Scenariusz zajęć III etap edukacyjny, informatyka Temat: Przygotowujemy audycję radiową Treści kształcenia: Informatyka: 1. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Uczeń: 2) posługuje się urządzeniami multimedialnymi, na przykład do nagrywania/odtwarzania obrazu i dźwięku; 5) samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej; 2. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z różnych źródeł; współtworzenie zasobów w Sieci. Uczeń: 2) posługując się odpowiednimi systemami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych, katalogach, bazach danych. Język polski: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 2) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie; 4) odróżnia informacje o faktach od opinii; 5) rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem; 10) rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne (artykuł, wywiad, reportaż). Fizyka: 6) Ruch drgający i fale. Wiedza o społeczeństwie: 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 1) omawia i stosuje podstawowe zasady komunikowania się i współpracy w grupie (np. bierze udział w dyskusji, zebraniu, wspólnym działaniu); 6. Środki masowego przekazu. Uczeń: 1) omawia funkcje i wyjaśnia znaczenie środków masowego przekazu w życiu obywateli. Cele zoperacjonalizowane: Uczeń: Umie nagrywać i odtwarzać pliki dźwiękowe za pomocą dostępnego sprzętu (telefon, komputer) Potrafi posługiwać się interfejsem programu Audacity 1
Potrafi montować pliki dźwiękowe w celu uzyskania zamierzonego efektu informacyjnego oraz z uwzględnieniem poprawności technicznej Nabywane umiejętności: Uczeń: Potrafi nagrać i odtworzyć dźwięk w telefonie komórkowym oraz w programie Audacity Potrafi zapisać plik dźwiękowy w komputerze oraz przenieść nagranie na komputer z innego urządzenia Umie wykorzystywać w montażu wykres falowy nagrania dźwiękowego Potrafi powiększać i pomniejszać wykres w programie Audacity w celu swobodnej edycji pliku Potrafi montować nagranie dźwiękowe wycinać i wstawiać fragmenty nagrania Potrafi montować nagranie (audycję) z kilku plików dźwiękowych Potrafi regulować głośność fragmentów nagrania w celu uzyskania pożądanego efektu Umie odpowiednio przygotować się do nagrywania plików dźwiękowych, np. wywiadów, dba o jakość nagrania Umie planować pracę własną i w zespole Kompetencje kluczowe: Kompetencje informatyczne Porozumiewanie się w języku ojczystym Kompetencje społeczne i obywatelskie Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne Świadomość i ekspresja kulturalna Środki dydaktyczne: Komputery podłączone do Internetu i sieci szkolnej, z zainstalowanym oprogramowaniem Audacity; komputery powinny mieć głośniczki lub słuchawki dla uczniów Film (samouczek): Jak montować i poprawiać dźwięk w programie Audacity? Nagranie dźwiękowe: Tworzenie audycji radiowej news Nagranie dźwiękowe: Tworzenie audycji radiowej UFO Metody nauczania: Podające: opis Problemowe: dyskusja; aktywizująca: inscenizacja Praktyczne: ćwiczenia 2
Formy pracy: Zróżnicowana Zbiorowa Indywidualna lub grupowa (w parach) Przebieg zajęć: Etap przygotowawczy Nauczyciel prosi uczniów o wyszukanie informacji na temat słuchowiska Wojna światów Orsona Wellsa (czego dotyczyło, jakie były okoliczności jego powstania i jaki efekt wywołało). Uwaga: Może to być zadanie dla ucznia zdolnego, który na zajęciach przedstawi historię tego słuchowiska. Dodatkowo nauczyciel wskazuje źródło (np. wybrane radio internetowe) i prosi o wysłuchanie audycji dotyczącej aktualnych wydarzeń społecznych. Korzystne jest skonsultowanie tego zadania oraz całych zajęć z nauczycielami języka polskiego (aby je skoordynować z zajęciami dotyczącymi radiowych gatunków publicystycznych) oraz wiedzy o społeczeństwie. Etap wstępny Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat audycji i słuchowisk radiowych. Jakie są synonimy słowa audycja? Nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów z obszaru języka polskiego. Pyta, czy uczniowie słuchają podkastów, czy korzystają z kanałów RSS, i prosi o wyjaśnienie tych pojęć oraz podanie przykładów. Prosi uczniów o skomentowanie wpływu mass mediów na społeczeństwo na przykładzie wiadomości na temat historycznej audycji Wojna światów radia CBS z 1938 r. Etap realizacji Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie elementów dobrze zrealizowanej audycji. Podkreśla znaczenie elementów technicznych, m.in. jakości nagrania, warunków nagrywania, zachowania pauzy przy zadawaniu pytań. Uczniowie mają za zadanie nagrać i zmontować audycję o inwazji kosmitów na Ziemię (temat przykładowy, może być modyfikowany przez nauczyciela lub zaproponowany przez uczniów, decyduje o tym nauczyciel w zależności od grupy). Nauczyciel rozdziela role wśród uczniów, np.: reportera, naukowca, mieszkańca, kosmity itd. Uczniowie mają kilka minut na przygotowanie swoich wypowiedzi i przystępują do nagrania słuchowiska. Uczniowie mogą zrealizować nagranie za pomocą komputera i programu Audacity wówczas korzystają np. z komputera nauczyciela, a na tablicy interaktywnej (lub rzutniku) widoczny jest ekran tego komputera, który każdy może śledzić; uczniowie mogą również nagrywać dźwięk za pomocą własnych telefonów lub telefonu będącego na wyposażeniu pracowni komputerowej (o ile taki jest) bądź dyktafonu (własnego lub szkolnego). Rolę nagrywającego pełni jeden uczeń, jeśli korzystają ze sprzętu szkolnego (wskazuje go nauczyciel) lub kilku jeśli posiadają własny sprzęt. Wówczas nauczyciel dzieli klasę na grupy. 3
Następnie uczniowie przystępują do zgrania pliku dźwiękowego na komputer. W zależności od tego, w jaki sposób nagrano dźwięk, uczniowie: zgrywają plik dźwiękowy ze swoich urządzeń (np. telefonów) i zapisują go na komputerach roboczych; jeden z uczniów zgrywa dźwięk z urządzenia klasowego, a pozostali kopiują go na swoje komputery (komputery w pracowni pracują w sieci, a uczniowie wiedzą z wcześniejszych zajęć, jak korzystać z klasowej sieci); uczniowie kopiują plik nagrany na komputerze nauczyciela (jw.). Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie zjawiska fal dźwiękowych z fizyki. Może to być również zadanie dla ucznia zdolnego. Prowadzący zajęcia wskazuje, jak ta wiedza przydaje się podczas korzystania z programu Audacity (podstawowe funkcje programu uczniowie poznali na poprzednich zajęciach). Nauczyciel prosi uczniów o odtworzenie filmu (samouczka) pt. Jak montować i poprawiać dźwięk w programie Audacity?. Uwaga: warto włączyć dźwięk (lektora) filmu tylko na jednym komputerze. Uczniowie samodzielnie lub w parach (wówczas nauczyciel dba, aby w parze był uczeń zdolniejszy z mniej zdolnym) montują nagranie, m.in.: usuwają niepotrzebne pauzy, usuwają omyłki w wypowiedziach np. reportera, usuwają niepotrzebne dźwięki, wycinają i wstawiają fragmenty nagrania w inne miejsca (np. zmieniają kolejność zadawanych pytań). Nauczyciel udostępnia uczniom dodatkowe zasoby dźwiękowe, które uczniowie mogą wykorzystać, dodając do audycji, np. fragment muzyczny na jej rozpoczęcie (nagranie dźwiękowe: Tworzenie audycji radiowej news sygnał wiadomości radiowych), dodatkowy efekt dźwiękowy (nagranie dźwiękowe Tworzenie audycji radiowej UFO dźwięk lądowania statku kosmicznego). Gotowe audycje uczniowie zapisują oraz udostępniają pozostałym. Etap końcowy Uczniowie prezentują swoje audycje. Omawiają sposób pracy nad przygotowaniem audycji oraz popełnione błędy, stosowane rozwiązania, uzyskane efekty. Można przeprowadzić głosowanie na najciekawszą audycję. Nauczyciel komentuje, że z takiego samego materiału początkowego można uzyskać różne efekty, w zależności od montażu. Uczniowie wyciągają wnioski nt. sposobów przygotowania audycji/słuchowisk, m.in.: materiał początkowy musi być jak najlepszej jakości, aby uniknąć problemów przy montażu; przy nagrywaniu dźwięku warto zapewnić jak najlepsze warunki: cisza, wyraźne mówienie, panowanie nad oddechem, eliminowanie niepotrzebnych dźwięków z otoczenia (np. szuranie krzesłami, kasłanie itd.); oprócz wywiadu i sprawozdania warto uzupełnić nagranie o dodatkowe elementy dźwiękowe, ilustrujące przedstawianą historię; 4
ostateczna audycja może znacznie różnić się od oryginalnego nagrania w zależności od tego, jak zostanie zmontowana np. poprzez przestawienie kolejności zadawanych pytań, a nawet poprzestawianie odpowiedzi. Dodatkowo: Uczeń zdolny może: przygotować materiały wprowadzające do zajęć wyszukać i opracować materiały dot. audycji Wojna światów ; opracować przypomnienie wiadomości z zakresu ruchu drgającego i fal; opracować przypomnienie wiadomości z zakresu radiowych form publicystycznych; pomagać uczniom mniej zdolnym w tworzeniu audycji (nagrywaniu, montażu). Zadania dotyczące wyszukiwania informacji powinny być uzgodnione z innymi nauczycielami, np. języka polskiego i wiedzy o społeczeństwie, ponieważ mogą stanowić istotne wsparcie w nauczaniu tych przedmiotów, realizując jednocześnie podstawę programową z informatyki. Słowa kluczowe: audycja radiowa, radio, słuchowisko, montaż dźwięku 5