Prawo rodzinne i opiekuńcze

APLIKACJE PRAWNICZE AKTA, KAZUSY to: ORZECZNICTWO TABELE YTANIA Pi ODPOWIEDZI ( ) Na plusika Co powinien rozważyć sąd rozstrzygając kwestię powierzenia wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rozwiedzionych rodziców? Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie powierzenia wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rozwiedzionych małżonków nie może być dowolne. Sąd powinien przede wszystkim uwzględnić wiek dziecka oraz rozważyć, które z rodziców daje większą gwarancję troski o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz zaspokajania jego codziennych potrzeb, uwzględniając przy tym predyspozycje każdego z nich do należytego wykonywania obowiązków rodzicielskich z zakresu pieczy nad osobą dziecka. Wiek dziecka jest szczególnie istotny, jeżeli jest ono w okresie niemowlęctwa czy wczesnego dzieciństwa. Co do zasady, wskazane jest wtedy, aby dziecko pozostawało pod opieką matki. Powierzając wykonywanie władzy rodzicielskiej sąd musi także zbadać stosunek uczuciowy łączący dziecko z obydwojgiem rodziców. Małżonek, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej zobowiązany jest zaspokajać codzienne, podstawowe potrzeby dziecka takie jak chociażby wyżywienie, ubranie, książki i przybory szkolne, stąd sąd winien uwzględnić również warunki materialne rodziców, jednak co podkreśla judykatura sama różnica w materialnych warunkach stron nie powinna w zasadzie mieć decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej, skoro różnica ta może i powinna być wyrównana przez odpowiednie rozłożenie ciężaru kosztów utrzymania dziecka na obie strony. Dla powierzenia wykonywania władzy rodzicielskiej drugorzędne znaczenie ma kwestia winy za rozkład pożycia. Sam fakt, że małżonek został uznany winnym rozkładu pożycia nie uniemożliwia powierzenia mu wykonywania władzy rodzicielskiej. Decydujące znaczenie ma tutaj dobro dziecka. Niemniej, co podkreśla się w orzecznictwie, ustalenie winy jest jedną z okoliczności, które sąd musi rozważyć, aby prawidłowo rozstrzygnąć o prawach i obowiązkach obojga małżonków względem ich małoletnich dzieci. Praktyka sądowa pokazuje również, że sąd powinien także ustalić, jakie są kwalifikacje wychowawcze rodziców, ich warunki bytowe i mieszkaniowe oraz jaki jest ich tryb życia (gdzie, z kim i jak żyją strony) i w jaki sposób może to oddziaływać na dziecko. Możliwe jest również powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej rodzicowi, u którego dzieci nie przebywają, jeżeli takie rozstrzygnięcie będzie uzasadnione dobrem dziecka. ( ) N. Szok, R. Terlecki Prawo rodzinne i opiekuńcze. Praktyka, orzecznictwo, kazusy 2. wyd. Seria AP ISBN 978-83-255-9588-3 www.ksiegarnia.beck.pl e-mail: dz.handlowy@beck.pl tel.: 22 31 12 222, fax: 22 33 77 601 Cena: 89,00 zł C.H.Beck RODZINNE APLIKACJE PRAWNICZE Natalia Szok, Radosław Terlecki Prawo rodzinne i opiekuńcze Praktyka, orzecznictwo, kazusy 2. wydanie Law in Ac : tion czyli tyce ra w prak Procedu e porady Przydatn ictwo Orzeczn C.H.Beck

Aplikacje Prawnicze Prawo rodzinne i opiekuńcze. Praktyka, orzecznictwo, kazusy

Polecamy inne nasze publikacje: A. Sobczyk (red.) KODEKS PRACY. KOMENTARZ Komentarze Kompaktowe B. Dziliński, K. Dzilińska PRAWO PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH, wyd. 2 Aplikacje Prawnicze S. Jaworski APELACJE CYWILNE I KARNE. 69 WZORÓW PISM, wyd. 5 Aplikacje Prawnicze Z. Kapiński APELACJE KARNE. ZAGADNIENIA PRAKTYCZNE, AKTA I KAZUSY, wyd. 4 Aplikacje Prawnicze www.ksiegarnia.beck.pl

Natalia Szok, Radosław Terlecki Prawo rodzinne i opiekuńcze Praktyka, orzecznictwo, kazusy 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2017

Prawo rodzinne i opiekuńcze Stan prawny: kwiecień 2017 r. Wydawca: Joanna Ablewicz Redakcja: Katarzyna Pudłowska Korekta: Jolanta Straszewska Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wszelkie prawa zastrzeżone. Opinie zawarte w niniejszej publikacji wyrażają osobisty punkt widzenia Autora. Wydawnictwo C.H.Beck nie ponosi odpowiedzialności za zawarte w niej informacje. Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: www.boofactory.pl ISBN 978-83-255-9588-3 ISBN e-book 978-83-255-9589-0

Notki o autorach Natalia Szok absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego oraz podyplomowych Studiów Menedżerskich z modułem Zarządzania Strategicznego na Wydziale Ekonomicznym w Szczecinie Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, aplikant radcowski OIRP w Szczecinie (2013 2016), doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie pracy oraz w prawie rodzinnym i opiekuńczym. Autorka wielu artykułów i poradników poświęconych tematyce stosowania prawa oraz materiałów edukacyjnych przeznaczonych dla studentów prawa i aplikantów. Prowadzi także szkolenia z zakresu prawa. Radosław Terlecki absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego oraz podyplomowych Studiów Menedżerskich z modułem Zarządzania Strategicznego na Wydziale Ekonomicznym w Szczecinie Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, aplikant radcowski OIRP w Szczecinie (w latach 2013 2016), doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Autor publikacji z zakresu stosowania prawa oraz materiałów edukacyjnych dla studentów i aplikantów. V

Spis treści Notki o autorach... Wstęp... XIII Wykaz skrótów... Zagadnienie 1. Zawarcie małżeństwa... 1 1.1. Zawarcie małżeństwa przed kierownikiem USC... 2 1.1.1. Przesłanki zawarcia małżeństwa... 2 1.1.2. Dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa... 3 1.1.3. Okres wyczekiwania na zawarcie małżeństwa... 6 1.1.4. Złożenie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński... 6 1.1.5. Okoliczności uzasadniające odmowę przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński... 9 1.2. Zawarcie małżeństwa przed duchownym... 10 1.3. Zawarcie małżeństwa przed konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania jego funkcji... 15 1.4. Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika... 16 Zagadnienie 2. Ustalenie nieistnienia i istnienia małżeństwa... 20 2.1. Ustalenie nieistnienia małżeństwa... 20 2.2. Ustalenie istnienia małżeństwa... 22 2.3. Ustalenie treści aktu małżeństwa... 24 Zagadnienie 3. Unieważnienie małżeństwa... 26 3.1. Uwagi ogólne... 26 3.2. Przeszkoda wieku... 28 3.3. Przeszkoda ubezwłasnowolnienia całkowitego... 30 3.4. Przeszkoda choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego... 32 3.5. Przeszkoda bigamii... 39 3.6. Przeszkoda pokrewieństwa i powinowactwa... 42 3.7. Przeszkoda przysposobienia... 43 3.8. Wady oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński... 44 3.9. Przeszkoda pełnomocnictwa... 45 3.10. Skutki unieważnienia małżeństwa... 46 V XV VII

Spis treści Zagadnienie 4. Prawa i obowiązki małżonków... 48 4.1. Zasada równych praw i obowiązków... 48 4.2. Prawa małżonków... 49 4.2.1. Uwagi ogólne... 49 4.2.2. Nazwiska małżonków... 50 4.2.3. Uprawnienie do korzystania z mieszkania małżonka... 51 4.2.4. Prawo do reprezentacji małżonka... 52 4.3. Obowiązki małżonków... 53 4.3.1. Obowiązek wspólnego pożycia... 53 4.3.2. Obowiązek wzajemnej pomocy... 54 4.3.3. Obowiązek wierności... 55 4.3.4. Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny... 56 4.4. Solidarna odpowiedzialność małżonków... 57 Zagadnienie 5. Ustawowy ustrój majątkowy... 60 5.1. Pojęcie wspólności ustawowej i jej charakter prawny... 60 5.2. Majątek wspólny małżonków... 63 5.3. Majątek osobisty każdego z małżonków... 66 5.4. Prawa i obowiązki małżonka w zakresie zarządu majątkiem wspólnym... 69 5.4.1. Prawo każdego małżonka do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym... 69 5.4.2. Prawo sprzeciwu wobec czynności zarządu majątkiem wspólnym... 70 5.4.3. Prawo żądania pozbawienia drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym... 71 5.4.4. Obowiązek współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym... 72 5.4.5. Obowiązek uzyskania zgody małżonka... 73 5.5. Odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przed powstaniem wspólności lub dotyczące majątku osobistego jednego z małżonków... 75 5.6. Udziały małżonków w majątku wspólnym... 75 5.7. Rozliczenia między małżonkami... 79 Zagadnienie 6. Umowne ustroje majątkowe... 88 6.1. Małżeńskie umowy majątkowe... 88 6.1.1. Umowna wspólność majątkowa... 90 6.1.2. Umowna rozdzielność majątkowa... 93 6.1.3. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków... 94 Zagadnienie 7. Przymusowy ustrój majątkowy... 98 7.1. Ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd... 98 7.1.1. Dzień powstania rozdzielności majątkowej... 104 7.1.2. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej a zawarcie umowy majątkowej przez małżonków... 106 7.2. Powstanie rozdzielności majątkowej z mocy prawa... 107 7.3. Rozdzielność majątkowa a orzeczenie separacji... 108 VIII

Spis treści Zagadnienie 8. Ustanie małżeństwa... 111 8.1. Uwagi ogólne... 111 8.2. Śmierć małżonka... 112 8.3. Uznanie małżonka za zmarłego... 112 8.4. Rozwód... 115 8.4.1. Przesłanki rozwodu oraz jego niedopuszczalność... 115 8.4.2. Problematyka winy rozkładu pożycia małżeńskiego... 122 8.4.3. Rozpoznawanie spraw o rozwód... 128 8.4.4. Rozstrzygnięcia podejmowane przez sąd w wyroku rozwodowym... 132 8.4.5. Powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa... 137 8.4.6. Rozwód a obowiązek alimentacyjny... 139 Zagadnienie 9. Separacja... 145 9.1. Przesłanki orzeczenia separacji... 145 9.1.1. Uwagi ogólne... 145 9.1.2. Przesłanki pozytywne orzeczenia separacji... 146 9.1.3. Niedopuszczalność separacji... 147 9.1.4. Orzeczenie separacji na zgodne żądanie małżonków... 148 9.2. Orzeczenie separacji... 150 9.2.1. Tryb procesowy rozstrzygania sprawy o separację... 150 9.2.2. Tryb nieprocesowy rozstrzygania sprawy o separację... 154 9.2.3. Żądanie rozwodu i separacji... 156 9.3. Skutki separacji... 157 9.4. Zniesienie separacji... 160 Zagadnienie 10. Pokrewieństwo i powinowactwo... 163 10.1. Pojęcie pokrewieństwa... 163 10.2. Linie i stopnie pokrewieństwa... 163 10.3. Pojęcie powinowactwa... 164 10.4. Linie i stopnie powinowactwa... 165 Zagadnienie 11. Macierzyństwo... 167 11.1. Urodzenie dziecka w świetle przepisów o aktach stanu cywilnego... 167 11.2. Domniemanie macierzyństwa... 169 11.3. Ustalenie macierzyństwa... 170 11.3.1. Uwagi ogólne... 170 11.3.2. Przesłanki ustalenia macierzyństwa... 172 11.3.3. Legitymacja czynna i bierna w sprawie o ustalenie macierzyństwa... 172 11.3.4. Ustalenie macierzyństwa po śmierci dziecka... 173 11.4. Zaprzeczenie macierzyństwa... 174 11.4.1. Uwagi ogólne... 174 11.4.2. Przesłanki zaprzeczenia macierzyństwa... 176 11.4.3. Legitymacja czynna i bierna w sprawie o zaprzeczenie macierzyństwa... 176 11.4.4. Zaprzeczenie macierzyństwa po śmierci dziecka... 178 IX

Spis treści 11.5. Zdolność procesowa rodziców dziecka w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka... 179 11.6. Sytuacja matki w przypadku tzw. niechcianego poczęcia... 179 Zagadnienie 12. Ojcostwo... 185 12.1. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki... 185 12.2. Zaprzeczenie ojcostwa... 187 12.2.1. Przesłanki zaprzeczenia ojcostwa... 187 12.2.2. Legitymacja czynna i bierna w procesie o zaprzeczenie ojcostwa... 190 12.2.3. Zaprzeczenia ojcostwa a procedura medycznie wspomaganej prokreacji... 192 12.3. Uznanie ojcostwa... 194 12.3.1. Przesłanki uznania ojcostwa... 194 12.3.2. Forma i skutki oświadczenia o uznaniu ojcostwa... 195 12.3.3. Uznanie ojcostwa dziecka poczętego... 199 12.3.4. Uznania ojcostwa a pełnoletność dziecka... 200 12.4. Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa... 200 12.4.1. Przesłanki i skutki ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa... 200 12.4.2. Legitymacja procesowa w postępowaniu o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa... 202 12.4.3. Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa a śmierć dziecka... 204 12.5. Sądowe ustalenie ojcostwa... 205 12.5.1. Przesłanki sądowego ustalenia ojcostwa... 205 12.5.2. Legitymacja czynna i bierna w postępowaniu o ustalenie ojcostwa... 209 12.5.3. Wybrane zagadnienia postępowania dowodowego... 209 Zagadnienie 13. Stosunki między rodzicami a dziećmi... 215 13.1. Ogólne prawa i obowiązki rodziców oraz dzieci niezwiązane z władzą rodzicielską... 215 13.2. Problematyka nazwiska dziecka... 219 13.3. Władza rodzicielska... 224 13.3.1. Uwagi ogólne... 224 13.3.2. Podmioty władzy rodzicielskiej... 224 13.3.3. Treść władzy rodzicielskiej... 225 13.3.4. Wykonywanie władzy rodzicielskiej... 231 13.4. Ograniczenie, zawieszenie oraz pozbawienie władzy rodzicielskiej... 235 13.4.1. Ograniczenie władzy rodzicielskiej... 235 13.4.2. Zawieszenie władzy rodzicielskiej... 239 13.4.3. Pozbawienie władzy rodzicielskiej... 240 13.5. Piecza zastępcza... 243 13.5.1. Uwagi ogólne... 243 13.5.2. Rodzinna piecza zastępcza... 247 13.5.3. Instytucjonalna piecza zastępcza... 249 X

Spis treści 13.5.4. Wsparcie rodziny i umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej... 250 13.6. Kontakty z dzieckiem... 253 13.6.1. Uwagi ogólne... 253 13.6.2. Zasady i zakres kontaktów z dzieckiem... 253 13.6.3. Ograniczenie i wyłączenie osobistej styczności rodziców z dzieckiem... 254 13.6.4. Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem i jego zmiana... 255 Zagadnienie 14. Przysposobienie... 260 14.1. Charakter prawny przysposobienia... 260 14.2. Przesłanki przysposobienia... 267 14.3. Rodzaje przysposobienia... 271 14.4. Osobista styczność pomiędzy przysposabianym a przysposabiającym przed orzeczeniem przysposobienia... 279 14.5. Skutki przysposobienia... 279 14.6. Rozwiązanie stosunku przysposobienia... 281 Zagadnienie 15. Obowiązek alimentacyjny... 286 15.1. Ogólna charakterystyka obowiązku alimentacyjnego... 286 15.2. Niedostatek uprawnionego i możliwości zobowiązanego jako przesłanki powstania obowiązku alimentacyjnego... 290 15.3. Podmioty i kolejność obowiązku alimentacyjnego... 293 15.3.1. Uwagi ogólne... 293 15.3.2. Małżonkowie... 293 15.3.3. Krewni... 295 15.3.4. Przysposobieni... 298 15.3.5. Powinowaci... 299 15.3.6. Szczególne roszczenia alimentacyjne związane z ojcostwem... 300 15.3.6.1. Pokrycie wydatków związanych z ciążą i porodem... 300 15.3.6.2. Pokrycie kosztów utrzymania matki w okresie porodu... 301 15.4. Zmiana stosunków a obowiązek alimentacyjny... 301 15.5. Zrzeczenie się lub utrata prawa majątkowego... 302 15.6. Uchylenie się od wykonania obowiązku alimentacyjnego a zasady współżycia społecznego... 302 15.7. Roszczenie o zwrot świadczenia alimentacyjnego... 304 15.8. Przedawnienie roszczeń o świadczenia alimentacyjne... 305 15.9. Alimenty na gruncie prawa spadkowego... 305 15.10. Przestępstwo niealimentacji i rola funduszu alimentacyjnego... 306 Zagadnienie 16. Opieka i kuratela... 313 16.1. Opieka... 313 16.1.1. Uwagi ogólne... 313 16.1.2. Opieka nad małoletnim... 315 16.1.2.1. Ustanowienie opieki... 315 XI

Spis treści 16.1.2.2. Sprawowanie opieki... 318 16.1.2.3. Nadzór nad sprawowaniem opieki... 320 16.1.2.4. Zwolnienie opiekuna... 321 16.1.2.5. Ustanie opieki... 322 16.1.3. Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie... 322 16.2. Kuratela... 323 16.2.1. Przypadki, w których ustanawia się kuratelę... 323 16.2.2. Wynagrodzenie za sprawowanie kurateli... 325 16.2.3. Ustanie kurateli... 325 XII

Wstęp Książka, którą przekazujemy w ręce Czytelnika, stanowi studium instytucji prawa rodzinnego i opiekuńczego. Jest ona szczególnie polecana aplikantom odbywającym szkolenia w ramach aplikacji radcowskiej, adwokackiej, sędziowskiej, notarialnej czy komorniczej, jak również osobom przygotowującym się do egzaminów zawodowych. Z uwagi na szerokie omówienie problematyki stosowania prawa rodzinnego i opiekuńczego, opracowanie to dedykowane jest także radcom prawnym i adwokatom, którzy w ramach wykonywania zawodu zajmują się prowadzeniem spraw rodzinnych. Przejrzysta formuła analizowanych treści sprawia, że praca ta może być również pomocna studentom prawa, którzy pragną pogłębić swoją wiedzę, a także osobom, które ze względu na okoliczności życiowe stały się stroną postępowań z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Prezentując poszczególne instytucje prawnorodzinne skupiono się przede wszystkim na aspektach praktycznych stosowania prawa. Omawiane zagadnienia zostały dodatkowo wzbogacone analizą orzeczeń sądów powszechnych, sądów administracyjnych oraz Sądu Najwyższego, co sprawia, że Czytelnik nie tylko lepiej zrozumie przedstawianą materię, ale także zapozna się z obowiązującą linią orzeczniczą. Chcąc sprostać wymogom, jakie stawiane są aplikantom, w pracy tej zawarto wybór różnorodnych stanów faktycznych, które pozwolą nie tylko zrozumieć specyfikę i mechanizmy procesu wykładni przepisów prawa rodzinnego i opiekuńczego, ale również należycie przygotować się do przeprowadzanych w ramach aplikacji prawniczych kolokwiów, czy egza minów zawodowych. Poniższe opracowanie obejmuje także poza samym Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym omówienie w niezbędnym zakresie innych ustaw zawierających przepisy składające się na gałąź prawa rodzinnego, w tym m.in. ustawy z 28.11.2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego czy ustawy XIII

Wstęp z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i o systemie pieczy zastępczej. W treści publikacji przedstawiono też zmiany, jakie wprowadziły na grunt Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego inne akty normatywne, w tym uchwalona niedawno ustawa z 25.6.2015 r. o leczeniu niepłodności. Wydanie drugie uwzględnia najnowsze zmiany Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które weszły w życie po 30.4.2016 roku. W ramach uzupełnienia odniesiono się również m.in. do kwestii świadczeń rodzinnych i ich wpływu na zakres obowiązku alimentacyjnego, jak też do zagadnienia tzw. niechcianego poczęcia. Opracowanie zawiera także omówienie projektów planowanych zmian innych ustaw w zakresie istotnym z punktu widzenia zagadnień prawa rodzinnego i opiekuńczego. Praca obejmuje stan prawny, literaturę i orzecznictwo na dzień 1.3.2017 r. Autorzy XIV

Wykaz skrótów 1. Źródła prawa KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.) Konstytucja RP... ustawa z 2.4.1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082) KSH... ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578) KSSC... ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623) LN... ustawy z 25.6.2015 r. o leczeniu niepłodności (Dz.U. z 2015 r. poz. 1087) PPSA... ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) PrASC... ustawa z 28.11.2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2064) PrUp... ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2171 ze zm.) 2. Organy orzekające NSA... Naczelny Sąd Administracyjny SA... Sąd Apelacyjny SN... Sąd Najwyższy SN (7)... uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów SO... Sąd Okręgowy XV

Wykaz skrótów SR... Sąd Rejonowy WSA... Wojewódzki Sąd Administracyjny 3. Czasopisma oraz publikatory Biul. SN... Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U.... Dziennik Ustaw MoP... Monitor Prawniczy NP... Nowe Prawo OSA... Orzecznictwo Sądów Administracyjnych OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNCP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna oraz Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych (od 1994 r. do początku 2003 r. OSNAP) OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych PiP... Państwo i Prawo Pr.Bank... Prawo Bankowe Pr. Gosp.... Prawo Gospodarcze Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo PPP... Przegląd Prawa Publicznego PS... Przegląd Sądowy RPEiS... Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny St. Prawn.... Studia Prawnicze 4. Inne skróty art.... artykuł itd.... i tak dalej itp.... i tym podobnie Legalis... system informacji prawnej Legalis LEX... system informacji prawnej LEX lit.... litera m.in.... między innymi m.st.... miasto stołeczne n.... następne (następna) niepubl.... niepublikowane Nr... numer orz.... orzeczenie pkt... punkt XVI

Wykaz skrótów post.... postanowienie poz.... pozycja r.... rok RP... Rzeczpospolita Polska RPO... Rzecznik Praw Obywatelskich s.... strona t.j.... tekst jednolity tj.... to jest tzw.... tak zwany uchw.... uchwała USC... Urząd Stanu Cywilnego ust.... ustęp uzas.... uzasadnienie w zw.... w związku wkł.... wkładka ws.... w sprawie zd.... zdanie ze zm.... ze zmianami zob.... zobacz XVII

Zagadnienie 1 Zawarcie małżeństwa Zapamiętaj: Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem USC oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Małżeństwo świeckie może zostać zawarte jednocześnie z zawarciem małżeństwa wyznaniowego, co umożliwia norma art. 1 2 i 3 KRO, zgodnie z którą małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik USC następnie sporządzi akt małżeństwa pod warunkiem, że ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa regulująca stosunki między państwem a kościołem albo innym związkiem wyznaniowym przewiduje możliwość wywołania przez związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu tego kościoła albo innego związku wyznaniowego takich skutków, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa przed kierownikiem USC. Mężczyzna i kobieta, będący obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą zawrzeć małżeństwo również przed polskim konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula. Z ważnych powodów sąd może zezwolić, aby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone przez pełnomocnika. Przez pełnomocnika może również zostać złożone oświadczenie przewidziane w art. 1 2 KRO, czyli oświadczenie woli jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu złożone w obecności duchownego. 1