Partycypacja obywatelska w obszarze usługa publicznych Ewa Stokłuska PBIS Stocznia Zarządzanie efektywnością usług w urzędach jednostek samorządu terytorialnego Kraków, 28.05.2013r.
Zmiany w modelu rządzenia administracja publiczna (quasi-monopol)-> newpublic management (kontraktowanie, komeracjalizacja) -> newpublic services (partnerstwo) świadczeniobiorca -> konsument -> obywatel vote-głosowanie (demokracja incydentalna) -> voice głos/zdanie (bieżące formułowanie preferencji/personalizacja)
Partycypacja obywatelska partycypacja, czyli uczestnictwo To sposób na aktywne zabieranie głosu i branie udziału w decyzjach i działaniach, które nas dotyczą. obywatelska, czyli dotycząca nas jako obywateli To taki rodzaj partycypacji, który opiera się na komunikacji z władzą. Skupia się na wzajemnym wspieraniu władzy oraz obywateli we wspólnym podejmowaniu decyzji.
Po co to wszystko? ograniczoność zasobów > konieczność formułowania priorytetów poprawa jakości usług publicznych kontrola/monitoring/ewaluacja usług nowe pomysły/rozwiązania optymalizacja personalizacja korzyści polityczne uprawomocnienie
Sytuacje partycypacyjne w obszarze usług publicznych diagnozowanie potrzeb/identyfikacja problemów generowanie pomysłów/rozwiązań recenzowanie obecnie świadczonych usług projektowanie nowych usług współświadczenie(tzw. koprodukcja)
Dylematy oraz możliwe problemy i nieporozumienia potrzeby a życzenia jakość a satysfakcja usługobiorców czy klient zawsze ma rację? rozwój lokalny a suma preferencji indywidualnych indywidualizacja vs. standaryzacja możliwe przechwycenia przez grupy interesów / roszczeń użytkownicy i nieużytkownicy
Niektóre narzędzia przydatne w recenzowaniu usług indeksy/wskaźniki bazujące na danych administracyjnych, spisowych wykorzystanie statystyki małych obszarów (np. LHDI) badania globalne -pomiar wpływu : pomiar krajowy (np. Diagnoza Społeczna w Polsce, Citizneship Survey Wielka Brytania) + badania typu Państwo widziane od dołu (np. Holandia) badania lokalne (np. warszawskie dzielnicowe badanie jakości życia, regularny Barometr) badanie użytkowników badania panelowe (np. Gdyński dialog z seniorami) skrzynki z pomysłami mysteryshopping (kontrola) etnografia (spacery badawcze, obserwacje)
Usługi publiczne, ale które? Edukacja -model zarządzania szkołą/przedszkolem, np. prawdziwy udział i współodpowiedzialność rodziców, samorząd szkolny - rozkład sieci instytucji edukacyjnych -tworzenie elementów programu edukacyjnego/wychowawczego - recenzowanie jakości świadczonych usług edukacyjnych - sposób organizacji żywienia dzieci w szkole/przedszkolu Zdrowie -partycypacyjny model zarządzania szpitalem np. rady pacjentów przy szpitalach lub dobrze działające rady społeczne szpitali - konsultowanie rozkładu sieci instytucji - recenzowanie jakości świadczonych usług zdrowotnych Transport - sieć autobusów/tramwajów/przystanków - sposób organizacji transportu dla osób o specjalnych potrzebach - sposób organizacji dowozu dzieci do szkół - kwestie rowerowe(rozkład ścieżek, standard wykonania, rozkład stacji rowerów miejskich/stojaków) Kultura - program/oferta domów kultury - oferta kulturalna dla mieszkańców wspierana finansowo przez samorząd
Usługi publiczne, ale które? c.d. Bezpieczeństwo - rozmieszczenie oświetlenia ulicznego - recenzowanie przez obywateli działań policji/straży miejskiej - przestrzeń komisariatów i komend Usługi komunalne - sposób organizacji gospodarki odpadami i ściekami (standard, sposób ustalania ceny) - inwestycje (wysypiska, oczyszczalnie) Usługi opiekuńcze - standard świadczonych/kontraktowanych usług - sposób zarządzania instytucjami opiekuńczymi (głos podopiecznych) - projektowanie przedmiotów/sprzętu Obsługa obywatela w urzędzie - recenzowanie sposobu obsługi - projektowanie procesu ( ścieżki obywatela w urzędzie)
Przykłady działań W Polsce m.in.: tworzenie strategii edukacyjnych w gminach wiejskich program Fundacji Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego ustalanie kryteriów Karty jakości usług opiekuńczych MOPS w Gdyni budżet partycypacyjny w Domu Kultury Śródmieście w Warszawie
Konsultacje systemu transportu w Toronto (Kanada) www.feelingcongested.ca Cele procesu: Rewizja i dopracowanie istniejących polityk w obszarze transportu w Planie Rozwoju Miasta Toronto Doprecyzowanie, w oparciu o jakie kryteria powinny być podejmowane decyzje o rozwoju infrastruktury transportu Wyznaczenie priorytetów dla rozwoju transportu miejskiego Dostarczenie opinii dla rządowej agencji transportowej nt. preferowanych mechanizmów finansowania inwestycji transportowych Zapewnienie większej jasności kierunku rozwoju infrastruktury transportowej
Etapy konsultacji Kryteria planowania transportu Mechanizmy finansowania Kompozycja budżetu Priorytetowe projekty Usprawnienie polityk ds. transportu Połączenie narzędzi finansowania i priorytetowych projektów Metody: - otwarte spotkania, prezentacje - panele eksperckie - wywiady z interesariuszami - spotkania robocze z interesariuszami - Przewodniki po Dyskusji - interaktywne zaangażowanie on-line - kampania społeczna
Narzędzia online także do dyskusji o kwestiach budżetowych
Włączanie obywateli w kształtowanie usług w ochronie zdrowia Wielka Brytania Lokalne Sieci Włączania Obywateli (LocalInvolvementNetworks, LINks), a od 2013r. grupy LocalHealthwatchw każdej jednostce samorządu terytorialnego (ponad 150) - prowadzone przez lokalne władze w partnerstwie z organizacjami społecznymi i wolontariuszami Działania: informowanie obywateli o dostępnych usługach opieki zdrowotnej zbieranie opinii klientów usług szukanie/zbieranie/konsultowanie pomysłów na zmiany przekazywanie opinii obywateli świadczeniodawcom prowadzenie procesów konsultacyjnych dot. projektowania nowych oraz recenzowanie istniejących usług mogą żądać informacji od pełnomocnika ds. opieki zdrowotnej i socjalnej o świadczonych usługach
Dziękuję za uwagę. Kontakt: estokluska@stocznia.org.pl www.partycypacjaobywatelska.pl