Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tychach. OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU TYSKIEGO GRODZKIEGO w 2013 roku

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tychach OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU TYSKIEGO GRODZKIEGO w 2013 roku

Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Tychach ul. Budowlanych 131 Obszar i ilość obiektów nadzorowany przez PSSE w Tychach - dane z druków statystycznych Dane Tychy Bieruńsko- Lędziński Powiat Mikołowski Pszczyński Razem Powiaty stan na: 12/2013 Obszar 81,81 km 2 158,15 km 2 233,14 km 2 471,12 km 2 944,22 km 2 Liczba obiektów nadzorowanych 2542 1003 1666 2134 7345 Liczba ludności 129 112 58 254 95 217 108 657 391 124 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 2 z 47

Spis treści: WPROWADZENIE 4 1. DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWYCH KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH 5 1.1. Działalność przeciwepidemiczna 5 1.2. Działalność w zakresie żywności, żywienia i przedmiotów użytku 5 1.3. Działalność w zakresie higieny środowiska, nadzór nad jakością wody 5 1.4. Działalność w zakresie higieny pracy 5 1.5. Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego 6 1.6. Działalność w zakresie higieny dzieci i młodzieży 6 1.7. Działalność w zakresie promocji zdrowia 6 1.8. Działalność laboratoryjna 6 2. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W POWIECIE TYSKIM GRODZKIM 2.1. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych 8 2.2. Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych 10 2.3. Ocena podmiotów leczniczych 11 3. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA 12 I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 3.1. Charakterystyka nadzorowanych obiektów 12 3.2. Ogólna ocena stanu sanitarnego obiektów żywieniowych i żywnościowych 12 3.3. Nadzór nad importem/eksportem 15 3.4. Jakość zdrowotna środków spożywczych materiałów i wyrobów przeznaczonych 16 do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków 3.5. Wnioski i interwencje 16 3.6. Ocena i wnioski końcowe 17 4. OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU 18 PUBLICZNEGO 4.1. Obiekty użyteczności publicznej 18 4.2. Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji 22 5. ODDZIAŁ LABORATORYJNY 26 6. OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRACY ORAZ PRZESTRZEGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH SUBSTANCJI CHEMICZNYCH I ICH MIESZANIN 7. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY 29 8. OCENA PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA 31 9. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO ZDROWOTNA 36 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 3 z 47 8 27

WPROWADZENIE Szanowni Państwo! Niniejszym przedkładam Państwu ocenę stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej powiatu mikołowskiego za 2013r. Głównym celem działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest podejmowanie działań w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz bezpieczeństwem zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Na opracowanie oceny składa się całokształt wykonanej w ciągu roku pracy przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Tychach. Należy zaznaczyć, że działanie w strukturach Unii Europejskiej oraz następujący szybki postęp w technice i technologii powoduje, że monitorowanie wszystkich obszarów dotyczących zdrowia publicznego wymaga także od organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej zapoznania się z nowymi zagadnieniami, dotąd nieznanymi problemami i natychmiastowego podjęcia skutecznego działania. Stąd też działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie ochrony zdrowia publicznego podlegają ciągłym zmianom, wymagają zaangażowania ze strony pracowników. kompleksowej wiedzy i wzmożonego W niniejszym opracowaniu dokonano analizy wyników prowadzonego nadzoru sanitarno-epidemiologicznego oraz wszelkich działań prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną na terenie powiatu mikołowskiego. Opracowanie to pozwoli Państwu ocenić stan bezpieczeństwa sanitarnego powiatu mikołowskiego za 2013r. oraz będzie podstawą do kontynuowania działań na rzecz poprawy zdrowia publicznego w powiecie. Jednocześnie mam nadzieję, że przedstawiona ocena przyczyni się do lepszego poznania działań jakie Państwowa Inspekcja Sanitarna wykonuje na rzecz zdrowia publicznego mieszkańców powiatu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Tychach lek. med. Grzegorz Gołdynia Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 4 z 47

1. DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWYCH KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH 1.1. Działalność przeciwepidemiczna Sekcja Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej realizuje zadania, które mają na celu zapobieganie powstawaniu chorób zakaźnych w szczególności poprzez: - weryfikację i klasyfikację przypadków zachorowań zgodnie z Definicjami przypadków chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, - podejmowanie działań przeciwepidemicznych związanych z występowaniem chorób zakaźnych, zakażeń i zatruć pokarmowych u ludzi oraz zakażeń szpitalnych, - nadzorowanie wykonawstwa szczepień ochronnych oraz gospodarki preparatami szczepionkowymi, wdrażanie programów naprawczych w zakresie podniesienia stanu zaszczepienia populacji podlegającej szczepieniom ochronnym, - nadzór nad jednostkami udzielającymi świadczeń zdrowotnych w zakresie stanu sanitarnohigienicznego i wdrażania standardów postępowania przeciwepidemicznego, - stosowanie i aktualizowanie procedur i instrukcji dotyczących możliwości wystąpienia szczególnie niebezpiecznych chorób zakaźnych, - współpracę z organami administracji publicznej, służbami i inspekcjami w zakresie nadzoru nad chorobami zakaźnymi i zakażeniami. 1.2. Działalność w zakresie żywności, żywienia i przedmiotów użytku Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku jest komórką właściwą do prowadzenia działań w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących: - warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz warunków żywienia zbiorowego, - nadzoru nad jakością zdrowotną żywności, - warunków produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi. Zgodnie z prawem zharmonizowanym z przepisami Unii Europejskiej, całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności oraz za warunki sanitarno-higieniczne w produkcji i obrocie żywnością ponosi przedsiębiorca produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu, a zasady tej odpowiedzialności określają przepisy Kodeksu Cywilnego. 1.3. Działalność w zakresie higieny środowiska, nadzór nad jakością wody Sekcja Higieny Komunalnej i Środowiska jest komórką właściwą do kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczących: higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia, utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego i drogowego. 1.4. Działalność w zakresie higieny pracy Sekcja Higieny Pracy jest komórką właściwą do nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa w zakresie: - warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy; Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 5 z 47

- wprowadzania do obrotu lub stosowania substancji chemicznych i ich mieszanin oraz produktów biobójczych, - wprowadzania do obrotu określonych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii - prekursorów narkotykowych kategorii 2 lub 3 i środków zastępczych. Do zakresu działania sekcji należy także wydawanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku podstaw do jej stwierdzenia. 1.5. Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego Zadaniem Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego jest profilaktyka w zakresie ochrony zdrowia ludzi na etapach planowania przestrzennego, warunków realizacji przedsięwzięć, jak i projektowania obiektów budowlanych, zapewniająca stworzenie odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych w miejscach pobytu i pracy ludzi. Działania te wynikają z zapisów ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i przekładają się bezpośrednio na poprawę stanu sanitarno-higienicznego. Istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy intensywnością i zakresem działania sekcji zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, a aktywnością przedsiębiorców działających na lokalnym rynku, jak również aktywnością organów administracji samorządowej. 1.6. Działalność w zakresie higieny dzieci i młodzieży Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży jest właściwą do kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczno-zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo - wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, a także higieny procesu nauczania i wychowania. 1.7. Działalność w zakresie promocji zdrowia Główne kierunki działalności oświatowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej wynikają z zapisów Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, założeń Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015, zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, Ministerstwa Zdrowia, obecnej sytuacji epidemiologicznej oraz bieżących potrzeb społeczeństwa. Sekcja Oświaty Zdrowotnej podejmuje działania na rzecz zapobiegania chorobom i promuje zdrowy styl życia poprzez działania programowe i nieprogramowe, inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć prozdrowotnych zmierzających do zaznajamiania społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz metodami zapobiegania chorobom. Udziela porad i informacji w zakresie eliminowania negatywnych czynników mających wpływ na zdrowie ludzkie, nadzoruje i ocenia działalność oświatowo - zdrowotną prowadzoną przez placówki nauczania i wychowania. 1.8. Działalność laboratoryjna Oddział Laboratoryjny jest komórką organizacyjną PSSE właściwą do wykonywania badań laboratoryjnych dotyczących zagrożeń zdrowotnych i oceny higienicznej środowiska wody, zagrożeń wynikających z nosicielstwa zarazków schorzeń jelitowych oraz warunków środowiska pracy w zakresie pomiarów hałasu oraz pomiarów hałasu i stężenia tlenku węgla w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. W skład Oddziału Laboratoryjnego wchodzą dwie Sekcje: Sekcja Badań Chorób Zakaźnych i Zakażeń oraz Sekcja Badań Higieny Komunalnej i Środowiska. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 6 z 47

Oddział Laboratoryjny dysponuje nowoczesnym wyposażeniem laboratoryjnym. Personel laboratorium posiada odpowiednie wykształcenie, kwalifikacje, które systematycznie podnosi oraz praktykę zawodową niezbędną do pełnienia wyznaczonych funkcji i wykonywania prac laboratoryjnych. W celu zagwarantowania właściwej jakości wykonywanych badań, co pozwala na uzyskiwanie rzetelnych, wiarygodnych i użytecznych dla klientów wyników badań, laboratorium wdrożyło, utrzymuje oraz stale doskonali system zarządzania zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Formalnym potwierdzeniem kompetencji jest posiadany certyfikat akredytacji nadany przez organizację udzielającą uznania jakim jest Polskie Centrum Akredytacji. Zakres akredytacji ulega systematycznemu rozszerzaniu o nowe metody badawcze. Aktualny Zakres akredytacji jest dostępny na stronie internetowej PCA: www.pca.gov.pl Akredytacja udzielona przez Polskie Centrum Akredytacji, które jest sygnatariuszem Porozumienia ILAC MRA oraz podpisanie przez PSSE w Tychach umowy sublicencyjnej z PCA gwarantuje uznawanie wyników badań w krajach Unii Europejskiej będących również sygnatariuszami tego Porozumienia. Posiadane kompetencje techniczne laboratorium, pozwalają Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Tychach na obiektywną, ocenę stanu sanitarnego powiatu, która uwzględnia zarówno istniejące, jak i mogące pojawić się zagrożenia dla zdrowia ludzi. Prowadzenie systematycznych badań laboratoryjnych umożliwia monitorowanie sytuacji epidemiologicznej, ocenę potencjalnego zagrożenia oraz podejmowanie niezbędnych działań interwencyjnych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 7 z 47

2. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W MIEŚCIE TYCHY 2.1 Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Sekcja Epidemiologii realizowała zadania zgodnie z głównymi kierunkami działań ujętymi w planie pracy na 2013r. W 2013r. z miasta Tychy zgłoszono do PPIS w Tychach 1578 chorób zakaźnych, co stanowiło 33,7% ogólnej liczby zgłoszonych chorób zakaźnych z powiatów objętych nadzorem. Zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wytycznymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny przeprowadzono 310 wywiadów epidemiologicznych, zarejestrowano 14 nosicieli antygenu HCV i 7 nosicieli HBs. W porównaniu z 2012r. zarejestrowano więcej o 3 nosicieli antygenu HCV oraz o 6 mniej nosicieli antygenu HBs. Z badań bakteriologicznych pobranych prób od osób chorych, ozdrowieńców po przebytej chorobie, osób ze styczności z chorym oraz z badań do książeczek zdrowia zarejestrowano 3 nowych nosicieli pałeczek z grupy Salmonella. Analiza chorób zakaźnych W porównaniu z 2012r. w mieście Tychy zaobserwowano: wzrost zachorowań na zatrucia pokarmowe wywołane pałeczkami Salmonella, biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu, inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Clostridium difficile, różę, boreliozę z Lyme, styczność i narażenie na wściekliznę, różyczkę oraz na wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku- 2009, wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku z 2005r. spadek zachorowań dotyczył wirusowych zakażeń jelitowych, w tym również u dzieci do lat 2, płonicy, ospy wietrznej, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Ponadto odnotowano pojedyńcze zachorowania na lambliozę, inwazyjną chorobę wywołaną przez Streptococcus pyogenes, kiłę wczesną, późną i inne postacie kiły, rzeżączkę wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nieokreślone. W latach 2013 i 2012 nie odnotowano zachorowań na ostre wirusowe zapalenia wątroby typu B oraz B+C, inwazyjną chorobę wywołaną przez Haemophilus influenzae, inwazyjną chorobę meningokokową. Analizą objęto zachorowania na wirusowe zakażenia jelitowe, biegunki oraz krztusiec Na podstawie analizy zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe można stwierdzić, że w 2013r. wystąpił spadek zachorowań wśród dorosłych oraz dzieci do lat 2. W odniesieniu do biegunek i zapaleń żołądkowo-jelitowych ogółem oraz u dzieci do lat 2 wskaźnik zapadalności w mieście Tychy jest znacznie wyższy od wskaźników w pozostałych powiatach objętych nadzorem przez PPIS w Tychach zarówno w 2012 jak i 2013 roku (wykres nr 1). Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 8 z 47

Wykres nr 1 Krztusiec W 2013r. nastąpił spadek liczby zachorowań na krztusiec w porównaniu z rokiem 2012 (4 zachorowania w 2012r. i 1 zachorowanie w 2013r.) W mieście Tychy w 2013r. wystąpiło 5 zachorowań na krztusiec, najwięcej (3) zarejestrowano w I kwartale 2013r.. W 2013r. było hospitalizowanych 100% osób chorych, a w 2012r. - 50% (tabela nr 4). Pojedyncze zachorowanie w 2013r. dotyczyło osoby w wieku 14 lat. Tabela nr 2 PSSE Tychy Miasto Tychy liczba zapadalność liczba zapadalność 2012 rok 24 6,15 4 3,09 2013 rok 5 1,28 1 0,77 Tabela nr 3 Krztusiec na terenie objętym nadzorem przez PPIS w Tychach Liczba zachorowań w kwartałach Ogółem liczba zachorowań w roku zapadalność na 100 tys. hospitalizacja I II III IV Liczba % 2012 2 7 8 7 24 6,15 8 33,3 2013 3 1 0 1 5 1,28 2 40 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 9 z 47

Tabela nr 4 Liczba zachorowań w kwartałach Miasto Tychy Ogółem liczba zachorowań w roku zapadalność na 100 tys. hospitalizacja I II III IV Liczba % 2012 0 2 1 1 4 3,09 2 50 2013 1 0 0 0 1 0,77 1 100 2.2. Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Na terenie miasta Tychy funkcjonują 32 punkty szczepień, które realizują obowiązkowy program szczepień ochronnych. Obowiązkowe szczepienia ochronne realizowane są wśród dzieci i młodzieży do 20 r.ż. Grupa ta liczy 23783 osób. W ramach nadzoru bieżącego przeprowadzono 10 kontroli. Wydano 3 decyzje merytoryczne, które dotyczyły braku przekazywania za pokwitowaniem kart uodpornienia podmiotom leczniczym realizującym obowiązkowe szczepienia ochronne oraz nieprawidłowego zaszczepienia dziecka poprzez podanie piątej dawki skojarzonego preparatu Pentaxim dziecku urodzonemu w 2007r.. W toku kontroli sprawdzających stwierdzono wykonanie zarządzeń wydanych decyzji. W 2013r. zarejestrowano 13 niepożądanych odczynów poszczepiennych, które wystąpiły po następujących preparatach: Infanrix+DTPa (3), MMR (3), Vaxigrip (2), Prevenar 13 (1), DTP (1), Infanrix Hexa (1), Tetana (1), Hepavax Gene, Pentaxim (1), Prowadzono nadzór nad poprawnością i terminowością sprawozdawczości z realizacji szczepień ochronnych. Na bieżąco informowano podmioty lecznicze w których realizowany jest program szczepień ochronnych o wstrzymywaniu i dopuszczaniu w obrocie preparatów szczepionkowych. Udzielano informacji pisemnej i ustnej osobom z kontaktu z HBs (+) i nosicielom HCV o możliwości bezpłatnego wykonywania szczepień p/wzw typu B. Osobom prywatnym i instytucjom udzielano poradnictwa w zakresie szczepień ochronnych obowiązkowych i zalecanych. Podczas przeprowadzonych kontroli oraz indywidualnego poradnictwa zwracano szczególną uwagę na: - realizację obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych, - stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w ramach szczepień obowiązkowych i zalecanych, - racjonalne gospodarowanie preparatami szczepionkowymi oraz maksymalne wykorzystanie preparatów wielodawkowych, - dokumentowanie wykonanych szczepień ochronnych oraz opracowanie dokumentacji związanej z niepożądanymi odczynami poszczepiennymi, - aktualizację przepisów prawnych związanych z realizacją szczepień ochronnych. Szczepienia ochronne realizowane w ramach Programu Szczepień Ochronnych, poprzez czynne uodpornienie populacji, mają korzystny wpływ na poprawę sytuacji epidemiologicznej nadzorowanego terenu, w szczególności przyczyniają się do spadku liczby zachorowań na choroby zakaźne oraz spadku liczby występujących powikłań po przebytej chorobie. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 10 z 47

2.3. Ocena podmiotów leczniczych Sekcja epidemiologii obejmuje nadzorem łącznie 983 podmioty lecznicze, przy czym w Mieście Tychy znajduje się 416, co stanowi 42,3% ogólnej liczby nadzorowanych podmiotów leczniczych. W mieście Tychy funkcjonuje 11 podmiotów leczniczych wykonujących stacjonarne i całodobowe świadczenia, w tym 3 szpitale, 5 szpitali jednodniowych i 3 hospicja. Tabela nr 2 Lp. rodzaj obiektów ilość 1 podmioty lecznicze, które nie 2 są przedsiębiorcami 2 podmioty lecznicze, będące 151 przedsiębiorcami 3 praktyki lekarskie 263 4 ogółem 416 W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego przeprowadzono 35 kontroli. W toku kontroli stwierdzono nieprawidłowości, w związku z tym wydano 5 decyzji merytorycznych oraz jedną decyzję prolongującą wykonanie nakazu decyzji. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: nieaktualnych dat ważności sprzętu jednorazowego użycia, braku wdrożenia procedur sanitarno-higienicznych oraz braku nadzoru nad ich realizacją, niewłaściwego stanu sanitarnego- higienicznego ścian i sufitów w części pomieszczeń kontrolowanego podmiotu leczniczego, niewłaściwego magazynowania odpadów medycznych, niewłaściwego sposobu przekazywania kart uodpornień, prowadzenie szczepień ochronnych niezgodnie z programem szczepień ochronnych na dany rok. Prowadzony nadzór nad stanem sterylizacji wykazał, że w mieście Tychy zainstalowanych jest 95 urządzeń do sterylizacji. Badania skuteczności sterylizacji wykonywane są przez osoby odpowiedzialne za sterylizację w podmiotach leczniczych. Dokumentacja podlega sprawdzeniu w czasie przeprowadzania kontroli sanitarnych. Kierownicy laboratoriów z całego terenu podległego nadzorowi PPIS w Tychach, zgłaszali biologiczne czynniki chorobotwórcze, które na bieżąco rejestrowano i analizowano. W każdym uzasadnionym przypadku wdrażano działania przeciwepidemiczne. W 2013r. zgłoszono 137 biologicznych czynników chorobotwórczych, a w 2012r.- 110. W 2013r. największy procent dodatnich biologicznych czynników chorobotwórczych stanowiły: bakterie Gram-ujemne z rodzaju Salmonelli z grupy B, D, C i inne (38,69%), prątki gruźlicy - Mycobacterium tuberculosis (27,01%), krętek blady- Treponema Pallidum (10,95%), laseczka beztlenowa- Clostridium perfringens (8,03). W porównaniu do 2012r. zaobserwowano wzrost liczby zgłoszonych dodatnich wyników badań biologicznych czynników chorobotwórczych. W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru w podmiotach leczniczych stwierdzono: dostateczne zaopatrzenie w sprzęt iniekcyjny jednorazowego użytku, wystarczający asortyment i ilość środków dezynfekcyjnych, Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 11 z 47

na podstawie wyników badań urządzeń sterylizujących- prawidłową sterylizację sprzętu zabiegowego, prawidłowe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi pochodzenia medycznego, prowadzenie dokumentacji zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zgodnie z powyższym można stwierdzić, że świadczenia zdrowotne udzielane były na właściwym poziomie higieniczno- sanitarnym. Wnioski 1) Problem epidemiologiczny miasta Tychy stanowią choroby zakaźne szerzące się drogą przewodu pokarmowego (głównie biegunki i zapalenia żołądkowo- jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ). 2) Ciągłe monitorowanie zgłoszeń podejrzeń i zachorowań na choroby zakaźne oraz wdrażanie działań przeciwepidemicznych skutecznie przyczynia się do poprawy sytuacji epidemiologicznej. 3) Nie odnotowano chorób wysoce zakaźnych stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla społeczeństwa i konieczność natychmiastowego wdrożenia procedury przeciwepidemicznej. 3. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU Bezpieczeństwo i zdrowie konsumenta jest jednym z ważniejszych celów polityki Państwa w zakresie zdrowia publicznego. Zapewnienie bezpiecznej żywności wymaga szeregu działań podejmowanych w sposób skoordynowany i zintegrowany. Nadzór nad bezpieczeństwem żywności opiera się na systemie kontroli wewnętrznej realizowanej przez przedsiębiorcę (operatora żywności) oraz systemie kontroli zewnętrznej sprawowanej przez ograny urzędowej kontroli żywności. 3.1. Charakterystyka nadzorowanych obiektów W 2013 r. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tychach nadzorowała 3577 zakładów usytuowanych na terenie 4 powiatów. Znaczna liczba zakładów zlokalizowana jest na terenach wiejskich i na peryferiach miast. Najliczniejszą grupę stanowią zakłady obrotu żywnością, następnie zakłady żywienia zbiorowego otwartego, zamkniętego oraz obiekty produkcji żywności. 3.2. Ogólna ocena stanu sanitarnego obiektów żywieniowych i żywnościowych powiatu tyskiego grodzkiego W 2013r. w ewidencji znajdowało się 1213 zakładów. We wszystkich obiektach objętych nadzorem przeprowadzono 958 kontroli sanitarnych. Wydano 52 decyzje administracyjne nakazujące usunięcie stwierdzonych uchybień. Winnych uchybień ukarano 63 mandatami na łączną kwotę 11750 zł (wykres nr 1). Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 12 z 47

Wykres nr 1 Działania kontrolne i represyjne w latach 2011 2013 Ponadto skierowano 4 wnioski do Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego zgodnie z kompetencjami na podstawie art.103 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.), które dotyczyły: prezentacji i reklamy suplementów diety wprowadzanych do obrotu za pośrednictwem stron internetowych, zawierających treści sugerujące zapobieganie chorobom lub ich leczenie, prowadzenia działalności gospodarczej (sprzedaż suplementów diety przez Internet) bez złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów, prowadzenia działalności gospodarczej niezgodnie z decyzją o zatwierdzeniu zakładu, prowadzenia działalności gospodarczej bez decyzji o zatwierdzeniu zakładu. W trakcie bieżącego nadzoru sanitarnego pobrano do badań laboratoryjnych 259 próbek, kwestionowano 1 z uwagi na obecność szkodników zbożowo mącznych. Zakłady produkcji żywności W 2013r. w ewidencji znajdowało się 46 zakładów, w których przeprowadzono 57 kontroli. Wydano 4 decyzje administracyjne. Najczęściej stwierdzane uchybienia to m.in.: zły stan sanitarno techniczny ścian, sufitów w pomieszczeniu pakowania, magazynowania otrąb oraz pakowania mąki, zniszczone obudowy maszyn i urządzeń, brudne ściany, zniszczona stolarka drzwiowa, zniszczona stolarka meblowa, Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 13 z 47

brudne, zakurzone ściany i sufity w pomieszczeniu zakładu, brak zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem środków spożywczych nieopakowanych. Obiekty Obrotu Żywnością W 2013r. w ewidencji znajdowało się 749 zakładów, w których przeprowadzono 577 kontroli. Wydano 33 decyzje administracyjne, nałożono 37 mandatów karnych na kwotę 6650 zł. Do uchybień najczęściej występujących w zakresie stanu technicznego należą: brak bieżącej ciepłej wody przy punktach wodnych, nieprawidłowy stan sanitarno-techniczny sprzętu pozostającego w kontakcie z żywnością, brudne, zakurzone, z ubytkami farby ściany i sufity, niesprawne urządzenia klimatyzacyjne, zniszczona stolarka drzwiowa i okienna. Nieprawidłowości higieniczne (w dużej mierze zależne od zachowań personelu) to: wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia oraz daty minimalnej trwałości, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych nieoznakowanych, brudne posadzki, brak bieżącego mycia i sprzątania, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych, brudne, zakurzone półki pod ladami sprzedaży, zbędne rzeczy oraz sprzęty w przypadkowych miejscach, brudne koszyki konsumenckie, brudna szafa chłodnicza, eksponowanie poza urządzeniem chłodniczym środków spożywczych nietrwałych mikrobiologicznie, brak higienicznej sprzedaży środków spożywczych, przechowywanie napojów w ubikacji. Zakłady żywienia zbiorowego W 2013r. w ewidencji znajdowały się 394 zakłady, w których przeprowadzono 315 kontroli. Wydano 15 decyzji administracyjnych, nałożono 26 mandatów karnych na kwotę 5100 zł. Najczęstsze uchybienia: Żywienie otwarte: brudne, zakurzone ściany i sufity w pomieszczeniach zakładów, brudna zmywarka, w zmywalni naczyń stołowych, przetrzymywane zbędne sprzęty, szafa na naczynia czyste brudna, zakurzona, wprowadzanie do produkcji środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, brudne urządzenia chłodnicze, brak prawidłowej wentylacji w pomieszczeniach zakładu, brak porządku i czystości w pomieszczeniach zakładu, brudne urządzenia i sprzęt, brak zabezpieczenia potraw studzących się, Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 14 z 47

brak siatek w oknach, brak właściwej odzieży roboczej, niedrożne odpływy do kanalizacji, zamrażanie wyrobów własnych. Żywienie zamknięte: wprowadzanie do obrotu środków spożywczych przeterminowanych, nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych, brudne ściany i sufity w pomieszczeniach produkcyjnych, przetrzymywanie łatwo psujących środków spożywczych poza urządzeniem chłodniczym, w pomieszczeniach zakładu przetrzymywane zbędne rzeczy i sprzęty, brak wydzielonej zmywalni naczyń stołowych, brak skutecznej wentylacji w pomieszczeniach zakładu, brak monitorowania temperatury potraw wydawanych konsumentom, brak wydzielonej szatni i ubikacji dla personelu. Mała gastronomia: Najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarno-techniczne: brak zapisów z monitoringu temperatur, przechowywanie zbędnego sprzętu na zapleczu zakładu, brak higieny personelu, brak zachowanej segregacji żywności w urządzeniach chłodniczych, brudny sprzęt produkcyjny, urządzenia chłodnicze, posadzki, ściany i sufity, brak dezynfekcji szkła bufetowego, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych przeterminowanych, surowce bez oznakowania brak etykiet, samowolne poszerzenie działalności o produkcję i prowadzenie działalności niezgodnie z decyzją o zatwierdzeniu zakładu bez zapewnienia odpowiednich warunków produkcyjnych, brak trwałego oddzielenia wydzielonej sali dla palących od innych pomieszczeń, brak porządku i czystości w pomieszczeniach. Ponadto nadzorem objęto 21 wytwórni i miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz 3 zakłady obrotu kosmetykami. Przeprowadzono 9 kontroli, w toku których nie stwierdzono uchybień sanitarnoporządkowych. 3.3. Nadzór nad importem/eksportem W związku z prowadzeniem nadzoru nad jakością zdrowotną żywności i przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością wykonano 327 kontroli, w tym 14 kontroli środków transportu, skontrolowano 325 partii środków spożywczych, 2 partie przedmiotów użytku, wydano 327 świadectw jakości zdrowotnej. Jakość tych towarów nie budziła zastrzeżeń. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 15 z 47

3.4. Jakość zdrowotna środków spożywczych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków W 2013 r. na terenie powiatu tyskiego pobrano do badań laboratoryjnych 259 próbek środków spożywczych, w różnego rodzaju zakładach (wykres nr 2). Kwestionowano 1 próbkę z uwagi na: obecność szkodników zbożowo mącznych. Wykres nr 2 Próbki pobrane/kwestionowane w latach 2011-2013 Pobrane Kwestionowane 300 250 243 221 259 200 150 100 50 0 14 13 2011 2012 2013 1 3.5. Wnioski i interwencje W 2013 r. rozpatrzono 62 wnioski o interwencję, z których 14 było zasadnych. W trakcie przeprowadzonych kontroli nałożono 12 mandatów karnych na kwotę 2600 zł (tabela nr 1). Tabela nr 1 Wnioski o interwencję Rok Liczba zgłoszonych wniosków Liczba mandatów karnych/kwota 2011 17 4/800 2012 34 8/1900 2013 62 12/2600 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 16 z 47

Wnioski dotyczyły m.in.: niewłaściwej jakości zdrowotnej środków spożywczych: środki spożywcze o niewłaściwych cechach organoleptycznych nieświeży drób, niewłaściwe przechowywanie środków spożywczych łatwopsujących się, suplementy diety oferowane do sprzedaży nie zgłoszone do GIS, oferowanie do sprzedaży środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, na etykietach brak terminu przydatności do spożycia, po spożyciu zapiekanki z grzybami, objawy zatrucia, niewłaściwej jakości makreli wędzonej, w hurtowni spożywczej oferowane do sprzedaży, nieświeże śmierdzące środki spożywcze, na dnie słoika z pastą z pieczonymi bakłażanami i pomidorami, żywe glisty i robaki, na powierzchni wędliny-salami, nalot pleśni, w sprzedaży rodzynki z ochratoksyną, pizza o chemicznym posmaku, włos w sałatce, daktyle zepsute, nieprzyjemny zapach, stare mięso i warzywa oddawane do skarmiania zwierząt w schronisku, nieprawidłowy transport środków spożywczych niepakowanych (pojemniki ciągnięte po chodniku, niewłaściwe warunki higieniczno-sanitarne: nieprawidłowa wentylacja w restauracji, zapachy przechodzą do mieszkań, brak zatwierdzenia firmy sprzedającej suplementy diety, brak wody w przyczepie handlowej, sprzedaż wędlin, zardzewiałe szpikulce z cenówek w środkach spożywczych, brak porządku i czystości, w hurtowni z napojami zapleśniałe ściany, zapach stęchlizny, brak higienicznej produkcji i sprzedaży żywności, środki spożywcze złożone bezpośrednio na posadzce, niehigieniczna sprzedaż środków spożywczych niepakowanych, zatrudnianie pracownika ze zmianami skórnymi na rękach, sprzątaczki w Hali Targowej załatwiają się do wiadra, brudne kosze dla klientów. 3.6. Ocena i wnioski końcowe Oceniając sytuację lokalną stanu sanitarno-technicznego nadzorowanych zakładów zauważono: uruchamianie się nowych zakładów spełniających wymagania sanitarno techniczne, podnoszenie standardu istniejących zakładów poprzez ich modernizację, samowolne rozpoczynanie działalności jak i poszerzanie zakresu prowadzonej działalności przez przedsiębiorców, Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 17 z 47

nieprawidłowe oraz brak oznakowania środków spożywczych wprowadzanych do obrotu, przypisywanie środkom spożywczym właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia poprzez reklamę umieszczaną na stronach internetowych. Analiza i wnioski w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. 1) Oceniając sytuację lokalną w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności stwierdzono niższy niż w roku ubiegłym odsetek próbek kwestionowanych. W związku z poborem próbek w kierunku zanieczyszczeń biologicznych nadal stwierdzano przypadki obecności szkodników zbożowo mącznych w piekarniach. Powyższe wskazuje na konieczność dalszego pobierania próbek w tym kierunku. 2) Mając na uwadze bezpieczeństwo zdrowotne żywności utrzymano wzmożony nadzór w następujących zakładach: produkcji żywności, żywienia zbiorowego, wprowadzających do obrotu środki spożywcze wrażliwe mikrobiologicznie, wykazujących niezgodny z wymaganiami stan sanitarny. 4. OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Nadzorem Higieny Komunalnej i Środowiska objętych jest 1542 obiekty, z czego w powiecie tyskim znajdują się łącznie 527 obiektów, w tym 132 placówki służby zdrowia. W celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych przeprowadzono na nadzorowanym terenie łącznie 535 kontroli sanitarnych, w tym 206 kontroli na terenie powiatu tyskiego. 4.1. Obiekty użyteczności publicznej Ustępy publiczne w ewidencji 4 obiekty. Przeprowadzono w nich łącznie 7 kontroli. Jako zły pod względem technicznym oceniono ustęp publiczny w Tychach al. Niepodległości. Wydano decyzję administracyjną dotyczącą: brudnych ścian i sufitów, nieczynnych 3 kabin ustępowych w części damskiej oraz nieczynnych pisuarów i kabiny ustępowej w części męskiej z terminem realizacji do 31 maja 2013r. W trakcie kontroli sprawdzającej stwierdzono wykonanie części uchybień. Stan sanitarno-higieniczny uległ poprawie. Natomiast na punkt dotyczący doprowadzenia do właściwego stanu sanitarnego ścian i sufitów wydano decyzję zmieniającą, z terminem realizacji do 30 czerwca 2014r. Stan sanitarno-higieniczny skontrolowanych obiektów nie budzi zastrzeżeń. Przy umywalkach zapewnione są środki higieniczne tj. mydło, ręczniki jednorazowego użycia lub suszarki do rąk oraz pojemniki na odpady. Baseny kąpielowe w ewidencji 4 obiekty, skontrolowano 3, przeprowadzono w nich 7 kontroli. W 2013r. wpłynęły dwie interwencje na baseny kryte są to: Kryta Pływalnia w Tychach ul. Edukacji 9, należąca do MOSiR w Tychach interwencja dotyczyła niewłaściwego stanu sanitarnego. Przeprowadzono kontrolę interwencyjną, w trakcie której stwierdzono nieprawidłowości dotyczące brudnych zakurzonych krzeseł plastikowych przy nieckach basenu oraz na widowni. Kratki ściekowe odprowadzające wodę do kanalizacji zanieczyszczone kłębami włosów. Wydano zalecenia pokontrolne oraz Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 18 z 47

nałożono 1 mandat na 200 zł. Kontrola sprawdzająca potwierdziła wykonanie wydanych zaleceń. Stan sanitarno-higieniczny nie budzi zastrzeżeń. Basen kąpielowy PIRAMIDA w Tychach ul. Sikorskiego 100 - interwencja dotyczyła niewłaściwego stanu sanitarnego niecki basenowej oraz występowania w hali basenowej nieprzyjemnego zapachu. Przeprowadzono kontrolę interwencyjną, w trakcie której stwierdzono nieprawidłowości tj. posadzki w hali basenowej za niecką zanieczyszczone, brudne, lamperia i okna bardzo zakurzone. Pomieszczenia niecki basenowej oraz wyposażenie niedokładnie sprzątane. Nałożono 1 mandat karny na 100 zł. oraz wydano zalecenia pokontrolne. Kontrola sprawdzająca potwierdziła wykonanie zaleceń. Domy pomocy społecznej w ewidencji 4 obiekty, skontrolowano 3 obiekty, w których przeprowadzono 4 kontrole. Skontrolowane obiekty zapewniają swoim pensjonariuszom warunki pobytu na odpowiednim poziomie. Utrzymane są we właściwym stanie sanitarno - technicznym. Węzły sanitarne myte i dezynfekowane na bieżąco. Wyposażenie pokoi pensjonariuszy odpowiednie. Zapewniony zapas czystej bielizny. Na terenie powiatu funkcjonują 2 domy dziennego pobytu tj. Wrzos oraz Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Placówki zapewniają pomoc społeczną bez zakwaterowania dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych. Dom Pomocy Św. Anna w Tychach ul. Kopernika jest obiektem całodobowym z wyżywieniem prowadzony przez Caritas Archidiecezji Katowickiej. Noclegownie dla bezdomnych w ewidencji 1. Przeprowadzono w niej 2 kontrole. Noclegownia w Tychach ul. Mikołowska 22 należąca do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tychach przeznaczona jest wyłącznie dla mężczyzn. W obiekcie znajduje się 8 pokoi, w tym 4 pokoje pięcioosobowe, 3 pokoje dziewięcioosobowe i 1 pokój dziesięcioosobowy. Dla podopiecznych dostępne są pomieszczenia higieniczno-sanitarne wyposażone w ustępy, zlewy metalowe, natryski oraz wanna z wejściem z korytarza komunikacyjnego. Wydzielony jest magazyn do przechowywania środków myjącodezynfekcyjnych i sprzętu porządkowego oraz pomieszczenie do przechowywania zapasu bielizny, pościeli, odzieży i butów. Podopieczni mają również możliwość wyprania własnej odzieży. Bielizna pościelowa i ręczniki prana są zgodnie z umową w pralni zewnętrznej. Większość odzieży podopiecznych nie nadająca się do prania jest usuwana do odpadów komunalnych. W obiekcie występuje bardzo duża rotacja bezdomnych, dlatego wskazane jest częstsze przeprowadzanie remontów i napraw. W dniu 16.01.2013r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tychach uruchomił dodatkowy punkt noclegowy w Tychach ul. Batorego 63. Punkt został uruchomiony na parterze budynku mieszkalno-usługowego podłączonego do miejskiej sieci wodociągowo- kanalizacyjnej i ciepłowniczej. Dla osób bezdomnych wydzielono dwie sale z jedenastoma łóżkami z możliwością dostawienia czterech łóżek. Dostępny jest jeden ustęp z przedsionkiem, w którym zainstalowano zlew jednokomorowy z baterią z ciepłą i zimną wodą. Do punktu przywożone są osoby bezdomne z noclegowni z ulicy Mikołowskiej 22, w której mają możliwość korzystania z natrysków oraz wyprania lub wymiany odzieży. Sprzątaniem pomieszczeń zajmują się opiekunowie oraz podopieczni zgodnie z grafikiem dyżurów. W trakcie kontroli stwierdzono wystarczający zapas środków myjących i dezynfekcyjnych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 19 z 47

Hotele, inne obiekty świadczące usługi hotelarskie: w ewidencji 9 hoteli oraz 6 obiektów świadczących usługi hotelarskie. W bieżącym roku skontrolowano 4 obiekty, przeprowadzono w nich 4 kontrole. Zakres kontroli dotyczył sprawdzenia poziomu świadczonych usług, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (Dz. U. z 2006r. Nr 22, poz. 169). Baza hotelowa znajdująca się na terenie Gminy Tychy zapewnia gościom hotelowym pobyt w warunkach o wysokim standardzie. Zakłady fryzjerskie, fryzjersko kosmetyczne, kosmetyczne i odnowy biologicznej: w ewidencji 237 obiektów w tym: - 109 zakładów fryzjerskich; - 62 zakładów kosmetycznych, - 4 gabinety tatuażu. - 24 gabinety odnowy biologicznej - 38 zakładów fryzjersko-kosmetycznych Skontrolowano 42 obiekty, przeprowadzono w nich 45 kontroli. Zakłady fryzjerskie W skontrolowanych 14 zakładach przy obsłudze klienta używa się czystych, dezynfekowanych narzędzi i przyborów fryzjerskich oraz czystej bielizny. Stosowana jest również bielizna jednorazowego użytku (pelerynki, ręczniki). Zakłady kosmetyczne W obiektach tych przy obsłudze klienta używano czystych i dezynfekowanych narzędzi i przyborów fryzjerskich oraz czystej bielizny. Na pojemnikach z roztworami środków dezynfekcyjnych umieszczone były prawidłowe etykiety. Coraz częściej stosowano bieliznę jednorazowego użytku (pelerynki, ręczniki). Do zabiegów z naruszeniem ciągłości tkanki używano wyłącznie materiałów sterylnych oraz w większości narzędzi jednorazowego użycia. Zakłady posiadały umowy na odbiór odpadów niebezpiecznych z firmami specjalistycznymi. Zakłady odnowy biologicznej: Skontrolowano 8 zakładów. Właściciele obiektów podnoszą standard poprzez wyposażanie siłowni, sali do ćwiczeń w nowoczesne urządzenia. Przeprowadzana jest prawidłowa dezynfekcja łóżek solarycznych oraz materacy i uchwytów przy urządzeniach do ćwiczeń. Zakłady fryzjersko-kosmetyczny Skontrolowano 10 zakładów, przeprowadzono w nich 11 kontroli. W Zakładzie fryzjersko-kosmetycznym w Tychach ul. Zapolskiej 63 A w trakcie kontroli stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno-porządkowy pomieszczeń; brudne zakurzone szafki do przechowywania narzędzi i przyborów kosmetycznych, czystej bielizny. Nałożono 1 mandat na 100 zł. Kontrola sprawdzająca potwierdziła wykonanie zaleceń. Tereny rekreacyjne w ewidencji znajduje się Ośrodek PAPROCANY nad jeziorem. Ośrodek zlokalizowany jest przy zbiorniku wodnym w pobliżu kompleksu boisk sportowych oraz Hotelu Piramida z ogródkiem letnim. Na terenie ośrodka znajduje się miejsce zwyczajowo wykorzystywane do kąpieli. Teren ośrodka ogrodzony, dostępny jest przez cały rok i traktowany jest jak teren parkowy. Wymieniono piasek w piaskownicy na Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 20 z 47

terenie placu zabaw, oraz nawieziono piasek na plażę. Na placu zabaw dla dzieci ustawiono nowe urządzenia zabawowe. W obiekcie atrakcję stanowi otwarty Parki Linowy oraz drewniany pomost usytuowany w pobliżu miejsca wykorzystywanego do kąpieli. Na terenie ośrodka czynne są przez cały rok dwa kompleksy toalet. Przy umywalkach znajdują się dozowniki z mydłem w płynie oraz podajniki z ręcznikami jednorazowego użycia. Wszystkie budynki podłączone do miejskiej sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Na terenie ustawione są kosze na odpady. Odpady komunalne odbierane przez specjalistyczną firmę. Dworce, stacje kolejowe według ewidencji 1 dworzec kolejowy, skontrolowany w 2013r. Dworzec PKP w Tychach oceniony został jako dobry. Obiekt podłączony do miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej. Dla podróżnych dostępne są ustępy ogólnodostępne z wydzieloną częścią damską i męską oraz pomieszczeniem dla obsługi. Przy umywalkach zapewniono dopływ bieżącej ciepłej i zimnej wody oraz wystarczającą ilość środków myjących i dezynfekcyjnych. Sprzątaniem obiektu zajmuje się firma zewnętrzna Platan Zakład Zieleni. Teren wokół utrzymany czysto, zapewniono wystarczającą ilość koszy na odpady stałe wyłożone workami foliowymi. Odpady usuwane na zewnątrz do ustawionego kontenera na odpady komunalne. Obiekty sportowe w ewidencji 11 obiektów. Skontrolowano 5 obiektów. Celem kontroli było sprawdzenie stanu sanitarno - technicznego obiektów. W 2013r. objęto nadzorem sanitarnym Boisko Sportowe ORLIK 2012 w Tychach ul. Wejchertów i Filaretów. Obiekt przeznaczony jest dla uczniów szkół oraz dla grup treningowych MOSIR. Teren obiektu ogrodzony. Posiada dwa budynki zaplecza sanitarno-szatniowego. Przystosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych Kulturalno - widowiskowe w ewidencji 7 obiektów. W 2013 roku nie ujęte w harmonogramie kontroli. Targowiska w ewidencji 4. Skontrolowano jedno targowisko w Tychach al. Bielska. Nawierzchnia targowiska utwardzona uszkodzonymi płytami betonowymi, które są systematycznie uzupełniane w miejscach ubytków. Wskazana wymiana. Pralnie, magle według ewidencji 6 obiektów. Skontrolowano 2 obiekty, przeprowadzono 2 kontrole. W trakcie kontroli pralni w Tychach ul. Wieniawskiego 12 należącej do Firmy Handlowo-Usługowej KONTRAST, skontrolowano jeden samochód o transportu bielizny. W 2013r. przeprowadzono jedną kontrolę magla. Apteki w ewidencji 51 aptek, w bieżącym roku skontrolowano 6. Kontrole przeprowadzane były na wniosek Stron, w związku ze zmianą właścicieli - celem wydania opinii sanitarnej, koniecznej do przedłożenia w Wojewódzkim Inspektoracie Farmaceutycznym w Katowicach. Kontrola wykazała, że warunki higieniczno - zdrowotne są zgodne z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki (Dz. U. Nr 171, poz. 1395). Pomieszczenia obiektów w dobrym stanie sanitarno-porządkowym i sanitarnotechnicznym. Zakłady usług pogrzebowych w ewidencji 4 zakłady usług pogrzebowych, skontrolowano 3 zakłady oraz 3 samochody do przewozu zwłok. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 21 z 47

Zakłady usług pogrzebowych systematycznie prowadzą mycie i dezynfekcję pojazdów co odnotowywane jest w zeszytach zabiegów mycia i dezynfekcji. Posiadają odpowiedni asortyment środków dezynfekcyjnych. Na odbiór odpadów niebezpiecznych zawarte są umowy z firmami specjalistycznymi. W zakładach dostępne są toalety, których stan sanitarny nie budzi zastrzeżeń. Izba Wytrzeźwień w ewidencji 1 obiekt, w 2013 roku nie był ujęty w harmonogramie kontroli. Autobusy, trolejbusy Skontrolowano: 6 autobusów, mycie autobusów należących do PKM na zewnątrz i wewnątrz odbywa się w myjni zlokalizowanej na terenie własnej bazy należącej do firmy PUH Sprint z/s Tychy, ul. Cielmicka 39. Skontrolowane autobusy wyposażone są w pojemniki na odpady komunalne; 4 trolejbusy, mycie trolejbusów wewnątrz odbywa się na terenie bazy Tyskich Linii Trolejbusowych przez pracowników TLT, na zewnątrz myte są na terenie myjni zlokalizowanej na terenie PKM należącej do firmy PUH Sprint z o.o. z/s Tychy, ul. Cielmicka 39. Skontrolowane trolejbusy SOLARIS nie są wyposażone w pojemniki na odpady komunalne. W 2013r. rozpatrzono 9 interwencji wniesionych przez mieszkańców. Dwie dotyczyły niewłaściwego stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej tj. 1) Kryta Pływalnia w Tychach przy ul. Edukacji 9, należąca do MOSiR w Tychach. 2) Basen kąpielowy PIRAMIDA w Tychach przy ul. Sikorskiego 100. Pozostałe interwencje: 1 dotyczyła uciążliwości powodowanych przez hałas od urządzeń technicznych zlokalizowanych w piwnicy. Przeprowadzono kontrolę w porze nocnej. W trakcie kontroli nie były słyszalne żadne szmery ani dźwięki wysokiego tonu, 1 zagrzybienia lokalu mieszkalnego, 3 dotyczyły uciążliwości z bytowania gołębi, 1 niewłaściwego stanu sanitarnego klatki schodowej, 1 dotyczyła estetyki otoczenia wokół nieruchomości. 4.2. Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi Miasto Tychy zamieszkuje ok. 129 tys. osób i zajmuje obszar 82 km 2. Mieszkańcy Miasta Tychy zaopatrywani są w wodę z ujęcia powierzchniowego zlokalizowanego w Kobiernicach, z którego woda uzdatniana jest w Zakładzie Uzdatniania Wody w Czańcu oraz w wodę z ujęcia powierzchniowego w Goczałkowicach, z którego woda uzdatniana jest w Zakładzie Uzdatniania Wody w Goczałkowicach. Zakłady Uzdatniania Wody należą do Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach. Woda z Zakładu Uzdatniana Wody w Czańcu, leżącego poza terenem działania Państwowego Powiatowego Inspektora Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 22 z 47

Sanitarnego w Tychach, dostarczana jest odbiorcom poprzez przepompownie wody w Tychach Urbanowicach. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę w rozumieniu ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006r., Nr 123 poz. 858 z późn. zm.) należy do zadań własnych gminy. W Mieście Tychy dystrybucją wody przeznaczonej do spożycia zajmuje się Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. (RPWiK) z siedzibą w Tychach, przy ul. Sadowej 4. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Tychach zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. (Dz. U. Nr 61, poz. 417, z poźn. zm.) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, współtworzy wraz z przedsiębiorstwami wodociągowymi Monitoring jakości sanitarnej wody. Przedstawiciele PPIS w Tychach, jak również przedstawiciele RPWiK S.A. w Tychach regularnie pobierają próbki wody do badań laboratoryjnych. Badania próbek wody przeznaczonej do spożycia, pobieranych przez upoważnionych przedstawicieli PPIS w Tychach wykonywano w akredytowanych laboratoriach: Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Tychach, Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Bielsku Białej oraz w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Katowicach. Badania próbek wody do spożycia pobieranych przez przedstawicieli RPWiK S.A. w Tychach w ramach wewnętrznej kontroli jakości wody, wykonywano w laboratoriach o zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną systemie jakości badań wody. W okresie od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. w ramach prowadzonego monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, podstawą oceny jakości wody dostarczanej odbiorcom były wyniki badań laboratoryjnych próbek wody pobieranej przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach z punktów stałych, oraz sprawozdań z badań próbek wody pobieranej przez przedstawicieli RPWiK w Tychach, przekazywanych do PPIS w Tychach w ramach kontroli wewnętrznej. W pobranych próbkach wody w ramach monitoringu kontrolnego i przeglądowego (tabela nr 1), w zakresie badanych parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych, woda spełniała wymagania określone w załącznikach nr 1-4 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Tabela nr 1 Wykaz badanych parametrów w monitoringu kontrolnym i przeglądowym w 2013r. l.p. Monitoring kontrolny Monitoring przeglądowy Badania fizykochemiczne Badania fizykochemiczne 1 Mętność Mętność 2 Barwa Barwa 3 Odczyn (ph) Odczyn (ph) 4 Przewodność Przewodność 5 Zapach Zapach 6 Smak Smak 7 Jon amonowy Jon amonowy 8 Azotany Azotany 9 Azotyny Azotyny 10 Glin Glin 11 Żelazo Żelazo 12 Chlor wolny Chlor wolny Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu tyskiego grodzkiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 23 z 47