WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii
Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych w prawidłowych komórkach pod wpływem różnych czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych Zmiany genetyczne powstają najczęściej w okresie płodowym lub wcześniej w komórkach rozrodczych rodziców
Nowotwory dziecięce Są rozpoznawane 100 x rzadziej niż u dorosłych Są drugą co do częstości przyczyną śmiertelności dzieci w Polsce (po wypadkach i urazach) Wyleczalność > 70% pacjentów
70% pacjentów wyleczonych 30 % pacjentów Wczesne rozpoznanie zwiększa szansę na wyleczenie!!!
Podział nowotworów Hematologiczne choroby nowotworowe Białaczki Chłoniaki Guzy lite Łagodne Złośliwe
Hematologiczne choroby nowotworowe Białaczki Chłoniaki Rozwijają się w szpiku lub układzie limfatycznym
Złośliwe guzy lite Nowotwory, początkowo rozwijają się w jednym określonym ognisku tzw. ognisku pierwotnym, a dopiero wtórnie następuje rozsiew: tworzenie przerzutów odległych i uogólnianie się choroby nowotworowej
BIAŁACZKI Częstość występowania nowotworów dziecięcych 35,1 % NOWOTWORY OUN 29,4 % CHŁONIAKI 9,8 % NOWOTWORY NEREK 6,9 % Mięsaki tk. miękkich 5,9 Mięsaki kości 4,2 Siatkówczak 3,3 Nowotw. gonad 2,3 Raki 2,8 Inne rzadkie 0,3 81,2% 18,8%
Różnice w nowotworach w zależności od wieku DZIECI DOROŚLI Początek Dolegliwości minimalne Często pogorszenie samopoczucia Rozrost Bardzo szybki Wolniejszy Wrażliwośćna leczenie cytostatykami Duża Mała Typ nowotworu Głównie nowotwory embrionalne Często raki Wyleczalność >70% < 50% 5 letnich przeżyć
Objawy choroby nowotworowej u dzieci Są często niespecyficzne i naśladują inne stany chorobowe Każdy objaw powtarzający się lub utrzymujący w czasie o niewyjaśnionej przyczynie wymaga diagnozy
Objawy które mogą sugerować nowotwór Bladość skóry, osłabienie Bóle głowy Bóle brzucha, powiększenie obwodu brzucha Bóle kostne, bóle kończyn Przewlekły kaszel, duszność Powiększenie węzłów chłonnych Niebolesne zgrubienie w tkankach miękkich Bóle pleców, bóle kręgosłupa Utykanie, zaburzenia czucia, zaburzenia mikcji, defekacji Inne
Zapalenie opon mózgowo rdz. Inne infekcje Bóle głowy Migrena Guzy mózgu Zapalenie zatok
Bóle głowy Wymagają diagnostyki onkologicznej jeśli: Nasilają się w czasie Pojawiają się dodatkowe objawy jak: wymioty, zmiana zachowania dziecka, apatia, pobudliwość Pojawiają się objawy neurologiczne np. zaburzenia równowagi, zaburzenia czucia, widzenia, nadmierny apetyt, nadmierne pragnienie
Wady nerek Inne Powiększenie obwodu brzucha, Bóle brzucha Wypełniony pęcherz moczowy Guz nerki Neuroblastoma Guz wątroby Białaczka, Chłoniak Zaparcia, wzdęcia
Powiększenie obwodu brzucha, bóle brzucha Wymaga diagnostyki zawsze!!! Choć nie w każdym przypadku przyczyną jest nowotwór Każda stwierdzona przez lekarza nieprawidłowa masa w jamie brzusznej wymaga pilnej diagnostyki w ośrodku onkologicznym
Uraz Inne Bóle kości Gorączka reumatyczna Nowotwory kości Białaczka Neuroblastoma Reumatoidalne zapalenie stawów
Bóle kości Objawy które budzą niepokój: Widoczny guz w łączności z kością Bóle i ograniczenie ruchomości kończyn Utykanie Niechęć do chodzenia Dodatkowo stany podgorączkowe, gorączka
Guz łagodny Inne Niebolesne zgrubienie w tkankach miękkich Krwiak po urazie Mięsaki Zmiana wrodzona
Niebolesne zgrubienie w tkankach miękkich Zawsze wymaga konsultacji lekarskiej!!! Wstępna diagnostyka obejmuje wykonanie USG Dalsza diagnostyka zależy od wyniku USG
Guz łagodny Inne Przewlekły kaszel, duszność Przewlekle Infekcje płucne Guz złośliwy w śródpiersiu Astma
Przewlekły kaszel, duszność Zawsze wymaga konsultacji lekarskiej i wykonania rtg klatki piersiowej Dalsze badania zależą od wyniku rtg.
Przewlekła infekcja Inne Osłabienie i bladość skóry Kolagenoza Białaczka Chłoniak Zaawansowane nowotwory Anemia
Osłabienie, bladość skóry Zawsze wymaga diagnostyki i wstępnie wykonania morfologii Dalsze badania zależą od wyników morfologii
Infekcja w pobliżu węzła chłonnego Inne Powiększenie węzłów chłonnych Reakcja alergiczna Chłoniak Białaczka Zapalenie węzłów chłonnych
Powiększenie węzłów chłonnych Częsty objaw u dzieci, obecny w większości stanów zapalnych bakteryjnych i wirusowych Wymaga diagnostyki onkologicznej gdy: Zlokalizowane są nad- lub podobojczykowo Powiększają się stopniowo Nie ustępują po leczeniu antybiotykami Powiększenie jest uogólnione i węzły niebolesne
Guz łagodny Inne Bóle pleców kręgosłupa Krwiak po urazie Nowotwór W obrębie kręgosłupa/ rdzenia kręgowego Deformacja wrodzona
Bóle pleców, kręgosłupa Zawsze wymagają diagnostyki lekarskiej i wykonania badań obrazowych Dalsza diagnostyka zależy od wyników badania
Choroba pochodzenia neurogennego Uraz Objawy neurologiczne (utykanie, zaburzenia czucia, mikcji, defekacji) Wady wrodzone dróg moczowych Nowotwór kręgosłupa/ rdzenia kręgowego, miednicy Deformacja wrodzona
Objawy neurologiczne Zawsze konieczna konsultacja specjalistyczna
Jakimi metodami leczy się nowotwory dziecięce? KOMPLEKSOWO Chemioterapia:zastosowanie schematów złożonych z kilku swoiście działających cytostatyków Radioterapia:Naświetlanie promieniowaniem jonizującym części organizmu zajętej przez nowotwór Leczenie chirurgiczne; usuniecie guza nowotworowego Megaterapia z przeszczepem szpiku Leczenie celowane np. przeciwciała
Jak się leczy nowotwory dziecięce? Każdy nowotwór ma odrębny schemat leczenia!!! Istnieje konieczność ustalenia typu choroby nowotworowej.
PODSUMOWANIE Apel Rodziców Nie lekceważcie żadnych objawów u dzieci, które nas rodziców niepokoją