SPIS TREŚCI: 1. Funkcje szkieletu sljd 3 2. Ukłd ruchu człowiek sljd 4 3. Tknk kostn sljdy 5, 6 4. Tknk chrzęstn sljd 7 5. Budow kości długiej sljdy 8, 9, 10 6. Budow chemiczn kości sljd 11 7. Proces kostnieni sljd 12 8. Podził kości ze względu n ksztłt sljdy 13, 14, 15 9. Choroby kości sljd 16, 17 10.Higien ukłdu kostnego sljd 18 11.Bibliogrfi i netogrfi sljd 19
1. Funkcje szkieletu:. rusztownie cłego cił, b. przyczep dl mięśni, c. wzrost orgnizmu, d. ochron dl nrządów wewnętrznych, e. rol krwiotwórcz, f. mgzynownie soli minerlnych. 2. Ukłd ruchu człowiek. Bierny ukłd ruchu skłd się z kości, stwów i wiązdeł. Nie uczestniczy on ktywnie w wykonywniu ruchów. Czynny ukłd ruchu stnowią mięśnie przyczepione do szkieletu, których skurcze powodują przemieszcznie kości.
3. Tknk kostn. Szkielet człowiek zbudowny jest z tknki chrzęstnej i kostnej. Tknk kostn to jeden z wielu szczególnych rodzjów tknki łącznej. Chrkteryzuje się tym, że substncj międzykomórkow jest przesycon solmi wpni (fosforn, węgln) i tworzy wokół knłów nczyniowych () koncentrycznie ułożone blszki tworzące większe, wlcowte jednostki strukturlne. Miedzy blszkmi, w jmkch kostnych (b), rozlokowne są komórki tworzące tknkę kostną: osteocyty, osteoblsty, osteoklsty, komórki osteogenne. b Zdjęcie mikroskopowe tknki kostnej. knły Hvers b. osteocyty Podstwowymi typmi komórek kostnych są: osteocyty - są to dojrzłe komórki. osteoblsty - komórki kościotwórcze odpowiedzilne z rozrost kości i jej przebudowę. W przypdkch złmń kości zpewniją nprwę uszkodzonej kości. osteoklsty - komórki kościogubne - uczestniczą w procesch przebudowy tknki kostnej. Ich rol jest niezbędn przy prwidłowym modelowniu miejsc złmni. e Budow tknki kostnej. nczynie krwionośne b. knł Hvers c. jmki kostne z osteocytmi d. okostn e. jm szpikow c b d
4. Tknk chrzęstn. Tknk łączn chrzęstn nleży do njgęstszych tknek łącznych i występuje przede wszystkim u kręgowców. W substncji międzykomórkowej () znjdują się zokrąglone zwykle komórki chrzęstne (b); czsem też występują włókn sprężyste lub klejorodne. Zdjęcie mikroskopowe tknki chrzęstnej. b 5. Budow kości długiej.. nsd kości b. trzon kości b c. okostn d. jm szpikow e. istot zbit f. istot gąbczst c d e f
. Nsd kości górn i doln są to zkończeni kości długich. b. Trzon kości środkow część kości długiej. c. Okostn włóknist błon ochrnijąc kość. Jest on ukrwion i unerwion. Znjdują się tu osteoblsty komórki kościotwórcze. Dltego też okostn odgryw wżną rolę w procesie wzrostu kości i jej odbudowy po złmnich. d. Jm szpikow jest to przestrzeń wewnątrz trzonu kości wypełnion szpikiem kostnym. Czerwony szpik kostny jest odpowiedzilny z produkcję wszystkich rodzjów komórek krwi. U niemowląt cły szpik kostny jest czerwony. Wrz z wiekiem szpik w trzonie kości zmieni się w żółty (gromdzi tłuszcze) i przestje pełnić funkcje krwiotwórcze. Szpik czerwony znjduje się w nsdzie kości długich i kościch płskich. e. Istot zbit jest to rodzj tknki kostnej. Jest on twrd i brdzo wytrzymł. Buduje trzon kości. f. Istot gąbczst tknk kostn brdziej miękk i elstyczn. Występuje w nsdch kości długich. Tknk kostn zbit Tknk kostn gąbczst b c d Budow wewnętrzn kości e f.okostn b.knły Hvers c.tknk kostn zbit d.tknk kostn gąbczst e.osteocyty f.szpik kostny
6. Budow chemiczn kości. Kości zbudowne są z dwóch rodzjów substncji: ossein jest to substncj orgniczn - biłko ndjące kości elstyczność. sole wpni (głównie węglny i fosforny) substncj nieorgniczn, dzięki której kość jest twrd i wytrzymł. O ich obecności możn przekonć się wykonując proste doświdczeni: Jeżeli splimy kość, pozbwimy j biłk. Otrzymn substncj będzie kruch. Mocząc kość przez kilknście godzin w roztworze kwsu (np. w occie) wypłukmy z niej sole minerlne. Kość strci twrdość, będzie giętk. 7. Proces kostnieni. Wzjemny stosunek ilościowy skłdników chemicznych kości zmieni się wrz z wiekiem. U płodu szkielet zbudowny jest z substncji łącznotknkowej, nstępnie przemieni się w szkielet chrzęstny, który stopniowo uleg skostnieniu. Z biegiem lt ilość skłdników minerlnych wzrst, szkielet osiąg njwiększą wytrzymłość w wieku 25 40 lt. Po tym okresie kości stją się corz mniej odporne, w strości zś łmliwe.
8. Podził kości ze względu n ksztłt:. Kości płskie np.: żebr, łoptk, kości czszki, miednic. b. Kości krótkie np.: kości ndgrstk, stępu. c. Kości długie np.: kość udow, rmienn, kości podudzi, przedrmieni. d. Kości różnoksztłtne np.: kręgi, kosteczki słuchowe. Porównnie kości o różnych ksztłtch:.1..2..1. kości płskie czszki,.2. kość płsk biodrow b. kości krótkie ndgrstk b.
Porównnie kości o różnych ksztłtch: c. kość dług rmienn d.1. kość różnoksztłtn kręg d.2. kości różnoksztłtne kosteczki słuchowe c d.1. d.2. 9. Choroby kości.. Krzywic kości jest to chorob objwijąc się skrzywieniem kości długich (kończyn). Pierwsze objwy to utrt petytu, pocenie się, niepokój. Przyczyną tej choroby jest niedobór w pokrmie witminy D 3 jk również zbyt mł ilość promieni słonecznych wpływjąc n metbolizm tej witminy. Występuje u dzieci w okresie intensywnego wzrostu. Kiedyś populrn wśród biedoty miejskiej; dzisij rczej rzdk.
b. Osteoporoz (zrzeszotowienie kości) objwi się zmniejszoną wytrzymłością kości, zwiększoną podtnością n złmni. Chorob t dotyk ludzi strszych. Jej przyczyną jest odwpnienie kości i znik msy kostnej rozrzedzenie kości. Tknk kostn zbit - prwidłow Tknk kostn gąbczst - prwidłow Tknk kostn zbit - rozrzedzon Tknk kostn gąbczst ztkown osteoporozą 10. Higien ukłdu kostnego. Aby nsz szkielet prwidłowo się rozwijł i funkcjonowł nleży przestrzegć higienicznego trybu życi. W okresie wzrostu kośćc, u dzieci i młodzieży szczególnie wżne jest:. Stosownie odpowiedniej diety bogtej w biłko, wpń i witminę D 3. b. Uprwinie ćwiczeń fizycznych przyczynijących się do hrmonijnego wzrostu orgnizmu. c. Uniknie ćwiczeń wysiłkowych mogących ndmiernie obciążyć szkielet i doprowdzić do jego deformcji. d. Zchowywnie prwidłowej pozycji podczs siedzeni, leżeni. e. Odpowiednio długi sen od 9 do 11godzin.
11. Bibliogrfi i netogrfi: Gołd W., Kłyś M., Wrds J.: Biologi dl gimnzjum część drug, Wydwnictwo Now Er, Michjlik A., Rmotowski W.: Antomi i fizjologi człowiek, Wydwnictwo Lekrskie PZWL, Sylwnowicz W.: Mły tls ntomiczny, PZWL, Szlchetko A., Szlchetko D., Rutkowski P.: Biologi gimnzjum II, Wydwnictwo M. Rożk, Villee C. A.:Biologi, PWRiL, www.wikipedi.pl, www.encyklopedi.interi.pl www.wiem.onet.pl