1. Historia pojęcia. 2. Specyfika choroby. 3. Kryteria rozpoznawania choroby. 4. Typy bulimii. 5. Zmiany fizyczne i psychiczne. 6. Przyczyny bulimii. 7. Czynniki genetyczne.
Etymologicznie nazwa bulimia pochodzi od bulimis, co dosłownie oznacza byczy głód (limos - głód; bous - byk). Jako pierwszy uŝył tego określenia w II wieku n.e. Galen, do opisania choroby zwanej inaczej "wilczym głodem". Choć współcześnie trudno stwierdzić, o jakiej chorobie pisał w istocie Galen, obecną nazwę jednostki chorobowej niewątpliwie zaczerpnięto z jego opisu. Wieloletnie ujmowanie objawów bulimii w kontekście przebiegu anoreksji psychicznej przyczyniło się do późnego wyodrębnienia jej jako osobnej jednostki chorobowej. Dopiero po 1979 roku londyński psychiatra Gerald Russell wyodrębnił pewną liczbę swoich pacjentek z anoreksją, które cierpiały na "złowieszczą odmianę" tej choroby. Polegała ona na okresowych napadach Ŝarłoczności z utratą kontroli nad ilością spoŝywanych pokarmów. Dokładniejsze badania wykazały, Ŝe choć 40% anorektyczek ma okresy Ŝarłoczności, istnieją osoby nie cierpiące na anoreksję, które teŝ przejadają się często (częściej niŝ dwa razy w tygodniu) i sytuacja taka trwa dłuŝej niŝ trzy miesiące. Stało się więc jasne, Ŝe osoby te cierpią na zupełnie inną jednostkę chorobową, którą nazwano bulimią (Ŝarłoczność), a potem określono jako Ŝarłoczność psychiczną.
Schorzenie to naleŝy odróŝnić od zaburzeń związanych z objadaniem się. Chorzy na bulimię, choć zdają sobie sprawę z utraty kontroli nad własnym zachowaniem związanym z odŝywianiem się, przejadają się bardzo często, a następnie stosują sposoby kontrolowania wagi ciała, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Jest to choroba o podłoŝu psychicznym, a chorzy na nią zwykle czują się głodni nawet bezpośrednio po jedzeniu. Czasami po wymiotach odczuwają tak wielką ulgę, Ŝe przejadają się po to by ponownie je wywołać. Większość pacjentów dotkniętych bulimią to kobiety. Dzielą one dni na "dobre", gdy nie odczuwają przymusu objadania się, i "złe" kiedy nie mogą powstrzymać łaknienia. Są świadome tego, Ŝe niepokój, nuda, stres i uczucie przykrości mogą wyzwalać okresy obŝarstwa. Bulimia bardzo często dotyka osoby, które nie akceptują swojego wyglądu, wagi, nie czują się dobrze w swoim ciele i pragną za wszelką cenę polepszyć swoje samopoczucie. Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, pracującego nad uściśleniem kryteriów rozpoznawania bulimii, występuje ona od 4 do 6 razy częściej niŝ anoreksja.
MoŜemy podejrzewać bulimię, gdy osoba: ma nawracające okresy Ŝarłoczności, kiedy zjada olbrzymie ilości pokarmu w ciągu dnia (w okresie 2 godzin) czuje, Ŝe traci kontrolę nad swoim zachowaniem w czasie napadu Ŝarłoczności, regularnie stosuje metody zapobiegające przyrostowi wagi ciała, takie jak: prowokowanie wymiotów, naduŝywanie środków przeczyszczających i moczopędnych, ścisła dieta, głodówka lub bardzo wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, ma minimum dwa napady Ŝarłoczności w tygodniu (i stosuje po nich sposoby prowadzące do zmniejszenia wagi), przez co najmniej trzy miesiące, przesadnie skupia uwagę na swojej sylwetce i wadze. Opisywane zaburzenia w odŝywianiu się nie występują dodatkowo w przebiegu anoreksji.
Bulimia, podobnie jak anoreksja, dzieli się na dwa typy. Pierwszy z nich to typ przeczyszczający czyli taki, w którym po napadzie Ŝarłoczności następuje prowokowanie wymiotów oraz uŝywanie środków przeczyszczających. Drugi to typ nieprzeczyszczający, w którym zamiast przeczyszczania się środkami farmakologicznymi i wymuszania wymiotów, chorzy w ramach działań kompensacyjnych stosują ścisłą dietę (często głodówkę), ograniczając ilość spoŝywanych pokarmów do minimum, bądź teŝ wykonują duŝo wyczerpujących ćwiczeń fizycznych (tzw. bulimia sportowa). Na podstawie objawów diagnozuje się chorobę, ale nim rozpocznie się stosowanie jakiejkolwiek terapii, naleŝy wykluczyć schizofrenię oraz uszkodzenie mózgu, które takŝe mogą być przyczynami nadmiernego łaknienia.
niedobory pokarmowe, odwodnienie, zmęczenie, ospałość, zły nastrój, niepokój, zaparcia, bóle głowy, niedociśnienie tętnicze, dyskomfort w jamie brzusznej, zaburzenia równowagi elektrolitycznej, nieregularne miesiączki lub ich brak, sucha skóra
zgrubienia skóry palców (od prowokowania wymiotów), rany lub blizny na grzbietach dłoni, uszkodzenie szkliwa zębów, uszkodzenie naczynek krwionośnych w oczach, opuchlizna twarzy i policzków (zapalenia ślinianek), awitaminoza, rozciągnięcie Ŝołądka do znacznych rozmiarów, osłabienie serca, wątroby i układu pokarmowego, podraŝnienie przełyku, zgaga, refluks, w skrajnych przypadkach - pęknięcie przełyku lub przepony, niechęć do samej siebie, stany depresyjne, poczucie wstydu i upokorzenia, psychiczne uzaleŝnienie od środków przeczyszczających i odwadniających
brak bliskiej osoby, z czym chory nie potrafi sobie poradzić, brak samoakceptacji, konflikty rodzinne, zaburzenia mechanizmów samoregulacji i samokontroli, uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu, emocjonalne zaniedbanie dziecka w dzieciństwie
Badania przeprowadzone w 2003 roku ujawniły powiązanie powstawania bulimii z miejscem 10p chromosomu. Ten dowód popiera tezę, Ŝe podatność na rozwinięcie zaburzeń w odŝywianiu jest silnie powiązane z czynnikami genetycznymi. Predyspozycje rodzinne występują, gdy członkowie rodziny mieli otyłość i zaburzenia depresyjne.
1. Anoreksja-śmiertelna choroba. 2. Przyczyny choroby. 3. Objawy anoreksji. 4. Choroba prowadzi do: 5. Leczenie anoreksji. 6. Galeria zdjęć-anorektyczka
Anoreksja zwana niekiedy "jadłowstrętem psychicznym", po raz pierwszy została opisana w połowie XIX wieku przez E. Lasčgue'a i W. Gull'a. W dzisiejszych czasach dotyka ona coraz większą liczbę dzieci i młodzieŝy, w szczególności kobiet do 25 roku Ŝycia. Jest to choroba o podłoŝu psychicznym, charakteryzuje się silna, nieraz wręcz histeryczną obawą przed utyciem lub jest jednym z przejawów somatyzacji ( wyraŝanie za pomocą ciała i funkcji fizjologicznych problemów, które maja podłoŝe psychiczne), prowadzącej do unikania przyjmowania pokarmów. Chory dotknięty anoreksją często nie zdaje sobie sprawy z zaburzenia. Postrzega siebie jako grubszego i brzydszego niŝ jest w rzeczywistości. Twierdzi, Ŝe czuje się dobrze i Ŝe nie ma potrzeby jeść więcej niŝ to czynił do tej pory. Osoba dotknięta tym zaburzeniem z czasem zaczyna negować podstawowe fakty dotyczące swojej choroby, co w przypadku nacisku najbliŝszych (np. przymuszanie chorego do jedzenia) skutkuje przyjęciem postawy obronnej, osoba ta, zazwyczaj agresywnie broni się przed jedzeniem, zamyka się w sobie, ogranicza relacje z innymi ludźmi, które staja się powierzchowne i chłodne, w końcu popada w apatię i smutek.
CięŜar ciała chorego z czasem spada od 40% do 60% masy wyjściowej, co w 10%-20% przypadków doprowadza do skrajnego wycieńczenia organizmu, a w konsekwencji tego, do śmierci. Anoreksja w 95% przypadków ma podłoŝe psychiczne. U jej podstaw leŝa problemy psychospołeczne, mające swoje podłoŝe najczęściej w środowisku rodzinnym chorego. Zdarza się, Ŝe zaburzeniu towarzyszą okresy Ŝarłoczności, zwane epizodami bulimicznymi. Chory w tym okresie nadmiernie się objada, moŝliwe, Ŝe jest to spowodowane zmianami fizjologicznymi, jakie zachodzą w organizmie z powodu braku poŝywienia. Jeśli u chorego nie moŝna zaobserwować naprzemiennego występowania jadłowstrętu z Ŝarłocznością (gdy występuje tylko Ŝarłoczność), to mamy doczynienia z bulimia.
niepoprawne relacje z osobami mającymi waŝne znaczenie emocjonalne dla chorego. dąŝenie do wyidealizowanego modelu szczupłości. zaprzeczanie własnej seksualności lub lęku przed dorosłością. bunt przeciw Ŝyciu społecznym i rodzinnym. napięcia w rodzinie. zaburzenia w postrzeganiu własnego ciała. niezadowolenie z własnej figury prowadzące do strachu przed utyciem, skutkującym stosowaniem diet odchudzających. niskie poczucie własnej wartości i brak wiary w siebie. próba zdobycia psychicznej kontroli nad swoim Ŝyciem.
brak apetytu i towarzyszący często temu wstręt do jedzenia. bardzo szczupła sylwetka, sucha i cienka skóra, mocne puchate włosy na twarzy i ramionach, zaostrzone rysy twarzy, występowanie zaparć. znaczny spadek masy ciała o ponad 15%- 20%. osłabienie organizmu, odwodnienie. u kobiet następuje zatrzymanie miesiączki. nasilająca się z czasem coraz większa draŝliwość chorego.
chłodne i powierzchowne relacje z innymi ludźmi. nadmierne odchudzanie lub ćwiczenie. zmuszanie się do wymiotów po posiłku. stosowanie środków przeczyszczających. zahamowanie popędu płciowego. problemy z układem krąŝenia (zimne ręce, stopy). liczenie kalorii w kaŝdym posiłku, studiowanie ksiąŝek kucharskich. problemy ze spaniem.
całkowitego zaprzestania przyjmowania pokarmów. anemii, zaburzeń hormonalnych, spowolnienia metabolizmu. zniszczenia cery, wypadania włosów, kruchości i łamliwości paznokci. spadku cięŝaru ciała nawet do 60 % masy początkowej. zaburzeń układu krąŝenia i układu sercowonaczyniowego. śmierci chorego (zaburzenia funkcji fizjologicznych, zagłodzenie się, samobójstwo).
Anoreksja jest chorobą niezwykle trudną do zdiagnozowania w pierwszym swoim etapie. W razie podejrzenia o anoreksje, niezwłocznie naleŝy zgłosić się do lekarza, badania krwi, moczu, pozwalają wyeliminować inne przyczyny utraty masy ciała. Jest to choroba bardzo trudna w leczeniu, udaje się wyleczyć trwale 40%-50% chorych, 25%-30% ma stan przewlekły z nawrotami choroby, 10%-20% przypadków kończy się śmierćią. Jedna z najskuteczniejszych form leczenia jest połączenie psychoterapii z leczeniem farmakologicznym. Bardzo trudno jest namówić chorego do podjęcia leczenia, naleŝy wykazać się zrozumieniem i współczuciem oraz okazać mu wiele miłości. śadne formy nacisku nie są skuteczne, wręcz przeciwnie, przynoszą odwrotny efekt, chory zamyka się w sobie, co moŝe wręcz uniemoŝliwić niesienie mu skutecznej pomocy.
Opisywanie mu jego stanu i wyglądu nie przyniesie Ŝadnych rezultatów (nawet stawianie go przed lustrem pozostanie bez owocne), najskuteczniejszą metodą jest pokazanie choremu nagrania wideo, na którym mógłby dokładnie przyjrzeć się swojej sylwetce, wyglądowi, ruchom. W procesie leczenia stosuje się trzy typy interwencji - izolacja od środowiska rodzinnego, pomoc medyczna i psychoterapia. Część specjalistów uwaŝa, Ŝe skuteczne leczenie anoreksji wymaga odizolowania chorego od jego środowiska rodzinnego, gdyŝ w większości przypadków to one jest podstawą jego problemów psychologicznych. Zalecana jest psychoterapia połączona z terapią całej rodziny oraz bliska współpraca z lekarzami, psychologami i dietetykami.
Rok szkolny 2006/2007