Domowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii IPCZD, Warszawa
HEN program domowego żywienia enteralnego ŻYWIENIE DIETĄ PRZEMYSŁOWĄ POPREZ SZTUCZNY DOSTĘP DO PRZEWODU POKARMOWEGO (SONDA/STOMIA) 1,2 LUB DOUSTNIE 1 PACJENCI Z MINIMUM CZĘSCIOWO SPRAWNYM PRZEWODEM POKARMOWYM, GDY: -ŻYWIENIE DOUSTNE NIE JEST MOŻLIWE/BEZPIECZNE - DIETA NIE POKRYWA AKTUALNEGO ZAPOTRZEBOWANIA HEN: 1. SZTUCZNY DOSTĘP DO PRZEWODU POKARMOWEGO 2. MIN. 50 % ZAPOTRZEBOWANIA DIETA PRZEMYSŁOWA 1. Braegger C. et al.: Practical approach to paediatric enteral nutrition: a comment by the ESPGHAN committee on nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2010;51:110-22. 2. Książyk J. i wsp.: Standardy leczenia żywieniowego w pediatrii, 2013.
STATYSTYKI 120 na dzień 31.10.14 r.: 97 pacjentów 100 w sumie (01.10.07-31.10.14 r.): 83 209 pacjentów 80 prezentowane dane: 148 pacjentów (m=75) 60 40 20 (01.10.07-31.09.13 r.) od tego czasu 8 do dn. 31.10.14 r. 61 nowych 0 1 3 26 39 67 pacjentów, 45 zakończyło HEN 97 liczba pacjentów
Kwalifikacja: dylematy żywić doustnie czy w sposób alternatywny? żywić przez sondę czy gastrostomię? PN EN możliwości perspektywy suplementacja doustna rodzaj interwencji żywieniowej bezpieczeństwo
Jakie pytania trzeba zadać? czy mogę nadal skutecznie żywić doustnie? najczęściej u dzieci z zaburzeniami stanu odżywienia/zwiększonym zapotrzebowaniem na energię i składniki odżywcze czy mogę bezpiecznie żywić doustnie? dzieci z prawidłowym lub nie stanem odżywienia oraz podejrzeniem zaburzeń połykania jak długo dziecko będzie wymagało alternatywnej metody żywienia? decyzja o żywieniu przez sondę lub gastrostomię
Algorytm postępowania żywienie doustne wystarczające? bezpieczne? możliwe? NIE żywienie metodą alternatywną krótkoterminowo (6-12 tyg.) długoterminowo > 12 tyg. ryzyko zachłyśnięcia sonda n-ż sonda n-j gastrostomia jejunostomia ESPGHAN Committee on Nutrition. Practical approach to paediatric EN; JPGN 2010;51:110-122. ryzyko zachłyśnięcia
Czy wystarczające? ocena stanu odżywienia siatki centylowe! ocena aktualnego sposobu żywienia Dziewczynka z MPDz 11 lat; m.c.: 7 kg luty 2015, Klinika Gastroenterologii IPCZD wartość odżywcza wielkość/ilość/częstotliwość/ czas trwania posiłku błędy jakie działania zostały podjęte? jakie są możliwości/czy wszystkie zostały wyczerpane? próba modyfikacji diety podawanej doustnie decyzja o rozpoczęciu żywienia metodą alternatywną
Wskazania do EN - pediatria Minimum częściowo sprawny pp + : 1. niewystarczający stan odżywienia: zaburzenia wzrastania > 1 miesiąc < 2 r.ż. zaburzenia wzrastania > 3 miesiące > 2 r.ż. odchylenie na siatce centylowej o 2 kanały centylowe 2. czas karmienia > 4 godzin/dobę u dzieci niepełnosprawnych 3. EN jako forma terapii (np. CD) ESPGHAN Committee on Nutrition. Practical approach to paediatric EN; JPGN 2010;51:110-122.
Czy bezpieczne? dysfagia Jakie mogą być konsekwencje? zapalenia płuc, krtani, oskrzeli, uszu ograniczenia w diecie problem z przyjmowaniem zróżnicowanej konsystencji pokarmów reakcje wymiotne wydłużony czas trwania posiłku krztuszenie, ślinienie, wypluwanie spadek masy ciała/niedożywienie/odwodnienie niechęć do spożywania posiłków stres i płacz
Możliwości diagnostyczne VFSS Określenie bezpieczeństwa klinicznego podczas połykania Określenie funkcjonalności karmienia doustnego Określenie nieprawidłowości Ustalenie sposobów terapii Ustalenie możliwości karmienia drogą doustną: wielkość porcji, częstotliwość, konsystencje, techniki/narzędzia
Częściowe/pełne EN? zaburzenia połykania (wskazania neurologiczne) wady przełyku wrodzone nabyte zawsze całkowite żywienie dożołądkowe schorzenia neurologiczne wady genetyczne przewlekła niewydolność jelit mukowiscydoza niewydolność wątroby, nerek niewydolność oddechowa, krążeniowa przewlekłe choroby zapalne choroby nowotworowe zaburzenia odporności N I E D O Ż Y W I E N I E pełne/częściowe żywienie dożołądkowe częściowe żywienie doustne TAK bezpieczne uzasadnione
Perspektywy czy powrót do żywienia drogą doustną będzie możliwy? jak długo konieczne będzie EN? sonda tygodnie poprawa stanu odżywienia przed/po zabiegu operacyjnym przejściowe zaburzenia połykania/karmienia pacjenci onkologiczni przeciwwskazania do gastrostomii ch. gastrologiczne (np. CD) sprawdzenie tolerancji EN przed założeniem gastrostomii gastrostomia miesiące/lata trwałe zaburzenia połykania -uszkodzenia OUN -zwężenia przełyku przewlekłe choroby z towarzyszącym niedożywieniem, mimo prawidłowej diety: -mukowiscydoza -ZKJ -niewydolnośc o-k; wątroby, nerek
Zgłębnik nosowo-żołądkowy zalety: łatwość założenia, dostępność łatwiejszy sposób podaży (bolus, wlew) bardziej fizjologiczna podaż do żołądka niski koszt wady: zwiększone ryzyko zachłystowego zapalenia płuc alkalizacja treści żołądkowej kolonizacja bakteriami Gram (-) odleżyny, otarcia, krwawienie itp.
zestaw PEG Dostępne rozmiary: Ch 10/40 cm Ch 14/40 cm Ch 18/40 cm Flocare zestaw PEG