ZAŁACZNIK 1 Załącznik zawiera odpowiedzi na uwagi przekazane pismem z dnia 19.09.2013, numer WOOŚ.4242.121.2013.AMA. Uwaga 1 Podział odcinka 1 na województwa dolnośląskie i lubuskie przedstawiony został zarówno na wszystkich załącznikach graficznych jak i w raporcie. Kilometraż drogi ekspresowej S3 na terenie województwa dolnośląskiego biorąc pod uwagę przecięcie z osią drogi głównej przypada od około km 13+764 do końca odcinka 1 czyli do km 16+400. Uwaga 2 Stwierdzenia podane w raporcie nie wynikają wprost z danych literaturowych, choć są często podawane w literaturze branżowej np. Księgarnia PWN Prof. dr hab. inż. Zbigniew Witold Engel Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem, są wynikiem sumowania decybeli, których dokonuje się według wzoru: Wzór na łączny poziom ciśnienia akustycznego, na podstawie F. Alton Everest, Podręcznik akustyki, Sonia Draga 2003, str. 61 Dla ułatwienia podano w raporcie trzy proste zasady, które mogą być stosowane z bardzo dobrym przybliżeniem do szybkiego dodawania decybeli. Lp. Uwaga 3 Zgodnie z decyzją Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 29.06.2012 DOW- S.VI.7322.1.2012.KMa, L.dz.62/07/350-111/12. Wprowadzenie wód opadowych i roztopowych z powierzchni drogowej w ciągu drogi S3 (Nowa Sól Legnica A4) w km 13+764-16+400 odbywać się będzie do wód: Nr wylo tu 1 A 2 B Nazwa a rzeka Czarna rzeka Czarna Urządzenie oczyszczające* DE1/OS DE1/SEP DE2/OS DE2/SEP Lokalizacja km drogi S3 15+659, 5 15+662, 5 km a 9+434 9+434 Rodza j rów drogo wy rów drogo wy Powierzchnia odwadniania całkowita utwardzona [ha] [ha] Odpływ do a [dm 3 /s] 1,79 0,54 152,3 1,02 0,26 109,9 o składzie określonym na wylocie do rzeki Czarnej: zawiesiny ogólne 100 mg/dm 3
Lp. 1 węglowodory ropopochodne 15 mg/dm 3 do ziemi: Nr wylo tu 24/w yl Nazwa a Zbiornik ZI- 07/1 Urządzenie oczyszczające* Rowy trawiaste, studnie wpadowe z piaskownikami Lokalizacja km drogi 0+499 (droga D01/03-W) Rodzaj Wylot kanalizacji, 400 mm Powierzchnia odwadniania całkowita utwardzona [ha] [ha] Odpływ do odbiorni ka [dm 3 /s] 4,92 0,5 195,19 Dodatkowo w załączeniu na CD przekazujemy Decyzję Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 29.06.2012r, DOW-S.VI.7322.1.2012.KMa L.dz.62/07/350-111/12 oraz komplet rysunków PZT z planem sytuacyjnym. Uwaga 4 Zapisy pod pozycjami 29-31 dotyczą następujących dróg 22-SW - droga serwisowa (DS 1/18) km 1+395-1+415 rów prawy 23-SW - droga obsługująca nr 1/03 (DO 1/03) km 0+467-487 rów prawy 24-SW - droga obsługująca nr 1/03 (DO 1/03) km 0+467-487 rów lewy Uwaga 5 Na stronie 326 Raportu zawarto wyjaśnienie wraz z uzasadnieniem braku możliwości wprowadzenia 4 przejść dla płazów zgodnie z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach. Pkt. 4.1.11 (km 15+500 15+800) wprowadzono 3 przepusty w km 15+510, 15+560 i 15+730 ze względu na układ wysokościowy drogi, który nie pozwala na wprowadzenie 4 przepustów. Na odcinku tym nie wyznaczono szlaku migracji płazów a zaprojektowane przejście dolne w km 15+635 również umożliwia przejście płazom i małym ssakom Przejście dolne w km 15+635 dostosowane zostało do pełnienia funkcji przejścia dla płazów poprzez budowę płotków naprowadzających. Uwaga 6 W przypadku przejść, które stanowią jeden system przedstawiony opis dotyczy wszystkich przejść wchodzących w jego skład, w tym przypadku opisy dotyczą dwóch przejść PS-E1-38 i PS-E 1-39, zgodnie z pierwszą kolumną. Uwaga 7 Kwestia zastosowania rowów otwartych została szczegółowo przedstawiona w raporcie na stronie 334. Pkt. 4.33 na odcinku 15+500 15+900 zaprojektowano trzy przejścia dla płazów w km 15+510, 15+560, 15+730 ze względów hydrologicznych i utrzymaniowych, nie mam możliwości przykrycia rowów bądź ujęcia ich w przepusty. W km tych PB przewiduje zastosowanie rowów otwartych o nachyleniu skarp 1:3 po stronie L w km 15+500 15+564 i 15+682 15+775, po stronie P w km 15+460 15+625, 15+675 15+774. Brak rowów przykrytych nie będzie miało większego wpływu na funkcjonalność przejść przy zaprojektowanych wypłaszczonych skarpach pokrytych gruntem o nachyleniu 1:3 oraz biorąc pod uwagę brak stwierdzenia
płazów i ich szlaków migracji w tych km. Ewentualne zagrożenie w miejscach występowania rowów otwartych może wystąpić przy dłuższej stagnacji wody, co może mieć wpływ na wykorzystanie przejść przez małe ssaki i niektóre gatunki płazów, a także stanowić potencjalne miejsce składania skrzeku przez płazy, szczególnie wiosną, gdy płazy aktywnie poszukują i zasiedlają zbiorniki wodne Uwaga 8 Wyjaśnienie znajdują się na stronie 333 ROŚ. Taki typ zbiorników nie stanowi zazwyczaj korzystnych warunków dla rozrodu większości gatunków płazów, jest natomiast łatwo zasiedlany przez mało wymagającą ropuchę szarą i żaby zielone (zwł. żabę wodną). Liczebność i zagęszczenie ropuchy szarej może stopniowo wzrastać, prowadząc w przyszłości do migracji i rozprzestrzeniania się gatunku poza pierwotny zbiornik wodny. Ze względu na bezpośrednią możliwość dostawania się zanieczyszczeń drogowych (w tym chlorków z wód pośniegowych) trudno pozytywnie ocenić przydatność zbiorników infiltracyjnych dla płazów w dłuższej perspektywie. Z tych zbiorników korzystają zwykle mniej wymagające gatunki, choć nie można też wykluczyć ich sporadycznego użytkowania przez cenniejsze gatunki np. kumaka nizinnego. Zbiorniki takie nie mają naturalnego charakteru: ich poziom wód nie podlega zwykle naturalnym fluktuacjom, a woda jest zanieczyszczona, dlatego nie zaleca traktowania ich jako zastępcze lub docelowe siedliska płazów. W związku z powyższym przy braku możliwości zmiany lokalizacji ww. zbiorników w projekcie budowlanym zbiorniki zostały wygrodzone siatką dogęszczającą Uwaga 9 W raporcie na stronie 293 znajduje się stosowne wyjaśnienie Dla wszystkich odcinków rowów sprawdzono prędkości przepływów. Dla otrzymanych wartości dobrano odpowiedni sposób umocnienia skarp i dna rowów. Dodatkowe zakresy umocnienia skarp i dna rowów wprowadzono w miejscach wylotów kanalizacji, połączenia rowów i wszędzie tam, gdzie występuje ryzyko rozmycia rowów trawiastych. Z uwagi na możliwość rozmywania poboczy i skarp wysokich nasypów przez wody opadowe, na wybranych fragmentach dróg, zastosowano prefabrykowany ściek betonowy ułożony przy krawędzi jezdni. Woda ze ścieku odprowadzana będzie po skarpie nasypu do rowu, poprzez betonowy ściek skarpowy lub kanalizację deszczową Typ stosowanych umocnień rowów nie zależy jedynie od wymogów DŚU. Typ umocnień rowów wynika również z warunków technicznych i użytkowych (ogólnie z przepisów technicznych i norm technicznych). Umocnienie geosiatką to zwykły rów trawiastych ale żeby humusu nie porwała woda stosuje się matę o wyglądzie plastra miodu. Układa się ją na dnie i wypełnia humusem. Umocnienie brukiem to kostki ze skały granitowej (potocznie kocie łby) ułożone jedna obok drugiej uniemożliwiające rozmycie rowu np. kiedy woda wylatuje z dużym impetem z rury kanalizacyjnej lub przepustu. Jest to wprawdzie szczelna powierzchnia ale jest stosowana na tak krótkich odcinkach, że jej wpływ na ogólną zasadę "braku szczelności" odwodnienia jest znikomy a wymagany przepisami i normami technicznymi. Uwaga 10 Wyjaśnienie znajduje się na stronie 405 raportu Zaprojektowano rowy o nachyleniu skarp 1:3 dla drogi S3, w kilku przypadkach zapisu nie spełniono przy braku możliwości technicznych (np. granica linii
rozgraniczającej rowy posiadają nachylenie 1:2 w rejonach przejść są to km 5+775 6+050 str. L i 11+658 11+788 str. P, oraz 1:1 na odcinku około 6 m w rejonie WD-9 w związku z powyższym w województwie dolnośląskim brak takiej sytuacji. Uwaga 11 Na potrzeby ponownej oceny przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą terenu, również w zakresie roślin chronionych. Biorąc pod uwagę iż metodyka opracowania z 2009 roku składała się z następujących działań: analizy dokumentacji dotyczącej chronionej szaty roślinnej obszaru planowanej inwestycji i wyznaczenia miejsc ważnych przyrodniczo na mapach lustracji szaty roślinnej obszaru przedsięwzięcia i zlokalizowania siedlisk cennych przyrodniczo oraz gatunków roślin i grzybów na obszarze planowanej inwestycji, ważnych w skali lokalnej, regionalnej, w skali Polski i Europy Uzyskane wyniki z 2009 roku nie znalazły potwierdzenia z wynikami uzyskanymi na potrzeby opracowania raportu na etapie ponownej oceny w związku z powyższym zaproponowano zmianę zapisu uwzględniając dane z przeprowadzonej inwentaryzacji. Uwaga 12 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej przedstawiono w raporcie w rozdziałach 5.12.2 5.12.6 oraz na mapach w załączniku numer 5: Mapy 03.00 03.06 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin naczyniowych wymagających szczególnej troski. Mapy 04.00 04.01 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków ksylofagów. Mapy 05.00 05.03 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków płazów i gadów. Mapy 06.00 06.10 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków ptaków. Mapy 07.00 07.07 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków nietoperzy. Prace inwentaryzacyjne na potrzeby raportu na etapie ponownej oceny prowadzono w roku 2011. Uwaga 13 Uzasadnienie przedstawiono w raporcie na str. 421 Biorąc pod uwagę szczegółowość informacji na obecnym etapie procedury, dla poniższych punktów wskazanych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, ocenia się iż przeprowadzenia analizy porealizacyjnej w zakresie: prawidłowości wykonania wszystkich zastosowanych rozwiązań minimalizujących efekt bariery ekologicznej tworzonej przez drogę nie jest konieczne w pełnym zakresie przedstawionym w DŚU i proponuje się odstąpienie od poniższych zapisów pkt. 7.1 DŚU: Ocenę wykonania i skuteczności zabezpieczeń skarp przed erozją Dla wszystkich odcinków rowów sprawdzono prędkości przepływów. Dla otrzymanych wartości
dobrano odpowiedni sposób umocnienia skarp i dna rowów (rowy trawiaste, umocnione geosiatką lub darniną). Dodatkowo umocnienie skarp i dna rowów wprowadzono w miejscach wylotów kanalizacji, połączenia rowów i wszędzie tam, gdzie występuje ryzyko ich rozmycia. Rowy w rejonach przejść dla zwierząt zaprojektowano jako trawiaste o łagodnym nachyleniu, które zapewnią swobodne korzystanie z nich przez zwierzęta. Ocenę ilościowo jakościową wkraczania gatunków synantropijnych, obcych ekologicznie i geograficznie, mogących się rozprzestrzeniać wzdłuż inwestycji W projekcie zieleni zastosowano wyłącznie gatunki rodzime. Teren, na którym będą sadzone nowe rośliny należy przygotować poprzez odpowiednie zabiegi agrotechniczne mające na celu spulchnienie gleby i oczyszczenie z korzeni roślin. Zgodnie z wytycznymi projektu zieleni w tych miejscach konieczne będzie uzupełnienie ok. 10 cm warstwy ziemi żyznej. Sadzenie należy przeprowadzać do dołów wypełnionych ziemią urodzajną. Ziemia używana do uzupełniana lub wymiany powinna być wolna od szkodników i patogenów, chwastów wieloletnich oraz ich korzeni, kamieni, brył skały macierzystej i innych obcych elementów i powinna pochodzić ze zdeponowanej wierzchniej warstwy ziemi organicznej zdjętej podczas robót ziemnych, względnie, w razie niewystarczającej ilości gleby pozyskanej w trakcie prac ziemnych, pochodzić z gleb lekkich lub średnio ciężkich, z dostateczną zawartością materii organicznej i o odczynie zbliżonym do obojętnego. W celu uzyskania zadowalającego i w miarę szybkiego efektu sadzone rośliny powinny być zdrowe, możliwie jak największe, pierwszego wyboru najlepiej z uprawy kontenerowej. pielęgnacyjnych: Ponadto zgodnie z projektem zieleni zaleca się przeprowadzanie następujących zabiegów podlewanie w miarę potrzeb; zabezpieczanie na zimę głównie młodych roślin; odchwaszczanie i spulchnianie ziemi co najmniej 2-3 razy w ciągu sezonu wegetacyjnego; nawożenie mineralne od drugiego roku po posadzeniu roślin, cięcia formujące zależnie od potrzeb (rozgałęzienia) roślin oraz cięcia sanitarne. Ocenia się iż powyższe działania niwelują ryzyko wkraczania gatunków synantropijnych lub obcych w rejonie inwestycji w sposób wystarczający.