KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIE PROBLEMU

KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIE PROBLEMU WARTOŚCIOWANIA NIERUCHOMOŚCI LEŚNYCH KONCEPCJA PROJEKTU ROZWOJOWEGO PGL LP Dr inż. Konrad Tomaszewski Zimowa Szkoła Leśna, 14-16 marca 2017 r.

Plan prezentacji 1. Geneza problemu 2. Cele projektu PROJEKT rozwojowy LP WNL 3. Oczekiwane rezultaty realizacji projektu 4. Etapy realizacji projektu 5. Metodyka wartościowania nieruchomości leśnych 6. Prace rozwojowo-wdrożeniowe 7. Uczestnicy projektu Wartościowanie Nieruchomości Leśnych 2

Przesłanki i okoliczności uruchomienia projektu 1. Charakter formalno-prawny ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. 1991 nr 101 poz. 444, ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (Dz.U. 1994 nr 134 poz. 692) 2. Charakter naukowy opracowanie kompleksowej metodyki wartościowania nieruchomości leśnych wraz z ich częściami składowymi i funkcjonalnymi będącymi lub mającymi wejść w skład mienia zarządzanego przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe 3. Charakter praktyczny wdrożenie procedury ustalania wartości nieruchomości leśnych za pomocą aplikacji (algorytmy i oprogramowanie) w ramach zintegrowanego Systemu Informatycznego Lasów Państwowych 3

Cele Projektu WNL 1. Opracowanie procedury ustalania wartości lasów i innych nieruchomości leśnych, wchodzących lub mających wejść w skład PGL LP 2. Wdrożenie procedury ustalania wartości nieruchomości leśnych poprzez doprowadzenie do zainstalowania w ramach SILP-u aplikacji WARTOŚĆ LASU 3. Upowszechnienie dorobku z realizacji projektu w celu stworzenia możliwości wykorzystywania opracowanych materiałów przez najszersze kręgi interesariuszy dokumentacja ontologiczna dokumentacja analityczna dokumentacja techniczna wdrożenie SILP 4

Oczekiwane rezultaty realizacji projektu 1. Ewidencja majątku Skarbu Państwa ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach oraz rozporządzenie RM z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w PGL LP 2. Standard rzeczoznawczy wyceny nieruchomości leśnych 3. Zmiana właściciela lasu lub formy użytkowania gruntów leśnych 4. Ocena efektywności przedsięwzięć gospodarczych w leśnictwie 5. Wkład gospodarki leśnej w tworzeniu Produktu Krajowego Brutto 6. Szacowanie wartości strat z tytułu szkód leśnych 7. Wartość korzyści w wyniku działalności Lasów Państwowych 5

Wartość nieruchomości leśnej WARTOŚĆ ZUPEŁNA NIERUCHOMOŚCI LEŚNEJ LUB JEJ FUNKCJONALNEJ CZĘŚCI REALIZACJA PRAW DO DOCHODU FINANSOWEGO ORAZ UZYSKIWANIA INNYCH KORZYŚCI WYTWARZANIE NIERZECZOWYCH PRODUKTÓW DZIAŁALNOŚCI LEŚNEJ NABYWANYCH NA WARUNKACH NIEKOMERCYJNYCH obowiązek udziału w wytwarzaniu nierzeczowych produktów wyjściowych działalności leśnej korzyści finansowe lub osobiste (udział beneficjentów, niebędących Skarbem Państwa) wartość cząstkowa nieruchomości leśnej jako dobra wykorzystywanego do wytwarzania nierzeczowych produktów gospodarki leśnej (każda oddzielnie) Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 1997 Nr 115 poz. 741, ze zm.) Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 1995 Nr 16 poz. 78, ze zm.) 6

Schemat realizacji projektu WNL KLASYFIKACJA NIERUCHOMOSCI lasy sensu stricto inne nieruchomości IDENTYFIKACJA POTRZEB badania i prace rozwojowe ALGORYTMY Leśna Stopa Proc. inne METODY grunt leśny drzewostan inne DODATKOWE tzw. pozaprodukcyjne funkcje l. gospodarka łowiecka WNL SPODZIEWANE EFEKTY kampania informacyjno-promocyjna APLIKACJA WARTOŚĆ LASU MODELE istniejące braki SILP baza danych 7

Etapy realizacji projektu WNL I Etap 1. Prac przygotowawcze analiza dorobku w kontekście projektu WNL 2. Badania naukowe i prace rozwojowe szczegółowe rozwiązania WNL np.: metodyka określania wartości lasu sensu stricto, gruntu i inne metoda ustalenia leśnej stopy procentowej wzorcowe szeregi rozwojowe drzewostanów metodyka ustalania tzw. pozaprodukcyjnych funkcji lasu II Etap 1. Wdrożenie metodyki bieżące ustalanie wartości w SILP 2. Przygotowanie materiałów zbiorcza dokumentacja analityczna i techniczna III Etap 1. Upowszechnienie dorobku publikacje i kampania informacyjno-promocyjna: jednostki organizacyjne Lasów Państwowych szeroki kręg zainteresowanych grup odbiorców 8

Metodyka WNL 1. METODYKA USTALANIA WARTOŚCI GRUNTU L. I 2. METODYKA USTALANIA WARTOŚCI DRZEWOSTANU 3. METODYKA USTALANIA LEŚNEJ STOPY PROCENTOWEJ 4. METODYKA USTALANIA WARTOŚCI INNYCH NIERUCHOMOŚCI II 6. METODYKA UTALANIA ŁĄCZNEJ WARTOŚCI ŁOWIECKIEJ 5. METODYKA USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO PGL LP III 7. METODYKA USTALANIA POZAPRODUKCYJNYCH FUNKCJI L. 8. METODYKA USTALANIA WYNIKU INNYCH DZIAŁALNOŚCI LP 9

Metodyka ustalania wartości gruntu leśnego 1. Podstawa zarządzenie Nr 26 Dyrektora Generalnego LP z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie ustalania wartości lasów i gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa pozostających w zarządzie PGL LP 2. Metoda wskaźniki szacunkowe gruntu wg rozporządzenia RM z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego 3. Oczekiwania: odejście od metody wskaźnikowej (okręg podatkowy) i współ. korekcyjnych (standard V.6.) analiza unormowań prawnych, przegląd stosowanych metod i wybór metody uwzględnienie nakładów poniesionych na przekształcenie gruntu rolnego w grunt leśny przyjęcie do analiz leśnej stopy procentowej metoda powinna uwzględniać zróżnicowanie regionalne (Nadleśnictwo) przygotowanie stosownych algorytmów umożliwiających bieżącą analizę wdrożenie do SILP 10

Metodyka ustalania wartości drzewostanu 1. Podstawa zarządzenie Nr 26 Dyrektora Generalnego LP z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie ustalania wartości lasów i gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa pozostających w zarządzie PGL LP 2. Metoda wskaźniki wartości drzewostanów wg załącznik do rozporządzenia MŚ z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu - wyłożonych kosztów (W k ) i wartości sprzedażnej (W s ) 3. Oczekiwania: odejście od wypracowanych metod wskaźnikowych (wartość sprzedażna) analiza unormowań prawnych, przegląd stosowanych metod i wybór metody zastosowanie techniki kapitalizacji i dyskontowania (wartość pieniądza w czasie) przyjęcie do analiz leśnej stopy procentowej metoda powinna uwzględniać zróżnicowanie regionalne (Nadleśnictwo) przygotowanie stosownych algorytmów umożliwiających bieżącą analizę wdrożenie do SILP 11

Metodyka ustalania leśnej stopy procentowej 1. Podstawa brak 2. Metoda nie ma zastosowania w praktyce 3. Oczekiwania: leśna stopa procentowa stanowić będzie podstawę wartościowania nieruchomości leśnych analiza unormowań prawnych, przegląd stosowanych metod i wybór metody opracowania jednolitej leśnej stopy procentowej dla Lasów Państwowych uwarunkowania makroekonomiczne (stopy procentowe) lokaty długoterminowe a specyfika gospodarki leśnej leśna stopa procentowa 1-3? przygotowanie algorytmu umożliwiającego bieżącą analizę leśnej stopy procentowej rozstrzyganie o leśnej stopie procentowej na drodze stanowienia prawa np. Minister Środowiska wdrożenie do SILP 12

Modele wzrostu i rozwoju drzewostanów Charakter prac rozwojowo-wdrożeniowych zaangażowanie jednostek organizacyjnych LP przy współpracy z ekspertami z placówek naukowych i jednostek badawczo-rozwojowych 1. Szerokie zastosowanie modeli np. plany cięć, ustalanie wielkości zapasu 2. Modele umożliwią ustalenia strumieni użytków drzewnych, tj. ilość i sortymenty drzewne 3. Opracowanie scenariuszy postępowania w drzewostanach, tj. częstotliwość i nasilenie cięć 4. Zastąpienie istniejących Tablic zasobności i Tablic cięć pielęgnacyjnych 5. Drzewostany złożone np. wielopiętrowe, zagospodarowane rębniami złożonymi 6. Uwzględnienie zróżnicowania regionalnego (Nadleśnictwa) 7. Wdrożenie opracowanych modeli do SILP-u 13

Określenie programów działalności leśnej Charakter prac rozwojowo-wdrożeniowych zaangażowanie jednostek organizacyjnych LP przy współpracy z ekspertami z placówek naukowych i jednostek badawczo-rozwojowych 1. Scenariusze zagospodarowania lasu uwzględniające wszystkie stadia rozwojowe drzewostanu 2. Wzorcowe programy działalności w zakresie gospodarki leśnej 3. Długookresowe planowanie działań w leśnictwie 4. Zróżnicowanie regionalne (Nadleśnictwo): hodowla, ochrona i użytkowanie lasu 5. Zbiór programów gospodarki leśnej i możliwość wyboru ścieżki postępowania 6. Analiza danych zawartych w bazie SILP i wdrożenie (algorytmy) 14

Określenie kosztów czynności gospodarczych Charakter prac rozwojowo-wdrożeniowych zaangażowanie jednostek organizacyjnych LP przy współpracy z ekspertami z placówek naukowych i jednostek badawczo-rozwojowych 1. Jednostkowe koszty realizacji czynności faktycznych 2. Koszty bezpośrednie (metodyka modelowania kosztów) 3. Koszty pośrednie - przypis kosztów (Nadleśnictwo, RDLP, DGLP) 4. Koszty według stanu na rok dokonywania wyceny 5. Uwzględnienie zróżnicowania regionalnego (Nadleśnictwo) 6. Podstawą będą wzorcowe programy działalności w zakresie gospodarki leśnej 7. Wdrożenie opracowanych modeli do SILP-u 15

Pozostałe zadania do zrealizowania Charakter prac rozwojowo-wdrożeniowych zaangażowanie jednostek organizacyjnych LP przy współpracy z ekspertami z placówek naukowych i jednostek badawczo-rozwojowych 1. Ustalenie strumienia użytków drzewnych: okres prognozy od daty wyceny do daty poddania użytkowaniu rębnemu użytkowanie rębne i przedrębne podstawą będą modele wzrostu i rozwoju drzewostanów zróżnicowanie regionalne (Nadleśnictwo) wdrożenie opracowanych modeli do SILP-u 2. Wzorcowa krzywa cen sprzedaży: zależność pomiędzy ceną sprzedaży i wiekiem drzewostanu średnie ważone (sortymenty drzewne, rynek drzewny) uwzględnienie realiów ekonomicznych, tj. zróżnicowania regionalnego wdrożenie opracowanych modeli do SILP-u 16

Wartość całkowita (zupełna) nieruchomości leśnej INNE DZIAŁALNOŚCI LP GRUNT + DRZEWOSTANY INNE NIERUCHOMOŚCI wartość obwodów łowieckich w nadleśnictwach grunty z obiektami infrastruktury gosp. łowieckiej infrastruktura działalności zespolonej z gosp. łowiecką WNL wyniku finansowy z gospodarki łowieckiej Pomniejszenie i/lub powiększenie (korekta) WYNIKU FINANSOWEGO brutto LP POZAPRODUKCYJNE FL 17

Funkcje lasu NATURALNE ZEWNĘTRZNE FUNKCJE LASU Materialne (produkcyjne) Niematerialne (pozaprodukcyjne) kształtowania struktury przestrzennej krajobrazu 18

Wartość całkowita (zupełna) nieruchomości leśnej wiek rębności przekracza kulminację przeciętnego rocznego przyrostu wartości lasu wyłączenie całości lub części powierzchni leśnej z produkcji surowca drzewnego zmiana sposobu zagospodarowania lasu ze względu na realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu 19

Naturalne zewnętrzne (pozaprodukcyjne) funkcje lasu 1. Trudności z określeniem wartości funkcji świadczonych przez las i gosp. leśną 2. Perspektywy rozwoju pozaprodukcyjnych funkcji lasu 3. Wiele metod wyceny pozaprodukcyjnych funkcji lasu 4. Poniesione nakłady na odtworzenie funkcji 5. Ochrona klimatu, przykład projekt LGW 6. Wycena dla celów informacyjnych 7. Naturalne zewnętrzne funkcje lasu 20

Funkcja ochrony środowiska przyrodniczego 1. Ochrona różnorodności biologicznej 2. Ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniami 3. Ochrona gleb przed erozją 4. Ochrona gleb przed osuwiskami 5. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem 6. Ochrona przed wiatrami 7. Ochrona przed zanieczyszczeniami 8. Ochrona przed powodziami 9. Ochrona przed lawinami 10. Ochrona biocenozy leśnej na terenach ekstremalnych 21

Funkcja utrzymania stanu i kształtowania środowiska przyrodniczego 1. Funkcja utrzymania oraz kształtowania stosunków wodnych oraz kształtowania korzystnego chemizmu i właściwości biologicznych wód 2. Funkcje utrzymania oraz kształtowania warunków pracy i warunków codziennej egzystencji 3. Funkcje utrzymania i stymulacji produkcyjności oraz poprawy funkcjonalności biotopów rolnych 4. Funkcje klimatyczne 5. Funkcje mikroklimatyczne o znaczeniu uzdrowiskowym Funkcja naturalnego narzędzia kształtowania krajobrazu 22

Inne naturalne zewnętrzne (pozaprodukcyjne) funkcje lasu 1. Funkcje kształtowania satysfakcji społecznej i indywidualnej 2. Funkcje utrzymania oraz kształtowania warunków do wypoczynku, rekreacji, rehabilitacji i turystyki 3. Funkcje utrzymania i kształtowania bezpieczeństwa terytorialnego oraz inne funkcje obronne 4. Funkcje rezerwuaru zasobów majątkowych na wypadek nadzwyczajnych potrzeb 5. Funkcje lasu ochrony materialnych elementów dziedzictwa kulturowego 6. Funkcje rezerwuaru zasobów majątkowych na wypadek nadzwyczajnych potrzeb 23

Uczestnicy projektu 1. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych: nadzór PROJEKT rozwojowy LP WNL 2. Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych: realizacja zadań zleconych 3. Zakład Informatyki Lasów Państwowych: realizacja zadań zleconych 4. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy LP w Bedoniu: realizacja zadań zleconych 5. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: realizacja zadań zleconych 6. Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych: realizacja zadań zleconych 7. Nadleśnictwa testowe: realizacja zadań zleconych 8. Placówki Naukowe i Jednostki Badawczo-Rozwojowe: realizacja zadań zleconych 24

Dziękuję za uwagę Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych ul. Grójecka127 02-124 Warszawa sekretariat@lasy.gov.pl tel. +48 22 58 98 100, fax +48 58 98 171 25