LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Prof. Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017
Plan prezentacji Zrównoważona gospodarka leśna Wylesianie problem globalny Wpływ wylesiania na środowisko przyrodnicze Lasy w polityce globalnej Działania w Europie osiąganie celów globalnych 2
ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA LEŚNA
Czym jest zrównoważona gospodarka leśna? Zrównoważona gospodarka leśna oznacza wykorzystywanie lasów i gruntów leśnych w taki sposób i z taką intensywnością, by pozwolić na utrzymanie ich różnorodności biologicznej, wydajności, potencjału regeneracyjnego, żywotności oraz potencjału w zakresie spełniania obecnie, jak i w przyszłości, odpowiednich funkcji ekologicznych, gospodarczych i społecznych, na szczeblu lokalnym, krajowym i globalnym, oraz by nie powodować szkód w innych ekosystemach (FOREST EUROPE, Konferencja Ministerialna, Helsinki 1993). 4
WYLESIANIE - PROBLEM GLOBALNY
WYLESIANIE - PROBLEM GLOBALNY Szeroki problem wylesienia dotyczy: Braku efektywnych struktur oraz instrumentów prawnych, Braku efektywnych polityk dotyczących leśnictwa, Niejasnych polityk dotyczących użytkowania ziemi i prawa własności, Nielegalnego wyręby lasów, Prowadzenia gospodarki leśnej bez zachowania standardów zrównoważonego leśnictwa, Korzyści ekonomiczne, jakich dostarczają lasy, są nierówno dzielone. Cierpią na tym społeczności terenów wiejskich. Szczególnie widoczne jest to w krajach klimatu równikowego, gdzie rozwój terenów wiejskich całkowicie uzależniony jest od lasów od ich występowania i sposobu użytkowania. 6
WYLESIANIE - PROBLEM GLOBALNY Narastająca presja na rolnicze wykorzystywanie terenu: Produkcja roślinna i zwierzęca, rozwój miast ograniczenie dostępności gruntów Wzrost liczby ludności, potrzeba coraz większej ilości żywności Wysokie zapotrzebowanie na grunty, co wzmaga zjawisko wylesiania. 7
WPŁYW WYLESIANIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
WPŁYW WYLESIANIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Lasy i bioróżnorodność: Wg FAO corocznie tracimy ponad 13 milionów hektarów lasów tropikalnych na całym świecie (tyle ma obszar Grecji). Lasy tropikalne cechują się największą bioróżnorodnością na całej planecie ponad połowa wszystkich gatunków lądowych żyje właśnie w lasach tropikalnych. Wycinanie lasów = utrata siedlisk. 9
WPŁYW WYLESIANIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Lasy i dwutlenek węgla: Wylesianie jest przyczyną ok.12% globalnej emisji CO 2 to więcej, niż całkowita ilość emisji CO 2 w UE. Dlatego wszelkie czynności polegające na przeciwdziałaniu wylesianiu oraz zwiększaniu pochłaniania dwutlenku węgla przez lasy należy uznać za najefektywniejsze metody walki ze zmianami klimatu, pod względem kosztowym, przy równoczesnej poprawie jakości życia lokalnych społeczności i ochronie różnorodności biologicznej. 10
WPŁYW WYLESIANIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Lasy i woda: Jednym z wielu przykładów działań podejmowanych w skali Europejskiej jest Rezolucja Ministerialna Lasy i Woda, przyjęta podczas V Ministerialnej Konferencji FOREST EUROPE, która odbyła się w Warszawie w 2007r., mówiąca o: Relacji zrównoważonej gospodarki leśnej i wody, Potrzebie koordynacji polityki leśnej i wodnej, Lasach i wodach wobec zmian klimatycznych, 11
WPŁYW WYLESIANIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Lasy i gleba: Lasy pełnią ważną funkcje wobec gleb: Stabilizacja gleby, Przeciwdziałanie erozji, Sekwestracja węgla, Zapobieganie pustynnieniu. 12
LASY W POLITYCE GLOBALNEJ
LASY W POLITYCE GLOBALNEJ Konwencja o różnorodności biologicznej: Lasy tropikalne, umiarkowane i borealne są zróżnicowanymi siedliskami dla roślin, zwierząt i mikroorganizmów. W lasach żyje zdecydowana większość gatunków zasiedlających ekosystemy lądowe. Im bardziej złożony ekosystem, tym silniejsza jest jego odporność. 14
LASY W POLITYCE GLOBALNEJ Konwencja ws. zwalczania pustynnienia Rola lasów w zwalczaniu ubóstwa i głodu Ochrona gleb przed pustynnieniem i suszą Stabilizacja gleb Przeciwdziałanie erozji Wspieranie obiegu wody i składników pokarmowych w glebie 15
LASY W POLITYCE GLOBALNEJ Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC): Uznanie roli lasów w procesie obiegu CO 2, Włącznie lasów do globalnej polityki klimatycznej, Współpraca na rzecz ochrony i podniesienia efektywności pochłaniaczy i zbiorników gazów cieplarnianych 16
LASY W POLITYCE GLOBALNEJ Protokół z Kioto: Utworzenie podstaw do włączenia sektora leśnego (zalesiania, wylesiania i gospodarki leśnej) do krajowego bilansu emisji gazów cieplarnianych oraz możliwość rozliczenia ich w celu redukcyjnym 17
LASY W POLITYCE GLOBALNEJ Porozumienie Paryskie: Pierwsze w historii powszechne, prawnie wiążące światowe porozumienie w dziedzinie klimatu z krajowo określonymi celami dla wszystkich państw. Nawiązuje do ducha Konwencji Klimatycznej i podkreśla rolę lasów w łagodzeniu zmian klimatycznych. 18
DZIAŁANIA W EUROPIE OSIĄGANIE CELÓW GLOBALNYCH
DZIAŁANIA PODEJMOWANE W EUROPIE FOREST EUROPE: Madrycka Rezolucja Ministerialna 2 Ochrona lasów w zmieniającym się środowisku, przyjęta w 2015 r zobowiązuje Sygnatariuszy m.in. do: Dalszego rozwoju ogólnoeuropejskiego podejścia wobec ochrony lasów jako integralnej części zrównoważonej gospodarki leśnej, aby stawić czoła nowym, zróżnicowanym wyzwaniom i zagrożeniom, przed którymi stoją europejskie lasy, wliczając zmiany klimatyczne, oraz aby wzmocnić w tym zakresie rolę zrównoważonej gospodarki leśnej, 20
DZIAŁANIA PODEJMOWANE W EUROPIE Nowa Strategia Leśna UE: Obszar priorytetowy 3.3.3 Lasy i zmiany klimatu: Zwiększanie potencjału mitygacyjnego lasów w zakresie zmian klimatu, Zwiększanie potencjału adaptacyjnego lasów i ich odporności. Obszar priorytetowy 3.3.4 - Ochrona lasów i wzmacnianie usług ekosystemowych: Zwiększanie zalesienia, Wzmacnianie leśnych zasobów genetycznych, Stosowanie praktyk zrównoważonej gospodarki leśnej. 21
Strategia Różnorodności Biologicznej Unii Europejskiej do 2020 Cel 3: Zwiększenie wkładu rolnictwa i leśnictwa w utrzymanie i wzmocnienie różnorodności biologicznej 22
PODSUMOWANIE Leśnictwo oraz inne użytkowanie gruntów stanowi przyczynę ok. 12% globalnej emisji dwutlenku węgla. Przeciwdziałanie wylesianiu oraz zwiększanie pochłaniania przez lasy jest najefektywniejszą pod względem kosztowym metodą walki ze zmianami klimatu, przy równoczesnej ochronie różnorodności biologicznej oraz poprawie jakości życia społeczności lokalnych. Dzięki gospodarce leśnej prowadzonej w sposób zrównoważony, potencjał ten może być zwiększany i wykorzystywany w działaniach mitygacyjnych i adaptacyjnych, podejmowanych na wszystkich poziomach: krajowym, regionalnym i globalnym. 23
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017