmiotu Rozwija wyobraźnię twórczą Rozwija słownictwo (zastępuje wyrazy wyrazami bliskoznacznymi) Wprowadza do wypowiedzi partykułę Korzysta ze słownika frazeologicznego, zapoznając się ze znaczeniem związków frazeologicznych 28
Spotkanie Achillesa zpriamem. Analiza fragmentu Iliady Homera. Co się przyczyniło do osiągnięcia porozumienia? Homer, Iliada 2 podręcznik, s. 67 70 Homer, Iliada (fragment) między nami 1, s. 12 14 Miłość i pokora scenariusz lekcji Wprowadza do wypowiedzi partykuły, rozumiejąc ich rolę w modyfikowaniu znaczenia wypowiedzi Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. mitologiczny Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika) Tworzy spójne wypowiedzi pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Kształci umiejętność zadawania pytań do tekstu Uczestniczy w dyskusji Rozwija wyobraźnię twórczą; przedstawia zachowania bohaterów na podstawie gestów i słów Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość Przedstawia informacje w takim porządku, w jakim występują wtekście Rozpoznaje czytany utwór jako epos 29
Krąg Konteksty, nawiązania, deformacje Na granicy snu i jawy Tren XIX Jana Kochanowskiego. Ludzkie przygody ludzkie noś! Analiza i interpretacja Trenu XIX 1 podręcznik, s. 70 72 Jan Kochanowski, Tren XIX albo Sen (fragmenty) Opis przeżyć. Zróżnicowanie słownictwa użycie slangu młodzieżowego 2 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 62 73 między nami 1, s. 73 81 Oblicza sporów Odbiera komunikaty pisane Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują wtekście Charakteryzuje podmiot liryczny Omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu) Tworzy spójne wypowiedzi pisemne (plan szczegółowy wypowiedzi) Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe) Rozpoznaje problematykę utworu Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują wtekście Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Tworzy spójne wypowiedzi ustne (monolog i dialog) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: opis przeżyć 30
Stosuje zasady etykiety językowej wie, w jaki sposób się zwracać do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji łączącej go z osobą, do której mówi; zna formuły grzecznościowe; zna konwencje językowe zależne od środowiska; ma świadomość konsekwencji stosowania formuł niestosownych i obraźliwych Stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie Stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom Omawia funkcję elementów konstrukcyjnych utworu (puenty) Przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu i uzasadnia ją Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu składni (różnego typu zdań i równoważników) Dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. sprawiedliwość Tworzy spójną wypowiedź na zadany temat 31
Krąg Ćwiczenia kompozycyjne i stylistyczne charakterystyka porównawcza Uczymy się redagować charakterystykę porównawczą 2 podręcznik, s. 77 między nami 1, s. 15 16 Szkoła pisania charakterystyka porównawcza Stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach, dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują w tekście Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Samodzielnie dociera do informacji w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz wypowiedziach ustnych Przedstawia przykłady bohaterów literackich o podobnych cechach Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku; redaguje fragment charakterystyki porównawczej na podstawie ilustracji Poprawia ewentualne błędy językowe 32
Nauka o języku WŁADZA IPRAWO Poszerzamy swoją wiedzę o języku jako kodzie komunikacyjnym Władza iprawo ćwiczenia wprowadzające do tematyki rozdziału. Rozmowy osystemach iformach sprawowania władzy 1 podręcznik, s. 88 89 Język jako twór społeczny 1 podręcznik, s. 91 Władza i prawo Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe) Sprawnie się posługuje oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny, zna granice stosowania slangu młodzieżowego Stosuje zasady etykiety językowej wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji łączącej go z osobą, do której mówi (dorosły, rówieśnik, obcy, bliski); zna formuły grzecznościowe Odbiera komunikaty pisane Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Samodzielnie dociera do informacji w książkach, prasie, mediach elektronicznych; wyszukuje informacje na temat różnych systemów politycznych Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Tworzy spójne wypowiedzi ustne Stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie Stosuje słownictwo z określonych kręgów ch 33
Krąg Portrety władców Dwa modele władzy na podstawie utworu Bolesława Prusa Zlegend dawnego Egiptu. Z legend dawnego Egiptu Bolesława Prusa jako nowela 1 podręcznik, s. 92 96 Bolesław Prus, Z legend dawnego Egiptu między nami 1, s. 17 18 Oblicza władzy scenariusz lekcji Charakterystyka. Odmiany języka ogólnonarodowego 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 74 90 między nami 1, s. 82 92 Władczynie Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie; porządkuje plan wydarzeń Charakteryzuje osobę mówiącą w utworze Omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (puenty, punktu kulminacyjnego) Rozpoznaje czytany utwór jako nowelę Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika); utrwala pojęcia związane z epiką Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: sprawozdanie z wydarzeń przedstawionych w tekście; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Dokonuje starannej redakcji tekstu pisanego ręcznie i na komputerze Ocenia postawy bohaterów noweli, uzasadniając je cytatami Odbiera komunikaty pisane (tekst na różnych poziomach) Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu; dostrzega różnice między językiem mówionym a pisanym 34
Kto i dlaczego został ośmieszony w satyrze Ignacego Krasickiego Do króla? Satyra Do króla jako przykład realizacji oświeceniowego hasła bawiąc nauczać 1 podręcznik, s. 102 104 Ignacy Krasicki, Do króla (fragment) Zna teksty literackie i inne teksty wskazane przez nauczyciela Rozpoznaje problematykę utworu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (dramat) Wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci; dokonuje selekcji materiału literackiego pomocnego do napisania charakterystyki postaci literackiej Tworzy spójną wypowiedź na zadany temat; sprawozdanie z wydarzenia Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Rozpoznaje intencję wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Rozpoznaje problematykę utworu Tworzy spójną wypowiedź pisemną; odpowiada na pytania do tekstu Uczestniczy w dyskusji 35
Krąg Podlegać władzy Na czym polegał system sprawowania rządów opisany przez Ryszarda Kapuścińskiego? Na szczytach nigdy nie jest ciepło... analiza fragmentu Cesarza Ryszarda Kapuścińskiego 1 podręcznik, s. 105 108 Ryszard Kapuściński, Cesarz (fragment) Co sprawiło, że Major odniósł sukces? Analiza fragmentu Folwarku zwierzęcego George a Orwella. Zabiegi retoryczne w przemówieniu Majora 1 podręcznik, s. 109 112 George Orwell, Folwark zwierzęcy (fragment) Odbiera komunikaty pisane Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. lęk Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Tworzy spójne wypowiedzi ustne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi Odbiera komunikaty pisemne; kształci umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem Rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym Dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji Rozpoznaje problematykę utworu Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują wtekście Charakteryzuje postać mówiącą w utworze Wskazuje użyte w utworze środki stylistyczne z zakresu słownictwa (archaizmy, zdrobnienia, metafory), składni (powtórzenia, pytania retoryczne, różnego rodzaju zdania i równoważniki), fonetyki (rym, rytm) 36
Styl wypowiedzi. Komiks 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 91 103 między nami 1, s. 93 101 Rządzący i rządzeni Interpretuje głosowo wybrane utwory (recytowane w całości lub we fragmentach) Tworzy spójne wypowiedzi ustne i pisemne; uzupełnia schemat Odbiera komunikaty pisane; czyta ze zrozumieniem komiks Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Rozpoznaje problematykę utworu Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (zdrobnień, zgrubień) Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Rozpoznaje różnice między fikcjąakłamstwem Rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym Rozpoznaje intencję wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) Dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji Rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy Rozumie pojęcie stylu; rozpoznaje przykłady niedostosowania stylu wypowiedzi do sytuacji Rozróżnia rodzaje zdań złożonych współrzędnie i nazywa ich typy Przedstawia wydarzenia w takim porządku, w jakim występują w tekście 37
Krąg Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (eufemizmy) Rozpoznaje w zdaniach i równoważnikach zdań różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników, przydawkę rozumie ich funkcję Rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcję w wypowiedzi Przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu i uzasadnia ją Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane, np. patriotyzm nacjonalizm Tworzy spójne wypowiedzi pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada; redaguje ogłoszenie, dziennik na jeden zwybranychtematów 38
Osoba mówiąca i bohaterowie utworu Zbigniewa Herberta Ze szczytu schodów. Rządzący irządzeni wwierszu Zbigniewa Herberta Ze szczytu schodów 1 podręcznik, s. 113 114 Zbigniew Herbert, Ze szczytu schodów między nami 1, s.19 Z nadzieją i bez nadziei scenariusz lekcji Tworzy spójne wypowiedzi ustne oraz pisemne; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych Poprawia ewentualne błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Charakteryzuje postać mówiącą wutworze Posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane Kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem utworu lirycznego Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje Określa postawy ludzi wobec różnorodnych wartości pozytywnych i negatywnych Dostrzega różne postawy społeczne 39
Krąg Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje znimi Tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy i antonimy w celu wyrażenia zamierzonych treści Stosuje słownictwo z określonych kręgów ch (na tym etapie: rozwój psychiczny, moralnyifizycznyczłowieka, społeczeństwo i kultura) Tworzy spójne wypowiedzi na zadany temat Wzbogaca zasób słownictwa na określony temat (słownictwo związane z rozwojem społecznym człowieka) 40
Co potrafię przed egzaminem? Przećwicz przed egzaminem ćwiczenia sprawdzające 2 podręcznik, s. 120 123 Przećwicz przed egzaminem Henryk Jerzy Chmielewski, Tytus, Romek i A Tomek (księga XX). Druga wyprawa na Wyspy Nonsensu Odbiera komunikaty pisane, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych Rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku iobrazie Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnopolskie i słownictwo o ograniczonym zasięgu Rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenie w tekście Rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie Rozpoznaje w zdaniach i równoważnikach zdań różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników oraz przydawkę Rozpoznaje tryby czasownika Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, sztuki plastyczne Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują wtekście Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze 41
Krąg Jednostka awładza Jak przedstawić zdarzenia z powstania warszawskiego? Analiza utworu Mirona Białoszewskiego. Język utworu jako pole eksperymentu artystycznego (M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego) 1 podręcznik, s. 125 129 Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragment) Los więźnia w łagrze (Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat) 1 podręcznik, s. 131 136 Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragment) Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem Odróżnia informację o faktach od opinii Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, artystyczny Określa problematykę utworu Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (archaizmów, zdrobnień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego rodzaju zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu) Tworzy spójne wypowiedzi ustne Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. śmierć, cierpienie, nadzieję, wiarę religijną; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstu literackiego Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje Rozpoznaje intencję wypowiedzi (negację, dezaprobatę) 42
Zachować człowieczeństwo wsytuacji zniewolenia (Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat) Stalinizm. Rozprawka 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 104 116 między nami 1, s. 102 112 Artysta pamięta Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują wtekście Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane, np. patriotyzm nacjonalizm Tworzy spójne wypowiedzi pisemne; opisuje jeden dzień w łagrze Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Dąży do precyzyjnego wysławiania się Stosuje słownictwo z określonych kręgów ch (rozwój psychicznyimoralnyczłowieka,społeczeństwoikultura) Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: rozprawka; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną wypowiedź na zadany temat Stosuje poprawne formy odmiany rzeczowników Odbiera komunikaty pisane oraz zawarte w obrazie Odróżnia informację o faktach od opinii Rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i określa ich funkcje w tekście Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem utworu lirycznego Wyszukuje w tekście potrzebne informacje Rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy 43
Krąg Zna teksty literackie i inne teksty wskazane przez nauczyciela Rozpoznaje problematykę utworu Charakteryzuje postać mówiącą wutworze Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu fonetyki (rymu, rytmu) Omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu) Uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. historyczny Charakteryzuje bohatera lirycznego Uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. historyczny; kształtuje świadomość społeczną na podstawie najnowszych wydarzeń z historii (ruch Solidarności) Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe zagadnienia egzystencjonalne, np. nadzieja, solidarność, lęk Utrwala znajomość poznanych części mowy, wpisując je w schemat Redaguje wypowiedź ustną na zadany temat; uzupełniatekst z lukami wybranymi częściami mowy 44
Konteksty, nawiązania, deformacje Fikcja literacka i fikcja fantastyczna w baśni i legendzie. Podanie i list motywacyjny 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 117 126 między nami 1, s. 113 119 W balladach, baśniach i pieśniach Odbiera komunikaty pisane oraz zawarte w obrazie Rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem Wyszukuje w tekście potrzebne informacje i cytuje odpowiednie fragmenty Rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcję w tekście Zna teksty literackie i inne teksty wskazane przez nauczyciela Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. historyczny Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: podanie, list motywacyjny; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Podaje przykłady tekstów literackich wskazanych przez nauczyciela (m.in. legend związanych z regionem) Rozpoznaje problematykę utworu Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: podanie; redaguje baśń na podstawie fragmentu utworu Ballada o kamiennych lwach Poprawia ewentualne błędy ortograficzne w redagowanej baśni i w podaniu 45
Krąg List, dedykacja i przesłanie utworu 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 1, s. 127 140 między nami 1, s. 120 127 Sprzeciwiać się władzy Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Stosuje zasady etykiety językowej, zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska Stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie Poprawia ewentualne błędy ortograficzne Odbiera komunikaty pisane; kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem utworu lirycznego (tekst na różnych poziomach) Rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu, apostrofy) Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura Omawia elementy konstrukcyjne utworu (tytuł); proponuje inny tytuł utworu Zna teksty literackie i inne teksty wskazane przez nauczyciela 46
Uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. historyczny Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, a także kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: podanie, list motywacyjny; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada Stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat Stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie Poprawia ewentualne błędy ortograficzne Stosuje poprawne formy odmiany zaimków Rozpoznaje problematykę analizowanego utworu Charakteryzuje postać mówiącą w utworze; kształtuje swoją świadomość społeczną na podstawie wskazówek zawartych wutworze Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: list motywacyjny, dedykacja Stosuje zasady etykiety językowej, zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska Poprawia błędy ortograficzne, składniowe i stylistyczne w swoich wypowiedziach pisemnych 47
Krąg Nauka o języku Ćwiczenia kompozycyjne i stylistyczne sprawozdanie. Uczymy się redagować sprawozdanie 2 podręcznik, s. 151 między nami 1, s. 20 21 Szkoła pisania sprawozdanie Odmiany istylejęzyka narodowego 1 podręcznik, s. 162 Zróżnicowanie języka narodowego Odbiera komunikaty pisane Odróżnia informację o faktach od opinii Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: sprawozdanie ze zdarzenia z życia (impreza szkolna, ciekawa lekcja z perspektywy ucznia i nauczyciela) Stosuje zasady organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku Poprawia ewentualne błędy ortograficzne Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów Samodzielnie dociera do informacji w książkach, prasie, źródłach elektronicznych Rozumie pojęcie stylu; rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy Rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich Sprawnie posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; zna granice stosowania slangu młodzieżowego 48
OBLICZA CYWILIZA- CJI Cywilizacja jako szansa na... Oblicza cywilizacji ćwiczenia wprowadzające do tematyki rozdziału. Rozmawiamy o różnych obliczach cywilizacji Wynalazca imarzyciel charakterystyka Ochockiego. Ideały epoki pozytywizmu i ich realizacja na podstawie fragmentu Lalki Bolesława Prusa 1 podręcznik, s. 167 Oblicza cywilizacji 1 podręcznik, s. 168 169 Bolesław Prus, Marzenia wynalazcy (fragment) między nami 2, s.5 7 Przypiąć ludzkości skrzydła scenariusz lekcji Odbiera komunikaty pisane Samodzielnie dociera do informacji w książkach, mediach elektronicznych Rozpoznaje problematykę utworu Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość Uwzględnia w analizie specyfikę tekstów przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, sztuki plastyczne Tworzy spójne wypowiedzi ustne Tworząc wypowiedź, dąży do precyzyjnego wysławiania się Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmując poglądy innych lub polemizuje z nimi Operuje słownictwem z określonych kręgów ch Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane Odbiera komunikaty pisane Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem utworu literackiego 49
Krąg Wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu składni (różnego typu zdań i równoważników) Interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach) Omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne Tworzy spójne wypowiedzi ustne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje znimi Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: charakterystyka postaci literackiej Uczestniczy w dyskusji 50
Pochwała postępu (Tadeusz Peiper, Radio adwokat). Wpływ zabiegów językowych igraficznych na charakter tekstu. Analiza fragmentu manifestu Tadeusza Peipera Zadania sprawdzające wiedzę iumiejętności. Ogłoszenie. Opowiadanie 1 podręcznik, s. 170 171 Tadeusz Peiper, Radio adwokat (fragment) 3 zeszyt ćwiczeń, cz. 2, s. 4 14 między nami 2, s. 25 34 Test 1. Postęp i muzyka Odbiera komunikaty pisane Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Rozpoznaje wypowiedź o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym Rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty, wnioski Przedstawia najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują wtekście Tworzy spójne wypowiedzi pisemne Uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi Stosuje zasady etykiety językowej Identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny literacki, reklamowy Odbiera komunikaty pisane Porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie Rozpoznaje temat słowotwórczy i formant, wskazuje funkcję formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym Dostrzega zróżnicowanie słownictwa rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy) Rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenie w tekście Rozpoznaje intencję wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) Wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu 51
Krąg Odróżnia informację o faktach od opinii Odróżnia czasowniki dokonane i niedokonane; rozpoznaje tryby i strony (czynną i bierną) czasownika oraz imiesłowy wyjaśnia ich funkcję wtekście Korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich Rozpoznaje w tekście literackim porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy Przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat) Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w utworze Zna teksty literackie i inne teksty wskazane przez nauczyciela Tworzy spójne wypowiedzi pisemne Uzasadnia własne zdanie Rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcję w wypowiedzi Tworzy spójne wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie 52