KONKURS PRZEDMIOTOWY Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 ETAP WOJEWÓDZKI MODELE ODPOWIEDZI I KRYTERIA PUNKTOWANIA ZADAŃ Nr zadania Poprawna odpowiedź lub przykład Max liczba punktów Kryteria punktowania 1 Odp. A, D, E 1 0 albo 1 pkt. 2 Odp. Tkanka okrywająca / skórka / epiderma Funkcje: wymiana gazowa, transpiracja, fotosynteza 3 Wyrazy wpisane kolejno w luki w tekście: bulwę, skrobię, płynu Lugola/ jodyny / jodu w jodku potasu (J w KJ), fioletowo/granatowo 4 X strefa włośnikowa / chłonna/ Y strefa wzrostu / wydłużania/ intensywnych podziałów Funkcja strefy X pobieranie wody / różnicowanie się tkanek 3 1 pkt.- za poprawną nazwę tkanki 2 pkt. za odp. a, b 2 2 pkt. - za 4 poprawnie wypełnione luki 1 pkt. za 3 poprawnie wypełnione luki 5 Odp. D 1 0 lub 1 pkt. 6 Odp. A 1 0 lub 1 pkt. 7 I trzy części ciała: głowa, tułów, odwłok II na głowie jedna para oczu złożonych i jedna para czułków III trzy pary odnóży krocznych IV skrzydła V- wyspecjalizowane aparaty gębowe 8 Dokończenie zdania:.. gromady owadów 9 1 C 10 11 2 D 3 A 4 B 1 2 3 4 5 E D C B A 3 1pkt. za każdy poprawnie wpisany element zadania 3 1 pkt. za każdą poprawnie wpisaną cechę wspólną 1 1 pkt. za dokończenie zdania 2 2 pkt.- wszystkie 1 pkt. trzy 2 2 pkt. wszystkie 1 pkt. cztery Odp. C 1 0 lub 1 pkt.
12 Klon: zrzucanie liści na zimę, wytwarzanie nasion, kora, zwolnienie metabolizmu, ograniczona transpiracja, brak fotosyntezy, gromadzenie zapasów. Tulipan: pęd podziemny cebula, gromadzenie zapasów, zamiera część zielona rośliny, wytworzenie nasion. Jeleń: sierść złożona z długich, grubych, posiadających komory powietrzne włosów zmieniana na zimę; życie w lesie, żywienie się pędami drzew, igliwiem, korą; mniej wędrują, częściej i intensywniej żerują; życie w stadzie; Niedźwiedź: zapadanie w sen zimowy (hibernacja), grube futro, tłuszcz zapasowy, schronienie w gawrach. 4 4 pkt. po dwa poprawnie każdego organizmu 3 pkt. po dwa poprawnie trzech organizmów 2 pkt. - po dwa poprawnie dwóch organizmów 1 pkt. - dwa poprawnie podane przystosowania dla jednego organizmu 13 Odp.: b, c, d, e, f 2 2 pkt. za pięć poprawnych 1 pkt. za odpowiedź z jednym błędem 14 Odp.: B 1 0 lub 1 pkt. 15 Odp. C 1 0 lub 1 pkt. 16 A. a) dendryty b) ciało komórki (neuronu) c) akson (neuryt) d) osłonka mielinowa B. kierunek przewodzenia impulsu nerwowego: od dendrytu do neurytu/ od dendrytu do ciała komórki/ od ciała komórki do aksonu 3 1 pkt. za nazwanie wszystkich elementów budowy neuronu 1 pkt. - za zaznaczenie strzałką kierunku przewodzenia impulsu nerwowego 1 pkt. za opisanie przebiegu impulsu nerwowego 17 A X PRAWDA FAŁSZ B PRAWDA X FAŁSZ C PRAWDA X FAŁSZ D X PRAWDA FAŁSZ 2 2 pkt. cztery stwierdzenia 1 pkt. trzy stwierdzenia 18 Odp. A 1 0 lub 1 pkt. 19 Odp. A 1 0 lub 1 pkt.
20 Odp.: 1. Twierdzenie jest słuszne w odniesieniu do ustrojowego obiegu krwi. 2. W przypadku małego (płucnego) obiegu krwi, tętnice prowadzą krew odtlenowaną z serca do płuc. 21 A. W fazie płodności. B. W fazie niepłodności. 2 2 pkt. dwa argumenty 1 pkt. jeden argument 2 2 pkt. poprawna odp. A, B 1 pkt. poprawna tylko jedna odpowiedź. 22 Odp. B Uzasadnienie: Progesteron umożliwia implantację zapłodnionego zarodka w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży. 3 1 pkt. wybór odp. B 2 pkt. pełne uzasadnienie (dwa argumenty) 23 Odp. D 1 0 lub 1 pkt. 24 A. mutacja punktowa /genowa/ recesywny gen/ wadliwy gen B. niedobór żelaza, kwasu foliowego/b11, B 12, promieniowanie X, utrata krwi, pasożyt jelit. C. mutacja punktowa /genowa/ recesywny gen/ wadliwy gen 25 Anoreksja jadłowstręt psychiczny. Bulimia zaburzenia łaknienia, tzw. wilczy głód. Astma oskrzelowa - dychawica, świszczący oddech i kaszel. Arterioskleroza miażdżyca tętnic. Osteoporoza zrzeszotowienie kości. Mukowiscydoza choroba genetyczna spowodowana mutacją genową lub chromosomową. 26 Odp. C Uzasadnienie: Pod wpływem promieni UV powstaje witamina D przeciwkrzywiczna, warunkująca prawidłowy wzrost kości. 27 Odp. B Uzasadnienie: Tlenek węgla trwale łączy się z hemoglobiną, blokuje powstanie oxyhemoglobiny 28 A X PRAWDA FAŁSZ B PRAWDA X FAŁSZ C X PRAWDA FAŁSZ D X PRAWDA FAŁSZ E X PRAWDA FAŁSZ F PRAWDA X FAŁSZ 2 2 pkt. poprawna odpowiedź A, B, C. 1 pkt. dwie 3 3 pkt. sześć poprawnych 2 pkt. pięć poprawnych 1 pkt. cztery 2 1 pkt. wybór odp. C. 1 pkt. uzasadnienie wyboru. 1 1 pkt. wybór odp. B 1 pkt. uzasadnienie wyboru. 3 3 pkt. sześć poprawnych. 2 pkt. pięć odp. poprawnych. 1 pkt. cztery
29 a) Cyframi od 1 do 22 oznaczono chromosomy somatyczne (autosomy), a cyfrą 23 oznaczono chromosomy płci. b) Jest to mężczyzna, ponieważ w 23 parze występują chromosomy XY. U kobiety wystąpiłyby dwa identyczne chromosomy X. c. anomalia w 21 chromosomie. Wskutek tej anomalii, człowiek ten cierpi na chorobę genetyczną pod nazwą zespół Downa. 30 a.- Mutacja genomowa, chromosomowa trisomia 21 chromosomu - nieprawidłowa liczba chromosomów, w 21 parze zamiast dwóch, znajdują się trzy chromosomy. 3 1 pkt. za pełną odp. a 1 pkt. za pełną odp. b 1 pkt. za pełną odp. c 4 1 pkt. - za każdą wyczerpującą odpowiedź w punktach a, b, c, d. b. Podczas podziału mejotycznego (mejozy) c. od 40 do 45 lat (Uznano też odp. od 38, 39 do 45 lat) d. niski wzrost, niewłaściwe proporcje ciała, skośne oczy z fałdem tłuszczowym na powiekach, opóźniony rozwój fizyczny, niedorozwój umysłowy, tj. upośledzenie w różnym stopniu, krępa sylwetka, duży język, krótsza długość życia 31 A. Kobieta zdrowa nienosicielka: X D X D Kobieta nosicielka: X D X d Kobieta daltonistka: X d X d Mężczyzna daltonista: X d Y 5 1 pkt. poprawna odp. A 3 pkt. poprawna i pełna odp. B 1 pkt. odp. C B. Rodzice: X D X d, X d Y X D X d X d X D X d X d X d Y X D Y X d Y Gamety; X D, X d, X d,y Pokolenie F1 C. Odp. X D Y
32 A. Mama i Kamil Bb Pozostałe osoby bb B. Prawdopodobieństwo wynosi 0%, ponieważ rodzice Oli są homozygotami recesywnymi warunkującymi oczy niebieskie, więc nie mogą przekazać córce genów na brązową barwę oczu, bo ich nie posiadają. 33 1-widłak, 2-pióropusznik, 3-strzałka 4-buk, 5-klon, 6-jesion 7-dzięcioł, 8-rzekotka, 9-ryś 4 2 pkt. za poprawną odpowiedź A 2 pkt. za poprawną odpowiedź B 1 pkt. - za odpowiedź niepełną lub błędną w punkcie A i B 9 1 pkt. za każdy poprawnie nazwany organizm. Zadanie sprawdza umiejętność rozpoznawania organizmów a nie systematykę, dlatego zaliczono nazwy gatunkowe lub tylko rodzajowe, także te z błędnym epitetem gatunkowym. 100% - 80 pkt. 75% - 60 pkt. 60% - 48 pkt. PRZEWODNICZĄCA WOJEWÓDZKIEJ KOMISJI KONKURSU BIOLOGICZNEGO Janina Meller e-mail: ninameller@o2.pl