Bobik zalecenia agrotechniczne Łosiów 2015
Bobik zalecenia agrotechniczne Bobik zalecenia agrotechniczne Wymagania klimatyczno-glebowe Bobik ma małe wymagania termiczne, ale duże wymagania wodne. Kiełkowanie nasion następuje już w temperaturze 3-4 C. Rośliny wytrzymują przymrozki do -8 C. Wiosenne chłody przyhamowują wzrost części nadziemnej, jednak w tym czasie silnie rozrasta się system korzeniowy. Dzięki temu bobik lepiej znosi susze i jest mniej narażony na wyleganie. Najlepiej udaje się na glebach zwięzłych o ph zbliżonym do obojętnego. Na stanowiskach kwaśnych nie zaleca się uprawy tego gatunku. Brak opadów w okresie kwitnienia i zawiązywania strąków powoduje zrzucanie zawiązków pąków kwiatowych i kwiatów. Z kolei nadmiar opadów wydłuża wegetację roślin, opóźnia dojrzewanie oraz zwiększa prawdopodobieństwo porażenia roślin patogenami grzybowymi. Przedplon Bobik powinno się uprawiać w stanowisku po zbożach w 3-4 roku po oborniku. Nie należy go uprawiać po sobie lub po innych bobowatych. Istnieje wówczas większe ryzyko wystąpienia zgorzeli korzeniowej, nicieni lub allelopatii ujemnej (negatywny wpływ jednego gatunku roślin na drugi). W zmianowaniu bobik najlepiej stosować jako przerywnik zbożowy, poprawia bowiem strukturę i właściwości fitosanitarne gleby. Uprawa roli Po zbiorze przedplonu wykonuje się zespół uprawek pożniwnych, ze szczególnym uwzględnieniem niszczenia chwastów. Wiosenna uprawa roli powinna umożliwić głęboki siew i zabezpieczyć glebę przed nadmierną utratą wody. Odmiany Odmiana Dostępność nasion Uwagi Albus HR Strzelce odmiana jara, niesamokończąca, niska zawartość tanin Amulet HR Strzelce odmiana jara, niesamokończąca, niska zawartość tanin Ashleigh Danko HR odmiana jara, niesamokończąca, wpisana KR i CCA bez badań WGO przeprowadzonych w Polsce Bobas Danko HR odmiana jara, niesamokończąca, Granit HR Strzelce odmiana jara, samokończąca, Kasztelan HR Strzelce odmiana jara, niesamokończąca, niska zawartość tanin Oena Danko HR odmiana jara, niesamokończąca, wpisana KR i CCA bez badań WGO przeprowadzonych w Polsce Olga HR Strzelce odmiana jara, niesamokończąca, niska zawartość tanin Sonet IHAR PIB odmiana jara, niesamokończąca, Szczegóły dotyczące odmian dostępne na stronie www.coboru.pl Nawożenie Rośliny bobiku podobnie jak inne rośliny bobowate współżyją z bakteriami brodawkowymi Rhizobium leguminosarum. Do czasu pąkowania kiedy to następuje najintensyw- 2
Bobik zalecenia agrotechniczne niejsza asymilacja azotu przez bakterie brodawkowe azot pobierany jest z nasion, a następnie z gleby, dlatego przedsiewnie powinno się zastosować od 30 do 60 kg N/ha. Nawożenie fosforem i potasem powinno uwzględniać zasobność gleby w te składniki oraz wielkość zakładanego plonu. Na glebach o średniej zasobności wystarczy nawożenie tymi składnikami w ilości 60-80 kg/ha P 2 O 5 i 80-120 kg/ha K 2 O. Termin siewu Gatunek ten należy wysiać możliwie najwcześniej, jeśli tylko pozwoli na to stan gleby. Nasiona bobiku pobierają wodę w ilości 150% swojej masy i tylko wczesny siew pozwala wykorzystać wodę z wiosennych roztopów śniegu. Siew W uprawie bobiku bardzo ważny jest także głęboki siew. Nasiona powinno się umieszczać na głębokości 8-10 cm. Rośliny z głębokich siewów wytwarzają krótsze łodygi, obficiej kwitną, zawiązują więcej strąków i wcześniej dojrzewają. Obsada roślin dla odmian tradycyjnych powinna wynosić 45-50 szt./m 2, a dla odmian samokończących 55-60 szt./ m 2. Optymalna rozstawa rzędów powinna wynosić 20-25 cm. Jednak z badań przeprowadzony przez HR Strzelce wynika, że lepsze efekty można uzyskać stosując rozstawę rzędów 25 cm i odległość nasion w rzędzie co 10 cm dla odmian tradycyjnych, a dla odmian samokończących 8 cm. Takie rozmieszczenie roślin wpływa na lepsze wykorzystanie światła i przewiewność łanu, a tym samym ma bezpośredni wpływ na zawiązywanie strąków oraz produktywność pojedynczych roślin. Ochrona Zachwaszczenie: Jednym z największych zagrożeń w uprawie bobiku są chwasty. Szczególnie groźna jest komosa biała i samosiewy rzepaku. Walkę z tymi chwastami należy rozpocząć zaraz po siewie i często lustrować plantację dokładnie sprawdzając kiedy wschodzą chwasty i w jakiej fazie rozwoju jest bobik. Gatunki tych chwastów można zwalczać chemicznie tylko w fazie ich liścieni (do pierwszej pary liści właściwych). Herbicydy zarejestrowane do odchwaszczanie bobiku Herbicyd Substancja aktywna Dawki (l/ha) Golden Pendimet 330 EC pendimetalina 4 Aflex Super 450 SL Nuflon 450 SC Afalon Dyspersyjny 450 SC + Command 480 EC Afalon Dyspersyjny 450 SC + Golden Clomazon 480 EC Afalon Dyspersyjny 450 SC + Kilof 480 EC Afalon Dyspersyjny 450 SC + Szpada 480 EC linuron 1,5-2 linuron + chlomazon 1 + 0,2 Zwalczane chwasty prosowate i dwuliścienne 3 dni po siewie dwuliścienne, stosować po zasiewie nie później niż 5 dni przed spodziewanymi wschodami bobiku 3
Bobik zalecenia agrotechniczne Butoxone M 400 SL MCPB 3 Agil 100 EC Aria 100 EC Fusilade Forte 150 EC Agil 100 EC Aria 100 EC Fusilade Forte 150 EC propachizafop propachizafop fluazyfop-pbutylowy fluazyfop-pbutylowy dwuliścienne, w fazie 2-3 liści bobiku 0,6 0,8 jednoroczne jednoliścienne, stosować w fazie 2-4 liści 0,5-1 właściwych 1,25 1,5 2 2,5 perz właściwy w fazie 4-6 liści, max do 10 liści stosować po wykształceniu roślin bobiku co najmniej 2 liści właściwych Choroby: Spośród chorób grzybowych największe znaczenie ma askochytoza bobiku, która poraża liście, łodygi, strąki i nasiona oraz czekoladowa plamistość, dalej zgorzele, mniejsze rdza bobiku. Obecnie w Zaleceniach Ochrony Roślin nie ma preparatów do zwalczania najgroźniejszych chorób. Jedynym środkiem zarejestrowanym w bobiku jest Rovral Aquaflo 500 SC (iprodion), którym w dawce 1,5 l/ha można zwalczać zgniliznę twardzikową oraz szarą pleśń. Preparat ten stosuje się w fazie kwitnienia bobiku. W starszych zaleceniach ochrony roślin do ograniczania askochytozy i czekoladowej plamistości zalecano m.in. preparat Gwarant 500 SC (chlorotalonil - w dawce 2,0 l/ha). Szkodniki: W uprawie bobiku największe szkody wyrządzają oprzędziki. W przypadku ich masowego wystąpienia uszkodzenia roślin są bardzo duże, a wylęgłe larwy żerują także na brodawkach korzeniowych. Próg szkodliwości dla oprzędzików wynosi 10% roślin z uszkodzonymi liśćmi w okresie od wschodów do stadium 2-3 liści. Bardzo szkodliwe są również mszyce, które żerując uszkadzają liście i strąki, a także są wektorami chorób wirusowych. Dla nasion bobiku bardzo groźny jest strąkowiec bobowy z powodu ryzyka obniżenia plonu i niebezpieczeństwa dyskwalifikacji nasiennej. Szkodnik ten jest bardzo trudny do zwalczenia. Aby zapewnić plantacji bobiku skuteczną ochronę przed tym szkodnikiem należy zwalczać dorosłe owady trzykrotnie: gdy przekwitają pierwsze kwiaty, w okresie tworzenia strąków na okółku i trzeci raz 7-10 dni po drugim zabiegu. Preparaty zarejestrowane do zwalczania szkodników występujących w uprawie bobiku Insektycydy Substancja aktywna Dawki (l/ha, kg) Zwalczane szkodniki Kirkuk B 050 CS IP mszyca trzmielinowoburakowa, Kirkuk C 050 CS IP lambda-cyhalotryna 0,1 0,15 oprzędzik Wojownik 050 CS IP pręgowany i wielożerny, strąkowiec bobowy Bulldock 025 EC IP beta-cyflutryna 0,25 0,3 Wartość nawozowa bobiku W stanowisku po bobiku na 1 ha pozostaje 4-5 ton resztek pożniwnych zawierających około 70 kg N, 20 kg P 2 O 5 i 40 kg K 2 O. Gatunek ten jest bardzo wartościowym przedplonem dla roślin zbożowych, zwłaszcza dla pszenicy ozimej. Rośliny bobiku mają dobrze rozwinięty system korzeniowy, który drenuje glebę poprawiając jej właściwości fi- 4
Bobik zalecenia agrotechniczne zyczne i chemiczne. Bobik posiada zdolność do pobierania składników pokarmowych z trudno dostępnych związków oraz z głębszych warstw, przez co uruchamia nieprzyswajalny dla zbóż fosfor i potas. Zbiór Dobrze prowadzona plantacja bobiku bardzo często nie wymaga desykacji. Bobik kosi się gdy wszystkie strąki są czarne, a nasiona suche (14-16% wilgotności). Nasiona zbyt suche pękają w czasie omłotu. Wczesne odmiany bobiku nadają się do zbioru zaraz po żniwach zbożowych. W lata wilgotne zbiór opóźnia się, a nasiona wymagają dosuszenia. Spośród roślin strączkowych bobik wyróżnia się najwyższym potencjałem plonotwórczym. Przeciętne plony nasion w warunkach produkcyjnych wynoszą 3 t/ha, a w warunkach korzystnych 4-5 t/ha. Nasiona bobiku zawierają 28-30% białka ogólnego o wysokiej wartości biologicznej. Bobik 5
Bobik zalecenia agrotechniczne Egzemplarz bezpłatny Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego 49-330 Łosiów, ul. Główna 1 tel. 77 412 53 27, 77 412 52 97 - fax 77 412 53 68 www.oodr.pl