Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie, os. Szkolne 37, 31 978 Kraków, tel. (12) 68 32 101, 102, fax: (12) 68 32 100, e-mail: oke@oke.krakow.pl, www.oke.krakow.pl SPRAWOZDANIE Z EGZAMINU W GIMNAZJUM PRZEPROWADZONEGO W 2017 ROKU Województwo lubelskie Powiat zamojski Gmina Skierbieszów
Opracowanie: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie os. Szkolne 37 31-978 Kraków strona 2
SPIS TREŚCI WSTĘP... 4 1. Opis arkusza standardowego... 4 2. Dane dotyczące populacji uczniów w gminie przystępujących do egzaminu gimnazjalnego w 2015 roku... 5 I. CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA... 6 2. Wyniki uczniów z języka polskiego... 6 Wyniki ogólne uczniów w gminie... 6 Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej... 7 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej... 7 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim... 7 Poziom wykonania zadań z języka polskiego... 8 3. Wyniki uczniów z historii i wiedzy o społeczeństwie... 10 Wyniki ogólne uczniów w gminie... 10 Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej... 11 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej... 11 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim... 11 Poziom wykonania zadań... 12 II. CZĘŚĆ MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZA... 14 1. Wyniki uczniów z matematyki... 14 Wyniki ogólne uczniów w gminie... 14 Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej... 15 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej... 15 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim... 15 Poziom wykonania zadań... 16 2. Wyniki uczniów z przedmiotów przyrodniczych... 18 Wyniki ogólne uczniów w gminie... 18 Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej... 19 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej... 19 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim... 19 Poziom wykonania zadań... 20 III. CZĘŚĆ JĘZYKI NOWOŻYTNE OBCE... 23 1. Opis arkusza standardowego... 23 2. Dane dotyczące populacji uczniów w gminie... 23 Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej... 24 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej... 24 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim z JĘZYKA ANGIELSKIEGO, POZIOM PODSTAWOWY... 24 INFORMACJE DODATKOWE... 25 SŁOWNICZEK POJĘĆ STATYSTYCZNYCH... 26 strona 3
WSTĘP 1. OPIS ARKUSZA STANDARDOWEGO Egzamin gimnazjalny został przeprowadzony od 19 do 21 kwietnia 2017 r. Uczniowie, którzy z przyczyn losowych lub zdrowotnych nie przystąpili do niego w powyższym terminie, napisali egzamin 1, 2 i 5 czerwca 2017 r. 1 Egzamin gimnazjalny składał się z trzech części. W części pierwszej humanistycznej gimnazjaliści rozwiązywali zadania z historii i wiedzy o społeczeństwie oraz z języka polskiego (w dwóch odrębnych arkuszach) W części drugiej matematyczno-przyrodniczej zadania z przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii oraz z matematyki (również w dwóch odrębnych arkuszach). W trzeciej części egzaminu uczniowie rozwiązywali zadania z wybranego języka obcego nowożytnego albo tylko na poziomie podstawowym, albo na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Na zaświadczeniu o szczegółowych wynikach egzaminu został podany wynik procentowy oraz wynik na skali centylowej dla każdego zakresu/poziomu egzaminu gimnazjalnego, do którego uczeń przystąpił. Wynik procentowy określa odsetek punktów (zaokrąglony do liczby całkowitej), które zdający zdobył za zadania z danego zakresu/poziomu. Wynik centylowy określa odsetek liczby gimnazjalistów (zaokrąglony do liczby całkowitej), którzy uzyskali z danego zakresu/poziomu wynik taki sam lub niższy niż zdający. Na przykład uczeń, który z języka polskiego uzyskał 78% punktów możliwych do zdobycia (wynik procentowy), dowie się z zaświadczenia, że wynik taki sam lub niższy uzyskało 86% wszystkich zdających (wynik centylowy), co oznacza, że wynik wyższy uzyskało 14% zdających. Wynik centylowy umożliwia każdemu zdającemu porównanie swojego wyniku z wynikami uczniów w całym kraju. Ilekroć w niniejszym sprawozdaniu jest mowa o wynikach szkół w 2017 roku, przez szkołę należy rozumieć każdą placówkę, w której liczba uczniów przystępujących do egzaminu była nie mniejsza niż 5. Wyniki szkół obliczono na podstawie wyników uczniów, którzy rozwiązywali zadania z arkusza standardowego. 1 Wyniki egzaminacyjne uczniów, którzy przystąpili do egzaminu gimnazjalnego w czerwcu, nie zostały uwzględnione w niniejszym zestawieniu. strona 4
Wzór świadectwa gimnazjalnego 2. DANE DOTYCZĄCE POPULACJI UCZNIÓW W GMINIE PRZYSTĘPUJĄCYCH DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W 2017 ROKU Tabela 1. Uczniowie rozwiązujący zadania w arkuszu standardowym i w arkuszach dostosowanych Liczba uczniów ogółem 49 Uczniowie rozwiązujący zadania w arkuszu standardowym bez dysleksji rozwojowej 48 z dysleksją rozwojową 1 dziewczęta 28 chłopcy 21 ze szkół publicznych 49 ze szkół niepublicznych 0 Uczniowie rozwiązujący zadania w arkuszu dostosowanym niestandardowym 0 49 strona 5
I. CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA 2. WYNIKI UCZNIÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO Arkusz standardowy zawierał 22 zadania, w tym 20 zadań zamkniętych i 2 zadania otwarte. Wśród zadań zamkniętych pojawiły się różne ich typy: wyboru wielokrotnego, prawda-fałsz i na dobieranie. Zadanie krótkiej odpowiedzi wymagało od gimnazjalistów zajęcia stanowiska i uzasadnienia go, a zadanie rozszerzonej odpowiedzi napisania rozprawki na temat: Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że marzenia mają sprawczą moc? Wyniki ogólne uczniów w gminie Tabela 2. Wyniki uczniów parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 49 71 28 94 75 84 powiecie 928 68 9 100 72 84 województwie 19 755 71 0 100 75 81 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 procent uczniów 51-55 56-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 wynik procentowy Wykres 1. Rozkład wyników uczniów w gminie z języka polskiego Tabela 3. Wyniki uczniów szkół publicznych i szkół niepublicznych parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna szkołach publicznych 49 71 28 94 75 84 szkołach niepublicznych 0 strona 6
Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej Tabela 4. Wyniki uczniów na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 0 28 2 31 41 3 44 53 4 56 66 5 69 75 6 78 84 7 88 91 8 94 97 9 100 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej Tabela 5. Wyniki szkół na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 15 38 2 39 56 3 57 62 4 63 66 5 67 70 6 71 73 7 74 78 8 79 85 9 86 96 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Tabela 6. Liczba uczniów i szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Gmina Średni wynik ogółem w procentach Liczba uczniów z wynikiem Liczba szkół z wynikiem niskim średnim wysokim niskim średnim wysokim Skierbieszów 71 11 27 11 0 1 0 strona 7
Poziom wykonania zadań z języka polskiego Tabela 7. Poziom wykonania zadań przez uczniów w gminie Numer zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. tekstów kultury. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 7. III. Tworzenie wypowiedzi. 8. 9. 10. 11. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. tekstów kultury. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 12. III. Tworzenie wypowiedzi. 13. 14. 15. 16. 17. tekstów kultury. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście [ ]. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście [ ]. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście [ ]. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście [ ]. 3. Interpretacja. Uczeń: 1) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym. 3. Świadomość językowa. Uczeń: 8) [ ] rozpoznaje tryby [ ] czasownika [ ] wyjaśnia ich funkcję w tekście. 1. Mówienie i pisanie. Uczeń: 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat. 5) [ ] uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście [ ]. 2. Analiza. Uczeń: 10) charakteryzuje i ocenia bohaterów. Poziom wykonania zadania 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje [ ]. 80 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje [ ]. 88 2. Świadomość językowa. Uczeń: 3) tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy [ ] dla wyrażenia zamierzonych treści. 2. Analiza. Uczeń: 8) rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne [ ]. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje [ ]. 82 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście [ ]. 3. Świadomość językowa. Uczeń: 3) dostrzega zróżnicowanie słownictwa [ ]; rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone (obce) rozumie ich funkcje w tekście. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 7) rozpoznaje intencje wypowiedzi [ ]. 84 55 73 65 71 69 55 83 65 86 76 96 61 69 strona 8
18. 19. 20. 21. tekstów kultury. tekstów kultury. tekstów kultury. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 22. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Interpretacja. Uczeń: 1) przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury [ ]. 2. Analiza. Uczeń: 4) wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu [ ] składni (powtórzeń) [ ]. 2. Analiza. Uczeń: 1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła [ ]. 3. Świadomość językowa. Uczeń: 3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy [ ] i wskazuje różnice między nimi. 1. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi [ ] pisemne w następujących formach gatunkowych: [ ] rozprawka [ ]; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada. 1. Mówienie i pisanie. Uczeń: 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 3) tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 4) stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie; 5) stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom; 6) wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych [ ]; 10) stosuje poprawne formy odmiany rzeczowników, czasowników (w tym imiesłowów), przymiotników, liczebników i zaimków; stosuje poprawne formy wyrazów w związkach składniowych (zgody i rządu). 2. Świadomość językowa. Uczeń: 5) pisze poprawnie pod względem ortograficznym [ ]. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 6) wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych [ ]. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 6) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych [ ]. 69 78 63 57 81 88 96 39 41 22 strona 9
3. WYNIKI UCZNIÓW Z HISTORII I WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Arkusz standardowy zawierał 25 zadań zamkniętych, w tym 20 zadań z historii i 5 zadań z wiedzy o społeczeństwie. Dominowały zadania wyboru wielokrotnego, w których uczeń wybierał jedną z podanych odpowiedzi. Były także zadania typu prawda-fałsz oraz zadania na dobieranie. Wyniki ogólne uczniów w gminie Tabela 8. Wyniki uczniów parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 49 57 19 94 56 56 powiecie 928 56 6 100 56 56 województwie 19 752 59 6 100 59 63 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 procent uczniów 51-55 56-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 wynik procentowy Wykres 2. Rozkład wyników uczniów w gminie z historii i wiedzy o społeczeństwie Tabela 9. Wyniki uczniów szkół publicznych i szkół niepublicznych parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna szkołach publicznych 49 57 19 94 56 56 szkołach niepublicznych 0 strona 10
Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej Tabela 10. Wyniki uczniów na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 0 22 2 25 31 3 34 41 4 44 50 5 53 63 6 66 75 7 78 84 8 88 94 9 97 100 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej Tabela 11. Wyniki szkół na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 22 34 2 35 46 3 47 51 4 52 55 5 56 59 6 60 63 7 64 68 8 69 78 9 79 94 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Tabela 12. Liczba uczniów i szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Gmina Średni wynik ogółem w procentach Liczba uczniów z wynikiem Liczba szkół z wynikiem niskim średnim wysokim niskim średnim wysokim Skierbieszów 57 12 27 10 0 1 0 strona 11
Poziom wykonania zadań z historii i wiedzy o społeczeństwie Tabela 13. Poziom wykonania zadań przez uczniów w gminie Numer zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej I. Chronologia 7. I. Chronologia 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. III. Tworzenie narracji historycznej. III. Tworzenie narracji historycznej. I. Chronologia Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej 2. Cywilizacje Bliskiego Wschodu. Uczeń: 2) charakteryzuje strukturę społeczeństwa i system wierzeń w Egipcie. 4. Cywilizacja grecka. Uczeń: 2) [ ] porównuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Sparcie i Atenach peryklejskich. 6. Dziedzictwo antyku. Uczeń: 1) charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: [ ] architekturze, sztuce [ ]. 5. Cywilizacja rzymska. Uczeń: 1) umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy [...] w Rzymie republikańskim i cesarstwie. 9. Początki cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa. Uczeń: 1) umiejscawia w czasie i przestrzeni monarchię Karola Wielkiego [ ]. 13. Polska pierwszych Piastów. Uczeń: 4) ocenia dokonania pierwszych Piastów w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury. 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: 3) porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Piastów. 11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje funkcje gospodarcze, polityczne i kulturowe miast w średniowieczu. 17. Humanizm i renesans. Uczeń: 1) wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansu oraz opisuje jej charakterystyczne cechy. 19. Polski szlachcic. Uczeń: 2) opisuje działalność gospodarczą polskiej szlachty [ ]. 21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII w. Uczeń: 3) ocenia [ ] polityczne następstwa wojen w XVII w. 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń: 5) rozpoznaje charakterystyczne cechy kultury baroku [ ]. 23. Europa w XVIII w. Uczeń: 2) charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Rousseau. 26. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej. Uczeń: 4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i charakteryzuje przykłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu. 27. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII w. Uczeń: 2) przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego. 34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. Uczeń: 2) przedstawia przyczyny oraz porównuje przebieg i charakter powstań narodowych. 32. Europa i świat w XIX w. Uczeń: 1) opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych. 31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń: 3) identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania. Poziom wykonania zadania 69 47 55 63 53 71 33 55 51 39 70 31 53 64 51 45 55 37 strona 12
19. I. Chronologia 20. 21. 22. 23. 24. 25. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji. V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. VI. Rozumienie zasad gospodarki rynkowej. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. 31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń: 3) identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania. 36. Europa i świat na przełomie XIX i XX w. Uczeń: 1) przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego [ ]. 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 5) porównuje demokrację bezpośrednią z przedstawicielską [ ]. 8. Naród i mniejszości narodowe. Uczeń: 3) wymienia mniejszości [ ] etniczne [ ] i przedstawia przysługujące im prawa [ ]. 18. Samorząd powiatowy i wojewódzki. Uczeń: 2) porównuje na wybranych przykładach zakres działania samorządu wojewódzkiego z zakresem działania wojewody. 31. Etyka w życiu gospodarczym. Uczeń: 2) podaje przykłady zjawisk z szarej strefy w gospodarce i poddaje je ocenie. 20. Integracja europejska. Uczeń: 4) wyjaśnia, skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane. 41 57 45 78 39 78 80 strona 13
II. CZĘŚĆ MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZA 1. WYNIKI UCZNIÓW Z MATEMATYKI Arkusz standardowy zawierał 23 zadania, w tym 20 zadań zamkniętych i 3 zadania otwarte. Wśród zadań zamkniętych większość stanowiły zadania wyboru wielokrotnego, w których należało wybrać jedną z podanych odpowiedzi, w pięciu zadaniach typu prawda-fałsz ocenić prawdziwość zdań, a w jednym odpowiedzieć na pytanie i wskazać poprawne uzasadnienie. Zadania otwarte wymagały od gimnazjalistów samodzielnego sformułowania rozwiązania. Wyniki ogólne uczniów w gminie Tabela 14. Wyniki uczniów parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 49 35 7 83 31 17 powiecie 928 42 3 100 38 31 województwie 19 752 47 0 100 41 24 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 procent uczniów 51-55 56-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 wynik procentowy Wykres 3. Rozkład wyników uczniów w gminie z matematyki Tabela 15. Wyniki uczniów szkół publicznych i szkół niepublicznych parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna szkołach publicznych 49 35 7 83 31 17 szkołach niepublicznych 0 strona 14
Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej Tabela 16. Wyniki uczniów na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 0 10 2 14 17 3 21 24 4 28 34 5 38 48 6 52 69 7 72 83 8 86 93 9 97 100 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej Tabela 17. Wyniki szkół na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 11 20 2 21 30 3 31 36 4 37 41 5 42 46 6 47 51 7 52 59 8 60 72 9 73 96 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Tabela 18. Liczba uczniów i szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Gmina Średni wynik ogółem w procentach Liczba uczniów z wynikiem Liczba szkół z wynikiem niskim średnim wysokim niskim średnim wysokim Skierbieszów 35 21 25 3 1 0 0 strona 15
Poziom wykonania zadań z matematyki Tabela 19. Poziom wykonania zadań przez uczniów w gminie Numer zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji. II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji. II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji. 8. IV. Użycie i tworzenie strategii. 9. IV. Użycie i tworzenie strategii. 10. IV. Użycie i tworzenie strategii. 11. V. Rozumowanie i argumentacja. 12. 13. 14. II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji. 15. III. Modelowanie matematyczne. 16. V. Rozumowanie i argumentacja. Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej 8. Wykresy funkcji. Uczeń: 4) odczytuje i interpretuje informacje przedstawione za pomocą wykresów funkcji [ ]. 1. Liczby wymierne dodatnie. Uczeń: 7) stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek [ ]. 2. Liczby wymierne (dodatnie i niedodatnie). Uczeń: 3) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne. 1. Liczby wymierne dodatnie. Uczeń: 4) zaokrągla rozwinięcia dziesiętne liczb. 1. Liczby naturalne w dziesiątkowym układzie pozycyjnym. Uczeń: 1) odczytuje i zapisuje liczby naturalne wielocyfrowe. 2. Działania na liczbach naturalnych. Uczeń: 7) rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez [ ] 3 [ ]. 3. Potęgi. Uczeń: 1) oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładnikach naturalnych; 3) porównuje potęgi o różnych wykładnikach naturalnych i takich samych podstawach [ ]. 4. Pierwiastki. Uczeń: 1) oblicza wartości pierwiastków drugiego [ ] stopnia z liczb, które są [ ] kwadratami [ ] liczb wymiernych; 3) mnoży i dzieli pierwiastki drugiego stopnia. 5. Procenty. Uczeń: 4) stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym [ ]. 6. Wyrażenia algebraiczne. Uczeń: 2) oblicza wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych. 1. Liczby wymierne dodatnie. Uczeń: 7) stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek [...]. 9. Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa. Uczeń: 1) interpretuje dane przedstawione za pomocą [ ] diagramów słupkowych [ ]; 5) analizuje proste doświadczenia losowe [ ] i określa prawdopodobieństwa najprostszych zdarzeń w tych doświadczeniach [ ]. 6. Wyrażenia algebraiczne. Uczeń: 7) wyznacza wskazaną wielkość z podanych wzorów, w tym [ ] fizycznych. 6. Wyrażenia algebraiczne. Uczeń: 1) opisuje za pomocą wyrażeń algebraicznych związki między różnymi wielkościami. 8. Kąty. Uczeń: 6) rozpoznaje kąty wierzchołkowe i kąty przyległe oraz korzysta z ich własności. 10. Figury płaskie. Uczeń: 6) oblicza pole koła, pierścienia kołowego, wycinka kołowego; 9) oblicza pola i obwody trójkątów i czworokątów. 10. Figury płaskie. Uczeń: 8) korzysta z własności kątów i przekątnych w prostokątach [ ]. Poziom wykonania zadania 55 41 33 35 45 63 33 12 33 41 20 45 73 22 41 45 strona 16
17. III. Modelowanie matematyczne. 18. III. Modelowanie matematyczne. 19. IV. Użycie i tworzenie strategii. 20. III. Modelowanie matematyczne. 21. V. Rozumowanie i argumentacja. 22. III. Modelowanie matematyczne. 23. IV. Użycie i tworzenie strategii. 9. Wielokąty, koła, okręgi. Uczeń: 3) stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta. 10. Figury płaskie. Uczeń: 3) korzysta z faktu, że styczna do okręgu jest prostopadła do promienia poprowadzonego do punktu styczności; 4) rozpoznaje kąty środkowe. 10. Figury płaskie. Uczeń: 9) oblicza pola i obwody [ ] czworokątów. 4. Pierwiastki. Uczeń: 3) mnoży i dzieli pierwiastki drugiego stopnia. 11. Bryły. Uczeń: 2) oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa prostego [ ] (także w zadaniach osadzonych w kontekście praktycznym). 14. Zadania tekstowe. Uczeń: 5) do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu [ ] geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody. 9. Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa. Uczeń: 4) wyznacza średnią arytmetyczną [ ] zestawu danych. 1. Liczby wymierne dodatnie. Uczeń: 7) stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek [ ]. 7. Równania. Uczeń: 7) za pomocą równań lub układów równań opisuje i rozwiązuje zadania osadzone w kontekście praktycznym. 10. Figury płaskie. Uczeń: 7) stosuje twierdzenie Pitagorasa; 9) oblicza pola [ ] trójkątów i czworokątów. 11. Bryły. Uczeń: 2) oblicza [ ] objętość [ ] graniastosłupa [ ]. 43 22 49 33 8 40 21 strona 17
2. WYNIKI UCZNIÓW Z PRZEDMIOTÓW PRZYRODNICZYCH Arkusz standardowy zawierał 25 zadań zamkniętych i sprawdzał wiadomości i umiejętności z zakresu czterech przedmiotów: biologii, chemii, fizyki i geografii. Każdy z przedmiotów reprezentowany był przez zadania różnego typu: wyboru wielokrotnego, prawda-fałsz, na dobieranie. Wyniki ogólne uczniów w gminie Tabela 20. Wyniki uczniów parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 49 51 21 86 50 50 powiecie 928 50 7 96 50 54 województwie 19 755 53 4 100 50 54 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 procent uczniów 51-55 56-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 wynik procentowy Wykres 4. Rozkład wyników uczniów w gminie z przedmiotów przyrodniczych Tabela 21. Wyniki uczniów szkół publicznych i szkół niepublicznych parametry statystyczne Liczba uczniów w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna szkołach publicznych 49 51 21 86 50 50 szkołach niepublicznych 0 strona 18
Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej Tabela 22. Wyniki uczniów na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 0 21 2 25 29 3 32 36 4 39 43 5 46 54 6 57 64 7 68 75 8 79 86 9 89 100 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej Tabela 23. Wyniki szkół na skali staninowej Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 21 32 2 33 41 3 42 45 4 46 48 5 49 52 6 53 55 7 56 60 8 61 71 9 72 94 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Tabela 24. Liczba uczniów i szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Gmina Średni wynik ogółem w procentach Liczba uczniów z wynikiem Liczba szkół z wynikiem niskim średnim wysokim niskim średnim wysokim Skierbieszów 51 13 24 12 0 1 0 strona 19
Poziom wykonania zadań z przedmiotów przyrodniczych Tabela 25. Poziom wykonania zadań przez uczniów w gminie Numer zadania Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej 1. IV. Rozumowanie i argumentacja. 2. IV. Rozumowanie i argumentacja. 3. IV. Rozumowanie i argumentacja. 4. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. 5. IV. Rozumowanie i argumentacja. 6. 7. 8. 9. 10. 11. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. III. Opanowanie czynności praktycznych. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej I. Związki chemiczne budujące organizmy oraz pozyskiwanie i wykorzystanie energii. Uczeń: 4) przedstawia fotosyntezę [ ] oraz określa warunki [ ] przebiegu. VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. 1. Tkanki, narządy, układy narządów. Uczeń: 2) podaje funkcje tkanki nabłonkowej [ ] oraz przedstawia podstawowe cechy budowy warunkujące pełnienie tych funkcji. IV. Ekologia. Uczeń: 9) opisuje zależności pokarmowe (łańcuchy i sieci pokarmowe) w ekosystemie, rozróżnia producentów, konsumentów i destruentów oraz przedstawia ich rolę [ ]. VIII. Genetyka. Uczeń: 3) przedstawia sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej (kolejność nukleotydów w DNA, kod genetyczny) [ ]. VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. 6. Układ odpornościowy. Uczeń: 3) porównuje działanie surowicy i szczepionki [ ]. IX. Ewolucja życia. Uczeń: 1) wyjaśnia pojęcie ewolucji organizmów i przedstawia źródła wiedzy o jej przebiegu; 2) wyjaśnia na odpowiednich przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny [ ]. 2. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 1) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową [ ]); 2) opisuje [ ] skład atomu ([ ] protony [ ] elektrony), definiuje elektrony walencyjne; 12) [ ] odczytuje z układu okresowego wartościowość maksymalną dla pierwiastków grup: 1. [ ]. 5. Woda i roztwory wodne. Uczeń: 5) odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze. 6. Kwasy i zasady. Uczeń: 3) planuje [ ] doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek, kwas [ ] tlenowy (np. [ ] Ca(OH) 2 [ ]); 7) wymienia rodzaje odczynu roztworu i przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnego. 7. Sole. Uczeń: 5) [ ] pisze odpowiednie równania reakcji w sposób cząsteczkowy [ ]; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej. 6. Kwasy i zasady. Uczeń: 4) opisuje właściwości [ ] kwasów. Poziom wykonania zadania 8. Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń: 2) definiuje pojęcia: węglowodory nasycone i nienasycone. 59 73 55 60 29 49 76 63 41 40 33 strona 20
Numer zadania 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. III. Opanowanie czynności praktycznych. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych). III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów [...]. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. III. Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej 8. Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń: 8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych. 9. Pochodne węglowodorów. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Uczeń: 13) bada zachowanie się białka pod wpływem [ ] stężonego etanolu, kwasów [ ]; 17) [ ] wykrywa obecność skrobi w różnych produktach spożywczych. 1. Ruch prostoliniowy i siły. Uczeń: 2) odczytuje prędkość [ ] z wykresów zależności drogi [ ] od czasu [ ]. 8. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 8) [ ] odczytuje dane z wykresu. 9. Wymagania doświadczalne. Uczeń: 2) wyznacza prędkość przemieszczania się [ ] za pośrednictwem pomiaru odległości i czasu. 2. Energia. Uczeń: 8) wyjaśnia przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego [ ]; 11) opisuje ruch cieczy [ ] w zjawisku konwekcji. 3. Właściwości materii. Uczeń: 3) posługuje się pojęciem gęstości; 4) stosuje do obliczeń związek między masą, gęstością i objętością ciał stałych [ ]. 8. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 4) przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki [ ] kilo ) [ ]. 3. Właściwości materii. Uczeń: 4) stosuje do obliczeń związek między masą, gęstością i objętością ciał stałych [ ]; 9) wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa. Poziom wykonania zadania 4. Elektryczność. Uczeń: 6) opisuje przepływ prądu w przewodnikach jako ruch elektronów swobodnych. 53 5. Magnetyzm. Uczeń: 1) nazywa bieguny magnetyczne magnesów trwałych i opisuje charakter oddziaływania między nimi. 1. Ruch prostoliniowy i siły. Uczeń: 9) posługuje się pojęciem siły ciężkości. 6. Ruch drgający i fale. Uczeń: 1) opisuje ruch wahadła matematycznego [ ]. 8. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 2) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia. 1. Mapa - umiejętność czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń: 7) lokalizuje na mapach [ ] kontynenty [ ]. 2. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. Uczeń: 2) posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: [ ] czas słoneczny [ ]; 3) podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi; przedstawia [ ] zmiany w oświetleniu Ziemi [ ]. 24 51 39 20 59 55 43 49 39 strona 21
Numer zadania 22. 23. 24. 25. Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej 3. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń: 4) [ ] wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności [ ] na Ziemi. 3. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń: 6) posługuje się ze zrozumieniem pojęciem wietrzenia [ ]. 5. Ludność Polski. Uczeń: 2) odczytuje z różnych źródeł informacji (m.in. rocznika statystycznego [ ]) dane dotyczące: liczby ludności Polski [ ]; 3) charakteryzuje [ ] zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce [ ]. 7. Regiony geograficzne Polski. Uczeń: 3) opisuje [ ] najważniejsze cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi. Poziom wykonania zadania 63 57 76 69 strona 22
III. CZĘŚĆ JĘZYKI NOWOŻYTNE OBCE 1. OPIS ARKUSZA STANDARDOWEGO Część z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym Arkusz standardowy zawierał 40 zadań zamkniętych różnego typu (wyboru wielokrotnego, prawda fałsz oraz zadań na dobieranie) ujętych w jedenaście wiązek. Zadania sprawdzały rozumienie ze słuchu, rozumienie tekstów pisanych, znajomość funkcji językowych oraz znajomość środków językowych. Część z języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym Arkusz standardowy zawierał 20 zadań zamkniętych różnego typu (wyboru wielokrotnego oraz zadań na dobieranie) ujętych w pięć wiązek. Zadania zamknięte sprawdzały rozumienie ze słuchu oraz rozumienie tekstów pisanych. Arkusz zawierał również 10 zadań otwartych z luką, sprawdzających umiejętność stosowania środków językowych oraz jedno zadanie otwarte krótkiej odpowiedzi, w którym uczeń musiał napisać e mail. 2. DANE DOTYCZĄCE POPULACJI UCZNIÓW W GMINIE Tabela 26. Uczniowie rozwiązujący zadania w arkuszu standardowym POZIOM PODSTAWOWY Liczba uczniów piszących JĘZYK ANGIELSKI w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 20 67 33 98 64 98 powiecie 755 60 15 100 58 38 województwie 16 513 66 5 100 68 100 Tabela 27. Uczniowie rozwiązujący zadania w arkuszu standardowym POZIOM ROZSZERZONY Liczba uczniów piszących JĘZYK ANGIELSKI w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 20 49 13 93 45 40 powiecie 752 39 0 100 33 15 województwie 16 424 47 0 100 43 10 Tabela 28. Uczniowie rozwiązujący zadania w arkuszu standardowym POZIOM PODSTAWOWY Liczba uczniów piszących JĘZYK NIEMIECKI w: Średnia Minimum Maksimum Mediana Modalna gminie 29 37 20 68 38 38 powiecie 101 46 13 100 43 38 województwie 1 380 52 10 100 50 40 strona 23
Ogólnopolskie wyniki uczniów na skali staninowej Tabela 29. Wyniki uczniów na skali staninowej JĘZYK ANGIELSKI, POZIOM PODSTAWOWY Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 0 23 2 25 30 3 33 38 4 40 55 5 58 80 6 83 93 7 95 98 8 i 9 100 Ogólnopolskie wyniki szkół na skali staninowej Tabela 30. Wyniki szkół na skali staninowej JĘZYK ANGIELSKI, POZIOM PODSTAWOWY Wyniki niskie Wyniki średnie Wyniki wysokie Stanin Przedział wyników (w%) 1 24 37 2 38 47 3 48 54 4 55 60 5 61 67 6 68 74 7 75 83 8 84 94 9 95 100 Średnie wyniki uczniów w gminie oraz liczby szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim z JĘZYKA ANGIELSKIEGO, POZIOM PODSTAWOWY Tabela 31. Liczba uczniów i szkół z wynikiem niskim, średnim i wysokim Gmina Średni wynik ogółem w procentach Liczba uczniów z wynikiem Liczba szkół z wynikiem niskim średnim wysokim niskim średnim wysokim Skierbieszów 67 22 24 3 0 1 0 strona 24
INFORMACJE DODATKOWE Komentarz do zadań oraz dodatkowe dane statystyczne znajdują się na stronie OKE w Krakowie: http://oke.krakow.pl/ w zakładce Wyniki egzaminów. Zapraszamy do korzystania z Portalu telewizyjnego OKE w Krakowie oraz filmów o egzaminach na kanale YouTube. strona 25
SŁOWNICZEK POJĘĆ STATYSTYCZNYCH Średnia najczęściej, mówiąc średnia, myślimy o średniej arytmetycznej. Jest to suma poszczególnych elementów zbioru, podzielonych przez ich liczbę. Średnią arytmetyczną n liczb a 1, a 2,..., a n nazywamy liczbę:. Średnia arytmetyczna jest jedną z miar tendencji centralnych. Oznacza to, że wskazuje nam położenie wartości przeciętnych (centralnych) w zbiorze. Jest jednak miarą wrażliwą na elementy skrajne (zwane przypadkami odstającymi), które mogą mocno wpływać na jej wynik. Średnia arytmetyczna najlepiej odwzorowuje rzeczywistość w przypadku rozkładu normalnego wyników. Gdy rozkład nie jest normalny, średni wynik może nie być najlepszą miarą tendencji centralnej należy wtedy odnieść się do wartości środkowej zbioru (mediany) lub najczęściej występującego przypadku/wyniku (dominanty lub modalnej). Mediana jest to wynik środkowy zbioru uporządkowanego rosnąco bądź malejąco. W przypadku gdy w zbiorze liczba elementów jest parzysta, mediana jest średnią arytmetyczną dwóch środkowych elementów, może ona przyjmować wartość, która nie występuje w zbiorze. Mediana jest miarą tendencji centralnej odporną na przypadki odstające. Dzieli zbiór na dwie równe części. Można ją stosować niezależnie od kształtu rozkładu wyników. Dominanta (modalna) najczęściej występujący wynik w zbiorze. Miara tendencji centralnej, jest odporna na przypadki odstające. Jednak jej stosowanie może być utrudnione, gdy w zbiorze znajduje się kilka wyników o podobnej częstości. Można ją stosować niezależnie od kształtu rozkładu. Rozkład normalny wyników jeśli wyniki przyjmują charakterystyczny kształt rozkładu przypominający dzwon lub odwróconą literę U, możemy powiedzieć, że zbliżają się swoim kształtem do rozkładu normalnego (zwanego także krzywą Gaussa). Przykładem rozkładu otrzymanego empirycznie zbliżonego do rozkładu normalnego jest rozkład wyników sprawdzianu w 2009 roku. W idealnym rozkładzie normalnym średnia arytmetyczna, modalna i mediana są sobie równe. Rozkład ten jest symetryczny względem prostej przechodzącej przez średnią arytmetyczną. Oprócz tego, znając wartość odchylenia standardowego, możemy określić, jaki procent wyników znajduje się w odległości 1, 2 oraz 3 odchyleń standardowych od średniej arytmetycznej. W odległości jednego odchylenia standardowego od średniej (w obie strony) leży 68% wyników, w odległości dwóch odchyleń standardowych leży 95,5%, a w odległości trzech 99,7%. Jest to tak zwana reguła trzech sigm. strona 26
Rozkład wyników zbliżający się do normalnego pozwala nam z dużą pewnością używać średniej arytmetycznej jako miary tendencji centralnej. Jest także jednym z warunków używania zaawansowanych narzędzi statystycznych. Skala staninowa (od ang. standard nine), standardowa dziewiątka dziewięciostopniowa znormalizowana skala wyników. Kolejne stopnie tej skali zawierają odpowiednio 4%, 7%, 12%, 17%, 20%, 17%, 12%, 7%, 4% wyników uporządkowanych rosnąco. Skala pozwala pozycjonować wynik ucznia (szkoły) i porównywać go z wynikami innych uczniów (szkół). Kolejne stopnie skali przyjęto nazywać: najniższy, bardzo niski, niski, niżej średni, średni, wyżej średni, wysoki, bardzo wysoki, najwyższy. Dla przykładu: wynik szkoły w staninie 8. (bardzo wysokim) oznacza, że 4% szkół uzyskało wynik wyższy, 7% porównywalny, a 89% wynik niższy niż dana szkoła. strona 27