+ Helikopter z napędem ektrycznym Beginner Falcon V2 RtF

+ Helikopter z napędem ektrycznym Beginner Falcon V2 RtF Nr. zam. 1348598 Wersja 06/15 7

Spis treści + Strona 1. Wprowadzenie...4 2. Objaśnienia symboli...4 3. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem...5 4. Zakres dostawy...5 5. Opis produktu...6 6. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa...7 a) Informacje ogólne...7 b) Ładowarka...8 c) Przed uruchomieniem...8 d) Podczas użytkowania...8 7. Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów...9 8. Elementy obsługi nadajnika... 11 9. Uruchomienie nadajnika...15 a) Ustawienie anteny nadajnika...15 b) Wkładanie baterii/akumulatorów...15 c) Ładowanie akumulatorów w nadajniku...16 d) Włączanie nadajnika...16 e) Dostosowanie dźwigni sterujących...17 10. Ładowanie akumulatora napędu...18 11. Uruchomienie modelu śmigłowca...20 a) Zdejmowanie osłony kabiny...20 b) Kontrola mechaniki napędu...20 c) Zakładanie akumulatora napędu...22 d) Podłączanie akumulatora napędu...23 e) Sprawdzenie działania tarczy sterującej...24 f) Sprawdzenie działania wirnika ogonowego...26 12. Ustawienie włącznika zamiany funkcji...27 13. Sprawdzenie giroskopu...28 a) Podłączenie i montaż giroskopu...28 b) Elementy obsługi i wskaźniki giroskopu...29 c) Ustawianie trybu pracy i czułości giroskopu...31 d) Kontrola działania giroskopu...32 e) Kontrola czułości giroskopu podczas lotu...33 14. Podstawowe informacje dotyczące sterowania modelami śmigłowców...34 2

Strona 15. Zmiana funkcji dźwigni nadajnika...37 16. Porady praktyczne dotyczące lotu przy pierwszym starcie...38 17. Ustawienie trymerów modelu śmigłowca...39 18. Dokładne ustawienie modelu śmigłowca...42 a) Ustawienie drążków przegubowych tarczy sterującej...42 b) Wyważenie łopat wirnika...43 c) Ustawienie płaszczyzny obrotu łopat wirnika...44 19. Funkcja łączenia...45 20. Konserwacja i utrzymanie...46 a) Kontrola połączeń skręcanych...46 b) Ustawienie luzów między zębami...47 c) Kalibracja nadajnika sterowania...47 21. Utylizacja...48 a) Informacje ogólne...48 b) Baterie i akumulatory...48 22. Deklaracja zgodności (DOC)...48 23. Usuwanie awarii...49 24. Dane techniczne...50 3

1. Wprowadzenie Szanowni Państwo, dziękujemy za zakup tego produktu. Produkt ten spełnia wymogi przepisów prawa krajowego i europejskiego. W celu utrzymania tego stanu oraz zapewnienia bezpiecznej eksploatacji użytkownik musi stosować się się niniejszej instrukcji użytkowania! Niniejszej instrukcja użytkowania należy do tego produktu Zawiera ona ważne wskazówki dotyczące uruchomienia produktu oraz postępowania z nim. Należy o tym pamiętać przekazując produkt osobom trzecim. Należy zachować niniejszą instrukcję użytkowania do późniejszego korzystania! Wszystkie zawarte tutaj nazwy firm i nazwy produktów są znakami towarowymi należącymi do poszczególnych właścicieli. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kontakt z Biurem obsługi Klienta: Klient indywidualny Klient biznesowy E-mail: bok@conrad.pl b2b@conrad.pl Tel: 801 005 133 (12) 622 98 22 (12) 622 98 00 Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Kniaźnina 12, 31-637 Kraków, Polska 2. Objaśnienia symboli Symbol błyskawicy w trójkącie jest stosowany, gdy występuje zagrożenie dla zdrowia użytkownika, np. ryzyko porażenia prądem elektrycznym. Symbol wykrzyknika informuje o szczególnych zagrożeniach podczas obchodzenia się z produktem, jego eksploatacją lub obsługą. Symbol strzałki oznacza specjalne porady i wskazówki dotyczące obsługi. 4

3. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem Niniejszy produkt to model śmigłowca z napędem elektrycznym, który jest sterowany bezprzewodowo drogą radiową przy użyciu zawartego w zestawie urządzenia do zdalnego sterowania. Model jest przeznaczony do użytku na zewnątrz, ale może być używany także w odpowiednich pomieszczeniach (hale fabryczne, magazynowe, sportowe). Model śmigłowca jest wstępnie zmontowany, jest gotowy do lotu i jest dostarczany z zamontowanymi komponentami zdalnego sterowania i napędu. Znajdujący się w zestawie akumulator napędu LiPo można ładować ładowarką dołączoną do zestawu. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Produkt jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. System nie nadaje się do innych zastosowań. Inne zastosowanie niż opisane wyżej prowadzi do uszkodzenia produktu i jest ponadto związane z takimi zagrożeniami jak np. zwarcie, pożar, porażenie prądem itp. Należy stosować się do wszystkich wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w niniejszej instrukcji! Zawierają one ważne informacje dotyczące postępowania z produktem. Użytkownik jest odpowiedzialny za bezpieczne użytkowanie modelu! 4. Zakres dostawy gotowy do lotu złożony śmigłowiec z napędem elektrycznym radiowy nadajnik zdalnego sterowania (Mode 2) akumulator napędu LiPo ładowarka z balanserem kabel zasilający 2 klucze imbusowe wtyczka funkcji łączenia elementy drobne 5

5. Opis produktu Gotowy do lotu helikopter ma jedną głowicę z wirnikiem, przy którym kąt pochylenia obu łopat jest stabilizowany drążkiem z przeciwwagą. Dzięki temu lot helikoptera jest bardzo spokojny i tym samym model dobrze nadaje się dla początkujących. Tarcza sterująca posiada rozmieszczone co 120 punkty mocowania drążków i jest obsługiwana przez 3 miniserwa. Wznoszenie się i opadanie śmigłowca następuje przez zmianę obrotów głowicy wirnika oraz przez jednoczesną (kolektywną) zmianę kąta nachylenia łopat wirnika. W tym celu tarcza sterująca jest za pomocą serw przesuwana w górę i w dół na wale wirnika. Zamierzone pochylanie i przechylanie tarczy sterującej powoduje ciągle powtarzające się, zależne od kierunku (cykliczne) przestawienie łopat, co umożliwia lot w wybranym kierunku. Za sterowanie modelem wokół osi pionowej (wał głównego wirnika) odpowiada wirnik ogonowy obsługiwany przez osobne serwo. Wysokiej jakości giroskop zapewnia stabilizację modelu względem osi pionowej. Za pomocą znajdującego się w zestawie urządzenia zdalnego sterowania 2,4 GHz można indywidualnie ustawić model zgodnie z oczekiwaniami użytkownika. Ponadto pozwala ono na dokładne sterowanie modelem. Do pracy urządzenie zdalnego sterowania potrzebuje 8 baterii typu AA/Mignon (n.p. można zamówić Conrad nr zam. 652507, 4-pak, 2x) lub akumulatorów. 6

6. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa W przypadku szkód spowodowanych nieprzestrzeganiem niniejszej instrukcji użytkowania wygasa gwarancja. Producent nie ponosi odpowiedzialności za dalsze szkody! Przy szkodach rzeczowych i osobowych spowodowanych nieodpowiednim obchodzeniem się z urządzeniem lub nieprzestrzeganiem wskazówek dotyczących bezpieczeństwa producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności. W takich przypadkach wygasa gwarancja! Ponadto gwarancja nie obejmuje zwykłego zużycia podczas eksploatacji (np. zużyte koła zębate) oraz uszkodzeń powstałych w wypadkach (np. pęknięte pałąki przy płozach lub łopaty wirników itp.). Szanowni Państwo, te wskazówki dotyczące bezpieczeństwa mają przyczynić się nie tylko do ochrony produktu lecz także mają zapewnić bezpieczeństwo Państwu i innym osobom. Dlatego przed uruchomieniem urządzenia należy uważnie przeczytać niniejszy rozdział. a) Informacje ogólne Uwaga, ważna wskazówka! Podczas użytkowania modelu mogą powstać szkody rzeczowe lub obrażenia ciała osób. Należy zatem pamiętać o zapewnieniu odpowiedniego i wystarczającego ubezpieczenia podczas użytkowania modelu, np. obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Jeśli posiadają Państwo już obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, należy przed rozpoczęciem użytkowania modelu sprawdzić u ubezpieczyciela, czy ubezpieczenie obejmuje także model. Należy pamiętać: W niektórych krajach istnieje obowiązek ubezpieczania wszystkich modeli latających! Ze względów bezpieczeństwa oraz ze względu na warunki dopuszczenia (CE) zabronione jest dokonywanie samowolnych przeróbek i/lub zmian produktu. Produkt nie jest zabawką, jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Użytkownik nie posiadający jeszcze wystarczających umiejętności w obchodzeniu się ze zdalnie sterowanymi modelami powinien skontaktować się z doświadczonym modelarzem lub z klubem modelarskim. Nie pozostawiać opakowania bez nadzoru. Opakowanie może stać się niebezpieczną zabawką dla dziecka. W przypadku pytań, które nie są wyjaśnione w instrukcji użytkowania, należy skontaktować się z naszym działem Doradztwa technicznego (dane kontaktowe podano w rozdziale 1) lub z inną wykwalifikowana osobą. Obsługa i użytkowanie zdalnie sterowanych modeli pojazdów wymaga nauki! Osoby, które do tej pory nigdy nie sterowały tego typu modelów, muszą postępować bardzo ostrożnie i na początek muszą zapoznać się z reakcjami modelu na polecenia zdalnego sterowania. Należy wykazać się cierpliwością! 7

b) Ładowarka Konstrukcja ładowarki spełnia wymogi klasy ochrony II. Do zasilania napięciem/prądem ładowarki można wykorzystywać tylko poprawnie zamontowane gniazdo sieci publicznego zakładu energetycznego. Gniazdo sieciowe, do którego podłączona jest ładowarka, musi być swobodnie dostępne. Znajdująca się w zestawie ładowarka może być wykorzystywana tylko do ładowania załączonego akumulatora napędu LiPo. Nigdy nie próbować ładować innych akumulatorów! Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Ładowarka nie nadaje się do ładowania akumulatorów nadajnika zdalnego sterowania! Chronić ładowarkę przed wilgocią, zamoczeniem i uszkodzeniami. Jeśli podłączona ładowarka jest wilgotna, mokra lub uszkodzona, nie należy jej dotykać; występuje zagrożenie dla życia wskutek porażenia prądem elektrycznym! Najpierw należy odłączyć na wszystkich biegunach zasilanie gniazda, do którego podłączona jest ładowarka (np. wyłączyć automatyczny bezpiecznik lub wykręcić bezpiecznik, następnie wyłączyć odpowiedni wyłącznik ochronny różnicowy). Następnie wyjąć kabel sieciowy ładowarki z gniazda zasilania, nie używać już tej ładowarki i poddać ją odpowiedniej utylizacji. c) Przed uruchomieniem Zawsze najpierw należy włączać nadajnik a następnie podłączać akumulator napędu do helikoptera. Tylko w ten sposób nadajnik i odbiornik mogą się ze sobą zgrać, aby model pewnie reagował na polecenia pochodzące z nadajnika. Sprawdzić bezpieczeństwo działania modelu i urządzenia zdalnego sterowania. Zwrócić uwagę na widocznie uszkodzenia jak np. uszkodzone połączenia wtykowe lub uszkodzone kable. Wszystkie ruchome części modelu muszą poruszać się swobodnie, lecz nie mogą mieć luzów na łożyskach. Niezbędny do eksploatacji akumulator napędu oraz ewentualne akumulatory stosowane w urządzeniu zdalnego sterowania należy naładować przed użyciem. Jeśli do zasilania nadajnika zostaną użyte baterie, należy zwrócić uwagę na stopień ich naładowania (wskaźnik na nadajniku). Jeśli baterie są wyczerpane, należy wymienić cały zestaw a nie tylko pojedyncze ogniwa. Przed każdym uruchomieniem należy sprawdzić i ew. skorygować ustawienie suwaków trymera na nadajniku dla wszystkich kierunków sterowania. d) Podczas użytkowania Podczas użytkowania produktu nie podejmować żadnych ryzykownych działań! Bezpieczeństwo samego użytkownika oraz otoczenia zależą wyłącznie od odpowiedzialnego postępowania z modelem. Niepoprawna obsługa może spowodować ciężkie uszkodzenia ciała i szkody rzeczowe! Podczas lotu zapewnić bezpieczną odległość od osób, zwierząt i przedmiotów. Nigdy nie próbować łapać ręką lecącego modelu! Można wykonywać loty modelem tylko wtedy, gdy zdolność reakcji sterującego nie jest w żaden sposób ograniczona. Zmęczenie, spożywanie alkoholu lub zażywanie lekarstw mogą być przyczyną błędnych reakcji. 8

Zarówno silnik napędowy jak i regulator lotu oraz akumulator napędu mogą się podczas pracy nagrzewać. Dlatego przed rozpoczęciem ładowania akumulatora lub przed startem z innym, właśnie naładowanym akumulatorem należy odczekać 5-10 minut. Zdalne sterowanie (nadajnik) musi być włączone zawsze, gdy używany jest model. Po wylądowaniu zawsze najpierw odłączyć akumulator napędu od śmigłowca a dopiero później wyłączyć zdalne sterowanie. Podczas użytkowania nigdy nie wyłączać nadajnika, gdy model jest śmigłowca jest podłączony do akumulatora napędu. Nie wystawiać modelu i zdalnego sterowania przez dłuższy czas na bezpośrednie działanie promieni słonecznych i wysokich temperatur. 7. Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów Chociaż używanie baterii i akumulatorów jest obecnie w codziennym życiu bardzo powszechnie, to jednak występują przy tym liczne zagrożenia i problemy, szczególnie przy akumulatorach LiPo. Należy zatem bezwzględnie stosować się do poniższych informacji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z bateriami i akumulatorami. Baterie i akumulatory przechowywać poza zasięgiem dzieci. Nie pozostawiać baterii/akumulatorów bez nadzoru, zachodzi ryzyko połknięcia ich przez dzieci lub zwierzęta. Jeśli coś takiego się zdarzy, należy natychmiast sprowadzić lekarza. Nie można baterii/akumulatorów zwierać, demontować lub wrzucać do ognia. Niebezpieczeństwo wybuchu! Baterie/akumulatory, z których nastąpił wyciek lub baterie/akumulatory uszkodzone mogą przy kontakcie ze skórą spowodować poparzenia. W takim przypadku należy użyć odpowiednich rękawic ochronnych. Zwykłe baterie nie przeznaczone do ponownego ładowania nie mogą być ładowane. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Ła dować można tylko nadające się do tego akumulatory (1,2 V) przy użyciu odpowiednich ładowarek. Baterie nie przeznaczone do ponownego ładowania (1,5 V) są jednorazowymi źródłami zasilania i po wyczerpaniu muszą zostać poddane zgodnej z przepisami utylizacji. Przy wkładaniu baterii i podłączaniu ładowarki zwracać uwagę na odpowiednie ułożenie biegunów (plus/+ i minus/- ). Przy błędnym ułożeniu biegunów uszkodzeniu ulegnie nie tylko nadajnik lecz także model i akumulatory. Ponadto zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Zawsze wymieniać na raz wszystkie baterie/akumulatory. Nie mieszać baterii pełnych z częściowo rozładowanymi. Stosować zawsze takie same baterie tego samego typu i producenta. Nigdy nie mieszać baterii z akumulatorami. Do nadajnika zdalnego sterowania używać wyłącznie albo baterii albo akumulatorów. W przypadku dłuższego nieużywania (np. magazynowanie) należy wyjąć baterie (lub akumulatory) umieszczone w zdalnym sterowaniu, aby nie dopuścić do uszkodzeń spowodowanych wyciekami z baterii/akumulatorów. Uwaga! Po locie odłączyć akumulator napędu od helikoptera. Gdy helikopter nie jest używany, akumulator napędu nie powinien znajdować się w modelu (np. podczas transportu lub magazynowania). W przeciwnym wypadku może dojść do głębokiego rozładowania akumulatora, co spowoduje jego zniszczenie! 9

Ładować można tylko sprawne i nieuszkodzone akumulatory. Jeśli uszkodzona jest zewnętrzna izolacja lub korpus akumulatora albo gdy akumulator jest zdeformowany lub napęczniały, nie można takiego akumulatora ładować. W takim przypadku występuje duże zagrożenie pożaru i wybuchu! Należy doładowywać akumulatory mniej więcej co 3 miesiące, ponieważ w przeciwnym wypadku przez samoczynne rozładowanie może dojść do tzw. głębokiego rozładowania, po którym akumulatory są już nieprzydatne. Nigdy nie ładować akumulatora bezpośrednio po użyciu. Odczekać, aż akumulator ostygnie do temperatury pokojowej lub temperatury otoczenia. Nie dopuścić do uszkodzenia zewnętrznej osłony akumulatora napędu, nie rozcinać foliowej osłony, nie wbijać ostrych przedmiotów w akumulator. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Do ładowania wyjąć akumulator napędu z modelu i umieścić go na niepalnej podstawie. Zachować odpowiedni odstęp od palnych przedmiotów. Ponieważ podczas ładowania rozgrzewa się zarówno ładowarka jak i sam akumulator, należy zadbać o odpowiednią wentylację. Nigdy nie przykrywać ładowarki i akumulatora. Dotyczy to oczywiście także innych ładowarek i innych akumulatorów. Nigdy nie pozostawiać akumulatorów podczas ładowania bez nadzoru. Odłączyć akumulator od ładowarki, gdy jest on całkowicie naładowany. Ładowarka i akumulator napędu nie mogą być wilgotne ani mokre. Występuje wtedy zagrożenie dla życia wskutek porażenia prądem elektrycznym, ponadto zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu akumulatora! Ładowarka może być używana tylko w suchych, zamkniętych pomieszczeniach. Nie narażać ładowarki i akumulatora na działanie wysokich/niskich temperatur ani bezpośredniego światła słonecznego. Używanie urządzenia zdalnego sterowania (nadajnika) z akumulatorami zamiast baterii jest możliwe. Niższe napięcie (baterie = 1,5 V, akumulatory = 1,2 V) oraz mniejsza pojemność akumulatorów skutkują krótszym czasem pracy. Jednakże zazwyczaj nie ma to żadnego znaczenia, ponieważ czas pracy nadajnika jest o wiele dłuższy niż czas pracy śmigłowca. Jeśli w urządzeniu zdalnego sterowania mają być stosowane baterie, to zalecamy wybrać wysokiej jakości baterie alkaliczne. Stosowanie akumulatorów może skutkować zmniejszeniem się zasięgu. 10

8. Elementy obsługi nadajnika Widok z przodu: Rysunek 1 11

1 Antena nadajnika 2 Pokrętło VB do ograniczenia drogi wznoszenia 3 Włącznik dźwigienkowy do ograniczenia drogi tarczy sterującej 4 Włącznik dźwigienkowy do ustawienia 3D * 5 Suwak trymera funkcji pochylenia 6 Dźwignie sterownicze funkcji pochylania i przechylania (Mode 2) 7 Przyciski trymera funkcji przechylenia 8 Gniazdo ładowania 9 Włącznik/wyłącznik 10 Włącznik zmiany funkcji (rewers) 11 Wskaźnik LED 12 Przycisk funkcji łączenia 13 Suwak trymera funkcji ogona 14 Dźwignie sterownicze funkcji wznoszenia i ogona (Mode 2) 15 Suwak trymera funkcji wznoszenia 16 Włącznik (bez funkcji dla helikoptera) 17 Włącznik dźwigienkowy funkcji Silnik wyłączony 18 Pokrętło VA czułości giroskopu 19 Zaczep paska 20 Uchwyt * Nadajnik jest fabrycznie przygotowany dla różnych modeli śmigłowców. Aby móc sterować także modelami śmigłowców przystosowanych do lotów akrobatycznych, nadajnik posiada włącznik 3D, który włącza tryb lotu akrobatycznego w każdym śmigłowcu współpracującym z nadajnikiem (krzywa przyspieszenia w formie litery V i ujemny kąt nachylenia łopat wirnika). Jednakże ze względu na wykonanie głowicy wirnika oraz asymetryczne łopaty wirnika helikopter Beginner Falcon V2 nie jest przeznaczony do lotów akrobatycznych. Z tego względu przełącznik powinien zawsze znajdować się w przednim, położeniu 0 i nie powinien być przełączany. 12

Widok z tyłu: Rysunek 2 21 Śruby regulacyjne lewego agregatu dźwigni 22 Śruby regulacyjne prawego agregatu dźwigni 23 Przełączniki DIP * 24 Gniazdo wyjściowe symulatora ** 25 Pokrywa komory baterii 13

* Nadajnik od strony technicznej jest przystosowany do sterowania modelami śmigłowców oraz modelami samolotów. W tym celu 5 przełączników DIP ma następujące funkcje: Przełącznik DIP Tryb modelu śmigłowca Pozycja OFF Tryb modelu samolotu Tryb modelu śmigłowca Pozycja ON Tryb modelu samolotu 1 Nadajnik w trybie modelu samolotu Nadajnik w trybie modelu śmigłowca 2 Bez funkcji miksera (tryb normalny) 3 Regulator VA Trymer wznoszenia Model ze skrzydłami Standardowe usterzenie bez miksera Mikser tarczy sterującej (tryb CCPM) Regulator VA Czułość giroskopu 4 Mode 1 Mode 2 Model Delta Mikser usterzenia V 5 Kalibracja nadajnika sterowania OFF Kalibracja nadajnika sterowania ON Do ustawienia włącznika w pozycji OFF przełącznik DIP musi być przesunięty w dół a do ustawienia włącznika ON przełącznik DIO musi być przesunięty do góry. Pola na szarym tle oznaczają fabryczne ustawienie przełączników DIP. Uwaga! Przełączniki DIP 1-3 są ustawione fabrycznie do modelu śmigłowca Beginner Falcon V2 (patrz szare tło w tabeli) i w zasadzie nie trzeba ich przestawiać. Jeśli zostaną zmienione funkcje dźwigni sterujących na nadajniku (z Mode 2 na Mode 1), należy przełączyć także przełącznik DIP 4. Przełącznik DIP 5 służy do kalibracji dźwigni sterujących. Dalsze informacje w tym zakresie zawarte są w rozdziale Konserwacja i utrzymanie. ** Na gnieździe wyjściowym symulatora można odebrać sygnał PWM do sterowania serwami, aby w ten sposób m.in. obsługiwać interfejs symulatora lotów lub nadajnik instruktora. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w dokumentacji symulatora. 14

9. Uruchomienie nadajnika W dalszej części niniejszej instrukcji cyfry podawane w tekście odnoszą się zawsze na rysunku obok lub do rysunków umieszczonych w poszczególnych rozdziałach. Odniesienia do innych rysunków są podawane zawsze z informacją z odpowiednim numerem rysunku. a) Ustawienie anteny nadajnika Antenę nadajnika (patrz rysunek 1, poz. 1) należy wygiąć w bok w taki sposób, aby była ustawiona pod kątem 90 do teoretycznej linii łączącej urządzenie zdalnego sterowania z modelem. W ten sposób uzyskuje się najlepszą transmisję sygnału. Nie kierować końcówki anteny nadajnika w kierunku modelu, ponieważ powoduje to znaczne zmniejszenie zasięgu. Jeśli antena odbiornika w modelu jest zainstalowana pionowo, antena nadajnika także powinna zostać zamontowana pionowo. b) Wkładanie baterii/akumulatorów Do zasilania nadajnika potrzeba 8 baterii alkalicznych (np. nr zam. Conrad 652507, 4-pak, zamawiać 2 szt.) lub akumulatorów rozmiaru Mignon (AA). Ze względów ekologicznych i ekonomicznych zaleca się stosowanie akumulatorów, ponieważ można je ponownie ładować przez gniazdo ładowania znajdujące się w nadajniku. Przy wkładaniu baterii i akumulatorów należy postępować w następujący sposób: Pokrywa komory baterii (1) znajduje się z tyłu nadajnika. Nacisnąć na rowkowaną powierzchnię (2) i zsunąć pokrywę w dół. Włożyć 8 baterii lub akumulatorów do komory baterii. Zwracać uwagę na poprawne ułożenie biegunów poszczególnych ogniw. Odpowiednia wskazówka (3) znajduje się na dnie komory baterii. Następnie nasunąć pokrywę gniazda baterii do zatrzaśnięcia. Rysunek 3 15

c) Ładowanie akumulatorów w nadajniku Przy korzystaniu z akumulatorów można przy wyłączonym nadajniku podłączyć do gniazda ładowania (1) kabel ładowania (brak w zestawie) i naładować akumulatory znajdujące się w nadajniku. Koniecznie zwrócić uwagę na ułożenie biegunów wtyczki. Wewnętrzny styk gniazda ładowania musi zostać połączony z plusem (+) a zewnętrzny styk z minusem (-) ładowarki. Prąd ładowania powinien wynosić ok. 1/10 wartości pojemności włożonych akumulatorów. Przy akumulatorach o pojemności 2000 mah prąd ładowania wynosi ok. 200 ma a ładowanie trwa ok. 14 godz. Rysunek 4 Ładowarkę można podłączać tylko wtedy, gdy w nadajniku znajdują się akumulatory (1,2V/ogniwo). Nigdy nie próbować ładować baterii (1,5V/ogniwo); zachodzi wtedy ryzyko pożaru i eksplozji. Nie używać szybkich ładowarek, ponieważ mogą wtedy ulec uszkodzeniu wewnętrzne przewody i podłączenia. Ponieważ w obwodzie prądu ładowania nadajnika wbudowana jest dioda ochronna, nie można stosować ładowarek, które na krótko przerywają prąd ładowania, aby zmierzyć aktualne napięcie akumulatora. W takim przypadku akumulatory do ładowania należy wyjąć z nadajnika. d) Włączanie nadajnika Po naładowaniu akumulatorów lub włożeniu nowych baterii należy sprawdzić położenie włączników dźwigienkowych. Wszystkie włączniki muszą znajdować się w położeniu 0. Dźwignia sterująca funkcji wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 14) musi znajdować się w najniższym położeniu. Włączyć następnie nadajnik włącznikiem/wyłącznikiem (patrz rysunek 1, poz. 9). W tym celu przesunąć włącznik z najniższej pozycji OFF do górnej ON. Zielony wskaźnik LED (patrz rysunek 1, poz. 11) sygnalizuje wystarczające zasilanie prądem nadajnika. Jeśli zasilanie prądem jest niewystarczające dla poprawnej pracy nadajnika, zielony wskaźnik LED zaczyna migać na czerwono. W takim przypadku należy jak najszybciej zakończyć pracę z modelem. Do dalszej pracy nadajnika należy założyć naładować akumulatory lub założyć nowe baterie. Aby uniknąć efektu pamięci w akumulatorach NiCd, należy podłączać ładowarkę dopiero wtedy, gdy akumulatory są całkowicie rozładowane. Gdy po włączeniu wskaźnik LED świeci się na zielono i co cztery sekundy miga na czerwono, oznacza to, że przełącznik ustawienia 3D (patrz rysunek 1, poz. 4) nie znajduje się we właściwym położeniu. W takim przypadku silnik napędowy nie uruchomiłby się, gdy akumulator napędu jest podłączony do śmigłowca a dźwignia sterująca funkcji wznoszenia zostanie przesunięta do przodu. Gdy wskaźnik LED zacznie po krótkim czasie pełgać na czerwono, oznacza ro, że być może przypadkowo został włączony włącznik funkcji łączenia (patrz rysunek 1, poz. 12). W takim przypadku należy niezwłocznie wyłączyć nadajnik, dezaktywować włącznik a następnie ponownie włączyć nadajnik. 16

e) Dostosowanie dźwigni sterujących W zależności od przyzwyczajeń operatora można indywidualnie regulować długość dźwigni sterowania. W tym celu należy mocno chwycić dolną część uchwytu (1) a górną część (2) obracać w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Teraz obracając dolną część uchwytu można ustawić żądaną długość dźwigni sterowania. Na koniec należy ponownie mocno dokręcić górną część uchwytu. Rysunek 5 17

10. Ładowanie akumulatora napędu Do ładowania 3-ogniwowego akumulatora napędu (1) służy znajdująca się w zestawie ładowarka z balanserem (2). Do ładowania należy zawsze wyjąć akumulator napędu z modelu, aby przy ewentualnym nagrzewaniu się nie dochodziło na odkształcania się plastikowych elementów komory akumulatora. Najpierw należy podłączyć wtyk kabla sieciowego (3) z lewej strony do ładowarki z balanserem. Obydwa gniazda ładowania akumulatora (4 i 5) znajdują się z prawej strony ładowarki LiPo. Wtyk z zabezpieczeniem przed zamianą biegunów 4-pinowego kabla podłączeniowego balansera podłącza się do prawego/tylnego gniazda ładowania (4). Lewe/ przednie gniazdo ładowania (5) jest przeznaczone do 2-ogniwowego akumulatora LiPo z 3-pinowym kablem podłączeniowym balansera. Uwaga! Przy podłączaniu wtyczki zabezpieczonej przed zamianą biegunów do ładowarki LiPo należy zwrócić uwagę, aby wypustki prowadzące wtyczki (6) były skierowane ku górze. 2-pinowy kabel podłączeniowy z wtykiem T (7) nie jest potrzebny do ładowania. Ten kabel służy do późniejszego podłączenia akumulatora w modelu. Rysunek 6 18

Uwaga! Ładowarka z balanserem może być stosowana zarówno do ładowania 2-ogniwowych akumulatorów LiPo o napięciu 7,4 V oraz 3-ogniwowych akumulatorów LiPo o napięciu 11,1 V. Nigdy podłączać do ładowarki z balanserem w tym samym czasie akumulatorów z dwoma i trzema ogniwami! Po podłączeniu wtyczki do gniazda sieciowego zapala się zielona kontrolka napięcia roboczego na ładowarce z balanserem (patrz rysunek 6, poz. 8) informując o poprawnym zasilaniu prądem. Trzy czerwone diody LED (patrz rysunek 6, poz. 9) sygnalizują proces ładowania 3 ogniw akumulatora. Po zakończeniu procesu ładowania czerwone diody gasną. Po zakończeniu ładowania odłączyć naładowany akumulator od ładowarki z balanserem i wyjąć wtyczkę z gniazdka. Uwaga! Podczas ładowania akumulator LiPo musi znajdować się na niepalnej podstawie lub w odpowiednim naczyniu glinianym. Akumulatora trakcie ładowania nie można pozostawiać bez nadzoru. Ładowarka z balanserem może być używana tylko w suchych, zamkniętych pomieszczeniach. Nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Nigdy nie chwytać zasilacza wilgotnymi lub mokrymi rękami. Istnieje ryzyko groźnego dla życia porażenia prądem! 19

11. Uruchomienie modelu śmigłowca a) Zdejmowanie osłony kabiny Do dokładnego sprawdzenia części mechanicznych oraz do późniejszego założenia akumulatora napędu konieczne jest zdjęcie osłony kabiny. W tym celu uwolnić osłonę kabiny z prawej i lewej strony z uchwytów (1). Ostrożnie przesunąć osłonę kabiny do przodu i odhaczyć jednocześnie przedni pałąk płozy (2), który także służy jako mocowanie osłony kabiny. Montaż osłony kabiny odbywa się w odwrotnej kolejności. b) Kontrola mechaniki napędu Przed uruchomieniem modelu niezbędne jest skontrolowanie mechaniki napędu. Tylko w przypadku, gdy mechanika pracuje pewnie, bez luzów i całkowicie swobodnie, model może latać przy wykorzystaniu jak najmniejszej energii. Dlatego działanie mechaniki należy krótko sprawdzać przed każdym lotem. W tym celu należy ostrożnie obrócić ręką główne koło zębate (1) w kierunku ruchu wskazówek zegara (patrząc z góry) i sprawdzić przy tym współdziałanie głównego koła zębatego (1) z zębnikiem silnika (2). Koła zębate muszą się wzajemnie zazębiać bez zakleszczania się i bez zbyt dużego tarcia. Rysunek 7 Rysunek 8 Gdy główny wirnik jest obracany ręką w kierunku ruchu wskazówek zegara, główne koło zębate (1) i zębnik silnika (2) nie powinny się poruszać. Zębnik wału wirnika ogonowego (3) musi pewnie zazębić się z kołem napędowym (4) i swobodnie napędzać wirnik ogonowy. Rysunek 9 20

Poruszać ręką drążkiem z przeciwwagą (5) i sprawdzić mechanikę sterowania mocowań łopat (6). Łopaty wirnika (7) muszą dać się lekko przestawiać a elementy mechaniczne sterowania nie mogą wykazywać przy tym luzów ani nie mogą w określonych pozycjach poruszać się ciężko lub blokować. Aby łopaty wirnika głównego (7) i ogonowego (8) podczas lotu mogły samoczynnie ustawić się względem siebie pod kątem 180, śruby mocowań łopat wirnika głównego (9) i ogonowego (10) nie mogą być zbyt mocno dokręcone. Łopaty wirnika muszą swobodnie poruszać się w swoich mocowaniach, ale nie mogą się chwiać. Rysunek 10 Rysunek 11 21

c) Zakładanie akumulatora napędu Naładowany akumulator napędu (1) wsuwa się od przodu do oporu do komory akumulatora.. Obydwa kable podłączeniowe akumulatora (2) muszą być skierowane do przodu. Wsunięty akumulator jest zabezpieczany przed wypadnięciem pętlą z taśmy z rzepami (3). Rysunek 12 22

d) Podłączanie akumulatora napędu Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rysunek 1, poz. 14) w najniższe położenie i włączyć nadajnik. Zwrócić uwagę na poprawne położenie włącznika dźwigienkowego funkcji wyłączenia silnika (patrz także rysunek1, poz. 17). Musi on znajdować się w tylnym położeniu 1 (dźwignia skierowana ku operatorowi), aby silnik napędu śmigłowca nie uruchomił się. Włącznik dźwigienkowy ustawienia 3D (patrz także rysunek 1, poz. 4) musi znajdować się w przednim położeniu 0. Następnie należy podłączyć zabezpieczoną przed zamianą biegunów wtyczkę T regulatora lotu (1) z wtykiem T akumulatora (2). Bezpośrednio po podłączeniu akumulatora dźwignie trzech serw tarczy sterującej (3) ustawiają się w zadanej pozycji a giroskop przeprowadza wewnętrzne strojenie. W tym czasie miga dioda LED giroskopu (4). Ważne! W czasie, gdy giroskop przeprowadza strojenie, nie można obracać i poruszać śmigłowcem. Po zakończeniu strojenia także dźwignia serwa ogona (5) ustawia się w zadanej pozycji (kąt prosty do drążków przegubowych) i w zależności od trybu pracy giroskopu dioda LED na giroskopie (4) gaśnie lub świeci się ciągle. Gdy akumulator jest podłączony do modelu, tarcza sterująca musi być ustawiona poziomo (środkowy obrazek na rysunku 13) i nie może być przechylona. Jeśli tarcza sterująca jest ustawiona krzywo, można za pomocą trymerów lub przez obrócenie drążków łączonych przegubowo dokładnie ustawić tarczę. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w kolejnych rozdziałach Używanie trymerów modelu śmigłowca i Dokładne ustawienie modelu śmigłowca. Rysunek 13 23

e) Sprawdzenie działania tarczy sterującej Po podłączeniu akumulatora napędu i gdy włącznik dźwigienkowy funkcji wyłączenia silnika (patrz także rysunek 1, poz. 17) znajduje się w tylnym położeniu 1, można sprawdzić działanie tarczy sterującej: Funkcja wznoszenia Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rysunek 1, poz. 14) powoli z dolnego do górnego położenia. Włącznik dźwigienkowy ustawienia 3D (patrz także rysunek 1, poz. 4) musi znajdować się w przednim położeniu 0. Teraz tarcza sterująca (1) odpowiednio do położenia dźwigni sterującej przesunie się powoli do góry. Ważne jest, aby w tym czasie tarcza sterująca cały czas pozostawała w położeniu poziomym. Ogranicznikiem drogi wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 2) można ustawić, jak daleko ma się przesunąć tarcza sterująca. Im dalej regulator będzie przekręcony w prawo, tym większy będzie skok tarczy sterującej do góry. Obrócić regulator w prawo do oporu i pozostawić go w tej pozycji. Przy przesuwaniu dźwigni sterujące z powrotem w dół także tarcza sterująca musi się przesuwać w dół pozostając cały czas w ustawieniu poziomym. W celu testu można przełączyć włącznik dźwigienkowy ustawienia 3D (patrz także rysunek 1, poz. 4) z położenia 0 w położenie 1. Wtedy można zaobserwować, że droga przesunięcia się tarczy sterującej w dół jest o wiele większa. Łopaty wirnika zostają nachylone pod ujemnym kątem i model śmigłowca przystosowany do lotów akrobatycznych może latać w zawisie na plecach. Jednocześnie zmienia się krzywa gazu i przy aktywnym ustawieniu 3D silnik pracowałby ze 100% mocą, gdy dźwignia sterująca funkcji wznoszenia i ogona znajdzie się w najniższym położeniu. Uwaga, ważne! Rysunek 14 Ponieważ model śmigłowca Beginner Falcon V2 nie jest jednak przystosowany do lotów akrobatycznych, zdecydowanie odradzamy latanie modelem z aktywnym trybem 3D oraz włączanie tego trybu podczas lotu. 24

Funkcja pochylenia i przechylenia Przesuwanie dźwigni sterującej funkcji pochylenia i przechylenia (patrz także rysunek 1, poz. 6) do przodu i do tyłu musi także powodować pochylenia się do przodu i do tyłu tarczy sterującej (1) zgodnie z ruchem dźwigni (patrz górny obrazek na rysunku 15). Przesuwanie dźwigni sterującej funkcji pochylenia i przechylenia w prawo i w lewo musi także powodować przechylenia się w prawo i w lewo tarczy sterującej zgodnie z ruchem dźwigni (patrz dolny obrazek na rysunku 15). Po przełączeniu włącznika dźwigienkowego ograniczenia skoku tarczy sterującej (patrz także rysunek 1, poz. 3) z położenia przedniego 0 w położenie tylne 1, zniesione zostaje ograniczenie skoku tarczy sterującej do 17%. Teraz tarcza sterująca wykorzystując 100% skoku sterowania reaguje znacznie wyraźniej na polecenia z nadajnika. Do pierwszych lotów testowych zalecamy ustawienie włącznika dźwigienkowego w pozycji 0 i włączenie ograniczenia skoku. Po opanowaniu sterowania śmigłowca z ograniczonym skokiem tarczy sterującej można ograniczenie wyłączyć i korzystać z pełnych możliwości śmigłowca. Rysunek 15 25

f) Sprawdzenie działania wirnika ogonowego Przed sprawdzeniem działania wirnika ogonowego zaleca się ustawienie najniższej wartości czułości giroskopu. W ten sposób na wirniku ogonowym będą widoczne wyłącznie ruchy związane ze sterowaniem a nie impulsy sterujące generowane przez giroskop. W tym celu ustawić pokrętło czułości giroskopu (patrz rysunek 1, poz. 18) w położeniu środkowym. Po wysunięciu dźwigni sterującej funkcji wznoszenia i ogona (patrz także rysunek 1, poz. 14) całkowicie w lewo dźwignia serwa ogona (patrz rysunek 13, poz. 5) musi przesunąć się do tyłu. Łopaty wirnika ogonowego zostają wtedy ustawione w taki sposób, że wirnik ogonowy (patrząc z góry) przesunie się w prawo powodując obrócenie dziobu kadłuba w lewą stronę (patrz rysunek 16A). Przesunięcie dźwigni na nadajniku w prawo powoduje przesunięcie się dźwigni serwa do przodu i takie ustawienie łopat wirnika ogonowego, że wirnik ogonowy (patrząc z góry) wychyli się w lewo. Wtedy dziób kadłuba śmigłowca obróci się w prawo (patrz rysunek 16B). Rysunek 16 Ponieważ główny wirnik patrząc z góry obraca się w prawo w kierunku ruchu wskazówek zegara, kadłub wykazuje tendencję do obracania się w kierunku odwrotnym do ruchu wskazówek zegara (w lewo). Aby to zniwelować, tak dobrano podstawowe ustawienie wirnika ogonowego, aby nawet bez polecenia sterowania z nadajnika kompensował on tendencję kadłuba do obracania się. Gdy dźwignia serwa ogona znajduje się w pozycji środkowej (położenie podstawowe do lotu w zawisie), łopaty wirnika ogonowego są już lekko nachylone powodując lekki nacisk na ogon (patrząc od góry) w lewą stronę a na dziób kadłuba w prawą. 26

12. Ustawienie włącznika zamiany funkcji Jeśli tarcza sterująca oraz wirnik ogonowy reagują zgodnie z opisanymi wyżej ruchami, oznacza to, że włączniki zamiany funkcji (1-6) są poprawnie ustawione. Jeśli serwa tarczy sterującej lub serwo ogona przy poruszeniu dźwigni sterowania zadziała dokładnie odwrotnie, należy przełączyć odpowiedni włącznik zamiany funkcji. Rysunek 17 Sześć włączników (patrz rysunek 17) ma następujące funkcje: Przełącznik Funkcja Ustawienie fabryczne 1 Funkcja przechylenia REV 2 Funkcja pochylenia REV 3 Funkcja silnika NOR 4 Funkcja ogona REV 5 Czułość giroskopu REV 6 Funkcja wznoszenia REV Aby przełączyć funkcję, należy najpierw odłączyć akumulator napędu od helikoptera i wyłączyć nadajnik. Następnie przełączyć odpowiedni przełącznik z położenia normalnego (= NOR ) na odwrotne (= Reverse REV ) lub z REV na NOR. Następnie włączyć najpierw nadajnik a następnie model i sprawdzić poprawność funkcji sterowania. 27

13. Sprawdzenie giroskopu System giroskopu jest fabrycznie zamontowany w modelu śmigłowca i podłączony. Za pomocą czujnika system wykrywa niewynikające z poleceń sterowania obroty modelu wokół osi pionowej (wał głównego wirnika) wywołane np. porywem wiatru. Poprzez zintegrowany układ elektroniczny serwo wirnika ogonowego zostaje tak zasterowane, że od razu kompensowany jest ruch obrotowy. Dzięki temu w każdej sytuacji podczas lotu ogon śmigłowca jest zawsze ustawiony stabilnie w odpowiednim kierunku. Polecenia sterowania z nadajnika są przekazywane przez system giroskopu bez żadnej zmiany na serwo ogona. a) Podłączenie i montaż giroskopu Podczas montażu fabrycznego modelu śmigłowca giroskop został umieszczony między odbiornikiem a serwem ogona (patrz szkic na rysunku 18). Giroskop jest podłączany 3-pinowym wtykiem (2) do wyjścia odbiornika dla serwa ogona. Aby czułość giroskopu mogła być regulowana ze zdalnego sterowania, 1-biegunowe wejście regulacyjne (3) jest podłączane do wolnego kanału na odbiorniku. Serwo ogona (4) jest podłączane do kabla podłączeniowego serwa (5) systemu giroskopu. W ten sposób giroskop zostaje włączony między odbiornik a serwo ogona. Rysunek 18 Aby giroskop (1) mógł stabilizować ogon śmigłowca, należy go koniecznie przymocować mocno do karoserii i w sposób tłumiący drgania. Dlatego do zamocowania giroskopu na platformie montażowej stosuje się dwustronną taśmę samoprzylepną z gąbką (patrz rysunek 19, poz. 2). Przy wkładaniu akumulatora napędu należy zawsze sprawdzać dokładne przyklejenie giroskopu do karoserii śmigłowca. Zerwane łączenie powoduje niekontrolowane zachowanie się śmigłowca. Rysunek 19 28

b) Elementy obsługi i wskaźniki giroskopu Uwaga! Giroskop jest już fabrycznie optymalnie dostosowany do śmigłowca Beginner Falcon V2 i w normalnych warunkach nie są konieczne żadne zmiany przy giroskopie. W przeciwnym razie dostępne są następujące możliwości ustawień: Regulator ograniczenia skoku serwa ogona LIMIT (patrz rysunek 20, poz. 1) Tym regulatorem ustawia się maksymalne możliwe wychylenie serwa ogona. W tym celu należy wychylić całkowicie na bok dźwignię sterującą funkcji ogona i ustawić regulator w taki sposób, aby osiągnąć maksymalny skok sterowania. Serwo nie może być ograniczone mechanicznie i drążki wirnika ogona nie mogą dobijać do ograniczników. Regulator opóźnienia serwa ogona DELAY (patrz rysunek 20, poz. 2) Przy zastosowaniu serwa o wysokiej prędkości można pozostawić tutaj wartość 0. Przy zastosowaniu wolniejszego serwa konieczna może być korekta. Jeśli po wykonaniu piruetu model śmigłowca nie przestaje od razu się obracać, należy drobnymi krokami zwiększyć czas opóźnienia na regulatorze. Wskaźnik LED poszczególnych stanów roboczych (patrz rysunek 20, poz. 3) Giroskop posiada wskaźnik LED informujący o aktualnym stanie roboczym systemu: Rysunek 20 Dioda LED miga szybko ciągle. Dioda LED świeci ciągle. Dioda LED nie świeci się, chociaż giroskop pracuje. Dioda LED miga wolno ciągle. Dioda LED miga. Dioda LED miga 2 razy rytmicznie. Giroskop znajduje się w fazie inicjalizacji bezpośrednio po włączeniu. Giroskop pracuje w trybie AVCS. Giroskop pracuje w trybie normalnym. Giroskop nie dostaje z odbiornika żadnego sygnału sterowania serwem ogona. Albo nadajnik nie jest włączony albo połączenie przy odbiorniku nie jest poprawne. Giroskop został włączony w trybie normalnym, ale w fazie inicjalizacji nie był w stanie poprawnie odczytać danych. Aby poprawne ustawienie neutralne serwa ogona mogło zostać zapamiętane przez giroskop, należy przełączyć nadajnik w tryb AVCS i ponownie włączyć giroskop. W trybie AVCS sygnał wejściowy odbiega od zapamiętanej pozycji neutralnej. Miganie pojawia się, gdy poruszona zostanie dźwignia sterująca lub przestawiona zostanie dźwignia trymera funkcji ogona. 29

Przełączenie serwo analogowe/cyfrowe DS (patrz rysunek 20, poz. 4) Giroskop może sterować serwem analogowym lub cyfrowym. Przy zastosowaniu serwa analogowego suwak DS musi być ustawiony na OFF. Przy zastosowaniu serwa cyfrowego suwak DS należy ustawić w pozycji ON. Do przełączenia można użyć małego śrubokrętu. Uwaga, ważne! Jeśli przy analogowym serwie suwak DS będzie ustawiony na ON, serwo może zostać zniszczone wskutek zbyt wysokiej częstotliwości sterowania. Przełączenie kierunku obrotu serwa DIR (patrz rysunek 20, poz. 5) Aby giroskop mógł przeciwdziałać obracaniu się modelu śmigłowca wokół osi pionowej (wał wirnika), musi on zawsze wytwarzać polecenia sterowania serwem ogona, które z kolei powoduje powstanie odwrotnego momentu. Aby giroskop mógł być stosowany w różnych modelach śmigłowców, istnieje możliwość zmiany suwakiem DIR kierunku działania automatycznie wydawanych poleceń korekty z normalnego ( NOR ) na odwrotny (= Reverse REV. ). 30

c) Ustawianie trybu pracy i czułości giroskopu Giroskop może pracować w trybie normalnym lub w trybie AVCS (= Angular Vector Control System ). W rybie normalnym korekta podłączonego dalej serwa odbywa się tylko wtedy, gdy giroskop rozpoznaje ruch obrotowy modelu. W trybie AVCS (tryb Head Lock ) korygowanie podłączonego dalej serwa trwa tak długo, aż osiągnięte zostanie pierwotne położenie wyjściowe (ustawienie kąta) giroskopu. Tryb pracy i czułość giroskopu można ustawić i wyregulować na nadajniku regulatorem czułości giroskopu (patrz także rysunek 1, poz. 18). Gdy regulator znajduje się w położeniu środkowym, odpowiada to ustawieniu czułości giroskopu 0%. Serwo ogona nie reaguje na ruchy modelu, lecz tylko na polecenia sterowania z nadajnika. Tryb normalny: Gdy regulator (18) zostanie przekręcony w prawo do końca, odpowiada to ustawieniu czułości giroskopu 100% w trybie normalnym. Oznacza to, że gdy giroskop rozpoznaje ruch wysięgnika ogonowego, będzie próbował przeciwdziałać temu obrotowi przez automatycznie wytwarzany impuls sterujący. Tryb AVCS: Gdy regulator (18) zostanie przekręcony w lewo do końca, odpowiada to ustawieniu czułości giroskopu 100% w trybie AVCS. Oznacza to, że gdy giroskop rozpozna ruch wysięgnika ogonowego, będzie sterował serwem ogona tak długo, aż ogon śmigłowca znajdzie się z powrotem w pierwotnej pozycji. Rysunek 21 Jeśli regulator powoduje reakcje dokładnie odwrotne niż wyżej opisane, należy przełączyć przełącznik zmiany funkcji 5 (patrz rysunek 17) w drugie położenie. 31

d) Kontrola działania giroskopu Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rysunek 1, poz. 14) w najniższe położenie i włączyć nadajnik. Zwrócić uwagę na poprawne położenie włącznika dźwigienkowego funkcji wyłączenia silnika (patrz także rysunek1, poz. 17). Musi on znajdować się w tylnym położeniu 1, aby silnik napędu śmigłowca nie uruchomił się. Włącznik dźwigienkowy ustawienia 3D (patrz także rys. 1, poz. 4) musi znajdować się w przednim położeniu 0. Podłączyć akumulator napędu do śmigłowca i odczekać, aż giroskop zakończy fazę inicjalizacji. W tym czasie miga dioda LED na giroskopie i nie można poruszać ani obracać śmigłowca. Po zakończeniu inicjalizacji dźwignia serwa ogona ustawia się w środkowym położeniu. Regulator czułości giroskopu należy ustawić na ok. 80% w trybie normalnym. Dioda LED na giroskopie nie będzie się świecić. Jeśli teraz ogon przesunięty ręką patrząc z góry w lewo, serwo ogona powinno wykonać ruch przesuwający ogon z powrotem w prawo. Ruch obrotowy dźwigni na serwie ogona musi odbywać się w takim samym kierunku, jakby na nadajniku dźwignia sterująca funkcji ogona została wychylona w lewo (rysunek 22A). Jeśli teraz ogon przesunięty ręką patrząc z góry w prawo, serwo ogona powinno wykonać ruch przesuwający ogon z powrotem w lewo. Ruch obrotowy dźwigni na serwie ogona musi odbywać się w takim samym kierunku, jakby na nadajniku dźwignia sterująca funkcji ogona została wychylona w prawo (rysunek 22B). Rysunek 22 Regulator czułości giroskopu należy ustawić na ok. 80% w trybie AVCS. Dioda LED na giroskopie zaświeci się. Jeśli teraz ogon zostanie przesunięty w bok, dźwignia serwa ogona musi pozostać wysunięta tak długo, aż ogon śmigłowca zostanie ponownie ręcznie ustawiony w pozycji wyjściowej. 32

Uwaga, ważne! Gdy śmigłowiec pracuje w trybie AVCS, po podłączeniu akumulatora zapamiętuje on kierunek, w którym model jest w danej chwili zwrócony. Jeśli następnie model podczas przenoszenia na miejsce startu zostanie obrócony wokół osi pionowej, natychmiast po wzbiciu się w powietrze giroskop obróci śmigłowiec ponownie w pierwotnym kierunku, w który był zwrócony przy podłączaniu akumulatora. Z tego względu bezpośrednio przed wzbiciem się w powietrze należy ustawić czułość giroskopu na 0% a następnie ponownie na 80%, aby zachować aktualne ustawienie wirnika ogonowego. e) Kontrola czułości giroskopu podczas lotu Osoby nie mające doświadczenia z modelami śmigłowców powinny poprosić doświadczonego pilota o dokonanie tych ustawień. W przeciwnym wypadku należy na początku używać modelu w trybie AVCS z czułością giroskopu 80%. Po pewnym opanowaniu modelu w zawisie można samemu wykonać ustawienia dotyczące optymalizacji giroskopu. Włączyć nadajnik i uruchomić układ odbiornika w modelu. Dźwignia sterująca funkcji ogona oraz odpowiednie suwaki trymera muszą znajdować się w pozycji środkowej. Po inicjalizacji przełączyć giroskop w tryb normalny z czułością giroskopu 80%. Serwo ogona i wirnik ogona muszą znajdować się teraz w pozycji neutralnej. W tym ustawieniu dioda LED na giroskopie nie świeci się. Ostrożnie wznieść śmigłowiec i skorygować odwracanie się ogona za pomocą trymerów wirnika ogonowego. Po wylądowaniu ustawić drążki przegubowe wirnika ogonowego w taki sposób, aby podczas lotu ogon stabilnie utrzymywał swoje położenie a suwak trymera na nadajniku ponownie znalazł się w pozycji środkowej. Następnie przełączyć giroskop w tryb AVCS także z 80% czułości giroskopu i sprawdzić zachowanie się modelu podczas lotu. Drobnymi krokami zwiększać czułość giroskopu aż ogon śmigłowca zacznie wibrować (szybko drgać się w obie strony). Po nieznacznym zmniejszeniu czułości giroskopu do zniknięcia efektu drgań uzyskuje się optymalną czułość giroskopu. 33

14. Podstawowe informacje dotyczące sterowania modelami śmigłowców Przed uruchomieniem modelu należy zapoznać się z dostępnymi możliwościami funkcji sterowania, aby móc bezpiecznie kontrolować model. Kontrolę nad śmigłowcem utrzymuje się za pomocą dwóch dźwigni sterowania na nadajniku zdalnego sterowania. Do dyspozycji są następujące funkcje: Funkcja wznoszenia Za pomocą funkcji wznoszenia ustala się wysokość lotu śmigłowca (patrz rysunek 23). Do obsługi tej funkcji służy lewa dźwignia sterowania (patrz także rysunek 1, poz. 14). Dźwignia może być przesuwana do przodu i do tyłu a puszczona nie wraca do samoczynnie do pozycji środkowej, jak to ma miejsce przy innych funkcjach sterowania. Włącznik 3D (patrz rysunek 1, poz. 4) nie może w tym czasie być aktywny i musi znajdować się w przednim położeniu 0. W zależności od ustawienia dźwigni sterującej zmienia się kąt nachylenia łopat wirnika. Gdy dźwignia jest całkowicie przyciągnięta w stronę operatora, łopaty wirnika mają najmniejszy dodatni kąt nachylenia. Gdy dźwignia jest całkowicie wychylona do przodu, łopaty wirnika mają największy dodatni kąt nachylenia. Równolegle dźwignią sterowania reguluję się jeszcze także moc silnika w zakresie od 0 do 100%. Gdy dźwignia jest przesuwana z najniższego położenia do przodu, główny wirnik zaczyna pracować a obroty zwiększają się w zależności od ustawienia dźwigni. Gdy dźwignia znajdzie się nieco powyżej pozycji środkowej (ok. 60% drogi regulacji), obroty głównego wirnika oraz kąt nachylenia łopat wirnika powinny być tak duże, aby śmigłowiec mógł zawisnąć. W razie potrzeby wymagane wartości funkcji wznoszenia można indywidualnie i bezstopniowo ustawić na regulatorze wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 2). Równolegle do głównego wirnika przez przekładnię regulowane są także automatycznie obroty wirnika ogonowego. Rysunek 23 34

Funkcja ogona Podczas obracania się głównego wirnika w kierunku ruchu wskazówek zegara (patrząc z góry) powstaje na kadłubie moment obrotowy działają w kierunku przeciwnym. Z tego powodu wirnik ogonowy jest dobrany w taki sposób, aby zapobiegał obracaniu się kadłuba bez poleceń sterowania z nadajnika. Gdy dźwignia sterowania funkcją ogona (patrz rysunek 1, poz. 14) jest w pozycji środkowej, kąt nachylenia wirnika ogonowego jest automatycznie ustawiony tak wysoko, aby śmigłowiec stabilnie unosił się w powietrzu i nie obracał się względem osi pionowej (wał wirnika). Przesunięcie dźwigni w lewo powoduje zmianę kąta nachylenia wirnika ogonowego i przód kadłuba śmigłowca obraca się w lewo. Przesunięcie dźwigni w prawo powoduje zmianę kąta nachylenia wirnika ogonowego w odwrotnym kierunku i przód kadłuba śmigłowca obraca się w prawo (patrz rysunek 24). Funkcja przechylenia Rysunek 24 Dzięki funkcji przechylenia można poruszać modelem na boki w prawą i lewą stronę (patrz rysunek 25). Sterowanie odbywa się prawą dźwignią sterującą (patrz także rysunek 1, poz. 6). Gdy dźwignia zostanie wychylona w lewo, tarcza sterująca pochyla się w lewą stronę i model dryfuje w lewo. Przesunięcie w prawo powoduje dryfowanie modelu w prawą stronę. Rysunek 25 35

Funkcja pochylenia Dzięki funkcji pochylenia można poruszać modelem do przodu i do tyłu (patrz rysunek 26). Sterowanie odbywa się także prawą dźwignią sterującą (patrz także rysunek 1, poz. 6). Gdy dźwignia zostanie wychylona lekko do przodu, tarcza sterująca pochyla się do przodu i model leci do przodu. Przesunięcie dźwigni do tyłu powoduje, że model leci do tyłu. Rysunek 26 36

15. Zmiana funkcji dźwigni nadajnika Jeśli chcesz nadal korzystać z opisanego wcześniej, ustawionego trybu obłożenia dźwigni (MODE 2), możesz pominąć ten rozdział. Jeśli jednak chcesz zamienić na nadajniku sterowanie funkcjami wznoszenia i pochylania (MODE 1), możliwa jest odpowiednie przebudowanie nadajnika. Nie trzeba w tym celu otwierać nadajnika. Wymagane ustawienia oraz przełączniki DIP są dostępne przez tylną ściankę. Uwaga, ważne! Przed przebudową nadajnika należy wyjąć baterie z komory baterii. Należy postępować w następujący sposób: Najpierw drobnymi krokami odkręcić śrubę (1), aż lewą dźwignię sterującą będzie można przesuwać do przodu i do tyłu bez wyczuwalnego tarcia lub haczenia. Następnie wykręcić śrubę (2) tak dalece, aby lewa dźwignia sterująca była utrzymywana w pozycji środkowej tylko siłą sprężyny. Po wkręceniu śruby 3 do końca można przesuwać prawą dźwignię sterującą do przodu i do tyłu bez automatycznego powracania dźwigni do pozycji środkowej. Na koniec wkręcić śrubę 4 aż wyczuwalne stanie się wymagane tarcie lub haczenie. Aby przełączyć sterowanie także od strony elektrycznej, przesunąć przełącznik DIP z numerem 4 (patrz rysunek 27, poz. 5) z górnej pozycji ON do dolnej OFF. Po sprawdzeniu mechanicznego działania obydwu agregatów dźwigni oraz poprawnego ustawienia przełącznika DIP 4 należy ponownie włożyć baterie/ akumulatory do nadajnika i sprawdzić na podstawie ruchów tarczy sterującej poprawne działanie zdalnego sterowania. Rysunek 27 37

16. Porady praktyczne dotyczące lotu przy pierwszym starcie Włączyć najpierw nadajnik a następnie uruchomić model. W trybie AVCS ustawić czułość giroskopu na poziomie 80%. Regulator wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 2) powinien być ustawiony całkiem na prawo na 100%. Włącznik dźwigienkowy ograniczenia skoku tarczy sterującej (patrz także rysunek 1, poz. 3) musi znajdować się w przednim położeniu, aby tarcza sterująca nie wykonywała zbyt dużych ruchów i aby można było bardziej precyzyjnie sterować modelem. Włącznik dźwigienkowy funkcji wyłączenia silnika (patrz także rysunek 1, poz. 17) musi znajdować się w przednim położeniu 0, aby wirniki mogły wystartować. Łopaty wirnika głównego i ogonowego powinny być ustawione względem siebie pod kątem 180, aby przy zwiększaniu obrotów nie pojawiało się niewyważenie, które w sytuacji ekstremalnej mogłoby przewrócić śmigłowiec. Należy stanąć dokładnie za śmigłowcem. Tak długo, jak osoba sterująca znajduje się dokładnie za śmigłowcem, model reaguje na polecenia sterowania prawo, lewo, przód, tył dokładnie tak, jak widzi to operator. Jeśli natomiast model jest zwrócony przodem kadłuba do operatora, reaguje dokładnie odwrotnie niż polecenia wydawane przez nadajnik. Przesunąć dźwignię sterującą funkcji wznoszenia powoli do przodu i obserwować uważnie, jak zachowuje się śmigłowiec. Gdy śmigłowiec wzbije się w powietrze, należy odpowiednimi ruchami sterowania utrzymać śmigłowiec w miejscu w zawisie. Gdy śmigłowiec znajduje się na wysokości powyżej 80 cm, nie występuje już efekt podłoża (powiew z wirnika dociera aż do podłoża) i model leci stabilniej. W razie niebezpiecznej sytuacji nie cofać zbyt szybko dźwigni sterującej funkcją wznoszenia, ponieważ wtedy śmigłowiec twardo wyląduje i ulegnie uszkodzeniu. Uwaga! Jeśli wirniki uderzą w jakieś przedmioty i zablokują się lub jeśli model przewróci się w miejscu, należy natychmiast przesunąć dźwignię wznoszenia do najniższego położenia, aby przerwać zasilanie prądem silnika napędu. Uwaga, ważne! Nigdy nie próbować złapać ręką lecącego śmigłowca. Znaczne ryzyko obrażeń ciała. 38

17. Ustawienie trymerów modelu śmigłowca Bardzo ostrożnie przesuwać dźwignię wznoszenia z najniższego położenia (silnik wyłączony) do przodu i obserwować zachowanie się modelu. Na krótko przed oderwaniem się śmigłowca od ziemi można zaobserwować, w jakim kierunku model chce polecieć. Trymer ogona: Jeśli helikopter wykazuje tendencje do obrotu przodem kadłuba w prawo, należy zmniejszyć obroty aż helikopter ponownie będzie stał na płozach. Przesunąć suwak trymera funkcji ogona (patrz także rys. 1, poz. 13) o kilka zapadek w lewo. Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię sterującą funkcji wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji obracania się w prawo. Jeśli dziób kadłuba obraca się w lewo, należy przesuwać prawy suwak trymera funkcji ogona w prawo. Rysunek 28 39

Trymer przechylenia: Jeśli helikopter wykazuje tendencje do dryfowania lub przewrócenia się w prawo, należy zmniejszyć obroty aż model ponownie będzie stał na płozach. Przesunąć suwak trymera funkcji przechylenia (patrz także rys. 1, poz. 7) o kilka zapadek w lewo. Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię sterującą funkcji wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji dryfowania w prawo. Jeśli helikopter wykazuje tendencje do dryfowania w lewo, należy przesuwać suwak trymera funkcji przechylenia w prawo. Rysunek 29 Trymer pochylenia: Jeśli helikopter wykazuje tendencje do dryfowania do przodu, należy zmniejszyć obroty aż model ponownie będzie stał na płozach. Teraz wielokrotnie przesunąć suwak trymera funkcji pochylenia (patrz także rys. 1, poz. 5) o kilka zapadek w dół czyli do siebie. Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię sterującą funkcji wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji dryfowania do przodu. Jeśli helikopter wykazuje tendencje dryfowania do tyłu, należy przesunąć przycisk trymera funkcji pochylenia do góry czyli od siebie. Rysunek 30 40

Jeśli zakresy nastaw trymera pochylenia i przechylenia nie wystarczą do dokonania optymalnej korekty, pozostaje jeszcze możliwość mechanicznej zmiany sterowania łopat głównego wirnika. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w kolejnym rozdziale Dokładne ustawienie modelu śmigłowca. Trymer wznoszenia: Ustawić suwak trymera wznoszenia (patrz rys. 1, poz. 15) na środkową wartość. Śmigłowiec powinien unosić się na stałej wysokości tak długo, jak dźwignia sterowania wznoszeniem znajduje się nieco ponad środkową pozycją. Regulator wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 2) powinien być przekręcony całkiem na prawo na (100%). 41

18. Dokładne ustawienie modelu śmigłowca a) Ustawienie drążków przegubowych tarczy sterującej Jeśli wystąpi konieczność znacznego przestawienia trymera pochylenia i przechylenia dla uzyskania stabilnego unoszenia się śmigłowca, jest jeszcze możliwość mechanicznej korekty drążków tarczy sterującej. Do wykonania tych prac zaleca się zdemontowanie osłony kabiny. Generalnie śmigłowiec zawsze powinien lecieć w stronę, w którą zwrócona jest tarcza sterująca. Jeśli śmigłowiec będzie cały czas wykazywał tendencję lotu w lewo, należy tak ustawić drążki przegubowe, aby tarcza sterująca była bardziej pochylona w prawo. Jeśli śmigłowiec będzie cały czas wykazywał tendencję lotu do przodu, należy tak ustawić drążki przegubowe, aby tarcza sterująca była bardziej pochylona do tyłu. Uwaga! Zawsze przed rozpoczęciem prac związanych z konserwacją lub ustawieniem elementów mechanicznych należy najpierw odłączyć akumulator napędu od modelu. Jeśli tarcza sterująca (1) jest przechylona i śmigłowiec cały czas ma tendencję do lotu w jednym kierunku, można odczepić panewki (2) drążków od ramion tarczy sterującej (4) i obracając je ustawić odpowiednią długość zespołu drążków. Do odczepiania i zaczepiania panewek najlepiej użyć małej pęsety lub małych szczypiec. Należy pracować z odpowiednim wyczuciem, aby nie uszkodzić drążków tarczy sterowniczej lub nie odłamać elementów. Ustawić drążki w taki sposób, aby śmigłowiec stabilnie utrzymywał się w powietrzu bez konieczności znacznego wysuwania trymerów pochylenia i przechylenia z ich pozycji środkowych. Rysunek 31 42

b) Wyważenie łopat wirnika Jeśli śmigłowiec podczas lotu w zawisie wpada w wibracje, przyczyną mogą być niewyważone łopaty wirnika. Do perfekcyjnego wyważenia łopat silnika modelu śmigłowca w specjalistycznych sklepach dostępne są praktyczne i precyzyjnie pracujące środki pomocnicze. W razie potrzeby doskonałą podstawą śruby mocującej może być kawałek drewna w kształcie litery U (1) z przyklejonymi ostrzami nożyka do wykładzin. Ważne! Obydwie łopaty wirnika muszą być obrócone względem siebie dokładnie o 180 a śruba łącząca obie łopaty musi być absolutnie prosta. Na lżejszą łopatę jako obciążniki przykleja się albo znajdujące się w zestawie paski albo kawałek kolorowej taśmy samoprzylepnej (2). Po ustaleniu miejsca i rozmiaru taśmy jest ona przykładana do przedniej krawędzi łopaty wirnika i przyklejana. W razie potrzeby wyważenie łopat wirnika ogonowego można przeprowadzić w ten sam sposób, jak przy łopatach wirnika głównego. Rysunek 32 43

c) Ustawienie płaszczyzny obrotu łopat wirnika Aby śmigłowiec zachowywał się spokojnie podczas lotu w zawisie, obie łopaty głównego wirnika muszą obracać się na tej samej wysokości. Aby to sprawdzić, należy utrzymać śmigłowiec w zawisie i z boku zaobserwować poziom, na jakim obracają się łopaty głównego wirnika. Jeśli końcówki obu łopat wirnika obracają się na tej samej wysokości, ustawienie płaszczyzny jest poprawne (patrz rysunek 33, szkic B). Jeśli jedna z łopat obraca się wyżej (patrz rysunek 33, szkic A), konieczna jest korekta płaszczyzny. Kolorowa taśma przyklejona podczas wyważania jest dobrą pomocą przy określeniu, która łopata wirnika obraca się na nieodpowiedniej wysokości. Przed przystąpieniem do korekty płaszczyzny obrotu należy sprawdzić, czy drążek przeciwwagi jest całkowicie prosty. Jeśli końcówka łopaty wirnika (2) obraca się zbyt wysoko, należy odłączyć górny koniec drążków przegubowych drążka przeciwwagi (3) i nieco je skrócić obracając panewki. Jeśli końcówka łopaty wirnika obraca się zbyt nisko, należy wydłużyć odpowiednie drążki przegubowe. Rysunek 33 Jeśli podczas wyważanie łopat wirnika użyto kolorowej taśmy klejącej, można łatwo rozpoznać, która końcówka łopaty obraca się zbyt wysoko lub zbyt nisko. 44

19. Funkcja łączenia Aby nadajnik i odbiornik współpracowały ze sobą, muszą być połączone ze sobą z użyciem tego samego cyfrowego kodowania. Podczas dostawy nadajnik i odbiornik są już odpowiednio ustawione i mogą być od razu używane. Ponowne ustawienie funkcji łączenia jest konieczne przede wszystkim po wymianie nadajnika lub odbiornika a także przy usuwaniu zakłóceń. Ponieważ każdy producent stosuje różne metody kodowania, zarówno nadajnik jak i odbiornik nie może współpracować i być łączony z produktem innego producenta. Przywracanie połączenia: Do przywrócenia połączenia między nadajnikiem a odbiornikiem należy wymontować odbiornik z modelu oraz odłączyć wszystkie serwa a także giroskop i regulator lotu. W praktyce sprawdziło się rozwiązanie polegające na znakowaniu połączeń wtykowych przy odbiorniku numerowanymi naklejkami pozwalającymi później na ich poprawne podłączenie. Odbiornik i nadajnik zdalnego sterowania muszą znajdować się blisko siebie (max 1m). Wyłączyć nadajnik. Podłączyć znajdujący się w zestawie wtyk programowania (1) do gniazda BATT odbiornika. Zasilanie odbiornika (akumulator odbiornika lub regulator lotu modelu) podłącza się do dowolnego wyjścia odbiornika. Włączyć odbiornik. Dioda LED w odbiorniku (2) zaczyna migać. Nacisnąć przycisk łączenia na nadajniku (patrz także rysunek 1, poz. 12) i włączyć nadajnik włącznikiem/ wyłącznikiem (patrz także rysunek 1, poz. 9). Wskaźnik LED na nadajniku (patrz także rys. 1, poz. 11) zapala się na początku na zielono a następnie zaczyna pełgać na czerwono. Dioda LED w odbiorniku (2) gaśnie i proces łączenia jest zakończony. Wyłączyć nadajnik a następnie odbiornik. Ponownie nacisnąć włącznik łączenia na nadajniku, aby nadajnik przy kolejnym włączeniu pracował ponownie w normalnym trybie. Odłączyć wtyk programowania i zasilanie prądem od odbiornika i zamontować ponownie odbiornik w modelu. Rysunek 34 45

Podłączyć do odbiornika ponownie serwa, giroskop i regulator lotu. Zwracać uwagę na poprawną kolejność podłączania oraz bieguny połączeń wtykowych. Przy poprawnym połączeniu nadajnika i odbiornika dioda LED w odbiorniku świeci ciągle. Następnie należy sprawdzić działanie modelu śmigłowca. Odbiornik i serwa powinny teraz ponownie reagować na sygnały sterowania z nadajnika. Jeśli tak się nie dzieje, należy powtórzyć procedurę. 20. Konserwacja i utrzymanie Model i zdalne sterowanie mogą być czyszczone z zewnątrz tylko miękką, suchą szmatką lub pędzelkiem. W żadnym wypadku nie należy stosować agresywnych środków czyszczących lub roztworów chemicznych, ponieważ może to spowodować uszkodzenie powierzchni elementów z tworzywa sztucznego. Wszystkie części obracające się muszą poruszać się swobodnie, ale nie mogą mieć luzów na łożyskach. Wał silnika i wał wirnika muszą być ustawione absolutnie prosto i nie mogą bić podczas obracania się. Lista części zamiennych znajduje się na naszej stronie internetowej www.conrad.com w części dokumentów do pobrania dla poszczególnych produktów. Części zamienne można zamówić także telefonicznie. Dane kontaktowe znajdują się na początku niniejszej instrukcji użytkowania w rozdziale Wprowadzenie. a) Kontrola połączeń skręcanych W regularnych odstępach czasu należy sprawdzać wszystkie połączenia skręcane śmigłowca. Szczególną uwagę należy przy tym zwracać uwagę na śrubki pierścieni nastawczych (1) przy wale wirnika. Rysunek 35 46

b) Ustawienie luzów między zębami Zębnik silnika (1) musi dokładnie zazębiać się z głównym kołem zębatym (2), ale nie może się przy tym blokować lub ciężko obracać. Odpowiedni odstęp między zębami (luz między zębami) można ustawić najłatwiej używając wąskiego paska papieru (3). Odkręcić obie śruby przy silniku (4) i wkręcić pasek papieru między koła zębate. Następnie dosunąć koło zębate silnika napędu do głównego koła zębatego i przykręcić silnik w tym ustawieniu. Po usunięciu paska papieru można sprawdzić, czy stopień przekładni lekko pracuje. Rysunek 36 c) Kalibracja nadajnika sterowania Podczas kalibracji nadajnika sterowania elektryczne sygnały sterowania pokręteł i dźwigni sterujących są na nowo rejestrowane i zapamiętywane. Suwaki trymerów należy przed kalibracją ustawić w środkowych położeniach. Wyłączyć nadajnik i przesunąć przełącznik DIP 5 (patrz rysunek 37, poz. 1) z dolnej pozycji OFF do górnej ON. Ponownie włożyć baterie/akumulatory do komory baterii i włączyć nadajnik. Wskaźnik LED na nadajniku zaczyna świecić na zielono i co ok. 4 sekundy miga 2x na czerwono. Teraz należy przesunąć/obrócić obie dźwignie sterujące i oba pokrętła wiele razy w obu kierunkach do oporu. Następnie pokrętła i dźwignie ustawić w pozycji środkowej. Rysunek 37 Aby zakończyć kalibracją, ponownie wyłączyć nadajnik i ustawić przełącznik DIP 5 w dolnym położeniu (OFF). 47