Deklaracja Copa-Cogeca na Konferencję Organizacji Narodów Zjednoczonych Rio+20 Zielony wzrost: w centrum zrównoważonego rozwoju

Transkrypt

1 Deklaracja Copa-Cogeca na Konferencję Organizacji Narodów Zjednoczonych Rio+20 Zielony wzrost: w centrum zrównoważonego rozwoju

2 Wspierając szczyt Rio+20, który odbędzie się w czerwcu 2012, Copa-Cogeca pragnie wyrazić opinię, że zielony wzrost jest kluczem do lepszego zrównoważonego rozwoju Europejscy rolnicy, producenci leśni i ich spółdzielnie zarządzają 75% gruntów w UE i zapewniają bezpieczeństwo żywnościowe 500 milionów konsumentów, poprzez utrzymanie możliwości produkcyjnych w całej UE. W UE-27 prawie 28 milionów osób pracuje w gospodarstwach rolnych, a ponad 40 milionów znajduje zatrudnienie w całym łańcuchu rolno-spożywczym. Europejskie rolnictwo i gospodarka leśna nie tylko tworzą ekologiczne miejsca pracy lecz również zapewniają atrakcyjność wsi i zróżnicowanie krajobrazu mieszkańcom obszarów wiejskich, odwiedzającym i turystom. Zdaniem Copa-Cogeca zielony wzrost jest jedyną drogą jaką możemy obrać: niezwykle ważne jest tworzenie zdolności produkcyjnej przy równoczesnej poprawie wydajnego wykorzystania zasobów. Dlatego też Copa-Cogeca apeluje, aby zielony wzrost stał się siłą napędową zrównoważonego i wielofunkcyjnego europejskiego rolnictwa i leśnictwa. Uważamy, że poprzez zielony wzrost wiele krajów na całym świecie będzie mogło zwiększyć bezpieczeństwo żywnościowe, ograniczyć ubóstwo i poprawić równowagę między obszarami miejskimi i wiejskimi. Obecnie jednym z największych wyzwań na świecie jest zaspokojenie wzrastającego zapotrzebowania na żywność i ograniczenie głodu oraz ubóstwa. W czasach gdy zmagamy się z ograniczonymi zasobami wodnymi i gruntowymi oraz skutkami zmian klimatu musimy dążyć do osiągnięcia tych celów w sposób bardziej zrównoważony, aby ochronić istniejące zasoby. W szczególności zasklepianie gleby i przejmowanie gruntów ze względu na urbanizację i rozwój infrastruktury sprawiają, że tracimy świetne grunty rolne, co jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym. Ponadto, zrównoważone rolnictwo odgrywa bardzo ważną rolę, ponieważ 80% najuboższych osób na świecie mieszka na obszarach wiejskich, które są również ich źródłem utrzymania. Trzeba zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe na całym świecie, dlatego też rolnictwo musi mieć możliwość wyżywienia wszystkich osób i społeczności, dostarczając zdrowej, niedrogiej i zróżnicowanej żywności, spełniającej wysokie normy środowiska naturalnego i przestrzegającej norm dobrostanu zwierząt. Rolnictwo i leśnictwo odgrywają wyjątkową rolę, dostarczając odnawialnych źródeł energii, paliwa, biomateriałów oraz przyczyniając się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z innych sektorów. Copa-Cogeca uważa, że wizja Agendy 21, która uznaje kluczową rolę rolników w osiągnięciu zrównoważonego rozwoju zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się, przyczyni się do osiągnięcia wyżej wymienionych celów.

3 Inwestycje w badania i tworzenie nowych technologii będą niezwykle ważne, aby rolnicy i zarządcy leśni mogli sprostać wyzwaniom zrównoważonego rozwoju. Dzięki lepszej bazie wiedzy, a co ważniejsze, wymianie praktycznych zastosowań tej wiedzy, wszystkie podmioty będą mogły prowadzić bardziej wydajną produkcję i lepiej dostosowywać się do zmian klimatu oraz ich unikać. Dwadzieścia lat temu Szczyt Ziemi w Rio ustanowił trzy filary zrównoważonego wzrostu: - środowisko - unijna produkcja rolna spełniająca najwyższe na świecie standardy pod względem bezpieczeństwa żywności, śledzenia, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt; - gospodarka zwiększenie stabilności rynkowej i zapewnienie uczciwych cen dla konsumentów i rolników; - społeczeństwo tworzenie miejsc pracy i zapewnienie żywotności obszarów wiejskich; Zdaniem Copa-Cogeca należy zdać sobie sprawę z tego, że filary te są od siebie zależne. Dlatego też zrównoważona działalność rolna wymaga ciągłości oraz stabilnych i uczciwych ramach gospodarczych. Można to osiągnąć jedynie poprzez światową regulację rynków rolnych oraz poprzez odważną politykę dążącą do wymiany pokoleń. Copa-Cogeca podkreśla, jak ważne są spółdzielnie rolno-spożywcze, zwłaszcza w kontekście konferencji Rio +20, ponieważ rok 2012 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości. Copa- Cogeca uznała, że spółdzielnie rolno-spożywcze stanowią kluczowy element ożywienia zrównoważonego i integrującego wzrostu, poprzez prowadzenie wspólnych projektów zielonego wzrostu w sferze gospodarczej, społecznej i środowiskowej, skupiając się szczególnie na obszarach wiejskich. Copa-Cogeca uważa, że konferencja ONZ w sprawie zrównoważonego rozwoju (tak zwany szczyt Rio+20) w Brazylii w czerwcu 2012 jest kamieniem milowym na drodze do zrównoważonego społeczeństwa na świecie. Ponadto przyśpieszy ona zielony wzrost. 1 1 OECD używa wyrażenia zielony wzrost (sprawozdanie Zmierzając w stronę zielonego wzrostu, OECD 2011: document/10/0,3746,en_2649_37465_ _1_1_1_37465,00.html ONZ używa podobnego wyrażenia: gospodarka ekologiczna (Sprawozdanie Zmierzając w stronę gospodarki ekologicznej, UNEP 2011: GreenEconomyReport/tabid/29846/Default.aspx

4 Photo: Anders Norsell Aspekty bardziej zrównoważonego rozwoju Bezpieczeństwo żywnościowe Światowe zapotrzebowanie na żywność wzrasta, a dostawy żywności są coraz bardziej zagrożone. Zasoby wodne i gruntowe są ograniczone, dlatego też zwiększenie produkcji będzie coraz bardziej zależeć od wyższej produktywności w sektorze rolnym. Ponadto tracimy wiele z istniejących zasobów ze względu na urbanizację, erozję, zanieczyszczenia, a obecnie również zmiany klimatu. Rolnicy będą nie tylko musieli radzić sobie z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi lecz również będą musieli dostosować się do długoterminowych zmian klimatu, co może zagrozić działalności rolnej w niektórych miejscach. Należy koniecznie wdrożyć sprawiedliwą i zdecydowaną politykę, promującą model rolnictwa, który przyczynia się do bezpieczeństwa żywnościowego i stabilności, a także chroni zasoby naturalne, bioróżnorodności i pozytywnie wpływa na zwalczanie zmian klimatu. Trzeba znaleźć rozwiązania korzystne dla każdego: instrumenty, które pozwolą rolnikom poprawić stan środowiska naturalnego a równocześnie pozytywnie wpłyną na ich produktywność, rentowność i konkurencyjność, a także zachęcą ich do zwalczania zmian klimatu (np. biogospodarka, sekwestracja CO2). Ponadto, przejrzyste instrumenty wzmacniające pozycję rolników w łańcuchu żywnościowym przyczyniłyby się do bardziej zrównoważonego i zapobiegającego wykluczeniu wzrostu. Stworzenie ramowych warunków promujących inwestycje w rolnictwo i obszary wiejskie oraz pozwalających rolnikom na przeprowadzanie własnych inwestycji (np. dzięki wyższym i bardziej stabilnym dochodom z rynku) wspomogłoby wysiłki zmierzające do wydajniejszego korzystania z zasobów naturalnych i bardziej sprawiedliwego podziału bogactw. Zielony wzrost jest kluczem do odkrycia potencjału obszarów wiejskich w najmniej rozwiniętych obszarach na świecie. Polityki te muszą podlegać stałej rewizji, aby uwzględniały zmieniające się warunki środowiskowe/ naturalne, zmienne wzory zachowań i inne nieprzewidziane wyzwania. Photo. Berit Metlid, Publishing Farm.

5 Dojście do wydajnego wykorzystania zasobów dzięki silnej biogospodarce Sektor rolny zdaje sobie sprawę z roli jaką może odegrać, przyczyniając się do bardziej ekologicznego wzrostu, opierającego się na wydajniejszym wykorzystaniu zasobów naturalnych, w ramach wizji zrównoważonego wzrostu na świecie. Sektor rolny zobowiązał się do zwiększenia wydajności wykorzystania zasobów naturalnych. Rolnictwo poczyniło już znaczne postępy, ale można jeszcze zwiększyć wydajność energetyczną np. budynków gospodarczych i maszyn używanych we wszystkich sektorach produkcji rolnej. Ciągłe udoskonalanie gospodarki nawozami i obornikiem poprzez lepsze planowanie i ich stosowanie może przyczynić się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy jakości wód. Techniki precyzyjne mogą odegrać ważną rolę w optymalizacji wykorzystania zasobów. Ponadto, wydajniejsze wykorzystanie wody w rolnictwie pomaga dostosować się do sytuacji, w której dostęp do wody jest ograniczony oraz odwraca proces pogarszania się jakości gleb i pustynnienia i w ten sposób sprawia, że grunty rolne pochłaniają dwutlenek węgla przez glebę i biomasę. Kolejnym celem zielonego wzrostu jest dalsze ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Bioenergia, zastępująca wykorzystanie nieodnawialnej energii ze źródeł kopalnych w społeczeństwie (biopaliwa pierwszej i drugiej generacji: uprawy energetyczne, bio-pozostałości, obornik), może zostać wykorzystana do produkcji biopaliw (np. zgodnie z kryteriami zrównoważonego rozwoju UE) i biogazu, podczas gdy wieloletnie uprawy energetyczne i leśna biomasa mogą posłużyć do produkcji ciepła i prądu. Zmierzamy w kierunku biogospodarki. Zwiększone wykorzystanie produktów rolnych i leśnych w produkcji przemysłowej, np. polimerów, smarów, substancji powierzchniowo czynnych, rozpuszczalników i włókien może również przyczynić się do zmniejszenia zapotrzebowania na produkty petrochemiczne. Potrzeby te otwierają nowe rynki a przez to oferują możliwości zróżnicowania systemów produkcji rolnej i ekosystemów rolnych. Zrównoważona gospodarka leśna, produkty pochodzenia biologicznego i leśne usługi ekosystemowe odgrywają kluczową rolę w promowaniu zielonego wzrostu na świecie. Życie ponad 1,6 miliarda osób zależy od lasów. Dlatego zrównoważona gospodarka leśna jest tak samo ważna jak zrównoważony rozwój i eliminacja ubóstwa. Wszystkie odpowiednie polityki powinny uznać i promować funkcje lasów, w tym zastępowanie dwutlenku węgla dzięki produktom z drewna ściętego. Photo. Berit Metlid, Publishing Farm.

6 Aspekty międzynarodowe Aby osiągnąć zielony wzrost w rolnictwie potrzeba spójności z innymi politykami, a zwłaszcza z polityką handlową. Handel międzynarodowy nie może negatywnie wpływać na wysiłki krajów starających się wdrażać praktyki zrównoważonego wzrostu. Otwarcie rynków może zaowocować ograniczeniem zachęt do przestrzegania wysokich i drogich standardów środowiska, jeśli te wpływają negatywnie na konkurencyjność w stosunku do produktów, które nie spełniają podobnych wymagań. Rozwiązaniem długoterminowym jest zapewnienie odpowiedniej ceny zasobów naturalnych w międzynarodowym handlu. Dopóki nie uda się tego osiągnąć, kraje będą musiały znaleźć równowagę między korzyściami wynikającymi z otwarcia rynków i ochroną środowiska. Innowacje i przepływ wiedzy Zrównoważona intensyfikacja produkcji rolnej może rozwiązać problem bezpieczeństwa żywnościowego i ograniczonej dostępności zasobów naturalnych na świecie. Należy ulepszyć warunki umożliwiające wydajniejsze wykorzystanie wody, nawozów i innych czynników produkcji. Musi to być poparte ambitnym planem badań i przepływu wiedzy, aby zachęcać do rozwoju i stosowania innowacyjnych rozwiązań. Należy zwiększyć wsparcie dla drobnych skutecznych innowacji. Rola kobiet i wymiany pokoleń na obszarach wiejskich Kobiety, zwłaszcza na obszarach wiejskich, bardzo przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju społeczeństwa. Często z powodu izolacji, warunków, w których czasem muszą żyć, braku dostępu do usług i szkoleń nie mogą one przyczynić się do zielonego wzrostu i korzystać z niego. Prawa wynikające z posiadania ziemi, niezależność finansowa wraz z dostępem do kredytów oraz szkolenia i silna wola organizacji kobiet odgrywają kluczową rolę we wzmacnianiu zaangażowania kobiet z obszarów wiejskich w podejmowanie decyzji politycznych na szczeblu lokalnym. Kolejnym krytycznym elementem prowadzącym do zielonego wzrostu jest stworzenie perspektyw dla młodych pokoleń, zachęcających do osiedlania się na dobrze prosperujących obszarach wiejskich. Wymiana pokoleń na obszarach wiejskich gwarantuje postęp prowadzący do zielonego wzrostu w rolnictwie.

7 Rola spółdzielni rolnych Spółdzielnie rolno-spożywcze należą do rolników. Ich głównym celem jest wprowadzanie do obrotu produktów wytworzonych przez ich udziałowców. Spółdzielnie, głównie MŚP w krajach rozwijających się, odgrywają ważną rolę w promowaniu zrównoważonego rozwoju, poprzez wprowadzanie wspólnych praktyk gospodarki środowiskowej, takich jak gospodarka odpadami, wydajniejsze wykorzystanie wody, ulepszanie odmian itd. Działania te prowadzą do promocji inicjatyw zielonego wzrostu oraz usług zatrzymujących ludność wiejską na obszarach wiejskich, co stanowi ważny element zrównoważonego wzrostu. Rola obywateli Zmierzając w stronę zielonego wzrostu i zrównoważonego rozwoju należy przekonać społeczeństwo do zrównoważonej konsumpcji zasobów naturalnych. W związku z tym trzeba stworzyć strategie komunikacyjne na szczeblu regionalnym i krajowym, skierowane do obywateli i konsumentów. Powinny one zachęcać do stosowania odżywczej i zrównoważonej diety opartej na produktach wytworzonych w sposób zrównoważony, to znaczy, przestrzegających wysokich norm środowiska i dobrostanu zwierząt. Narzędzia Należy przygotować narzędzia i zachęty, aby zrównoważona produkcja była opłacalna: oznacza to umieszczenie zielonego wzrostu w centrum polityki rolnej oraz pomoc w stworzeniu sektora przyjaznego klimatowi (climate-smart). Badania i innowacje również mają ważną rolę do odegrania. Można osiągnąć rzeczywiste zwiększenie wydajności wykorzystania zasobów w rolnictwie równocześnie zwiększając potencjał produkcji rolnej poprzez prowadzenie wydajniejszej gospodarki rolnej. Jednakże, niektóre z instrumentów mających służyć osiągnięciu wyżej wymienionych celów mogą zwiększyć ryzyko przeniesienia produkcji do regionów, gdzie mniej wydajnie wykorzystuje się zasoby naturalne. Może to zagrozić miejscom pracy milionów rolników i pracowników sektora rolnospożywczego jak i konkurencyjności. Photo: Ester Sorri.

8 EKOMITETY COPA I COGECA : GŁOS EUROPEJSKICH ROLNIKÓW I ICH SPÓLDZIELNI Komitety Copa-Cogeca są zjednoczonym głosem rolników i ich spółdzielni w Unii Europejskiej. Wspólnie, organizacje te pracują na rzecz zrównoważonego, innowacyjnego i konkurencyjnego europejskiego rolnictwa, które może gwarantować bezpieczeństwo zaopatrzenia w żywność dla 500 milionów europejskich obywateli. Komitet Copa reprezentuje ponad 13 milionów rolników i ich rodzin, a Komitet Cogeca reprezentuje interesy spółdzielni rolnych. Liczą one 70 organizacji członkowskich z różnych państw członkowskich UE. 61, Rue de Trèves B Brussels Phone (0) Fax (0) EN(12)730