Afera Art-B
Art-B (Artyści Biznesu) Spółka założona w 1989 roku w Cieszynie przez Bogusława Bagsika i Andrzeja Gąsiorowskiego z kapitałem zakładowym 100 000 PLZ (starych złotych; po denominacji jest to dzisiejsze 10 PLN) Współwłaścicielem był Izraelczyk Meir Bar Zajmowała się handlem praktycznie wszystkimi towarami i dobrami- od kawy i herbaty, przez sprzęt RTV, samochody aż po dzieła sztuki W krótkim czasie Art-B przekształciła się w holding 200 spółek zatrudniających kilkanaście tysięcy osób i obracający przeszło 100 bln zł (wówczas ok. 10 mld dolarów)
Bogusław Bagsik Urodzony 8 kwietnia 1963 roku w Bytomiu Ukończył liceum ogólnokształcące i szkołę muzyczną w Zabrzu Kształcił się dalej, jednak wyższych studiów nie ukończył Pracował m.in. jako: stroiciel fortepianów, nauczyciel, pomocnik przy budowach kościołów, organista w kilku parafiach i akwizytor Posiada obywatelstwo polskie, niemieckie i izraelskie W 1991 roku znalazł się na 8. miejscu w rankingu 100 najbogatszych Polaków tygodnika "Wprost"
Andrzej Gąsiorowski Urodzony w Wałbrzychu Z wykształcenia lekarz Strona internetowa: www.agasiorowski.com
Na czym polegała afera Art-B? Spółka zarabiała pieniądze na polskich bankach od września 90 do lipca 91 dzięki wykorzystaniu tzw. oscylatora (arbitraż finansowy) Arbitraż to transakcja polegająca na kupowaniu towarów, walut, certyfikatów itd. na jednym rynku i prawie natychmiastowym ich sprzedawaniu na innym. Zysk wynika z różnicy kursów, która w zwykłych sytuacjach sięga ułamka procentu. Ale na rynku polskim na przełomie roku 1990 i 1991 możliwe były zyski znacznie większe. Kredyty oprocentowane były wówczas na 50-60 proc. rocznie, depozyty - na 40-50 proc. Przy tym były znaczne różnice w oprocentowaniu w bankach
Oscylator Art-B lokował w banku jakąś sumę i zakładał w nim rachunek uprawniający do wystawiania czeków, mógł wystawiać także czeki, które chwilowo nie miały pokrycia Czeki stanowią namiastkę (produkt zastępczy) pieniądza, a prawo do ich wystawiania ponad stan rachunku powoduje, że mogą być dowolnie mnożone Pieniądze przewożone były z jednego banku do drugiego i przez pewien czas te same pieniądze były oprocentowane w kilku bankach jednocześnie
Bagsik dla Tygodnika Solidarność : "Każdy czek wraca, powiedzmy, pięć dni. Dopóki nie dotrze do macierzystego banku, oprocentowanie jest naliczane w banku, w którym został złożony. A więc przy czterech bankach każdy dzień to kolejne 4/30 procentu. Można zwiększyć liczbę banków, poza tym czeki spływają z różną prędkością. My doszliśmy do 290 proc. rocznie"
Oscylator to nie wszystko Art-B na oscylatorze mieli zysk ok. 100 mld zł (10 mln dolarów) Arbitraż finansowy był tylko jednym z pomysłów Art-B. Stosowali oni również arbitraż walutowy i stopy procentowej Zaciągali kredyty w walutach zagranicznych, niżej oprocentowane, a sumę w złotych lokowali na wysoko oprocentowanych kontach w polskich bankach
Skutki działalności Art-B Upadek Banku Handlowo-Kredytowego w Katowicach z tytułu wprowadzenia w obieg czeków bez pokrycia Koszty likwidacji banku w wysokości przeszło 4 bln starych zł (400 mln dolarów) poniósł NBP Za bank centralny faktycznie zapłacili wszyscy w postaci trudno wyliczalnego podatku inflacyjnego, bowiem pieniądze wypłacone na pokrycie strat BHK podniosły inflację
Jak to było możliwe? Oscylator wykorzystywał to, że banki opieszale przekazywały pieniądze i jeszcze wolniej je księgowały Bagsik chwalił się, że odległości między bankami pokonywał helikopterem W grę prawdopodobnie wchodziły łapówki, a więc specjalne traktowanie przez urzędników bankowych PKO BP gwarantował Art-B czeki wartości 2,8 bln starych złotych. Później okazało się, że część gwarancji była sfałszowana Wolne działanie instytucji nadzoru bankowego
Czy to geniusze? Bagsik i Gąsiorowski nie wynaleźli oscylatora! Podobne operacje prowadzone były w wielu krajach. Szczególnie tam, gdzie system bankowy działał źle, a inflacja była wysoka Bagsik i Gąsiorowski nie mieli żadnego fachowego przygotowania Początek ich fortuny owiany jest tajemnicą Holding był zarządzany w sposób amatorski, nigdy nie miał prawidłowo prowadzonej rachunkowości, klarownej struktury, odpowiedniej kadry menedżerskiej, zatem wiele pieniędzy Art-B przeciekało przez palce
Konsekwencje afery w bankowości Prawo bankowe zostało poważnie znowelizowane w 1992 r. Stopniowo zaczął powstawać nadzór bankowy z prawdziwego zdarzenia W końcu banki zaczęły się prywatyzować Bez porównania lepiej działa system przekazywania pieniędzy Polska uniknęła jednak załamania systemu bankowego!
Nowelizacja prawa bankowego z 14 lutego 1992 roku Upoważnienie Prezesa NBP do ustalenia m.in. zasad postępowania banków przy zawieraniu umów rachunku bankowego, przyjmowaniu depozytów oraz wykonywaniu innych usług, jak również zasad dotyczących zawiadamiania właściwych organów państwowych w razie ujawnienia okoliczności wskazujących, że lokowane w banku środki pieniężne lub inne wartości majątkowe pochodzą z przestępstwa albo że ich pochodzenie, stan lub przeznaczenie mają zostać ukryte z przyczyn mających związek z przestępstwem.
Zarządzenie Nr 16/92 wydane przez Prezesa NBP 1 października 1992 Pierwsza polska regulacja, która w sposób formalny zdefiniowała pojęcie prania pieniędzy Obligowało banki do identyfikacji klientów i umieszczania w specjalnych rejestrach danych na temat transakcji wpłat gotówkowych powyżej równowartości 20 tys. PLN Banki zobowiązane zostały do opracowania i realizowania wewnątrz bankowych programów przeciwdziałania procederowi prania pieniędzy oraz powiadamiania prokuratury, w przypadku, gdy w związku z realizacją operacji bankowej, powzięte zostaną uzasadnione podejrzenia, iż dokonuje się operacji prania pieniędzy
A co z artystami z Art-B? 18 czerwca 1991 r. UOP wszczyna śledztwo 31 lipca 1991 r. na dzień przed planowanym aresztowaniem Bagsik i Gąsiorowski z rodzinami uciekają do Izraela (ostrzegł ich rzekomo ówczesny szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego- Maciej Zalewski) 1992 r. Izrael nie wydał zgody na ekstradycję szefów Art-B, bo obaj mają izraelskie obywatelstwo
Dalsze losy Bagsika czerwiec 1994 r. Interpol zatrzymuje Bagsika na lotnisku w Zurychu luty 1996 r. ekstradycja Bagsika do Polski 20 października 2000 r. sąd skazuje Bagsika na 9 lat więzienia, zaliczając mu pobyt w areszcie sierpień 2002 r. Bagsik trafia do więzienia. Wychodzi na wolność przedterminowo w czerwcu 2004 r. 2007 r. Bagsik zostaje promotorem boksera Tomasza Adamka 2011 r. przedawnią się zarzuty wobec Andrzeja Gąsiorowskiego
Co z pieniędzmi Art-B? Art-B w likwidacji istniało przynajmniej do początku 2008 r., przynosiło co roku wielomilionowe straty i spłacało niemrawo ogromne długi Gąsiorowski zobowiązał się do pokazania likwidatorowi Art-B, gdzie B. Bagsik ukrywa majątek spółki. W zamian miał dostać nawet połowę pieniędzy, które uda się odzyskać dzięki tym donosom Gąsiorowski ujawnił już informacje o swoim byłym wspólniku. Nie wiadomo jednak, czy wskazał np. konta i spółki Bagsika w Szwajcarii czy Izraelu Ujawnienie nieoficjalnej transakcji Bagsika na 17 mln $ przy sprzedaży akcji koncernu naftowego PAZ
Najnowsza działalność Artystów Gąsiorowski spokojnie żyje w Izraelu, gdzie prowadzi aktywną działalność w show-biznesie Bogusław Bagsik zorganizował w czerwcu 2007 w katowickim Spodku galę boksu zawodowego (nie zapłacił m.in. Andrzejowi Gołocie i Tomaszowi Adamkowi, za obsługę imprezy, kilkaset tysięcy dolarów winny jest Donowi Kingowi) Na początku 2008 roku pod lupą prokuratury znalazła się spółka Digit Serve, której założycielem był Bagsik Podejrzenia DS o wielkie oszustwa (20 mln zł) i nielegalną działalność maklerską Śledztwo w tej sprawie stoi w miejscu - dokumenty księgowe Digit Serve są na Wyspach Dziewiczych
Dziękujemy za uwagę! Prezentację przygotowali: Paweł Grabarski Paweł Jarosik