WSTRZĄS
Wstrząs Stan uogólnionej hipoperfuzji tkankowej prowadzący do niewystarczającego natlenowania tkanek w stosunku do zachodzących procesów metabolicznych
Czym jest wstrząs? Jest to stan obniżonej perfuzji komórek i tkanek powstały na skutek -spadku objętosci krwi krążącej -spadku rzutu serca -redystrybucji krwi skutkującej spadkiem objętości krwi krążącej
WCZESNA FAZA WSTRZĄSU WSTRZĄS SKOMPENSOWANY 1. Mniejsza amplituda tętna 2. Przyśpieszona praca serca - tachykardia 3. Przyśpieszony oddech - tachyphnoe 4. Chłodne, marmurkowate, wilgotne kończyny 5. Niepokój, pobudzenie 6. Brak spadku ciśnienia tętniczego
FAZA ROZWINIĘTEGO WSTRZĄSU WSTRZĄS ZDEKOMPENSOWANY 1. Tachykardia 2. Spadek ciśnienia (RR) 3. Tachypnoe 4. Zimne, wilgotne kończyny 5. Sinica, bladość 6. Bezmocz (oliguria) 7. Obniżony stan świadomości i reaktywności na bodźce
PÓŹNA FAZA WSTRZĄSU 1. Tachykardia przechodząca w bradykardię(spowolniona akcja serca) 2. Znaczny spadek RR (tętno na obwodzie słabe lub niewyczuwalne) 3. Tachypnoe przechodzące w bradypnoe(spowolniony oddech) 4. Zimne, sine lub blade kończyny 5. Znaczne zaburzenia świadomości (w ciężkim wstrząsie śpiączka)
Klasyfikacja wstrząsu Wstrząs hipowolemiczny Spowodowany krwotokiem Spowodowany oparzeniem Spowodowany rozległym urazem Spowodowany odwodnieniem Wstrząs kardiogenny Zawał m. Sercowego Zaburzenia rytmu serca itd. Wstrząs neurogenny Uszkodzenie mózgu, pnia, rdzenia Porażenie czterech kończyn Znieczulenie rdzeniowe Itp..
Klasyfikacja wstrząsu cd. Wstrząs septyczny Wywołany zakażeniem Zapaleniem otrzewnej Zapaleniem opon mózgowych Itp.. Najczęściej wywołują bakterie Gram Wstrząs anafilaktyczny Mieszane postacie wstrząsu
Wstrząs hipowolemiczny przyczyny: - rozległe krwotoki w wyniku urazu mechanicznego (rozległa rana cięta) - oparzenia - spowodowany rozległym urazem np. złamanie 2 kosci udowych - z odwodnienia
Klasyfikacja wstrząsu Klasa I krwawienia Poniżej 15% utraty krwi Nieznaczne objawy Klasa II 15%-30% utraty krwi Przyspieszone tętno i oddech. Obniżone ciśnienie Klasa III 30%-40% utraty krwi Tętno powyżej 120 Oddechy: 30-40 Klasa IV Powyżej 40% utraty krwi Tętno powyżej 140 Dekompensacja (ciśnienie skurczowe poniżej 90 mm Hg) Znaczący spadek ciśnienia skurczowego Głębokie zaburzenia świadomości
Objawy wstrząsu Urazy w obrębie układu kostnego Duże złamania/wiele złamań prowadzi do znaczącej utraty krwi Szczególnie niebezpieczne są złamania miednicy i kości udowych Nie bagatelizuj utraty krwi w wyniku wielu złamań z wyłączeniem miednicy/kości udowych
Objawy wstrząsu Złamanie Utrata krwi (ml) Pojedyncze żebro 125 Kość promieniowa lub łokciowa 250 500 Kość ramienna 750 Kość piszczelowa lub strzałkowa 500 1000 Kość udowa 1000 2000 Miednica masywna
Objawy wstrząsu Obrażenia wewnętrzne narządów W przypadku braku potwierdzenia innej przyczyny wstrząs traktujemy jako hipowolemiczny Uraz brzucha stanowi przyczynę obfitego krwawienia wewnętrznego O ile nie ma objawów świadczących o innych przyczynach wstrząsu podejrzewaj uraz brzucha
Myślenie krytyczne Jaki krwotok będziesz podejrzewać u tego poszkodowanego? Na podstawie czego? Skąd najprawdopodobniej krwawi?
Ocena: myślenie krytyczne Jakie czynniki mogą wpłynąć na objawy pacjenta we wstrząsie? Ciąża Leki Wiek Stan zdrowia
Postępowanie z poszkodowanym we wstrząsie pytania kierujące postępowaniem: Co jest przyczyną wstrząsu u tego poszkodowanego? Co można zrobić do momentu, kiedy trafi on do jednostki docelowej? Wędkarz po wypadku z motorówką. Odniósł poważne urazy kończyn dolnych. Życie ocaliły mu opaski uciskowe nałożone na oba uda przez osoby udzielające mu pierwszej pomocy.
Tamowanie krwotoków Tamowanie krwotoków jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniej perfuzji Techniki Bezpośredni ucisk umożliwi zatamowanie większości krwotoków zewnętrznych Unieruchomienie Uniesienie Ucisk na tętnice Przy przedłużającym się transporcie do rozważenia miejscowe podanie czynników zatrzymujących krwawienie
Wstrząs kardiogenny Stan kliniczny, w którym nagłe upośledzenie perfuzji tkanek i narządów spowodowane jest ciężkim uszkodzeniem struktur serca, zaburzeniami rytmu lub przeszkodą mechaniczną przepływu krwi w sercu
Przyczyny wstrząsu kardiogennego Upośledzenie funkcji m. Sercowego Zawał mięśnia sercowego (>40% masy LK) Kardiomiopatia rozstrzeniowa Kardiomiopatia przerostowa Stłuczenie mięśnia sercowego Wady zastawkowe serca Ostra niedomykalność mitralna Ostra niedomykalność aortalna Ciasna stenoza aortalna Dysfunkcja sztucznych zastawek
Przyczyny wstrząsu kardiogennego Zmniejszenie obciążenia wstępnego Zmniejszenie napełniania LV - Tamponada serca - Stenoza mitralna - Śluzak lewego przedsionka - Skrzeplina lewego przedsionka Zmniejszenie podatności RV - Zawał prawej komory - Arytmogenna dysplazja prawej komory - Tamponada serca
Przyczyny wstrząsu kardiogennego Zaburzenia rytmu i przewodzenia bardyarytmie, tachyarytmie, blok p-k Inne przyczyny Tętniak rozwarstwiający aorty wstępującej Zatorowość płucna Pierwotne nadciśnienie płucne
Czynniki ryzyka Wiek > 65 r.ż. Frakcja wyrzutowa < 35% Wysokie wartości markerów martwicy mięśnia sercowego Cukrzyca Przebyty zawał mięśnia sercowego
Objawy kliniczne wstrząsu kardiogennego Spadek ciśnienia tętniczego Osłabienie, duszność, niepokój Skóra zimna, blada, wilgotna, sinica części odsiebnych Tętno przyspieszone, słabo napięte lub niewyczuwalne Tony serca ciche, niemiarowość lub rytm cwałowy Oddech przyspieszony lub patologiczny tor oddychania Wypełnienie żył szyjnych Zaburzenia świadomości, majaczenia, śpiączka
Wstrząs anafilaktyczny -anafilaksja Anafilaksja (reakcja anafilaktyczna) to rodzaj reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która ma miejsce po ponownej ekspozycji na alergen.
Wstrząs anafilaktyczny -anafilaksja Anafilaksja u dzieci i młodzieży jest stanem zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Nieudzielenie na czas pomocy medycznej może na skutek niedrożności dróg oddechowych lub nieodwracalnego wstrząsu doprowadzić do zgonu
Anafilaksja-Objawy kliniczne Reakcja może obejmować wyłącznie skórę, górne i dolne drogi oddechowe, układ sercowo-naczyniowy, przewód pokarmowy lub kilka dowolnych układów Objawy anafilaksji pojawiają się zazwyczaj 5-30 minut po kontakcie z antygenem, ale niekiedy mogą wystąpić nawet z co najmniej godzinnym opóźnieniem.
Objawy reakcji alergicznej wykwity skórne obrzęk krtani napad astmy oskrzelowej bóle brzucha Biegunki objawy ogólne: zawroty głowy, strach spadek RR i tachykardia zatrzymanie krążenia i oddychania duszność Anafilaksja
Wstępne leczenie reakcji anafilaktycznej Postępowanie: Wczesne wezwanie pomocy i przemieszczenie pacjenta z dala od czynnika wywołującego. Ułożenie w odpowiedniej pozycji. Zapewnienie drożności dróg oddechowych Tlenoterapia Zapytanie o ampułkostrzykawkę z lekiem? ( fast jet z adrenaliną o małym stężeniu)
Wstrząs septyczny Wstrząs septyczny winikający z wcześniejszej infekcji, która charakteryzuje się obecnością bakteriemii i posocznicy zakażenie naczyń; głównymi sprawcami są bakterie.
Wstrząs septyczny Objawy szczegółowe: napady dreszczy nadmierne ucieplenie i zaczerwienienie skóry szybki wzrost temperatury ciała wahania ciśnienia tętniczego
Wstrząs neurogenny Wstrząs neurogenny anatomiczny lub czynnościowy odczyn upośledzenia regulacji naczyń Objawy ogólne i neurologiczne Przyczyny: obrażenia czaszki obrażenia kręgosłupa nadmierne emocje urazy narządów tzw. wstrząsorodnych (jądra, krtań)
WSTRZĄS Objawy ogólne Zimna i blada skóra skurcz naczyń skórnych i centralizacja krążenia, nawrót kapilarny > 2 sek. Zaburzenia świadomości spadek ilości O2 i Glc dostarczanych do mózgu Obniżenie temperatury ciała procesy metaboliczne ulegają ograniczeniu z powodu ograniczenia podaży tlenu i glukozy
Objawy ogólne Wzrost temperatury we wstrząsie septycznym endotoksyny bakteryjne powodują wydzielanie pirogenów w organizmie zakażonym albo same mają takie właściwości. Oddech szybki i głęboki stopniowo spłycający się spadek perfuzji oznacza również wzrost stężenia CO2 i nasilenie glikolizy beztlenowej w tkankach. Narstająca kwasica pobudza ośrodek oddechowy a jedncześnie obniża siełę skurczu mięśni oddechowych
Patomechanizm zaburzeń Pocenie się pobudzonu układ współczulny pobudza sekrecję potu Oliguria nawet do anurii wzrost stężenia ADH, obniżenie przepływu krwi przez nerki (RR), przedłużające się niedokrwienie prowadzi do martwicy nerek. Puls szybki i słaby pobudzenie baroreceptorów; siła skurczu niedotlenionego serca maleje, nie wyczówalny na tętnicach obwodowych
Patomechanizm zaburzeń Ciśnienie tętnicze początkowo może być w normie (pobudzony układ współczulny powoduje skurcz naczyń, uwolnienie rezerw krwi z wątroby i śledziony, aktywację układu RAA (renina angiotensyna aldosteron) obniżenie ciśnienia (przekroczenie możliwosci kompensacyjnych lub zanik kompensacji (kwasica znacznego stopnia)
WSTRZĄS- postepowanie Właściwe postępowanie poprawia natlenowanie krwi i tkanek. Drożność dróg oddechowych Wspomaganie oddechu- wentylacja Tlenoterapia Pozycja z uniesionymi kończynami dolnymi Komfort termiczny- folia NRC Komfort psychiczny Tamowanie krwotoku(hipowolemia) Fast Jet(anafilaksja) RKO w NZK
ułożenie poszkodowanego Na plecach
PODSUMOWANIE Wstrząs jest stanem prowadzącym do śmierci Diagnostyka i postępowanie muszą być prowadzone szybko Znajomość objawów wstrząsu ułatwiają podejmowanie prawidłowych decyzji terapeutycznych
Pytania?