KGO - koszty gospodarowania odpadami - zuŝyty sprzęt elektryczny FAQ najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi. 1. Co to jest KGO? KGO to skrót od: Koszty Gospodarowania Odpadami. Zwrot ten został uŝyty w ustawie, w art. 25 nowelizacji ustawy o zuŝytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym uchwalonej przez sejm 21.11.2008 (link do ustawy, nowelizacji i FAQ na, pełen zapis art. 25 na końcu materiału). KGO potocznie zwane jest opłatą recyklingową. 2. Czego dotyczą te koszty (KGO)? Są to koszty zbierania, przetwarzania i recyklingu odpadów elektrycznych pokrywane przez Wprowadzających (producentów lub importerów). W ich imieniu, ww. obowiązki spełniać mogą powołane przez nich organizacje odzysku (np. ElektroEko lub ERP). 3. Dlaczego KGO muszą być wyodrębnione? Tak zdecydował ustawodawca. Kierował się następującymi motywami: a/ walka z szarą strefą dzięki widocznym kosztom wiadomo będzie, którzy wprowadzający realizują swoje obowiązki b/ efekt edukacyjny i zapewnienie przejrzystości konsument ma prawo wiedzieć ile, komu i za co płaci wyŝszą cenę b/ zapewnienie niezmienności kosztów przekazywanych przez wszystkie szczeble dystrybucji (patrz: ustęp 6) 4. Co zyska konsument w związku z uwidocznieniem KGO? Czy płacąc dodatkowo 5zł, 15 zł lub 25 zł będzie mógł wymagać od producenta lub sprzedającego dodatkowego serwisu, np. darmowego odbioru sprzętu z domu? Oprócz efektu informacyjnego, z samego faktu uwidocznienia kosztów recyklingu nie płyną wprost wymierne korzyści dla konsumenta i nie moŝe on oczekiwać dodatkowej usługi. Chodzi o to aby konsument wiedział skąd się wzięła zmiana ceny sprzętu, aby wiedział, Ŝe jest budowany system zbierania i recyklingu sprzętu wprowadzonego 10 lub 20 lat temu. Pojawienie się dodatkowych kosztów jest bezsprzeczne i zgodne z powziętymi kilka lat temu zobowiązaniami, a istotą i specyfiką KGO jest uwidocznienie kosztów ogólnie rozumianego recyklingu elektroniki. Konsument ma prawo wymagać aby odebrano od niego stary sprzęt bezpłatnie, ale tylko na zasadzie 1:1 i tylko podczas zakupu nowego sprzętu w sklepie. Odbiór z gospodarstwa domowego jest juŝ odpłatny, o ile detalista dowoŝący sprzęt nie zdecyduje inaczej. 5. Czy KGO wszystkich grup produktowych MUSZĄ być uwidaczniane? Nie. Tylko koszty z grup 1-2 (duŝe i małe AGD) oraz 4-5-6 (RTV - oświetlenie - narzędzia) wymienionych szczegółowo w załączniku do ustawy. Sprzęt komputerowy (grupa 3) nie podlega temu obowiązkowi. 6. Jaka będzie wysokość KGO? RóŜna. KaŜdy producent oblicza swoje KGO na bazie faktycznie ponoszonych kosztów. KGO pralek będzie róŝne od KGO lodówek czy odkurzaczy.
Wprowadzający zlecający swoje obowiązki organizacjom odzysku zapewne uwidocznią KGO w wysokości równej płaconym przez siebie składkom, choć sami mogą jeszcze mieć swoje indywidualne koszty. Prawdopodobnie klienci jednej organizacji odzysku będą mieli takie samo KGO choć kaŝdorazowo będzie to ich indywidualna decyzja. Z biegiem czasu i wraz z rozwojem systemu zbierania, poszczególni wprowadzający i organizacje odzysku będą dąŝyły do minimalizacji KGO, które podlega normalnej grze konkurencyjnej. 7. Czy KGO w danej grupie produktowej będzie miało taką samą wysokość? W celu jak największego uproszczenia systemu, najprawdopodobniej dany wprowadzający wprowadzi jedną stawkę np. na chłodnictwo nie róŝnicując jej na poszczególne modele, ale będzie to juŝ jego indywidualna decyzja. 8. Czy KGO będzie obciąŝone podatkiem VAT? W skrócie moŝna powiedzieć, Ŝe tak, będzie to 22%. JednakŜe KGO samo nie istnieje jako produkt. MoŜna się zastanawiać czy nie jest to usługa (gospodarowanie odpadami) jednak w większości interpretacji przyjmuje się, Ŝe jest to uwidoczniony składnik ogólnych kosztów produktu objętego daną stawką VAT. 8. a Czy KGO będzie występowało w przypadku wyrobów sprzedawanych za 1 zł? Do wyrobów za 1 zł, KGO będzie zapewne doliczane w normalnej, standardowej wysokości. Do wyrobów promocyjnych, które w obecnej sytuacji dołączane są jako gratis do innego wyrobu i nie są uwidaczniane na fakturze, KGO zapewne nie będzie doliczone, a jego kwotę pokryje producent. 9. Od kiedy KGO będzie uwidaczniane? Artykuł 25, tak jak i cała nowelizacja ustawy wchodzi w Ŝycie 1 stycznia 2009. ale sprzedający muszą uwidaczniać KGO dopiero wtedy gdy uwidoczni je Wprowadzający (producent, importer) patrz artykuł z Rzeczpospolitej, z dnia 6 stycznia 2008 (cały artykuł do pobrania na stronie CECED Polska). 9.a Czy zapasy sprzed 1 stycznia 2009 winny być równieŝ obłoŝone stawką KGO? Nie ma w tej sprawie Ŝadnych dodatkowych wykładni, więc naleŝałoby się trzymać zapisów ustawowych nakazujących pokazywanie kosztów od danej daty (1 stycznia). MoŜna dywagować, czy wcześniejsze, ukryte KGO, miało taką sama wysokość jak obecne, jednak z duŝą dozą prawdopodobieństwa moŝna przyjąć, Ŝe nie pokazanie KGO byłoby większym uchybieniem niŝ pokazanie niedokładnej jego wielkości. MoŜna teŝ przypuszczać, iŝ w początkowym okresie Inspekcja nie będzie zbyt rygorystyczna w tym względzie (tak jak Policja w pierwszych dniach od wprowadzenia nowych przepisów drogowych). 9.b. Jaka stawką KGO winny być obłoŝone produkty zakupione od producenta przed 1 stycznia 2009? W ustępie 7 art. 25 jest mowa, Ŝe Sprzedawca informuje o kosztach jeŝeli taką informację uzyskał od Wprowadzającego! JeŜeli zatem towar zakupiony przed 1 stycznia 2009 nie był obciąŝony widocznym KGO, to nie ma czego pokazywać. (Uwaga: zamieszczona niŝej wypowiedź Pana Grzegorza Jarzyny z Departamentu Kontroli Rynku GIOŚ, tel. 22 592-81-09, nie odnosi się do wyrobów wcześniej zakupionych!). 10. Do kiedy KGO moŝe być uwidaczniane? W przypadku grupy 1 (duŝe AGD), do 2013 roku, w przypadku innych grup do 2011 roku o ile Dyrektywa nie będzie w tym miejscu znowelizowana.
10. a Czy KGO w ciągu roku pozostaną niezmienne? Zapewne w celu minimalizowania komplikacji rynkowych, producenci będą dąŝyli do jak najdłuŝszego utrzymywania stawek, jednak KGO podlega regułom rynkowym i nie moŝna wykluczyć, Ŝe przy zwiększeniu kosztów recyklingowych KGO moŝe wzrosnąć, takŝe w trakcie okresu rozliczeniowego np. roku kalendarzowego. Z drugiej strony, ustęp 6 zabrania aby KGO było większe niŝ faktycznie ponoszone koszty recyklingowe zatem w przypadku istotnych obniŝek cen (zbiórka, przetwarzanie, transport czy odzysk), moŝe dojść do obniŝek KGO. 11. Czy będą kary za brak uwidaczniania kosztów KGO? Niestety tak. Przewidziano je w artykule 80 ustawy (poniŝej). Wynoszą one od 5.000 do 2 mln zł. 12. Jak KGO winno być uwidaczniane? KGO ma być uwidaczniane przez Wprowadzającego (producent lub importer - art. 25 ust. 2) oraz Sprzedawcę hurtowego lub detalicznego (art. 25 ust. 7) jako składnik ceny. Sposób uwidaczniania, dla obydwu szczebli dystrybucji, jest określony jednym i tym samym zapisie ustępu 3, artykułu 25. Istnieje pytanie, czy winno się uwidaczniać KGO (a) wszędzie tam gdzie w sposób formalny pojawia się cena czy (b) tylko w przekazie głównym. JeŜeli wybierze się wersję drugą (b), czyli wygodniejszą i tańszą, wtedy moŝna by przyjąć, Ŝe głównym przekazem między producentem, a kontrahentem jest dokument sprzedaŝy (faktura), ale juŝ między detalistą, a konsumentem, głównym nośnikiem informacji jest wywieszka cenowa. Jedno jest pewne, nabywca (kontrahent, konsument) muszą widzieć nową, finalną cenę, co wynika z zapisów ustawy o cenach. (patrz takŝe pytanie 16). 12. a Czy KGO powinno być uwidaczniane przez producenta na fakturze? KGO winno być uwidaczniane jako składnik ceny. Jest to obwarowane powaŝnymi karami. JeŜeli ustawodawca nie doprecyzował sposobu uwidaczniania, to bezpiecznie jest uwidaczniać KGO we wszystkich oficjalnych dokumentach związanych z procesem sprzedaŝy, to znaczy wszędzie tam gdzie podaje się ceny (cenniki, katalogi, umowy handlowe), a w szczególności na fakturach, które są podstawowym i najwaŝniejszym dokumentem w obrocie towarowym między producentem, a jego odbiorcą. Ograniczenie uwidaczniania KGO jaki składnika ceny moŝe być uznane za próbę obejścia prawa. Ponadto, w poprzedniej wersji Ustawy, w art 25 uŝywano zwrotu: "przekazywanie informacji o wysokości KGO". Obecnie doprecyzowano ten zapis i twardo nakazano "uwidaczniać koszty jako składnik ceny" co dowodzi intencji ustawodawcy i eliminuje informowanie o KGO drogą e-mailową lub wręcz sms-ową. 13. Czy mamy juŝ przykłady uwidaczniania KGO? Tak. Od dwóch lat branŝa oświetleniowa uwidacznia koszty zarówno w handlu tradycyjnym jak i w nowoczesnej dystrybucji )specjaliści, hipermarkety ). KGO jest teŝ pokazywane w niektórych krajach europejskich m.in. Francja, Hiszpania, Belgia. 14. Czy KGO ma odniesienie w przepisach unijnych? Tak, nawet w samej Dyrektywie 2002/96 EC : Art. 8. Państwa Członkowskie zapewniają, Ŝe w ośmioletnim okresie przejściowym od wejścia w Ŝycie niniejszej dyrektywy (dziesięcioletnim w przypadku kategorii 1 załącznika IA), z chwilą sprzedaŝy nowych produktów, producentom zezwala się na przedstawianie nabywcom
kosztów zbiórki, przetwarzania oraz przyjaznego dla środowiska naturalnego usuwania WEEE. Wspomniane koszty nie mogą przekraczać faktycznie poniesionych kosztów. 15. JeŜeli KGO jest wymienione w Dyrektywie w formie fakultatywnej, to dlaczego w polskiej ustawie jest wybrana wersja obowiązkowa? Polski ustawodawca miał prawo zaostrzyć przepisy Dyrektywy i z niego skorzystał, poniewaŝ Polska w 2008 roku zebrała zamiast 4 kg, niewiele ponad 1 kg odpadów elektrycznych na mieszkańca. Dodatkowym powodem tej decyzji była równieŝ chęć walki z szarą strefą i zapewnienie jak największej przejrzystości systemu. 16. Czy detalista moŝe pokazać informację o KGO, którą uzyskał od producenta jedynie na wywieszce cenowej? Czy musi takŝe pokazać KGO na fakturze lub paragonie? Według znowelizowanej ustawy, sprzedawca winien jest poinformować nabywców (konsumentów) o KGO, uwidaczniając je jako składnik ceny (ust. 3). Interpretacja tego zapisu jest w fazie analiz prawnych. Większość opinii przychyla się do obowiązku informowania na oficjalnych dokumentach fiskalnych (KGO ma VAT) choć na 21. posiedzeniu Senatu w dniu 6 listopada 2008 r., Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska Bernard Błaszczyk mówił (stenogram sejmowy): Chcę powiedzieć, Ŝe po naszych uzgodnieniach tego rodzaju wywieszki dotyczące kosztu, jaki jest związany z likwidacją zuŝytego sprzętu elektronicznego i umieszczenie go w jakiejkolwiek innej formie Ministerstwo Finansów uznało za zasadne i zgodne. Nie ma tu wymogu, Ŝe musi to być uwzględniane na przykład w paragonie. Czyli całe to zdenerwowanie przedsiębiorców, wynikające z tego, Ŝe będą musieli co chwilę zmieniać róŝnego rodzaju związane z tym programy Tej sytuacji nie będziemy mieli.( ) Reprezentanci Sprzedawców wnioskowali podczas procesu legislacyjnego w parlamencie aby wykluczyć ustęp 7, który według nich wiąŝe się z koniecznością pokazywania KGO konsumentom na fakturach i paragonach, a to byłoby równoznaczne z kosztownym procesem zmian kas fiskalnych. Obecnie niektórzy sprzedawcy uwaŝają, Ŝe mogą pokazywać KGO na dokumentach sprzedaŝy, ale równie dobrze mogą to robić jedynie na wywieszkach cenowych. (patrz równieŝ: pytanie 12) 17. Jaki Inspektorat będzie kontrolował poprawność wprowadzenia i uwidocznienia KGO? Czy będzie to Inspekcja Handlowa (obecnie część UOKiK), czy Główny Inspektorat Ochrony Środowiska? Zgodnie z art. 80 ust 10 ustawy, kary wymierza Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, jednak kontrole mogą być przeprowadzane zarówno przez inspektorów WIOŚ jak i Departament inspekcji handlowej UOKiK. Warszawa dnia 05.01.2009. Wojciech Konecki, CECED Polska, +48 22 668-84-95 wojtek.konecki@cecedpolska.pl Materiał do powszechnego uŝytku.
Art. 25. 1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany zapewnić, aby z chwilą sprzedaŝy sprzętu nabywcom nie były przedstawiane poszczególne koszty zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zuŝytego sprzętu, z zastrzeŝeniem ust. 2-6. 2. Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, w przypadku sprzętu określonego w grupach 1, 2 i 4-6 w załączniku nr 1 do ustawy, przekazuje sprzedawcom detalicznym i sprzedawcom hurtowym informację o wysokości kosztów gospodarowania odpadami, obejmujących koszty zbierania, przetwarzania, recyklingu albo innego niŝ recykling procesu odzysku i unieszkodliwiania zuŝytego sprzętu. 3. Koszty gospodarowania odpadami, o których mowa w ust. 2, stanowiące część ceny sprzętu, są uwidaczniane jako składnik tej ceny nabywcom. 4. Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, w przypadku sprzętu określonego w grupach 3 i 7-10 w załączniku nr 1 do ustawy, moŝe przekazać sprzedawcom detalicznym i sprzedawcom hurtowym informację o wysokości kosztów gospodarowania odpadami, obejmujących koszty zbierania, przetwarzania, recyklingu albo innego niŝ recykling procesu odzysku i unieszkodliwiania zuŝytego sprzętu. 5. Koszty gospodarowania odpadami, o których mowa w ust. 4, stanowiące część ceny sprzętu, mogą być uwidocznione jako składnik tej ceny nabywcom. 6. Koszty gospodarowania odpadami, o których mowa w ust. 2 i 4, nie mogą przekraczać kosztów faktycznie ponoszonych przez wprowadzającego sprzęt. 7. Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych są obowiązani do informowania, w sposób określony w ust. 3 i 5, nabywców sprzętu o wysokości kosztów, o których mowa odpowiednio w ust. 2 i 4, jeŝeli taką informację uzyskali od wprowadzającego sprzęt.
Art. 80. 3. Wprowadzający sprzęt, który wbrew przepisowi art. 25 ust 2 nie przekazuje sprzedawcom detalicznym lub sprzedawcom hurtowym informacji o wysokości kosztów gospodarowania odpadami, obejmujących koszty zbierania, przetwarzania, recyklingu albo innego niŝ recykling procesu odzysku i unieszkodliwiania zuŝytego sprzętu, podlega karze pienięŝnej w wysokości od 5.000 zł do 2 000 000 zł 4. Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy, który wbrew przepisowi art. 25 ust. 7 nie informuje w sposób określony w art. 25 ust. 3 i 5 dokonujących zakupu sprzętu o wysokości kosztów, o których mowa odpowiednio w art. 25 ust. 2 i 4, jeŝeli taką informację uzyskał od wprowadzającego sprzęt, podlega karze pienięŝnej w wysokości od 5 000 do 2 000 000 zł.