Wrocławskie rodziny w świetle badań socjologicznych. Wybrane zagadnienia dr Mateusz Błaszczyk Uniwersytet Wrocławski
Nota metodologiczna DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH WROCŁAWIA: badania gospodarstw domowych z osobami w wieku 15-64 lata, n=2500 badania kwestionariuszowe z osobami w wieku 15-64 lata, n=5000 gospodarstwa zajmujące się niesamodzielnymi członkami rodziny, n=450 DANE GUS
Rodziny z dziećmi i młodzieżą na utrzymaniu rodziców Ruch naturalny we Wrocławiu 7000 6000 5000 4000 3000 urodzenia żywe przyrost naturalny 2000 1000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-1000 -2000 dane GUS
Rodziny z dziećmi i młodzieżą na utrzymaniu rodziców 30% ogółu gospodarstw to gospodarstwa z dziećmi (do 18 lat) na utrzymaniu 46% - gospodarstwa z dziećmi lub młodzieżą uczącą się do 24 roku życia (w tym samodzielne gospodarstwa młodzieży studiującej)
Rozmieszczenie gospodarstw z dziećmi i młodzieżą
Sytuacja ekonomiczna rodzin z dziećmi Wysokość dochodów a dzieci w rodzinie 35,00% 30,00% % wskazań 25,00% 20,00% gospodarstwa bez dzieci gospodarstwo z dzieckiem (dziećmi) 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% <= 1700 zł 2501-3500 zł kategoria dochodu powyżej 5001 zł
Obowiązki opiekuńcze nad małym dzieckiem Kto powinien zajmować się małym dzieckiem w rodzinie pracujących rodziców? 31,27 35,03 21,17 11,51 1,01 powinni się zajmować dzieckiem, nawet za rezygnację z pracy dzieckiem powinien zająć się ktoś z rodziny powierzyć dziecko znajomym, przyjaciołom wynająć opiekunkę oddać do żłobka, przedszkola
Obowiązki wychowawcze Kto powinien uświadamiać dzieci na temat seksu i życia seksualnego? N = 4838 nie trzeba ich uświadamiać, same się skądś dowiedzą 5,3 ktoś inny 0,4 inne instytucje 0,4 kościół 0,7 szkoła i instytucje wychowawcze 17,8 rodzice 75,5 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 procent
Pomoc dzieciom w rozwiązywaniu problemów dzieci Kto powinien pomagać dzieciom, które mają problemy z kolegami i koleżankami N = 4867 ktoś inny 0,4 dziadkowie, inni krewni 0,2 jakaś instytucja 0,3 nauczyciel w szkole 10,8 psycholog / pedagog 14,4 koledzy / koleżanki 3 Rodzice 70,8 0 10 20 30 40 procent 50 60 70 80
Obowiązki dzieci Główne powinności: odkurzanie 6% zmywanie 2% Realizowane obowiązki w domu: wynoszenie śmieci 10% odkurzanie 6% mycie podłóg 3% mycie naczyń 2%
Uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych Czy P. dzieci biorą udział w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych? zajęcia wyrównawcze kołka zainteresowań funkcjonujące w szkole nauka języków obcych korepetycje w zajęciach artystycznych, kulturalnych w zajęciach sportowych poszerzających i pogłębiających ich wiedzę i zainteresowania organizowane poza szkołą 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%
Powinności wobec usamodzielniających się dzieci Obowiązki rodziców w stosunku do usamodzielniających się dzieci żadnych, dzieci mają sobie radzić same służyć pomocą tylko w wyjątkowych sytuacjach np.. utraty pracy, choroby itp. opiekować się ich małymi dziećmi radzić(uczyć) jak rozwiązywać sprawy związane z gospodarstwem domowym pomagać w pewnych pracach w domu (pranie, robienie obiadów itp.) zapewnić mieszkanie, pomóc w uzyskaniu samodzielnego lokum pomagać im finansowo 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%
Ocena relacji z dziećmi Jak ocenia P. swoje relacje z dziećmi? N = 1175 9 - bardzo dobrze 45,3 8 27,2 15,7 7 6 4,7 5 4,8 4 1,1 3 0,5 2 0,3 1 - bardzo źle 0,4 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 procent 30,0 35,0 40,0 45,0 50,0
Małżeństwa i rozwody Małżeństwa i rozwody we Wrocławiu 4500 4000 3500 3000 małżeństwa rozwody 2500 2000 1500 1000 500 dane GUS 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Ocena wpływu dzieci na życie rodzinne Zdaniem 37% posiadanie dzieci/większej liczby dzieci nie wpłynęłoby na sytuację rodzinną. Dla 39% posiadanie dzieci/większej liczby dzieci stanowiłoby większe lub mniejsze utrudnienie. W niespełna ¼ gospodarstw uważano, że zmiana liczby dzieci korzystnie wpłynęłaby na życie rodzinne. Średnia (skala 1 zdecydowanie gorzej, 9- zdecydowanie lepiej) = 4,61, mediana=5, odchylenie standardowe =2.03.
Żeńskie role w rodzinie Przygotowywanie posiłków dzieciom 45% Pranie bielizny 45% Prasowanie 45% Robienie codziennych zakupów 35% Mycie okien 31% Zmywanie 30%
Męskie role w rodzinie Naprawianie drobnych usterek w domu 67% Płacenie rachunków za mieszkanie, telefon itp. - 31% Załatwianie spraw w urzędach 28%
Postrzegane funkcje małżeństwa Opinie o zaletach / kożyściach małżeństwa ułatwia rozwiązywanie wielu codziennych spraw zaspokaja potrzebę miłości i serdeczności nieważne raczej nieważne średnio ważne raczej ważne bardzo ważne pozwala dzielić z kimś wspólne zainteresowania daje dzieci, pozwala je wychować i stworzyć im dom umożliwia regularne pożycie seksualne daje opiekę i wsparcie w potrzebie ułatwia dorabianie się / wspólne zaspokojenie potrzeb materialnych 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Relacje ze współmałżonkiem Jak często rozmawia P. ze swoim mężem/żoną / partnerką/partnerem z którym się mieszka, o takich sprawach jak: sprawach swoich znajomych, przyjaciół nigdy sporadycznie od czasu do czasu często zawsze problemach wychowawczych, problemach z dziećmi sprawach związanych z pracą problemy osobiste 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Ocena relacji ze współmałżonkiem / partnerem Jak ocenił(a)by P. swoje kontakty z współmałżonkiem lub partnerem z którym mieszka? N = 2560 bardzo dobrze 37,0 8 31,7 7 17,3 6 5,7 5 4,8 4 1,4 3 1,1 2 0,5 bardzo źle 0,5 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 procent 25,0 30,0 35,0 40,0
Powinności międzypokoleniowe Kto przede wszystkim powinien ponosić koszty związane z opieką nad osobami starszymi? N = 4650 ktoś inny 0,5 organizacje kościelne 0,3 organizacje pozarządowe 1,7 opieka społeczna, instytucje państwowe 25,3 dalsza rodzina 0,3 najbliższa rodzina sami zainteresowani 44,6 27,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0 50,0 procent
Powinności wobec osób niesamodzielnych w rodzinie Kto powinien przede wszystkim ponosić koszty związane z opieką nad obłożnie (przewlekle) chorymi? N = 4685 ktoś inny 0,4 organizacje kościelne 0,2 organizacje pozarządowe 2,5 instytucje państwowe, publiczne 36,5 opieka społeczna 18,4 dalsza rodzina 0,2 najbliższa rodzina 28,0 sami zainteresowani 13,7 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 procent 25,0 30,0 35,0 40,0
Zaangażowanie w opiekę nad osobą niesamodzielną w rodzinie
wpływ opieki na funkcjonowanie gospodarstwa domowego Jaki wpływ ma zajmowanie się osobą wymagającą opieki na następujące sytuacje życiowe w P. gospodarstwie domowym: Zmęczenie psychiczne i fizyczne, emocjonalne członków gospodarstwa domowego Warunki mieszkaniowe Konflikty, nieporozumienia, napięcia i relacje pomiędzy członkami gospodarstwa nie ma wpływu ma niewielki wpływ ma średni wpływ ma duży wpływ ma bardzo duży wpływ Posiadanie potomstwa Ilość znajomych i intensywność życia towarzyskiego Ilość czasu wolnego do dyspozycji Dodatkowe obowiązki Możliwość robienia kariery Sytuację ekonomiczną 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ocena sytuacji ekonomicznej gospodarstw Żyjemy bardzo dobrze możemy pozwolić na pewien luksus 2,0% 0,0% Żyjemy dobrze stać nas na wiele bez specjalnego oszczędzania zajmujący się osobami niesamodzielnymi ogółem mieszkańcy Wrocławia 20,4% 6,0% 56,8% 46,3% Żyjemy średnio starcza nam na co dzień, ale musimy oszczędzać na poważniejsze zakupy 18,8% Żyjemy skromnie, musimy na co dzień bardzo oszczędnie gospodarować 40,2% 1,9% 7,4% Żyjemy bardzo biednie, nie starcza nam nawet na podstawowe potrzeby 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
Dziękuję za uwagę