Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 grudnia 2016 r. (OR. en) 15412/16 ENFOPOL 484 ENV 791 ENFOCUSTOM 235 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 8 grudnia 2016 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 15184/16 Dotyczy: Konkluzje Rady w sprawie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku Konkluzje Rady (8 grudnia 2016 r.) Delegacje otrzymują w załączniku konkluzje Rady w sprawie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku, przyjęte przez Radę w dniu 8 grudnia 2016 r. na jej 3508. posiedzeniu. 15412/16 ds/ako/as 1 DGD 1C PL
ZAŁĄCZNIK KONKLUZJE RADY W SPRAWIE ZWALCZANIA PRZESTĘPSTW PRZECIWKO ŚRODOWISKU RADA UNII EUROPEJSKIEJ, ODNOTOWUJĄC, że przestępstwa przeciwko środowisku stały się jednym z najbardziej lukratywnych rodzajów przestępczości zorganizowanej na świecie i mają znaczny wpływ nie tylko na środowisko, ale również ogólnie na społeczeństwo i na gospodarkę, a także że w ocenie zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością (SOCTA) na lata 2014 2017 zostały one zidentyfikowane jako nowy rodzaj zagrożenia; OPIERAJĄC SIĘ NA przyjętych w czerwcu 2016 r. konkluzjach Rady w sprawie planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą 1 ; PODKREŚLAJĄC, że skuteczne zwalczanie przestępstw przeciwko środowisku wymaga kompleksowego, multidyscyplinarnego podejścia na wszystkich szczeblach oraz wykorzystania wszystkich odpowiednich unijnych, międzynarodowych i krajowych polityk i instrumentów, z uwzględnieniem organów ścigania, organów celnych i straży granicznej, a także organów odpowiedzialnych za ochronę środowiska i organów administracyjnych, przy czym należy korzystać z istniejących inicjatyw i wysiłków państw członkowskich i organizacji międzynarodowych, przy jednoczesnym poszanowaniu kompetencji UE i państw członkowskich; PRZYPOMINAJĄC, że przestępstwa przeciwko środowisku obejmują szeroki zakres czynów zabronionych związanych z umyślną lub zamierzoną szkodą dla środowiska, jak wskazano w przygotowanej przez Europol ocenie zagrożenia przestępstwami przeciwko środowisku w UE 2 ; PRZYPOMINAJĄC, że przestępstwa przeciwko środowisku są często powiązane z różnymi oszustwami i obejmują stosowanie fałszywych dokumentów i świadectw; 1 2 Dok. 10512/16. Dok. 15915/13. 15412/16 ds/ako/as 2
PODKREŚLAJĄC potrzebę wzmocnienia dialogu i współpracy z odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi oraz zaangażowania w stosownych przypadkach wszystkich istotnych podmiotów niepaństwowych, w tym organizacji pozarządowych i sektora prywatnego; ODNOTOWUJĄC różnice w ustawodawstwie krajowym państw członkowskich dotyczącym postępowania karnego, w szczególności rozbieżności w rozróżnieniu między przestępstwami administracyjnymi a innymi przestępstwami i zróżnicowaną wysokość kar, a także różne przepisy warunkujące stosowanie określonych czynności w ramach postępowania przygotowawczego; ODNOTOWUJĄC, że skuteczne zwalczanie przestępstw przeciwko środowisku wymaga aktywnej wymiany informacji między organami ścigania, a także między organami ścigania, organami odpowiedzialnymi za ochronę środowiska i organami administracji państw członkowskich; Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJĄC rezolucję nr 69/314 Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie walki z nielegalnym handlem dziką fauną i florą oraz rezolucję nr 1/3 Zgromadzenia ONZ ds. Ochrony Środowiska w sprawie nielegalnego handlu dziką fauną i florą; Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJĄC prace w dziedzinie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku prowadzone przez różne sieci międzynarodowe, europejskie i regionalne, takie jak: nieformalna sieć zwalczania przestępstw przeciwko środowisku (EnviCrimeNet), Europejska Sieć Wdrażania i Egzekwowania Prawa Ochrony Środowiska (IMPEL), europejska sieć transgranicznej współpracy organów ścigania w dziedzinie transportu wodnego (AQUAPOL), nieformalna europejska sieć prokuratorskiej w dziedzinie środowiska (ENPE), Europejskie Forum Sędziów w dziedzinie Ochrony Środowiska (EUFJE) oraz Centrum Organów Ścigania Europy Południowo- Wschodniej (SELEC), a także globalne narzędzie komunikacji Światowej Organizacji Celnej stosowane w zwalczaniu przestępstw przeciwko środowisku na granicach (ENVIRONET); MAJĄC ŚWIADOMOŚĆ, że przestępstwa przeciwko środowisku mają istotny wymiar zewnętrzny, który wymaga ścisłej współpracy z państwami sąsiadującymi i z państwami trzecimi oraz multidyscyplinarnej interakcji między wszystkimi właściwymi organami na zewnętrznych granicach Unii; 15412/16 ds/ako/as 3
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY: 1. zapewniły organom ścigania oraz innym odpowiednim organom wystarczających zdolności, by mogły one w odpowiednich ramach czasowych wykrywać przestępstwa przeciwko środowisku i prowadzić postępowania przygotowawcze w ich sprawie oraz doprowadzać do osądzenia ich sprawców, a także by rozważyły potencjalną wartość dodaną utworzenia wyspecjalizowanych jednostek policji, jak również rozszerzenia wiedzy fachowej jednostek kryminalistycznych i innych jednostek naukowych, tak by obejmowała ona prowadzenie postępowań przygotowawczych i analizę przestępstw przeciwko środowisku. Można również rozważyć specjalizację prokuratorów na szczeblu krajowym i regionalnym oraz sędziów, zgodnie z krajowym prawem i praktyką; 2. koordynowały działania związane ze zwalczaniem przestępstw przeciwko środowisku na szczeblu krajowym w tym działania organów ścigania, organów celnych, organów odpowiedzialnych za ochronę środowiska i organów administracyjnych, poprzez włączenie w nią wszystkich istotnych podmiotów multidyscyplinarnych, jasne określenie ich ról oraz zapewnienie bezpiecznego systemu aktywnej wymiany informacji między tymi podmiotami; 3. rozważyły przeprowadzanie regularnych spotkań na szczeblu regionalnym między agencjami odpowiedzialnymi za ochronę środowiska i wyspecjalizowanymi prokuratorami; 4. wspierały działania EU-Twix, włączały jej ekspertów w identyfikację dzikiej fauny i flory oraz dzieliły się ich doświadczeniem; 5. w stosownych przypadkach systematycznie zajmowały się kwestią przestępczości zorganizowanej w związku z przestępstwami przeciwko środowisku, w szczególności w dziedzinie dzikiej fauny i flory i nielegalnego handlu odpadami, a także nielegalnych substancji chemicznych i pestycydów; 6. w stosownych przypadkach angażowały jednostki ds. cyberprzestępczości do zwalczania nielegalnych działań w dziedzinie przestępstw przeciwko środowisku, zwłaszcza nielegalnego handlu dziką fauną i florą oraz nielegalnego handlu pestycydami oraz innymi substancjami niebezpiecznymi; 7. w stosownych przypadkach umożliwiały udział w sprawach dotyczących przestępstw przeciwko środowisku osobom specjalizującym się w postępowaniach przygotowawczych w sprawach finansowych, przynajmniej w przypadku poważnych rodzajów przestępstw przeciwko środowisku, aby lepiej zrozumieć przestępczą strukturę tego zjawiska; 15412/16 ds/ako/as 4
8. wspierały rozwój i stosowanie technik kryminalistycznych w celu zwalczania przestępstw przeciwko środowisku, w szczególności przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie, oraz dzieliły się doświadczeniami z ich stosowania z innymi państwami członkowskimi; 9. rozwijały wiedzę fachową jednostek, które zajmują się przestępstwami przeciwko środowisku, w zakresie finansowych postępowań przygotowawczych w dziedzinie przestępstw przeciwko środowisku, w miarę możliwości mając na celu odzyskanie aktywów w celu zapewnienia odpowiedzialności cywilnej za przestępstwa przeciwko środowisku; 10. wspierały rozwój różnych partnerstw między podmiotami publicznymi i prywatnymi w dziedzinie ochrony środowiska i zwalczania przestępstw przeciwko środowisku; 11. w jak najlepszy sposób wykorzystywały istniejące organizacje i sieci, takie jak INTERPOL, EnviCrimeNet, IMPEL, AQUAPOL, ENPE, EUFJE, SELEC, oraz projekt TECUM i ich wiedzę fachową oraz by zachęcały do wydajnej koordynacji działań tych organizacji i sieci, a także działań podejmowanych w ramach innych istniejących inicjatyw na szczeblu europejskim i międzynarodowym; 12. monitorowały aktualne zagrożenia wynikające z przestępstw przeciwko środowisku, a także ich systematyczny rozwój, w tym poprzez regularne gromadzenie i dzielenie się odpowiednimi informacjami ze wszystkimi odpowiednimi partnerami, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i w całej UE, w szczególności za pośrednictwem Europolu; 13. inicjowały lub organizowały wspólne operacje wywiadowcze o wymiarze regionalnym mające na celu zwalczanie przestępstw przeciwko środowisku, korzystając ze wsparcia Europolu i Eurojustu, uczestniczyły w tworzeniu wspólnych zespołów dochodzeniowośledczych i zapewniały, by w ramach podstawowego postępowania przygotowawczego były prowadzone postępowania finansowe; 14. zwiększyły nacisk na kształcenie i szkolenie przedstawicieli organów ścigania i sądownictwa w dziedzinie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym we współpracy z Europejską Siecią Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (EJTN), wspierały działania CEPOL poprzez proponowanie dopasowanych programów szkoleniowych, w tym dotyczących finansowych postępowań przygotowawczych, oraz zapewniały udział przedstawicieli państw członkowskich w takich szkoleniach; 15. rozważyły wprowadzenie obowiązku pokrycia przez sprawcę skazanego za przestępstwo przeciwko środowisku kosztów poniesionych przez agencję ds. środowiska, która ujawniła fakty prowadzące do skierowania do sądu aktu oskarżenia; 15412/16 ds/ako/as 5
16. efektywnie wykorzystywały dostępne możliwości finansowania walki z przestępstwami przeciwko środowisku, w tym finansowania programów krajowych z Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, oraz uwzględniały aspekt tego zjawiska związany z przestępczością zorganizowaną; 17. dzieliły się odpowiednimi doświadczeniami i wiedzą z Europolem w celu wzmocnienia jego wiedzy fachowej w dziedzinie przestępstw przeciwko środowisku; 18. inicjowały, o ile to możliwe z organizacjami pozarządowymi, partnerstwa publicznoprywatne zgodne z mającym zastosowanie prawem krajowym, w celu dzielenia się wiedzą, doświadczeniami, informacjami i zdolnościami w zakresie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku, przede wszystkim jeśli chodzi o wykrywanie nielegalnego handlu dziką fauną i florą oraz nielegalnej działalności związanej z odpadami. ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY: 1. monitorowała skuteczność prawodawstwa UE w dziedzinie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku; 2. wspierała współpracę między odpowiednimi partnerami, takimi jak państwa członkowskie, agencje UE, w szczególności Europol i Eurojust, a także Interpol; 3. wspierała rozwój dobrych praktyk określonych przez państwa członkowskie, agencje UE i Interpol oraz propagowała wymianę dobrych praktyk i doświadczeń zdobytych przy realizacji planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą, w tym wykorzystywanie, lub potrzebę wykorzystywania, technologii; 4. wspierała również finansowo budowanie zdolności państw członkowskich (zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym) i agencji UE, zwłaszcza w odniesieniu do współpracy operacyjnej w walce z przestępstwami przeciwko środowisku; ZWRACA SIĘ DO EUROPOLU, BY: 1. wzmacniał swoją wiedzę fachową w dziedzinie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku; 2. w możliwym zakresie i w oparciu w szczególności o informacje otrzymane z państw członkowskich regularnie monitorował i oceniał transgraniczną przestępczość przeciwko środowisku oraz dostarczał państwom członkowskim informacji dotyczących aktualnych tendencji w tej nielegalnej działalności; 15412/16 ds/ako/as 6
3. wspierał dynamiczny rozwój transgranicznej multidyscyplinarnej współpracy między państwami członkowskimi, ze zwróceniem szczególnej uwagi na osiągnięcie szybkiej wymiany informacji na temat transgranicznych przestępstw przeciwko środowisku, oraz by zachęcał państwa członkowskie do udziału w ich wykrywaniu i w prowadzeniu postępowań przygotowawczych w ich sprawie, na przykład poprzez wspieranie tworzenia wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych; 4. na wniosek państw członkowskich i w oparciu o analizę ryzyka i dane wywiadowcze przygotowywał i koordynował wspólne operacje mające na celu wykrywanie przestępstw przeciwko środowisku, z uwzględnieniem priorytetów określonych w ocenie zagrożenia przestępstwami przeciwko środowisku; 5. ułatwiał działania EnviCrimeNet; ZWRACA SIĘ DO EUROJUSTU, BY zachęcał do tworzenia wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych oraz w miarę potrzeby wspierał ich tworzenie, a także by zachęcał do dzielenia się informacjami i do wymiany informacji w dziedzinie ścigania przestępstw przeciwko środowisku; ZWRACA SIĘ DO CEPOLU, BY zwiększył liczbę szkoleń przeznaczonych dla organów ścigania w dziedzinie walki z przestępstwami przeciwko środowisku, z uwzględnieniem finansowych postępowań przygotowawczych w tym obszarze; ZWRACA SIĘ DO EJTN, BY organizowała szkolenia mające na celu zwiększenie wiedzy fachowej prokuratorów i sędziów wyspecjalizowanych w dziedzinie przestępstw przeciwko środowisku w państwach członkowskich, z udziałem w stosownych przypadkach EnviCrimeNet; ZWRACA SIĘ DO ENVICRIMENET, BY: 1. wspierała wymianę informacji, wiedzy fachowej i najlepszych praktyk między ekspertami z państw członkowskich; 2. ułatwiała współpracę ekspertów z państw członkowskich; 3. przygotowywała i koordynowała europejskie inicjatywy na rzecz zwalczania przestępstw przeciwko środowisku; ZWRACA SIĘ DO IMPEL, BY zwiększyła liczbę projektów współpracy, w tym szkoleń w zakresie egzekwowania prawa w dziedzinie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku, oraz dążyła do współpracy z ENPE, EUFJE i EnviCrimeNet. 15412/16 ds/ako/as 7