S.2.431.2.4.2014.IJ-B PROTOKÓŁ z kontroli doraźnej przeprowadzonej w Domu Dziecka w Policach w dniu 29 stycznia 2014 r. Adres Placówki: Dom Dziecka ul. Kresowa 26 72-010 Police Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Ilona Jackiewicz Bara starszy inspektor wojewódzki osoba kierująca zespołem, Anna Bogusławska inspektor wojewódzki, na podstawie Upoważnienia Nr 7/2014 z dnia 21 stycznia 2014 r. wydanego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. Przedmiot kontroli: Zagadnienia ujęte w skardze złożonej przez Panią (matki wychowanki/a ) w dniu 2014 r., a w szczególności: 1. Stosowany wobec wychowanków system kar i nagród. 2. Przestrzeganie praw dziecka, w szczególności sprawdzenie czy wykonywane przez wychowanków obowiązki są dostosowane do ich możliwości rozwojowych i wieku. 3. Prawidłowość prowadzenia wybranej dokumentacji. 4. Stan warunków higienicznych w placówce, w szczególności sprawdzenie jak często zmieniana jest pościel wychowankom. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2013 r. do 29 stycznia 2014 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano p.o. dyrektora Domu Dziecka w Policach z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Wyjaśnień udzielały: Pani Karolina Czaja-Śmietana p.o. dyrektora Domu Dziecka w Policach, Pani Aleksandra Zelmachowicz wychowawca, Pani Monika Balcerowska wychowawca. Ustalenia kontroli. Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez p.o. dyrektora Domu Dziecka w Policach, 2 wychowawców pracujących w I grupie wychowawczej, rozmowy przeprowadzonej z 7 wychowankami I grupy wychowawczej Domu Dziecka w Policach, analizę Karty praw i obowiązków wychowanków, analizę dokumentacji wychowanka/i placówki. X.Y.., lustracji pomieszczeń zajmowanych przez dzieci. 1
Pełniącą obowiązki dyrektora Domu Dziecka w Policach od dnia 01 stycznia 2014 r. jest Pani Karolina Czaja-Śmietana (zał. nr 1). Wcześniej dyrektorem placówki była Pani Teresa Kuczyńska, która odeszła na emeryturę. Grupa I znajdowała się w oddzielnym budynku w którym umieszczonych było 14 wychowanków. Czworo dzieci na co dzień przebywało w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, 1 w młodzieżowym ośrodku socjoterapii, 1 w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i 1 w ochotniczym hufcu pracy. Na co dzień w I grupie przebywało 7 wychowanków tj.... Stosowany wobec wychowanków system kar i nagród. W celu zdiagnozowania tego obszaru dokonano analizy regulaminu przyznawania nagród i konsekwencji negatywnych zachowań, przeprowadzono rozmowę z p.o. dyrektora placówki, 2 wychowawcami oraz z 7 wychowankami I grupy wychowawczej. W placówce obowiązuje karta praw i obowiązków wychowanków wprowadzona zarządzeniem dyrektora Domu Dziecka w Policach z dnia 01 grudnia 2011 r., w której zawarto m.in. regulamin przyznawania nagród i konsekwencji negatywnych zachowań wychowankom Domu Dziecka w Policach. Stwierdzono, że zawarte w w/w regulaminie konsekwencje negatywnych zachowań nie powinny powodować u dzieci poczucia niesprawiedliwego traktowania bądź poniżenia (zał. nr 2). Pełniąca obowiązki dyrektora placówki oznajmiła, że nie dotarły do niej informacje dotyczące stosowania przez wychowawców kar naruszających godność dziecka oraz ograniczania wychowankom dostępu do posiłków (zał. nr 3). Podczas rozmowy wychowawcy powiedzieli, że za przewinienia stosują wobec wychowanków następujące kary: zakaz oglądania telewizji (bajek), obniżenie kieszonkowego (maksymalnie do 10 zł), skrócony czas korzystania z komputera (gry) i z playstation, skrócony czas zwalniania lub zakaz zwalniania się wychowanków w zależności od przewinienia (szczególnie kara ta stosowana jest w przypadku wychowanka, który wcześniej się zwalniał i nie wrócił do placówki na czas), wcześniejsza cisza nocna (najwcześniej od 20), ograniczenie przyjemności np. wyjść grupowych do kina. W ramach nagrody wychowankowie otrzymują podwyższone kieszonkowe (maksymalnie do 80 zł), nagrody rzeczowe, w weekend mogą dłużej oglądać telewizję (np. filmy, bajki), organizowane są wyjścia do kina i na basen, wydłużony jest czas korzystania z komputera i playstation. Wychowawcy na pytanie dotyczące wyżywienia odpowiedzieli, że dzieci otrzymują śniadanie i 2 śniadanie do szkoły, obiad składający się z 2 dań, podwieczorek i kolację. W grupie znajduje się kuchnia, która jest otwarta przez cały czas, a dzieci jeśli dodatkowo chcą jeść, to idą do kuchni i jedzą. Wychowawcy powiedzieli, że nie zdarzyło się, aby dzieci nie dostały podwieczorku w ramach kary. W przypadku 2 dzieci, które są na diecie (dieta zalecona przez dietetyka z powodu nadwagi) nie otrzymują one słodyczy ale w zamian dostają owoce lub kisiel). Jeden z wychowanków jest uczulony na czekoladę, truskawki, banany i orzechy w związku z czym nie otrzymuje w/w produktów, tylko zamiennie inne. Wychowawcy z którymi prowadzona była rozmowa oznajmili, że nigdy nie słyszeli, aby inni wychowawcy w ramach kary pozbawiali dzieci podwieczorku. Oznajmili również, że dzieci nie są straszone przez wychowawców zabraniem posiłków (zał. nr 4). Dzieci zapytane, jakie otrzymują kary odpowiedziały następująco: ja nigdy nie dostałam kary 1 dziecko, nie ma podwieczorków, raz nie dostałem za karę na podwieczorek cukierków normalnych, bez czekolady 1 dziecko (dziecko to jest uczulone na czekoladę, banany, orzechy i truskawki), w tamtym roku nie dostałem podwieczorku, nie wiem kiedy. Miałem karę na kompa, ale usiadłem i za karę dwa dni 2
nie miałem podwieczorku 1 dziecko (dziecko jest na diecie ustalonej przez dietetyka), nie dostajemy słodkiego na wieczór, podwieczorek Kubie zabierają, bo jest uczulony na czekoladę. Nie ma podwieczorku, bo Kuba ubliżył komuś czy coś. Ja mam karę na telefon, jak nie odrobię 6 godzin. Mam wyłączony telefon i schowany w kantorku z rok, nie wiem. Nie mam telefonu, a dostałam go od taty 1 dziecko,,,nie dostałem cztery miesiące temu podwieczorku. Pani mi karę dała (dziecko wymieniło imię wychowawcy). Snikersa nie dostałem, dwa albo trzy razy nie dostałem podwieczorku od tej pani 1 dziecko. Ustalono, że zdarzyło się, że dzieci w 3 przypadkach nie otrzymały podwieczorku. W 2 przypadkach sytuacja dotyczyła dzieci, które były na diecie z uwagi na uczulenie i nadwagę. Dyrektor placówki podczas rozmowy z kontrolującymi oznajmił, że nie dotarły do niego informacje dotyczące zabrania w ramach kary telefonu dziecku i zobowiązał się, że wyjaśni zaistniałą sytuację. Dzieci zapytane, jakie otrzymują nagrody odpowiedziały, że: kieszonkowe 1 dziecko, telefony 1 dziecko. Na pytanie czy mają organizowane wyjazdy, wycieczki 1 dziecko odpowiedziało, że dużo (zał. nr 5). Przestrzeganie praw dziecka, w szczególności sprawdzenie czy wykonywane przez wychowanków obowiązki są dostosowane do ich możliwości rozwojowych i wieku oraz występowanie przemocy rówieśniczej. W celu zdiagnozowania tego obszaru przeprowadzono rozmowę z dyrektorem placówki, 2 wychowawcami oraz z 7 wychowankami I grupy wychowawczej. W ocenie p.o. dyrektora placówki obowiązki nałożone na wychowanków są dostosowane do ich możliwości psychofizycznych i wieku (zał. nr 3). Wychowawcy powiedzieli, że pomagają dzieciom podczas pełnionych przez nich dyżurów. Gaz zapalany jest za pomocą urządzenia elektrycznego. Czajnik również jest elektryczny, a w grupie w ogóle nie używa się zapałek. Posiłki (śniadania i kolacje) dzieci przygotowują z pomocą wychowawcy. Wszystkie dzieci sprzątają po posiłkach wg. ustalonego grafiku. Przed wyjściem do szkoły dzieci mają obowiązek pomóc przy przygotowaniu śniadania i pozostawić czystość w swoich pokojach. Rano również jest zamiatany i myty korytarz. W przypadku gdy czynności porządkowe na korytarzu wykonuje dziecko 9 letnie zawsze pomaga mu w tym wychowawca lub starszy wychowanek. Dzieci, które pełnią dyżury w kuchni i jadalni wstają o godzinie 6.10., a pozostałe dzieci o godzinie 6.30. Zdaniem wychowawców, dzieci radzą sobie z w/w czynnościami i uczą się w ten sposób samodzielności. W grupie nie występuje przemoc rówieśnicza ale zdarza się, że dzieci odnoszą się do siebie w wulgarny sposób. Wychowawcy wówczas zwracają dzieciom uwagę, prowadzą rozmowy wychowawcze. Uczą dzieci w jaki sposób można zastąpić wulgaryzmy i jak w inny sposób można wyrażać swoje emocje. Pracownicy pedagogiczni długo pracowali nad sposobem wypowiedzi wychowanka/i (podali imię i nazwisko dziecka) w stosunku do X.Y. Dzieci zajmują wspólny pokój, a starsze chciało przewodzić. W chwili obecnej sytuacja się unormowała i żyją w przyjacielskich stosunkach. Dzieci zapytane czy wykonują jakieś czynności ponad swoje siły odpowiedziały następująco: chcę mieć mniej zajęć. Czy sprzątanie generalne musi być raz na tydzień? I po co dyżury rano? W nocy nikt nie brudzi. Wieczorem też sprzątamy 1 dziecko, dyżur. Nie chce się wstawać. Wynosić trzeba wszystko na jadalnię 1 dziecko, pani mi kazała iść na zebranie alkoholików. Powiedziała nie pytam czy chcesz iść czy nie, ty masz iść. A ja się napatrzyłem już na alkoholików i nie chciałem 1 dziecko. Dzieci zapytane czy ktoś je straszy odpowiedziały, że same się straszą, po czym zaczęły się śmiać. Wskazały na stosowanie żartów przez 1 z wychowawców, które mogły 3
świadczyć o nadmiernym skracaniu dystansu (zał. nr 5). Powyższa sytuacja została omówiona z p.o. dyrektora placówki. Prawidłowość prowadzenia wybranej dokumentacji. W celu sprawdzenia tego obszaru dokonano analizy dokumentacji znajdującej się w placówce wychowanka/i X.Y. lat (zał. nr 6). Zgodnie z paragrafem 2 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 Nr 292 poz. 1720) dziecko do placówki opiekuńczo-wychowawczej kieruje powiat właściwy do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka. Dziecko umieszczone zostało w placówce w dniu 08 listopada 2013 r. Stwierdzono, że w aktach znajdowało się postanowienie sądowe i skierowanie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Policach, które było uzgadniane z dyrektorem placówki. Pozostała dokumentacja została uzupełniona w przeciągu kilku dni. Zgodnie z 1 art. 112 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9 poz. 59 z późn. zm.) obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym. Pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka. W dokumentacji dziecka znajdowały się podpisane przez rodzica, a niewypełnione zgody na jego leczenie. Zgodnie z wyjaśnieniami p.o. dyrektora placówki rodzice wychowanków od zawsze, w taki sposób podpisywali zgody na leczenie dzieci. Ustalono z p.o. dyrektora, że wyrażenie zgody na leczenie, zabieg lekarski lub umieszczenie dziecka w szpitalu, musi być poprzedzone uzyskaniem przez rodzica/opiekuna prawnego pełnej i dostępnej informacji dotyczącej sytuacji dziecka, a opiekun ustawowy powinien samodzielnie wypełnić dokument bezpośrednio przed planowanym leczeniem. Na podstawie analizy dokumentacji stwierdzono, że w placówce dla X.Y. prowadzona była dokumentacja określona w rozporządzeniu w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. Diagnozę psychofizyczną dziecka sporządził psycholog zatrudniony w placówce w dniu r. W dniu. w oparciu o diagnozę sporządzony został plan pomocy dziecku. W planie w obszarze: potrzeby dziecka w relacjach społecznych, funkcjonowaniu w grupie i środowisku rówieśniczym, zaplanowano m.in. utrzymanie dobrych relacji z grupą poprzez angażowanie dziecka w życie grupy, we wspólne zabawy, zajęcia i prace na rzecz grupy. W obszarze: wdrażanie do samodzielności zaplanowano m.in. wdrażanie dziecka do samodzielnego wykonywania dyżurów i prac, naukę obsługi sprzętów (czajnika, mikrofalówki, kuchenki, pralki). Zaplanowano również udział dziecka w zajęciach kuchennych prowadzonych przez wychowawcę, mających na celu naukę obsługi pralki, rozwieszania prania oraz przyszywania guzików. Plan pomocy dziecku prowadzony był prawidłowo. Systematycznie prowadzona była również karta pobytu dziecka. Stan warunków higienicznych w placówce, w szczególności sprawdzenie jak często zmieniana jest pościel wychowankom. Placówka mieści się w 3 budynkach, wyposażonych zgodnie z obowiązującym standardem. W każdym budynku mieszka 1 grupa wychowawcza. W celu sprawdzenia 4
tego obszaru dokonano oględzin pomieszczeń zajmowanych przez dzieci w I grupie oraz przeprowadzono rozmowę z 2 wychowawcami i p.o. dyrektora placówki na temat częstotliwości zmiany pościeli. Podczas rozmowy 2 wychowawców pracujących bezpośrednio na I grupie oznajmiło, że pościel zmieniana jest, co 2 tygodnie lub zgodnie z potrzebą w przypadku zabrudzenia przez dziecko. Zmiany pościeli nie były dokumentowane (zał. nr 4). Zgodnie z wypowiedzią p.o. dyrektora placówki pościel zmieniana jest wychowankom raz na 2 tygodnie. Brudna pościel składowana jest w magazynie na terenie domu zajmowanego przez grupę II i oddawana do zewnętrznej pralni raz na 3 miesiące. Częstotliwość zmiany pościeli nie jest dokumentowana (zał. nr 3). Podczas oględzin pomieszczeń zajmowanych przez wychowanków w grupie I stwierdzono, że były one urządzone estetycznie i funkcjonalnie, zgodnie z określonym standardem. Pokoje zajmowane przez dzieci były wyposażone w odpowiednie meble, pomoce dydaktyczne, zabawki, dobrze oświetlone, o odpowiedniej powierzchni. Dokonano oględzin pościeli dzieci we wszystkich pokojach i stwierdzono, że jest czysta. Wyniki kontroli zostały omówione z p.o. dyrektora placówki. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 1. Protokół sporządzono 11 lutego 2014 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Dom Dziecka w Policach egzemplarz nr 1, - a/a egzemplarz nr 2. Szczecin, dnia kierownik jednostki kontrolowanej: Za zespół inspektorów: Protokół otrzymano dnia.. 5