DLA KLAS 3 GIMNAZJUM
ROLA RYSUNKU W TECHNICE Rysunek techniczny - wykonany zgodnie z przepisami i obowiązującymi zasadami - stał się językiem, którym porozumiewają się inżynierowie i technicy wszystkich krajów. Powszechne i międzynarodowe znaczenie rysunku technicznego umożliwia korzystanie z wynalazków i ulepszeń z całego świata.
RODZAJE RYSUNKÓW TECHNICZNYCH odręczny szkic techniczny rysunek techniczny wykonawczy rysunek techniczny złożeniowy rysunek techniczny montażowy rysunek architektoniczno-budowlany rysunek elektryczny
RODZAJE RYSUNKÓW TECHNICZNYCH Odręczny szkic techniczny - to rysunek odręczny, wykonany najczęściej na białym papierze. Szkic techniczny służy do wstępnego zapisu informacji technicznej. Nie musi spełniać wszystkich kryteriów rysunku technicznego Rysunek techniczny montażowy - pokazuje nam sposób montażu wytworu techniki. Nie zawiera wymiarów wytworu (czasem zdarza się, że podane są wymiary gabarytowe).
RODZAJE RYSUNKÓW TECHNICZNYCH Rysunek techniczny złożeniowy - jest przedstawieniem wytworu w całości. Na rysunku muszą być uwidocznione wszystkie części wytworu. W związku z tym w rysunkach złożeniowych stosuje się rzutowanie aksonometryczne i przekroje. Wszystkie części wytworu muszą być ponumerowane i opisane w tabelce rysunkowej.
RODZAJE RYSUNKÓW TECHNICZNYCH Rysunek techniczny wykonawczy - jednym z najważniejszych rysunków. Pozwala odtworzyć kształt przedmiotu z wymiarami. Zawiera informacje na temat dokładności wykonania wytworu, rodzaju materiału. Na rysunku wykonawczym znajdują się konieczne rzuty przedmiotu oraz wymagane przekroje. Rysunek wykonawczy musi być wyposażony w tabelkę rysunkową. Musi ona oprócz wielu koniecznych danych zawierać numer rysunku oraz wielkość podziałki. Numer rysunku powinien być zgodny z numerem części na rysunku zestawieniowym.
RODZAJE RYSUNKÓW TECHNICZNYCH Rysunek architektoniczno-budowlany - rysunek przedstawiający budynek lub jego detal i służący jako podstawa wykonania prac budowlanych. Rysunek taki wykonywany jest najczęściej przez kreślarza pod nadzorem architekta lub technika architektury lub inżyniera budownictwa i wchodzi w skład projektu budowlanego. Rysunek elektryczny jest graficznym dokumentem konstrukcyjnym, na którym za pomocą symboli graficznych przedstawia się części składowe obiektu
NORMALIZACJA Norma jest to ustalona, ogólnie przyjęta zasada, reguła, wzór, przepis, sposób postępowania w określonej dziedzinie. Normalizacja jest to opracowywanie i wprowadzanie w życie norm, ujednolicanie Normy rysunkowe zawierają szczegółowo opracowane przepisy dotyczące wszystkich zagadnień związanych z wykonaniem rysunku technicznego. Przepisy regulujące m. in. rozmiary arkuszy, rodzaje linii, sposób podawania wymiarów, opis rysunku określają przepisy zwane Polskimi Normami. Opracowuje je Polski Komitet Normalizacyjny (w skrócie PKN). Na rynkach międzynarodowych obowiązują normy wynikające z unijnych dyrektyw i normy europejskie ISO (International Organization for Standardization) Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna PN-81/M-01128 PN-EN ISO 2203:2002
NORMALIZACJA PN-81/M-01128 PN-EN ISO 2203:2002 rok przemysł maszynowy Polska Norma wymogi unijne numer normy i rok Polska Norma numer normy wymogi ISO
FORMAT WYMIAR ARKUSZA (MM) A0 841 x 1189 A1 594 x 841 A2 420 x 594 A3 297 x 420 A4 210 x 297 A5 148 x 210 A6 105 x 148
Linia Gruba Cienka Ciągła Kreskowa Punktowa Dwupunktowa Falista Zygzakowa
Zastosowanie : widoczne krawędzie i wyraźne zarysy przedmiotów w widokach i przekrojach linie obramowania arkusza zewnętrzny zarys tabliczki rysunkowej krótkie kreski oznaczające końce płaszczyzny przekroju. Zastosowanie : linie wymiarowe pomocnicze linie wymiarowe kreskowanie przekrojów oznaczenia gwintów
Zastosowanie linii dwupunktowej grubej: do oznaczania rodzaju, sposobu obróbki cieplnej w rysunku maszynowym Zastosowanie linii kreskowej cienkiej : niewidoczne krawędzie i zarysy przedmiotów Zastosowanie linii punktowej cienkiej : osie symetrii, linie podziałowe, ślady płaszczyzn symetrii Zastosowanie linii dwupunktowej cienkiej: do rysowania skrajnego położenia elementu, środka ciężkości przedmiotu w rysunku maszynowym Zastosowanie linii falistej lub zygzakowej cienkiej: linie urwania i przerwania przedmiotów, przekrój cząstkowy
Rzuty aksonometryczne pozwalają przedstawić przedmioty przestrzenne na płaszczyźnie. W rysunku technicznym znajdują zastosowanie trzy rodzaje aksonometrii, których rodzaj uzależniony jest od układu współrzędnych: dimetria ukośna (rysunek w dimetrii ukośnej), dimetria prostokątna (rysunek w dimetrii prostokątnej), izometria (rysunek izometryczny).
RZUTY AKSONOMETRYCZNE IZOMETRIA DIMETRIA PROSTOKĄTNA DIMETRIA UKOŚNA
RYSUNEK W DIMETRII UKOŚNEJ
RYSUNEK W DIMETRII PROSTOKĄTNEJ
RYSUNEK IZOMETRYCZNY
RZUTY PROSTOKĄTNE Poznany wcześniej sposób rysowania przedmiotów w rzucie aksonometrycznym w pewnym stopniu zniekształca bryłę np. ścianka boczna, która w rzeczywistości jest prostokątna na takim rysunku ma kształt rombu. Najczęściej stosowane na rysunkach wykonawczych są rzuty prostokątne, które pokazują przedmiot z kilku stron. Wystarczy przedstawienie bryły w trzech ujęciach, dlatego przyjęto układ rzutowania wykorzystujący trzy płaszczyzny wzajemnie prostopadłe zwane rzutniami. Na każdej z nich przedstawiamy rzut prostokątny przedmiotu.
ETAPY POWSTAWANIA RZUTU PROSTOKĄTNEGO przedmiot ustawiamy równolegle do rzutni, tak aby znalazł się pomiędzy obserwatorem a rzutnią, patrzymy na przedmiot prostopadle do płaszczyzny rzutni, z każdego widocznego punktu prowadzimy linię prostopadłą do rzutni, punkty przecięcia tych linii z rzutnią łączymy odpowiednimi odcinkami otrzymując rzut prostokątny tego przedmiotu na daną rzutnię
ETAPY POWSTAWANIA RZUTU PROSTOKĄTNEGO
UKŁAD TRZECH RZUTNI I - rzutnia pionowa zwana główną, II - rzutnia boczna, III - rzutnia pozioma.
UKŁAD TRZECH RZUTNI Na każdą z płaszczyzn wzajemnie prostopadłych dokonujemy rzutowania prostokątnego przedmiotu w odpowiednim kierunku. Na rzutni pionowej I zgodnie z kierunkiem 1 otrzymamy rzut pionowy (główny). Na rzutni bocznej II zgodnie z kierunkiem 2 otrzymamy rzut boczny (z lewego boku). Na rzutni poziomej III zgodnie z kierunkiem 3 otrzymamy rzut z góry.
UKŁAD TRZECH RZUTNI Układ przestrzenny trzech płaszczyzn zniekształca rysunki, dlatego oddzielamy je od siebie i układamy w jednej płaszczyźnie. Po rozłożeniu na każdej rzutni mamy prawidłowo wyglądające rzuty prostokątne przedmiotu z trzech różnych kierunków. Na rysunkach technicznych nie rysujemy śladów rzutni, gdyż istnieją one tylko w wyobraźni. Poszczególne rzuty rozpoznajemy po ich wzajemnym położeniu względem siebie.
ZAPAMIĘTAJ!!! Rzut I (z przodu) i rzut II (z góry) mają jednakową długość i leżą dokładnie jeden nad drugim. Rzut I (z przodu) i rzut III (z boku) leżą dokładnie obok siebie i mają jednakową wysokość. Rzuty z góry (II) i z boku (III) mają jednakową szerokość.
CZYM KREŚLIĆ? OŁÓWKI o różnej twardości i grubości grafitu: miękkie B twarde - H średnia twardość HB lub F CYFRA - im większa cyfra przy oznaczeniu twardości ołówka, tym większa jego miękkość lub twardość, np. 4B, 5B ołówki miękkie, np. 4H, 5H ołówki twarde, RAPIDOGRAFY - za ich pomocą kreśli się tuszem lub opisuje rysunki najczęściej na kalce technicznej, mają różne grubości
CZYM KREŚLIĆ? Ołówki twarde i bardzo twarde znajdują swoje zastosowanie w rysunku technicznym (oznaczone literą H ), ołówki miękkie zaś do rysunku artystycznego (oznaczone B ). Między tymi rodzajami ołówków znajdują się ołówki o twardości pośredniej, oznaczone HB i F, używane głównie do pisania. Istnieje 20 różnych stopni twardości ołówków artystycznych (wyższej klasy): EE, 12B, 9B, 8B, 7B, 6B, 5B, 4B, 3B, 2B, B, HB, F, H, 2H, 3H, 4H, 5H, 6H, 7H, 8H, 9H oraz 4 stopnie twardości ołówków zwykłych (od 1 do 4). Ołówek nr 1 odpowiada miękkiemu 2B, ołówek nr 2 HB, nr 3 twardemu H, a nr 4 3H.
NA CZYM KREŚLIĆ? kalka techniczna bristol blok techniczny papier milimetrowy