30 listopada 2011 r. str. 1 Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy Wydarzenia Kraj PKB wzrósł w Polsce w III kwartale 2011 r. o 4,2% r/r w porównaniu z 4,3% r/r w IV kwartale 2011 r. Infl acja w październiku wyniosła 4,3% w porównaniu z 3,9% we wrześniu. Produkcja przemysłowa wzrosła w październiku o 6,5% r/r po wzroście we wrześniu o 7,7% r/r. Sprzedaż detaliczna wzrosła w październiku o 11,2% r/r po wzroście we wrześniu o 11,4%. Eksport we wrześniu wzrósł o 4,6% r/r (wyrażony w euro) wobec wzrostu o 14% r/r w sierpniu. Stopa bezrobocia w październiku wyniosła 11,8% bez zmian w porównaniu z wrześniem. Tempo wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw w październiku wyniosło 5,1% wobec wrześniowego wzrostu płac na poziomie 5,2%. Indeks PMI (wskaźnik koniunktury menedżerów logistycznych) dla Polski wzrósł w październiku do 51,7 pkt. z 50,29 pkt. we wrześniu. Polska dane makroekonomiczne: Wzrost PKB 4,2% Stopa infl acji 4,3% Stopa bezrobocia 11,8% Produkcja przemysłowa 6,5% Zmiana przeciętnego wynagrodzenia brutto (rok do roku) 5,1% Stopa referencyjna NBP 4,5% Świat Europejski Bank Centralny obniżył główną stopę procentową o 25 pkt., do 1,25%. Wzrost PKB strefy euro wyniósł w III kwartale 2011 r. 0,2% kw/kw, tyle samo, co w poprzednim kwartale. Według ostatecznych danych PKB Niemiec wzrósł w III kwartale 2011 r. o 0,5% kw/kw wobec wzrostu o 0,3% kw/kw w II kwartale 2011 r. Produkcja przemysłowa w strefi e euro spadła we wrześniu o 2% m/m po wzroście w sierpniu o 1,4% m/m (po korekcie). Produkcja przemysłowa w Niemczech spadła we wrześniu o 2,7% m/m po spadku o 0,4% m/m w poprzednim miesiącu (po korekcie). Infl acja w strefi e euro wyniosła w listopadzie 3%, bez zmian w stosunku do października. Indeks PMI (wskaźnik koniunktury menedżerów logistycznych) dla przemysłu strefy euro wyniósł w listopadzie 46,4 pkt. wobec 47,1 pkt. w październiku, zaś dla Niemiec wyniósł 47,9 pkt. wobec 49,1 pkt. w październiku.
30 listopada 2011 r. str. 2 Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy Indeks zaufania ZEW w Niemczech ukształtował się w listopadzie na poziomie -55,2 pkt., wobec -48,3 pkt. w październiku. Indeks klimatu w niemieckim biznesie Ifo wzrósł w listopadzie do 106,6 pkt. ze 106,4 pkt. w październiku. Według ostatecznych danych PKB USA wzrósł w III kwartale 2011 r. o 2% kw/ kw w ujęciu zannualizowanym, wobec wzrostu o 1,3% w II kwartale 2011 r. Stopa bezrobocia w USA w październiku wyniosła 9% wobec 9,1% we wrześniu. Sprzedaż detaliczna w USA w październiku wzrosła o 0,5% m/m wobec wzrostu we wrześniu o 1,1% m/m. Produkcja przemysłowa w USA w październiku wzrosła o 0,7% m/m po spadku we wrześniu o 0,1%. Infl acja CPI wyniosła w październiku w USA 3,5% r/r wobec 3,9% r/r we wrześniu. Wskaźnik ISM (odpowiednik PMI) w przetwórstwie USA spadł w październiku do 50,8 pkt. z 51,6 pkt. we wrześniu. Indeks zaufania konsumentów w USA Conference Board wzrósł w listopadzie do 56 pkt. z 40,9 pkt. w październiku (po korekcie). Wskaźnik optymizmu konsumentów Uniwersytetu Michigan wzrósł w listopadzie do 64,1 pkt. z 60,9 pkt. w październiku. W USA wskaźnik nastrojów przedsiębiorców Chicago PMI wzrósł w listopadzie do 62,6 pkt. z 58,4 pkt. w październiku. Wskaźnik PMI w chińskim przetwórstwie w listopadzie wyniósł 47,7 pkt. (najniższy poziom od 32 miesięcy), wobec 51 pkt. w październiku. Bank centralny Chin obniżył stopę rezerw obowiązkowych dla banków o 50 pkt. bazowych, do 21%. Zmiana PKB w ciągu ostatnich lat tempo wzrostu gospodarczego w Polsce utrzymuje się na wysokim poziomie Indeks 105,0 104,5 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 101,5 101,0 100,5 100,0 IV II IV II IV II kwartał kwartał kwartał kwartał kwartał kwartał 2008 2009 2010 2011 Źródło: Reuters EcoWin
30 listopada 2011 r. str. 3 Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy Komentarz Kraj Według najnowszych prognoz Komisji Europejskiej tempo wzrostu PKB w Polsce wyniesie w 2011 r. 4%, a w 2012 r. spowolni do 2,5%. Z kolei Bank Światowy oczekuje, że PKB Polski wzrośnie w tym roku o 4%, a w przyszłym o 2,9%. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) obniżyła prognozę wzrostu gospodarczego Polski na 2012 r. do 2,5%, z 3,8% szacowanych poprzednio. Według OECD spowolnienie wzrostu będzie wynikiem obniżenia wydatków rządowych oraz spowolnienia konsumpcji i inwestycji w związku z pogorszeniem sytuacji gospodarczej w strefi e euro. Inflacja w Polsce powrót trendu wzrostowego inflacji Indeks 105,0 104,5 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 101,5 lis lut maj sie lis lut maj sie lis lut maj sie 2008 2009 2010 2011 Źródło: Reuters EcoWin Ministerstwo Finansów prognozuje, że jeżeli na koniec tego roku kurs euro/złoty polski nie będzie na wyższym poziomie niż 4,70, to nie ma ryzyka, aby dług publiczny w relacji do PKB przekroczył poziom 55%. Świat Rezerwa Federalna w Stanach Zjednoczonych obniżyła prognozę wzrostu gospodarczego na 2012 r. z 3,3 3,7% oczekiwanych poprzednio do 2,5% 2,9%. Prognoza stopy bezrobocia na 2012 r. została zrewidowana w górę z 7,8% 8,2% do 8,5% 8,7%. Podczas konferencji prasowej po posiedzeniu Komitetu Otwartego Rynku Rezerwy Federalnej Ben Bernanke nie wykluczył skupowania papierów wartościowych zabezpieczonych hipotekami. Podczas swojej pierwszej konferencji w charakterze prezesa Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghi powiedział, że pod koniec roku gospodarka strefy euro może wejść w delikatną recesję. Dodał, że bardzo prawdopodobna jest znacząca obniżka prognoz wzrostu PKB strefy euro w 2012 r.
30 listopada 2011 r. str. 4 Otoczenie makroekonomiczne/klimat gospodarczy Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju obniżyła prognozy wzrostu PKB dla strefy euro do 1,6% z 2% w 2011 r. oraz do 0,2% z 2% w 2012 r. OECD przewiduje, że na przełomie 2011 r. i 2012 r. strefa euro doświadczy recesji (spadek PKB w IV kwartale 2011 r. i I kwartale 2012 r.). Gospodarka USA ma urosnąć o 1,7% w 2011 r. (wcześniejsza prognoza: 2,6%) oraz o 1,8% w 2012 r. (wcześniejsza prognoza: 3,1%). Z kolei według najnowszych prognoz Komisji Europejskiej w 2012 r. PKB Unii Europejskiej wzrośnie o 0,6% (wobec 1,9% prognozowanych w maju), a strefy euro o 0,5% (wcześniejsza prognoza: 1,8%). Pogrążone w kryzysie zadłużeniowym Włochy mogą doświadczyć dwóch kwartałów spadku PKB na przełomie 2011 r. i 2012 r. Premier Francji zapowiedział nowy plan oszczędnościowy, mający na celu osiągnięcie do 2016 r. równowagi fi nansów publicznych. Oszczędności oraz zyski z podwyżek podatków (m.in. VAT) mają w ciągu pięciu lat przynieść 65 mld euro.
30 listopada 2011 r. str. 5 Rynek akcji Wydarzenia Stopy zwrotu sektorów Kraj Listopad YTD Zysk netto sektora bankowego w Polsce wyniósł w okresie styczeń wrzesień 2011 r. 11,98 mld zł i był o 41% wyższy od zysku w analogicznym okresie ubiegłego roku. Moody s obniżył perspektywę ratingu dla polskiego sektora bankowego do negatywnej ze stabilnej, powołując się na spodziewany negatywny wpływ pogorszenia koniunktury gospodarczej na wyniki banków. Zagregowany wynik netto przedsiębiorstw notowanych na warszawskim parkiecie za okres od lipca do września wyniósł 10,9 mld zł (1,2 mld zł mniej niż rok wcześniej). 60% przedsiębiorstw odnotowało wzrost przychodów i zysków operacyjnych. Przychody ze sprzedaży wzrosły o 23%, zysk operacyjny powiększył się o 24%, natomiast zysk netto spadł o 10% w stosunku do III kwartału 2010 r. Głównym źródłem odmiennej dynamiki wyniku operacyjnego i netto było osłabienie złotówki. Większość banków notowanych na polskim parkiecie zaprezentowała wyniki zgodne z oczekiwaniami analityków. Największe polskie banki, PKO BP oraz Pekao SA, zarobiły w III kwartale 2011 r. odpowiednio 1017 mln zł oraz 766 mln zł. Dla PKO BP był to najlepszy kwartał w historii (efekt wysokiej marży odsetkowej i wciąż dobrej kontroli kosztów). Lepsze od prognoz dane zawierało sprawozdanie fi nansowe BRE Banku (307 mln zł zysku netto w trzecim kwartale 2011 r. 16% powyżej oczekiwań rynkowych). Zgodne z oczekiwaniami wyniki zaprezentował Millennium Bank (125 mln zł zysku netto, tj. prawie 50 mln zł więcej w stosunku do III kwartału 2010 r. i najlepszy kwartał w ostatnich 3 latach). Ogółem cały giełdowy sektor bankowy zwiększył wynik netto o 20%. Spółki energetyczne zwiększyły swoje zyski netto w porównaniu z zeszłym rokiem o 25%, do poziomu 1,4 mld zł. Największy progres odnotowała ENEA, zwiększając zysk netto o 68% (307 mln zł zysku netto, tj. 70 mln zł powyżej konsensusu). Większe zyski miały również PGE i Tauron, odnotowując odpowiednio 837 mln i 291 mln zł zysku netto. Większość spółek budowlanych zaprezentowała w III kwartale 2011 r. wyniki gorsze niż przed rokiem. Polimex-Mostostal osiągnął wynik netto na poziomie 15 mln zł (32% poniżej konsensusu). PBG zarobił w III kwartale 2011 r. IT -2,04% -10,51% Żywność -2,44% -21,43% Media -13,61% -36,36% Telekomunikacja 7,25% 16,77% Banki -6,41% -18,95% Paliwa 1,89% -6,93% Budownictwo -12,36% -54,47% swig80-4,77% -28,58% mwig40-6,27% -22,58% WIG -4,03% -16,82% WIG20-3,52% -16,62% Zmiana indeksu WIG w okresie 30 listopada 2010 r. 30 listopada 2011 r. 50 000 48 000 46 000 44 000 42 000 40 000 38 000 36 000 gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis 2010 2011 Ostatnia 39 502,02 Najwyższa w dniu 7.04.2011 r. 50 371,74 Średnia 45 341,69 Najniższa w dniu 23.09.2011 r. 36 549,47
30 listopada 2011 r. str. 6 Rynek akcji 78 mln zł (33% powyżej ubiegłorocznego wyniku, głównie dzięki zdarzeniom jednorazowym). Budimex zanotował 74 mln zł zysku netto (8% powyżej konsensusu, ale 8% poniżej ubiegłorocznego wyniku). Mostostal Warszawa odnotował straty zarówno operacyjne, jak i netto. Dane rynkowe na dzień 30 listopada 2011 r. Listopad YTD Świat Strata netto największego włoskiego banku UniCredit wyniosła w III kwartale 2011 r. 10,6 mld euro. Bank planuje w drodze emisji akcji pozyskać 7,5 mld euro, aby wzmocnić swoją bazę kapitałową. Agencja S&P obniżyła rating 47 największych światowych instytucji fi nansowych, w tym wielu najważniejszych banków amerykańskich. Komentarz Kraj Po wzroście indeksów w październiku listopad przyniósł kolejne spadki na warszawskiej giełdzie. Indeks największych polskich spółek, WIG20, osłabił się o 3,52%. Indeks WIG stracił 4,03%, podobnie jak większość indeksów giełdowych w Europie. Ceny polskich akcji spadały przez większą część miesiąca. Tylko dwie branże reprezentowane na warszawskiej giełdzie zyskały w listopadzie: telekomunikacyjna (7,25%) i paliwowa (1,89%). Największą stratę odnotowały sektory: medialny (-13,61%), budowlany (-12,36%) i bankowy (-6,41%). Indeksy swig80 i mwig40 straciły odpowiednio: -4,77% i -6,27%. Świat W listopadzie największe światowe giełdy odnotowały duże spadki indeksów. Miesiąc zaczął się od głębokich spadków cen akcji na giełdach w Nowym Jorku i we Frankfurcie (spadek przez kolejne sesje Dow Jones: -2,3%, -2,5%, DAX: -11,2%, -5%) w związku z deklaracją premiera Grecji o możliwości przeprowadzenia referendum w sprawie dalszych oszczędności i powrotem obaw o sytuację w strefi e euro. W kolejnych dniach indeksy odrobiły część strat. INDU 0,76% 4,04% SPX -0,51% -0,85% RTS -1,44% -12,96% UKX -0,70% -6,69% PX -5,53% -28,24% CAC -2,72% -17,09% BUX 0,20% -17,31% Nikkei -6,16% -17,54% DAX -0,85% -11,94% WIG -4,03% -16,82% WIG20-3,52% -16,62% Zmiana indeksu Dow Jones Industrial Average w okresie 30 listopada 2010 r. 30 listopada 2011 r. 12 500 12 000 11 500 11 000 gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis 2010 2011 Ostatnia 12 045,68 Najwyższa w dniu 29.04.2011 r. 12 810,54 Średnia 11 901,41 Najniższa w dniu 3.10.2011 r. 10 655,30
30 listopada 2011 r. str. 7 Rynek akcji Na koniec pierwszej dekady miesiąca narastający kryzys gospodarczy i polityczny we Włoszech przełożył się na spadki cen akcji w Europie i USA (DAX: -2,2%; DJIA: -3,2%), które były kontynuowane w dalszej części miesiąca. Pod koniec miesiąca indeksy giełdowe w Europie i USA odnotowały duże wzrosty, odreagowując wcześniejsze spadki (DAX: 4,6%; DJIA; 2,6%), zwłaszcza na ostatniej sesji po interwencji na rynku największych banków centralnych na świecie (DAX: 5%; DJIA: 4,2%).
30 listopada 2011 r. str. 8 Rynek obligacji i rynek walutowy Komentarz Kraj W listopadzie ceny polskich obligacji rządowych spadły. Rentowności obligacji 2-, 5- i 10-letnich wzrosły odpowiednio o 0,23 pkt., 0,18 pkt. i 0,18 pkt. Miesiąc zaczął się od spadku cen polskich obligacji skarbowych w związku z pogorszeniem nastroju na rynkach światowych, związanym z obawami o przyszłość strefy euro. W kolejnych dniach dzięki poprawie nastrojów i umocnieniu złotego obligacje w Polsce zyskiwały. W dalszej części miesiąca na krajowym rynku długu ceny obligacji obniżyły się przy wzmożonej awersji do ryzyka w związku z obawami o sytuację Włoch. Polskim papierom nie sprzyjał też wyższy od oczekiwań odczyt październikowej infl acji, zmniejszający prawdopodobieństwo rychłej obniżki stóp procentowych, na którą liczy część rynku. W efekcie rentowności polskich obligacji wzrosły o ok. 3 6 pb, przy czym największy ruch miał miejsce na krótkim końcu krzywej. Pod koniec miesiąca nastąpił znaczny spadek cen polskich obligacji, do czego przyczynił się fakt, że Niemcom nie udało się sprzedać na przetargu całej oferty 10-letnich obligacji rządowych. Rentowność 10-letniej obligacji przekroczyła 6%. Po aukcji 6-miesięcznych włoskich bonów skarbowych, na której osiągnęły one rentowność 6,5%, nastroje rynkowe uległy dalszemu pogorszeniu. Nastąpił dalszy spadek cen obligacji polskiego rządu, jednak po interwencji banku BGK na rynku długu obligacje odrobiły część strat. W ostatnim dniu miesiąca ceny obligacji na krajowym rynku długu wzrosły znacząco przy poprawie nastrojów globalnych za sprawą skoordynowanej inicjatywy banków centralnych, celującej w zwiększenie płynności. Wzrostom cen polskiego długu sprzyjało także znaczne umocnienie złotego. Dane rynkowe na dzień 30 listopada 2011 r. EUR/PLN 4,50 USD/PLN 3,42 EUR/USD 1,35 Rentowność obligacji skarbowych: 2-letnie 4,89% 5-letnie 5,25% 10-letnie 5,93% Kurs EUR/PLN i USD/PLN osłabienie kursu złotego 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Central Bank EUR/PLN Central Bank USD/PLN Źródło: Reuters EcoWin Miesiąc rozpoczął się od osłabienia złotego w reakcji na deklarację premiera Grecji o przeprowadzeniu referendum w sprawie kolejnego pakietu pomocowego. W kolejnych dniach złoty umocnił się znacząco wobec euro, z poziomu 4,43/euro do 4,33/euro, odrabiając straty z poprzedniej sesji, czemu sprzyjała poprawa sentymentu globalnego w związku z brakiem referendum w Grecji i nieoczekiwaną obniżką stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny.
30 listopada 2011 r. str. 9 Rynek obligacji i rynek walutowy W kolejnych dniach w związku z narastającym kryzysem we Włoszech kurs euro/złoty polski, pomimo interwencji Banku Gospodarstwa Krajowego oraz NBP, wzrósł do poziomu 4,54. W ostatnim dniu miesiąca złoty odreagował mocno, schodząc do poziomu 4,48/euro, czemu sprzyjała poprawa nastrojów globalnych za sprawą skoordynowanych działań banków centralnych na rzecz zwiększenia płynności w globalnym systemie fi nansowym, jak też doniesień o luzowaniu polityki monetarnej przez Chiny. Złoty zakończył miesiąc na poziomie 4,50/euro. Świat W listopadzie ceny obligacji amerykańskich pozostały bez zmian, zaś obligacji niemieckich wzrosły dla obligacji 2-letnich i spadły dla obligacji o dłuższym terminie zapadalności. Na koniec miesiąca rentowności obligacji amerykańskich wzrosły dla terminów zapadalności 2, 5, 10 i 30 lat odpowiednio o 0,03 pkt., 0,03 pkt., 0,04 pkt. i 0,01 pkt. Rentowności obligacji niemieckich dla 2 lat spadły o 0,07 pkt. zaś dla 5, 10 i 30 lat wzrosły o 0,19 pkt., 0,51 pkt. i 0,31 pkt. Miesiąc rozpoczął się od wzrostu cen niemieckich i amerykańskich obligacji skarbowych w związku z pogorszeniem nastrojów i ucieczką kapitału do bezpiecznych aktywów po deklaracji premiera Grecji w sprawie referendum dotyczącego przyjęcia drugiego pakietu pomocowego. Rentowności obligacji niemieckich obniżyły się o 12 25 pkt., zaś rentowności obligacji amerykańskich spadły o 5 12 pkt. W kolejnych dniach obserwowane były głównie spadki cen obligacji niemieckich (za wyjątkiem papierów 2-letnich, których rentowności spadły dzięki nieoczekiwanej decyzji EBC o obniżce stóp procentowych) i amerykańskich. Dopiero pogorszenie nastrojów w związku z obawami o sytuację Włoch przełożyło się na wzrost zainteresowania bezpiecznymi aktywami oraz wzrosty cen obligacji niemieckich i amerykańskich. Pod koniec miesiąca spadły ceny obligacji niemieckich w związku z faktem, że nie udało się uplasować na przetargu całej oferty 10-letnich Bundów. Nadszarpnęło to zaufanie do (uważanych dotychczas za najbezpieczniejsze w Europie) papierów naszego zachodniego sąsiada. W reakcji na bardzo złe wyniki aukcji włoskich bonów skarbowych nastąpiły dalsze spadki cen obligacji niemieckich i amerykańskich.
30 listopada 2011 r. str. 10 Rynek obligacji i rynek walutowy Na koniec miesiąca ceny obligacji niemieckich wzrosły w związku z interwencją banków centralnych. Największe spadki rentowności miały miejsce na krótkim końcu krzywej, a rentowność papierów o zapadalności do roku spadła poniżej zera. W USA ceny obligacji spadły, wraz z odwrotem inwestorów od aktywów uważanych za najmniej ryzykowne.