Instrukcja użytkowania Helikopter z napędem elektrycznym HFP80 RtF. Nr zamówienia:

Transkrypt

1 Instrukcja użytkowania Helikopter z napędem elektrycznym HFP80 RtF Nr zamówienia:

2 Spis treści Strona 1. Wprowadzenie Objaśnienia symboli Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem Opis produktu Zakres dostawy Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa...7 a) Informacje ogólne...7 b) Przed uruchomieniem...8 c) Podczas użytkowania Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów Elementy obsługi nadajnika Uruchomienie nadajnika...12 a) Wkładanie baterii/akumulatorów...12 b) Włączanie nadajnika...12 c) Dostosowanie dźwigni sterujących Uruchomienie modelu śmigłowca...15 a) Ładowanie akumulatora napędu...15 b) Kontrola mechaniki napędu...16 c) Zakładanie akumulatora napędu...16 d) Podłączanie akumulatora napędu...17 e) Podstawowe informacje dotyczące sterowania modelami śmigłowców...18 f) Zmiana obłożenia dźwigni na nadajniku...21 g) Porady praktyczne dotyczące lotu przy pierwszym starcie...23 h) Używanie trymerów modelu śmigłowca Funkcja Dual Rate Dokładne ustawienie modelu śmigłowca Kalibracja dźwigni sterujących

3 Strona 14. Programowanie nadajnika zdalnego sterowania...30 a) Ustawienie kierunku działania serwa REV...31 b) Funkcja Dual Rate ( D/R )...32 c) Ustawienie granicznego wychylenia serwa EPA...33 d) Ustawienie timera TIME: Konserwacja i utrzymanie...35 a) Wymiana łopat wirnika...35 b) Wymiana śmigła tylnego wirnika...35 c) Kontrola połączeń skręcanych Utylizacja...37 a) Produkt...37 b) Baterie / akumulatory Deklaracja zgodności (DOC) Usuwanie awarii Dane techniczne...39 a) Nadajnik...39 b) Śmigłowiec...39 c) Ładowarka

4 1. Wprowadzenie Szanowni Państwo, dziękujemy za zakup tego produktu. Produkt ten spełnia wymogi przepisów prawa krajowego i europejskiego. W celu utrzymania tego stanu oraz zapewnienia bezpiecznej eksploatacji użytkownik musi stosować się się niniejszej instrukcji użytkowania! Niniejsza instrukcja użytkowania należy do tego produktu. Zawiera ona ważne wskazówki dotyczące uruchomienia produktu oraz postępowania z nim. Należy o tym pamiętać przekazując produkt osobom trzecim. Należy zachować niniejszą instrukcję użytkowania do późniejszego korzystania! Potrzebujesz pomocy technicznej? Skontaktuj się z nami!: (Godziny pracy: pn. - pt. 9:00-17:00) Klient indywidualny Klient biznesowy bok@conrad.pl b2b@conrad.pl Tel: (12) (12) Fax: (12) (12) Strona www: Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Kniaźnina 12, Kraków, Polska 2. Objaśnienia symboli Symbol wykrzyknika w trójkątnej ramce informuje o ważnych wskazówkach zawartych w niniejszej instrukcji, których należy bezwzględnie przestrzegać. Symbol strzałki pojawia się przy różnych poradach i wskazówkach dotyczących obsługi. 4

5 3. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem Niniejszy produkt to model śmigłowca z napędem elektrycznym, który jest sterowany bezprzewodowo drogą radiową przy użyciu zawartego w zestawie urządzenia do zdalnego sterowania. Model jest przeznaczony do używania w pomieszczeniach, ale przy bezwietrznej pogodnie może być używany także na zewnątrz. Model śmigłowca jest wstępnie zmontowany, jest gotowy do lotu i jest dostarczany z zamontowanymi komponentami zdalnego sterowania i napędu. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Produkt jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Należy stosować się do wszystkich wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w niniejszej instrukcji! Zawierają one ważne informacje dotyczące postępowania z produktem. Użytkownik jest odpowiedzialny za bezpieczne użytkowanie modelu! 4. Opis produktu Gotowy do lotu mini helikopter ma jedną głowicę z wirnikiem, przy którym kąt nachylenia dwóch łopat głównego wirnika jest ustawiony na stałe i nie może być zmieniany zdalnie. Wznoszenie się i opadanie śmigłowca odbywa się jedynie przez zmianę obrotów głównego wirnika. Tarcza sterująca z dwoma punktami zaczepienia przesuniętymi o 90 jest sterowana przez 2 serwa. Zamierzone pochylanie i przechylanie tarczy sterującej powoduje ciągle powtarzające się, zależne od kierunku (cykliczne) przestawienie łopat, co umożliwia lot w wybranym kierunku. Stabilizację względem osi pionowej (wał głównego wirnika) zapewnia wirnik ogonowy, które także jest ustawiony pod stałym kątem i jest napędzany przez osobny silnik elektryczny. Do sterowania względem osi pionowej silni pracuje z rożnymi obrotami. Centralna płytka elektroniczna umieszczona pod pokrywą kabiny zawiera wszystkie komponenty niezbędne do regulacji i sterowania śmigłowcem oraz jego stabilizacji. Znajdujące się w zestawie urządzenie do zdalnego sterowania 2,4 GHz umożliwia dokładne sterowanie modelem. Do korzystania z urządzenia potrzeba 4 baterii Mignon (np. Conrad nr zam , zamawiać 4x) lub akumulatorów Mignon. 5

6 5. Zakres dostawy Gotowy do lotu złożony śmigłowiec z napędem elektrycznym Radiowy nadajnik zdalnego sterowania Akumulator napędu Kabel ładowania USB Adapter ładowania USB Zapasowe łopaty głównego wirnika Zapasowe śmigło ogonowe Zapasowe śruby Bufor gumowy osłony kabiny Zapasowe zestawy drążków sterowania Śrubokręt Klucz trzpieniowy o przekroju sześciokątna foremnego Instrukcja użytkowania Aktualne instrukcje użytkowania Aktualne instrukcje użytkowania można pobrać ze strony lub można zeskanować kod QR znajdujący się obok. Należy postępować wg wskazówek ukazujących się na stronie internetowej. Lista części zamiennych do tego produktu znajduje się na naszej stronie internetowej w części dokumentów do pobrania dla poszczególnych produktów. Listę części zamiennych można także zamówić pocztą elektroniczną, dane kontaktowe znajdują się na początku niniejszej instrukcji użytkowania w rozdziale Wprowadzenie. 6

7 6. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa W przypadku szkód spowodowanych nieprzestrzeganiem niniejszej instrukcji użytkowania wygasa gwarancja. Producent nie ponosi odpowiedzialności za dalsze szkody! Przy szkodach rzeczowych i osobowych spowodowanych nieodpowiednim obchodzeniem się z urządzeniem lub nieprzestrzeganiem wskazówek dotyczących bezpieczeństwa producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności. W takich przypadkach wygasa gwarancja! Ponadto gwarancja nie obejmuje zwykłego zużycia podczas eksploatacji (np. zużyte koła zębate) oraz uszkodzeń powstałych w wypadkach (np. pęknięte pałąki przy płozach lub łopaty wirników itp.). Szanowni Państwo, te wskazówki dotyczące bezpieczeństwa mają przyczynić się nie tylko do ochrony produktu lecz także mają zapewnić bezpieczeństwo Państwu i innym osobom. Dlatego przed uruchomieniem urządzenia należy uważnie przeczytać niniejszy rozdział. a) Informacje ogólne Uwaga, ważna wskazówka! Podczas użytkowania modelu mogą powstać szkody rzeczowe lub obrażenia ciała osób. Należy zatem pamiętać o zapewnieniu odpowiedniego i wystarczającego ubezpieczenia podczas użytkowania modelu, np. obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Jeśli posiadają Państwo już obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, należy przed rozpoczęciem użytkowania modelu sprawdzić u ubezpieczyciela, czy ubezpieczenie obejmuje także model. Należy pamiętać: W niektórych krajach istnieje obowiązek ubezpieczania wszystkich modeli latających! Ze względów bezpieczeństwa oraz ze względu na warunki dopuszczenia zabronione jest dokonywanie samowolnych przeróbek i/lub zmian produktu. Produkt nie jest zabawką, jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Użytkownik nie posiadający jeszcze wystarczających umiejętności w obchodzeniu się ze zdalnie sterowanymi modelami powinien skontaktować się z doświadczonym modelarzem lub z klubem modelarskim. Nie pozostawiać opakowania bez nadzoru. Opakowanie może stać się niebezpieczną zabawką dla dziecka. W przypadku pytań, które nie są wyjaśnione w instrukcji użytkowania, należy skontaktować się z nami (dane kontaktowe podano w rozdziale 1) lub z inną wykwalifikowana osobą. Obsługa i użytkowanie zdalnie sterowanych modeli pojazdów wymaga nauki! Osoby, które do tej pory nigdy nie sterowały tego typu modeli, muszą postępować bardzo ostrożnie i na początek muszą zapoznać się z reakcjami modelu na polecenia zdalnego sterowania. Należy wykazać się cierpliwością! 7

8 b) Przed uruchomieniem Najpierw należy włączyć nadajnik a dopiero później śmigłowiec. Tylko w ten sposób nadajnik i odbiornik mogą się ze sobą zgrać, aby model pewnie reagował na polecenia pochodzące z nadajnika. Sprawdzić bezpieczeństwo działania modelu i urządzenia zdalnego sterowania. Zwrócić uwagę na widocznie uszkodzenia jak np. uszkodzone połączenia wtykowe lub uszkodzone kable. Wszystkie ruchome części modelu muszą poruszać się swobodnie, lecz nie mogą mieć luzów na łożyskach. Niezbędny do latania akumulator napędu musi być przed lotem naładowany. Sprawdzić, czy baterie/ akumulatory w nadajniku zdalnego sterowania mają jeszcze odpowiednią ilość energii (zwrócić uwagę na wskaźnik na wyświetlaczu). Jeśli baterie są wyczerpane, należy wymienić cały zestaw a nie tylko pojedyncze ogniwa. c) Podczas użytkowania Podczas użytkowania produktu nie podejmować żadnych ryzykownych działań! Bezpieczeństwo samego użytkownika oraz otoczenia zależą wyłącznie od odpowiedzialnego postępowania z modelem. Niepoprawna obsługa może spowodować ciężkie uszkodzenia ciała i szkody rzeczowe! Podczas lotu zapewnić bezpieczną odległość od osób, zwierząt i przedmiotów. Nigdy nie próbować łapać ręką lecącego modelu! Loty modelem można wykonywać tylko wtedy, gdy zdolność reakcji sterującego nie jest w żaden sposób ograniczona. Zmęczenie, spożywanie alkoholu lub zażywanie lekarstw mogą być przyczyną błędnych reakcji. Silniki, regulatory silników i akumulator napędu mogą się podczas pracy nagrzewać. Dlatego przed rozpoczęciem ładowania akumulatora lub przed startem z innym, właśnie naładowanym akumulatorem należy odczekać 5-10 minut. Zdalne sterowanie (nadajnik) musi być włączone zawsze, gdy używany jest model. Po wylądowaniu zawsze najpierw odłączyć akumulator napędu od śmigłowca a dopiero później wyłączyć zdalne sterowanie. Podczas użytkowania nigdy nie wyłączać nadajnika, gdy model jest włączony. Nie wystawiać modelu i zdalnego sterowania przez dłuższy czas na bezpośrednie działanie promieni słonecznych i wysokich temperatur. 8

9 7. Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów Chociaż używanie baterii i akumulatorów jest obecnie w codziennym życiu bardzo powszechnie, to jednak występują przy tym liczne zagrożenia i problemy. Należy zatem bezwzględnie stosować się do poniższych informacji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z bateriami i akumulatorami. Baterie i akumulatory przechowywać poza zasięgiem dzieci. Nie pozostawiać baterii/akumulatorów bez nadzoru, zachodzi ryzyko połknięcia ich przez dzieci lub zwierzęta. Jeśli coś takiego się zdarzy, należy natychmiast sprowadzić lekarza. Nie można baterii/akumulatorów zwierać, demontować lub wrzucać do ognia. Niebezpieczeństwo wybuchu! Baterie/akumulatory, z których nastąpił wyciek lub baterie/akumulatory uszkodzone mogą przy kontakcie ze skórą spowodować poparzenia. W takim przypadku należy użyć odpowiednich rękawic ochronnych. Zwykłe baterie nie mogą być ładowane. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Ładować można tylko nadające się do tego akumulatory (1,2 V) przy użyciu odpowiednich ładowarek. Baterie (1,5 V) są przeznaczone do jednorazowego użytku i po wyczerpaniu muszą zostać poddane zgodnej z przepisami utylizacji. Przy wkładaniu baterii i podłączaniu ładowarki zwracać uwagę na odpowiednie ułożenie biegunów (plus/+ i minus/- ). Przy błędnym ułożeniu biegunów uszkodzeniu ulegnie nie tylko nadajnik lecz także model i akumulatory. Ponadto zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Zawsze wymieniać w nadajniku na raz wszystkie baterie. Nie mieszać baterii pełnych z częściowo rozładowanymi. Stosować zawsze takie same baterie tego samego typu i producenta. Nigdy nie mieszać baterii z akumulatorami. Do zasilania nadajnika zdalnego sterowania stosować wyłącznie baterie. W przypadku dłuższego nieużywania (np. magazynowanie) należy wyjąć baterie umieszczone w urządzeniu zdalnego sterowania, aby nie dopuścić do uszkodzeń spowodowanych wyciekami z baterii. Po locie odłączyć akumulator napędu od helikoptera. Gdy helikopter nie jest używany, akumulator napędu nie powinien znajdować się w modelu (np. podczas transportu lub magazynowania). W przeciwnym wypadku może dojść do głębokiego rozładowania akumulatora, co spowoduje jego zniszczenie! Nigdy nie ładować akumulatora bezpośrednio po użyciu. Odczekać, aż akumulator ostygnie do temperatury pokojowej lub temperatury otoczenia. Ładować można tylko sprawne i nieuszkodzone akumulatory. Jeśli uszkodzona jest zewnętrzna izolacja lub korpus akumulatora albo gdy akumulator jest zdeformowany lub napęczniały, nie można takiego akumulatora ładować. W takim przypadku występuje duże zagrożenie pożaru i wybuchu! Nie dopuścić do uszkodzenia zewnętrznej osłony akumulatora napędu, nie rozcinać foliowej osłony, nie wbijać ostrych przedmiotów w akumulator. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Do ładowania akumulator należy wyjąć z modelu. Akumulatora trakcie ładowania nie można pozostawiać bez nadzoru. Odłączyć akumulator od ładowarki, gdy jest on całkowicie naładowany. 9

10 8. Elementy obsługi nadajnika Rysunek 1: Widok z przodu 1 Antena nadajnika 2 Wskaźniki LED 3 Dźwignie sterownicze funkcji pochylania i przechylania (tryb 2 *) 4 Przycisk trymera funkcji pochylenia (tryb 2 *) 5 Przycisk trymera funkcji przechylenia 6 Przycisk UP 7 Przycisk DOWN 8 Przycisk SELECT 9 Wyświetlacz 10 Włącznik/wyłącznik 11 Przycisk trymera funkcji ogona 12 Przycisk trymera funkcji wznoszenia (tryb 2 *) 13 Dźwignie sterownicze funkcji wznoszenia i ogona (tryb 2 *) 14 Ucho do paska 15 Włącznik dźwigienkowy Dual Rate * Nadajnik może pracować z różnym obłożeniem dźwigni sterowania ( tryb 2 lub tryb 1 ). Fabrycznie nadajnik jest ustawiony na tryb 2. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w rozdziale Zmiana obłożenia dźwigni nadajnika. 10

11 Rysunek 2: Widok z tyłu 16 Uchwyt 17 Śrubki tylnej ścianki 18 Pokrywa komory baterii 19 Gniazdo ucznia * * Przez gniazdo ucznia można przetwarzać sygnał PWM, żeby dzięki temu sterować np. nadajnikiem instruktora lub interfejs symulatora lotu. 11

12 9. Uruchomienie nadajnika W dalszej części niniejszej instrukcji cyfry podawane w tekście odnoszą się zawsze na rysunku obok lub do rysunków umieszczonych w poszczególnych rozdziałach. Odniesienia do innych rysunków są podawane zawsze z informacją z odpowiednim numerem rysunku. a) Wkładanie baterii/akumulatorów Do pracy nadajnik potrzebuje 4 baterii typu Mignon (np. nr zam. Conrad , 4 szt.) lub 4 akumulatorów Mignon. Przy wkładaniu baterii/akumulatorów należy postępować w następujący sposób: Unieść dolną krawędź pokrywy komory baterii (patrz także rysunek 2, poz. 18) i otworzyć ją do góry. Ułożyć cztery baterie lub akumulatory Mignon zgodnie z instrukcjami na dnie komory baterii (1). Spiralny styk sprężynowy (2) musi stykać się zawsze z ujemnym biegunem baterii lub akumulatora (3). Opuścić pokrywę komory baterii do zatrzaśnięcia. b) Włączanie nadajnika Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rysunek 1, poz. 13) całkowicie do siebie w najniższe położenie. Przesunąć włącznik/wyłącznik (patrz także rysunek 1, poz. 10) z górnej pozycji (wył.) do dolnej (zał.). Nadajnik zdalnego sterowania wydaje dwa krótkie dźwięki, zapala się wskaźnik LED (patrz także rysunek 1, poz. 2) a na podświetlanym wyświetlaczu (patrz także rysunek 1, poz. 9) pojawia się wskaźnik pracy. Uwaga! Jeśli dźwignia sterowania funkcji wznoszenia i ogona (patrz także rysunek 1, poz. 13) nie będzie znajdować się w najniższym położeniu, nadajnik będzie wydawał szybko po sobie następujące sygnały ostrzegawcze. Aby oszczędzać energię, podświetlenie wyświetlacza wyłącza się po ok. 8 sekundach. Rysunek 3 Rysunek 4 12

13 Obraz roboczy składa się z następujących elementów: 1 Symbol baterii 2 Symbol typu modelu 3 Wskaźnik Dual Rate 4 Wskaźnik sygnalizatora 5 Wskaźnik napięcia nadajnika 6 Wskaźnik trymera pochylenia (tryb 2) 7 Wskaźnik trymera przechylenia 8 Wskaźnik timera 9 Wskaźnik typu nadajnika 10 Wskaźnik stanu lotu* 11 Wskaźnik trymera ogona 12 Wskaźnik ostatnio obsługiwanego kanału sterowania** 13 Wskaźnik trymera wznoszenia (tryb 2) 14 Wskaźnik ustawionego trybu pracy dźwigni sterowania Rysunek 5 * Wskaźnik stanu lotu nadajnika jest połączony z przełącznikiem Dual Rate. Gdy uaktywnione są maksymalne skoki sterowania i u góry po prawej stronie wyświetlacza pojawia się D/R 0, na wyświetlaczu pojawia się symbol śmigłowca w locie na plecach. Ten wskaźnik w przypadku helikoptera z napędem elektrycznym HFP80 nie ma znaczenia, ponieważ ten model nie jest przystosowany do lotu na plecach. ** Po przesunięciu dźwigni sterowania wyświetlany jest zawsze odpowiedni kanał sterowania (CH1 - CH4) oraz wartość procentowa drogi wychylenia dźwigni. Jeśli przez ok. 5 sekund nie zostanie poruszona żadna dźwignia, na wyświetlaczu ponownie pojawia się wskaźnik napięcia nadajnika. 13

14 Cztery kanały sterowania ukazywane na wyświetlaczu są przypisane do następujących funkcji: CH1: funkcja przechylenia CH2: funkcja pochylenia CH3: funkcja wznoszenia CH4: funkcja ogona Uwaga! Jeśli zasilanie napięciem będzie niewystarczające do poprawnej pracy nadajnika (poniżej 4 V), wskaźnik LED (rysunek 1, poz. 2) będzie migał a nadajnik będzie wydawał w regularnych odstępach czasu krótki sygnał alarmowy. W takim wypadku należy natychmiast zakończyć lot modelu i włożyć do nadajnika nowy zestaw baterii lub naładować akumulatory nadajnika. Ważne: Jeśli po włączeniu nadajnik zdalnego sterowania będzie wydawał następujące szybko po sobie dźwięki a na wyświetlaczu nie pojawi się ani wskaźnik napięcia ani obłożenia dźwigni sterujących, oznacza to, że dźwignia sterująca funkcji wznoszenia nie znajduje się w najniższej pozycji lub nadajnik nieprawidłowo rozpoznaje położenie dźwigni sterowania. W takim przypadku należy na nowo skalibrować dźwignie sterujące. Dalsze informacje dotyczące kalibracji dźwigni sterujących znajdują się w kolejnych rozdziałach. c) Dostosowanie dźwigni sterujących W zależności od przyzwyczajeń operatora można indywidualnie regulować długość dźwigni sterowania. W tym celu należy mocno chwycić dolną część uchwytu (1) a górną część (2) obracać w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Teraz obracając dolną część uchwytu można ustawić żądaną długość dźwigni sterowania. Na koniec należy ponownie mocno dokręcić górną część uchwytu. Rysunek 6 14

15 10. Uruchomienie modelu śmigłowca a) Ładowanie akumulatora napędu Akumulator napędu ładowany jest za pośrednictwem znajdującego się w zestawie adaptera USB. W tym celu należy podłączyć adapter za pomocą znajdującego się w zestawie kabla USB do portu USB komputera/laptopa lub do zwykłej, dostępnej w handlu ładowarki sieciowej USB. Uwaga! Nie podłączać kabla ładowania do huba USB bez własnego zasilania (np. gniazdo USB przy klawiaturze itp.), ponieważ dostępny tam prąd jest niewystarczający dla funkcji ładowania. Podłączyć akumulator napędu (1) zgodnie z rysunkiem obok do jednego z dwóch zabezpieczonych przed zamianą biegunów gniazd (2) adaptera ładowania. Należy wykonać te czynności z wyczuciem i używać nadmiernej siły. Do drugiego wyjścia ładowania (2) można podłączyć dostępny jako opcja zapasowy akumulator napędu, który po podłączeniu będzie także ładowany. Następnie wtyczkę mini USB (małą wtyczkę) kabla USB (3) należy podłączyć do adaptera tak, jak pokazano na rysunku. Gdy wtyczka USB (duża wtyczka) kabla USB zostanie podłączona do portu USB komputera/laptopa lub ładowarki sieciowej USB, rozpoczyna się proces ładowania. Każde wyjście ładowania posiada własny wskaźnik LED (4), który podczas ładowania świeci na czerwono. Po zakończeniu procesu ładowania kolor wskaźnika ładowania LED zmienia się z czerwonego na zielony. Niezwłocznie po zakończeniu ładowania należy odłączyć akumulator od adaptera i wyjąć wtyczkę USB z komputera/laptopa lub ładowarki sieciowej. Obydwa gniazda ładowania powyżej wskaźnika LED (patrz rysunek 7, poz. 5) można wykorzystać w razie potrzeby do ładowania akumulatorów innych małych modeli posiadających odpowiednią podstawkę. W modelu śmigłowca HFP80 gniazda te nie są potrzebne. Ważne! Można ładować tylko jeden akumulator z jednej strony (gniazdo lub złącze kabla). Nigdy nie należy próbować jednocześnie ładować dwóch akumulatorów (gniazdo lub złącze kabla) z jednej strony adaptera ładowania! Do ładowania akumulator należy wyjąć z modelu! Rysunek 7 Ułożyć akumulator i adapter na niepalnym podłożu i podczas ładowania nie zostawiać akumulatora bez nadzoru. Po podłączeniu kabla ładowania do komputera system operacyjny nie rozpoznaje go jako nowy sprzęt, ponieważ port USB jest używany wyłącznie do ładowania. Należy pamiętać, że porty USB komputera/ notebooka zazwyczaj są aktywne tylko wtedy, gdy komputer/notebook są włączone. Dlatego zalecamy podłączanie kabla ładowania do komputera/laptopa tylko wtedy, gdy urządzenia te są włączone. 15

16 b) Kontrola mechaniki napędu Przed uruchomieniem modelu niezbędne jest skontrolowanie mechaniki napędu. Tylko w przypadku, gdy mechanika pracuje, pewnie, bez luzów i całkowicie swobodnie, model może latać przy wykorzystaniu jak najmniejszej energii. Dlatego działanie mechaniki należy krótko sprawdzać przed każdym lotem. W tym celu należy ostrożnie obrócić w obie strony główny wirnik i sprawdzić przy tym współdziałanie głównego koła zębatego (1) z zębnikami silnika (2). Koła zębate muszą się wzajemnie zazębiać bez zakleszczania się i bez zbyt dużego tarcia. Wał silnika z zębnikiem napędowym musi być ustawiony absolutnie prosto i nie może bić podczas obracania się. Wał głównego wirnika nie może mieć luzów na łożysku. Wirnik ogonowy musi dać się łatwo obracać ręką a wał silnika musi być ustawiony absolutnie prosto dla zapewnienia pracy bez wibracji. Śruby mocujące (3) łopat wirnika (4) mogą być dokręcone tylko tak mocno, żeby łopaty wirnika nie składały się pod wpływem własnego ciężaru, gdy śmigłowiec zostanie przechylony na bok. Nie dokręcać śrub mocujących tak mocno, że łopaty wirnika nie mogą się poruszać. Rysunek 8 c) Zakładanie akumulatora napędu Naładowany akumulator napędu (1) wsuwa się od tyłu do mocowania akumulatora (2) pod pałąkami płóz. Kabel podłączeniowy akumulatora (3) musi być skierowane do tyłu. Rysunek 9 16

17 d) Podłączanie akumulatora napędu Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem i ogonem (patrz także rysunek 1, poz. 13) w najniższe położenie i włączyć nadajnik. Podłączyć następnie zabezpieczoną przed zamianą biegunów wtyczkę kabla podłączeniowego śmigłowca (1) z gniazdem akumulatora napędu (2). Należy przy tym zwrócić uwagę, żeby kable podłączeniowy nie ocierał się o główne koło zębate (3) i nie uległ uszkodzeniu. Bezpośrednio po podłączeniu akumulatora zaczyna pełgać dioda LED pod osłoną kabiny (patrz rysunek 21, poz. 6) śmigłowca a układ elektroniczny w modelu przeprowadza strojenie. Jeśli dioda LED miga powoli, oznacza to, że śmigłowiec nie otrzymuje sygnału ze zdalnego sterowania. Po ok. 2 sekundach dioda LED w helikopterze zaczyna świecić ciągle a serwa tarczy sterującej ustawiają się w swojej pozycji zadanej. Strojenie układu elektronicznego oraz połączenie śmigłowca z nadajnikiem zakończyły się pomyślnie. Tarcza sterująca (4) powinna być teraz ustawiona poziomo (patrz linia pomocnicza na dolnym rysunku). Model śmigłowca jest gotowy do startu. Rysunek 10 Jeśli tarcza sterująca jest ustawiona nieco krzywo, można za pomocą trymerów lub przez obrócenie drążków łączonych przegubowo dokładnie ustawić tarczę. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w kolejnych rozdziałach Używanie trymerów modelu śmigłowca i Dokładne ustawienie modelu śmigłowca. 17

18 e) Podstawowe informacje dotyczące sterowania modelami śmigłowców Przed uruchomieniem modelu należy zapoznać się z dostępnymi możliwościami funkcji sterowania, aby móc bezpiecznie kontrolować model. Kontrolę nad śmigłowcem utrzymuje się za pomocą dwóch dźwigni sterowania na nadajniku zdalnego sterowania. Do dyspozycji są następujące funkcje: Funkcja wznoszenia Za pomocą funkcji wznoszenia ustala się wysokość lotu śmigłowca (patrz rysunek 11). Do obsługi tej funkcji służy lewa dźwignia sterowania (patrz także rysunek 1, poz. 13). Dźwignia może być przesuwana do przodu i do tyłu a puszczona nie wraca do samoczynnie do pozycji środkowej, jak to ma miejsce przy innych funkcjach sterowania. Ponieważ nie ma możliwości zmiany kąta ustawiania łopat wirnika, do regulacji wysokości lotu służy zmiana obrotów głównego wirnika. Gdy dźwignia jest maksymalnie przyciągnięta do obsługującego, silnik napędu jest wyłączony i wirnik nie obraca się. Gdy dźwignia jest wychylana do przodu, główny wirnik zaczyna się obracać a obroty rosną wraz z przesuwaniem dźwigni. Gdy dźwignia znajduje się w pozycji środkowej, główny wirnik pracuje z takimi obrotami, że śmigłowiec może się unosić. Równolegle do głównego wirnika automatycznie odpowiednio regulowane są także obroty wirnika ogonowego. Rysunek 11 18

19 Funkcja ogona Podczas obracania się głównego wirnika w kierunku ruchu wskazówek zegara (patrząc z góry) powstaje na kadłubie moment obrotowy działają w kierunku przeciwnym. Z tego powodu wirnik ogonowy jest dobrany w taki sposób, aby zapobiegał obracaniu się kadłuba. Gdy dźwignia sterowania funkcją ogona (patrz rysunek 1, poz. 13) jest w pozycji środkowej, obroty wirnika ogonowego są automatycznie dobierane w taki sposób, aby śmigłowiec stabilnie unosił się w powietrzu i nie obracał się względem osi pionowej (wał wirnika). Przesunięcie dźwigni w lewo powoduje zmniejszenie obrotów wirnika ogonowego i przód kadłuba śmigłowca obraca się w lewo. Przesunięcie dźwigni w prawo powoduje zwiększenie obrotów wirnika ogonowego i przód kadłuba śmigłowca obraca się w prawo. Funkcja przechylenia Rysunek 12 Dzięki funkcji przechylenia można poruszać modelem na boki w prawą i lewą stronę (patrz rysunek 13). Sterowanie odbywa się prawą dźwignią sterującą (patrz także rysunek 1, poz. 3). Gdy dźwignia zostanie wychylona w lewo, tarcza sterująca pochyla się w lewą stronę i model dryfuje w lewo. Przesunięcie w prawo powoduje dryfowanie modelu w prawą stronę. Rysunek 13 19

20 Funkcja pochylenia Dzięki funkcji pochylenia można poruszać modelem do przodu i do tyłu (patrz rysunek 14). Sterowanie odbywa się także prawą dźwignią sterującą (patrz także rysunek 1, poz. 3). Lekkie przesunięcie dźwigni do przodu powoduje, że model leci do przodu. Przesunięcie dźwigni do tyłu powoduje, że model leci do tyłu. Rysunek 14 20

21 f) Zmiana obłożenia dźwigni na nadajniku Jeśli chcesz nadal korzystać z opisanego wcześniej, ustawionego trybu obłożenia dźwigni tryb 2, możesz pominąć ten rozdział. Jeśli jednak chcesz zamienić na nadajniku sterowanie funkcjami wznoszenia i pochylania ( tryb 2 ), możliwe jest odpowiednie mechaniczne przebudowanie nadajnika. Wymaga to jednak pewnego doświadczenia w pracą z nadajnikami zdalnego sterowania i nieco zręczności manualnej. Uwaga, ważne! Przed otwarciem obudowy nadajnika należy wyjąć baterie z komory baterii. W tym celu pasującym śrubokrętem odkręcić cztery śrubki na tylnej ściance nadajnika i ostrożnie unieść ściankę. Nie jest konieczne rozłączanie połączeń kablowych między płytką główną a tylna ścianką. Aby móc łatwiej przepiąć kable podłączeniowe potencjometrów dźwigni dobrze jest wyjąć obudowę z anteną nadajnika (1) w zagłębienia w górnej części obudowy. Ważne! Antena nadajnika może pozostać podłączona, ale przy kolejnych krokach podczas montażu należy zwracać uwagę, żeby nie przygnieść ani nie zagiąć kabla anteny. Przy dalszych czynnościach (opis poniżej) stosować się do rysunku 16 na następnej stronie. Z prawego (patrząc od tyłu) agregatu dźwigni wykręcić cztery śruby mocujące (S) i naciskając od przodu wypchnąć do tyłu cały agregat z obudowy. Następnie odłączyć kable podłączeniowe potencjometrów dźwigni ( 3 i 4) od gniazd (3 i 4). W taki sam sposób wyjąć lewy (patrząc od tyłu) agregat dźwigni i odłączyć kable podłączeniowe potencjometrów dźwigni (1 i 2) od gniazd (1 i 2). Obrócić lewy zdemontowany agregat dźwigni o 180 i zamontować go po prawej (patrząc od tyłu) stronie. Dotychczasowy prawy agregat dźwigni należy także obrócić o 180 i zamontować po lewej stronie. Kable podłączeniowe potencjometrów 1-4 muszą następnie zostać podłączone tak, jak pokazuje to dolna ilustracja na rysunku 16. Górna ilustracja na rysunku 16 pokazuje nadajnik w trybie 2. Blaszka przytrzymująca dźwigni sterowania wznoszeniem (5) znajduje się przy prawym (patrząc od tyłu) agregacie dźwigni. Po przestawieniu na tryb 1 agregat dźwigni z blaszką przytrzymującą znajduje się po lewej (patrząc od tyłu) stronie. Po sprawdzeniu mechanicznego działania obydwóch agregatów dźwigni oraz poprawnego podłączenia przewodów podłączeniowych agregatów dźwigni należy przesunąć przełącznik trybu (6) z położenia dolnego tryb 2 w górne tryb 1. Obudowę z anteną nadajnika umieścić ponownie w obudowie nadajnika i założyć tylną ściankę. Wkręcić cztery śruby mocujące tylnej ścianki i dokręcić je z wyczuciem. Uwaga, ważne! Rysunek 15 Aby po zmianie trybu 2 na tryb 1 nadajnik właściwie rozpoznawał poprawne ustawienie dźwigni sterowania funkcją wznoszenia, należy przeprowadzić kalibrację dźwigni sterujących (patrz kolejny rozdział). 21

22 22 Rysunek 16

23 g) Porady praktyczne dotyczące lotu przy pierwszym starcie Chociaż model będzie mógł latać później w mniejszych pomieszczeniach, do pierwszego lotu zalecamy znaleźć pustą powierzchnię o wymiarach ok. 5 x 5 m. Podłoże powinno być gładkie (płytki, parkiet itp), aby już na krótko przed oderwaniem się modelu od ziemi można było rozpoznać, czy model wykazuje skłonność dryfowania w określonym kierunku. Należy stanąć dokładnie za śmigłowcem. Tak długo, jak osoba sterująca znajduje się dokładnie za śmigłowcem, model reaguje na polecenia sterowania prawo, lewo, przód, tył dokładnie tak, jak widzi to operator. Jeśli natomiast model jest zwrócony dziobem do operatora, reaguje dokładnie odwrotnie niż polecenia wydawane przez nadajnik. Przełączyć włącznik Dual Rate do tyłu w położenie D/R 1 (patrz także wyświetlacz na rysunku 5, poz. 3), aby reakcje modelu helikoptera na polecenia sterowania wydawane z nadajnika nie były na początku zbyt gwałtowne. Dalsze informacje dotyczące ograniczenia drogi ruchów sterowania znajdują się w następnym rozdziale dotyczącym funkcji Dual Rate. Uwaga, ważne! Gdy model znajduje się w powietrzu, nie należy gwałtownie ściągać do tyłu dźwigni sterowania funkcją wznoszenia. Model wtedy zbyt szybko utraciłby wysokość i twardo uderzył o ziemię. Jeśli wirniki uderzą w jakieś przedmioty i zablokują się lub jeśli stojący model przewróci się, należy natychmiast przesunąć dźwignię wznoszenia do najniższego położenia, aby przerwać zasilanie prądem obydwu wirników. Nigdy nie próbować złapać ręką lecącego śmigłowca. Znaczne ryzyko obrażeń ciała. Aby nie dopuścić do szkodliwego głębokiego rozładowania akumulatora napędu, należy obserwować diodę LED w kokpicie (patrz rysunek 21, poz. 6). Gdy dioda LED zacznie powoli migać, należy niezwłocznie wylądować. Przed ładowaniem akumulatora napędu należy odczekać, aż ostygnie. 23

24 h) Używanie trymerów modelu śmigłowca Włączyć najpierw nadajnik a następnie uruchomić model. Bardzo ostrożnie przesuwać dźwignię wznoszenia z najniższego położenia (silnik wyłączony) do przodu i obserwować zachowanie się modelu. Na krótko przed oderwaniem się śmigłowca od ziemi można zaobserwować, w jakim kierunku model chce polecieć. Trymer ogona: Jeśli helikopter wykazuje tendencje do obrotu przodem kadłuba w prawo, należy zmniejszyć obroty aż helikopter ponownie będzie stał na płozach. Teraz wielokrotnie przesunąć przycisk trymera funkcji ogona (patrz także rysunek 1, poz. 11) w lewo. Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji obracania się w prawo. Jeśli dziób kadłuba obraca się w lewo, należy przesuwać przycisk trymera funkcji ogona w prawo. Każde naciśnięcie przycisku potwierdzane jest krótkim dźwiękiem. Na wyświetlaczu można śledzić zmiany trymera funkcji ogona na wskaźniku trymera (patrz rysunek 5, poz. 11). Gdy przycisk zostanie wciśnięty i przytrzymany, urządzenie zdalnego sterowania wydaje następujące szybko po sobie sygnały a wskaźnik trymera przesuwa się szybciej na bok. Po osiągnięciu końca zakresu ustawień trymera sygnały dźwiękowe nie pojawiają się. Środkowe ustawienie trymera jest sygnalizowane akustycznie dłuższym dźwiękiem. Ustawiona wartość trymera ogona jest zapamiętywana automatycznie i nie musi być ustawiana po każdym włączeniu zdalnego sterowania. Rysunek 17 24

25 Trymer przechylenia: Jeśli helikopter wykazuje tendencje do dryfowania lub przewrócenia się w prawo, należy zmniejszyć obroty aż model ponownie będzie stał na płozach. Teraz wielokrotnie przesunąć przycisk trymera funkcji przechylenia (patrz także rysunek 1, poz. 5) w lewo. Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji dryfowania w prawo. Jeśli helikopter wykazuje tendencje do dryfowania w lewo, należy przesuwać przycisk trymera funkcji przechylenia w prawo. Na wyświetlaczu można śledzić zmiany trymera funkcji przechylenia na wskaźniku trymera (patrz rysunek 5, poz. 7). Ustawiona wartość zostaje automatycznie zapamiętana. Trymer pochylenia: Rysunek 18 Jeśli helikopter wykazuje tendencje do dryfowania do przodu, należy zmniejszyć obroty aż model ponownie będzie stał na płozach. Teraz wielokrotnie przesunąć przycisk trymera funkcji pochylenia (patrz także rysunek 1, poz. 4) w dół czyli do siebie. Następnie należy ponownie ostrożnie przesunąć dźwignię wznoszenia do przodu i sprawdzić, czy korekta była wystarczająca. Należy powtarzać powyższą procedurę tak długo, aż model nie będzie już wykazywał tendencji dryfowania do przodu. Jeśli helikopter wykazuje tendencje dryfowania do tyłu, należy przesunąć przycisk trymera funkcji pochylenia do góry czyli od siebie. Na wyświetlaczu można śledzić zmiany trymera funkcji przechylenia na wskaźniku trymera (patrz rysunek 5, poz. 6). Ustawiona wartość zostaje automatycznie zapamiętana. Rysunek 19 25

26 Jeśli zakresy nastaw trymera pochylenia i przechylenia nie wystarczą do dokonania optymalnej korekty, pozostaje jeszcze możliwość mechanicznej zmiany sterowania łopat głównego wirnika. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w rozdziale: Dokładne ustawienie modelu śmigłowca Trymer wznoszenia: Ustawić suwak trymera wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 12) na środkową wartość (dłuższy sygnał dźwiękowy). Śmigłowiec powinien unosić się na stałej wysokości tak długo, jak dźwignia sterowania wznoszeniem znajduje się w środkowej pozycji. W razie potrzeby można trymerem skorygować pozycję dźwigni sterowania, w której śmigłowiec unosi się na stałej wysokości. Uwaga, ważne! Jeśli przycisk trymera wznoszenia zostanie naciśnięty tyle razy w górę, że osiągnięta zostanie pozycja krańcowa trymera wznoszenia, przy podłączonym akumulatorze napędu mogą uruchomić się wirniki śmigłowca mimo tego, że dźwignia sterowania wznoszeniem będzie znajdować się cały czas w najniższej pozycji. 26

27 11. Funkcja Dual Rate Za pomocą funkcji Dual Rate można zmniejszyć drogi nastaw obu serw tarczy sterującej oraz zredukować wrażliwość wirnika ogonowego na polecenia sterowania. Do przełączenia służy włącznik dźwigienkowy Dual Rate i można to wykonać podczas lotu. Dzięki temu podczas lotów w pomieszczeniach wskutek zmniejszonej wrażliwości modelu na polecenia sterowania uzyskuje się możliwość dokładniejszego sterowania modelem z większym wyczuciem. Podczas lotu na zewnątrz należy wykorzystywać maksymalną wrażliwość modelu na polecenia sterowania, aby uzyskać maksymalną zdolność modelu do manewrowania. Gdy włącznik dźwigienkowy ustawiony jest w położeniu z przodu, na wyświetlaczu pojawia się komunikat D/R 0 (patrz także rysunek 5, poz. 3) i model reaguje wtedy z najwyższą wrażliwością na polecenia sterowania. Gdy włącznik dźwigienkowy zostanie przestawiony w stronę operatora, model reaguje ze zredukowaną wrażliwością. Na wyświetlaczu pojawia się komunikat D/R 1. Wartość zredukowanej wrażliwości na polecenia sterowania można ustawić indywidualnie podczas programowania zdalnego sterowania. Porada praktyczna: Rysunek 20 Jeśli dźwignia sterowania funkcji pochylenia i przechylenia zostanie przesunięta do narożnika i tam przytrzymana, można na na tarczy sterującej dokładnie zaobserwować zmianę nachylenia, jeśli jednocześnie kilkakrotnie zostanie przełączony włącznik Dual Rate. 27

28 12. Dokładne ustawienie modelu śmigłowca Jeśli wystąpi konieczność znacznego przestawienia trymera pochylenia i przechylenia dla uzyskania stabilnego unoszenia się śmigłowca a kalibracja dźwigni sterowania (patrz następny rozdział) nie przyniosła oczekiwanych efektów, jest jeszcze możliwość mechanicznej regulacji drążków tarczy sterującej. Do wykonania tych prac zaleca się zdemontowanie osłony kabiny. Generalnie śmigłowiec zawsze powinien lecieć w stronę, w którą zwrócona jest tarcza sterująca. Jeśli śmigłowiec będzie cały czas wykazywał tendencję lotu w lewo, należy tak ustawić drążki przegubowe, aby tarcza sterująca była bardziej pochylona w prawo. Jeśli śmigłowiec będzie cały czas wykazywał tendencję lotu do przodu, należy tak ustawić drążki przegubowe, aby tarcza sterująca była bardziej pochylona do tyłu. Unieść osłonę kabiny (1) z prawej i lewej strony z bolców (2) i wysunąć ją do przodu. Jeśli tarcza sterująca jest nachylona i śmigłowiec cały czas ma tendencję do lotu w jednym kierunku, można odczepić panewki (3) drążków (4) od ramion tarczy sterującej (5) i obracając je ustawić odpowiednią długość zespołu drążków. Do wyczepienia panewek najlepiej użyć małego płaskiego śrubokręta, którym należy z wyczuciem wyjąć panewki z kulek. Do zaczepienia należy użyć płaskiej pęsety lub małych płaskich szczypiec. Należy pracować z odpowiednim wyczuciem, aby nie uszkodzić tarczy sterowniczej lub nie odłamać jej elementów. Uwaga! Zawsze przed rozpoczęciem prac związanych z konserwacją lub ustawieniem elementów mechanicznych należy najpierw odłączyć akumulator napędu od modelu. Ustawić drążki w taki sposób, aby śmigłowiec stabilnie utrzymywał się w powietrzu bez konieczności znacznego wysuwania trymerów pochylenia i przechylenia z ich pozycji środkowych. Rysunek 21 28

29 13. Kalibracja dźwigni sterujących Po przebudowie nadajnika zdalnego sterowania z tryb 1 na tryb 2 lub jeśli przy środkowym położeniu danej dźwigni sterowania na wyświetlaczu nie jest wskazywane 50% drogi przesunięcia, konieczna jest ponowna kalibracja dźwigni sterowania. Sposób postępowania: Wyłączyć nadajnik zdalnego sterowania. Ustawić dźwignię sterowania funkcją wznoszenia dokładnie w pozycji środkowej. Nacisnąć przycisk trymera funkcji wznoszenia (patrz rysunek 1, poz. 12) w górę a przycisk trymera funkcji ogona (patrz rysunek 1, poz. 11) w lewo. Przytrzymać oba przyciski trymera w tych pozycjach. Przy wciśniętych przyciskach trymerów należy włączyć nadajnik. Elektronika w nadajniku rejestruje aktualnie pozycje dźwignie sterowania wszystkich czterech kanałów (CH1 - CH4) i zapamiętuje je jako nowe położenie środkowe. Następnie nadajnik wydaje szybko następujące po sobie sygnały dźwiękowe. Zwolnić przyciski trymerów i następnie wyłączyć nadajnik. Przesunąć dźwignię sterowania wznoszeniem w najniższe położenie i włączyć nadajnik. Sprawdzić działanie nadajnika i dane procentowe funkcji sterowania. Rysunek 22 29

30 14. Programowanie nadajnika zdalnego sterowania Urządzenie zdalnego sterowania jest już fabrycznie optymalnie ustawione do modelu śmigłowca HFP80. Mimo to operator ma możliwość, np. dzięki funkcji Dual Rate, dostosowania reakcji modelu na polecenia sterowania do swoich indywidualnych przyzwyczajeń. Do programowania zdalnego sterowania służą trzy przyciski, które mają następujące funkcje: Przycisk UP (6) Rysunek 23 Ten przycisk służy do poruszania się w strukturze menu do góry lub do przodu. Przycisk DOWN (7) Ten przycisk służy do poruszania się w strukturze menu w dół góry lub do tyłu. Przycisk SELECT (8) Ten przycisk służy do otwierania wybranego punktu menu a także do potwierdzania lub zapisywania ustawień. Aby dostać się do menu programowania, należy nacisnąć jednocześnie przyciski UP i DOWN. Natychmiast po otwarciu menu programowania włącza się podświetlenie wyświetlacza. Aby wyjść z menu programowania, należy ponownie nacisnąć jednocześnie przyciski UP i DOWN. Jeśli po otwarciu menu programowania przez ok. 25 sekund nie zostanie naciśnięty żaden przycisk, urządzenie zdalnego sterowania automatycznie zamyka menu programowania. Krótko po tym wyłącza się podświetlenie wyświetlacza. Menu programowania zawiera cztery różne funkcje ustawień: 1 Ustawienie kierunku działania serwa REV 2 Funkcja Dual Rate D/R 3 Ustawienie granicznego wychylenia serwa EPA 4 Ustawienie timera TIME: 30

31 a) Ustawienie kierunku działania serwa REV W tym menu można indywidualnie ustawić kierunek działania każdego kanału sterowania. Jeśli np. na nadajniku zostaje wydane polecenie ruchu sterowania w lewo, ale model wykonuje ruch w prawo, należy zmienić kierunek ruchu lub kierunek działania serwa na tym kanale sterowania. Ponieważ kierunki ruchu poszczególnych funkcji sterowania ustawione poprawnie już fabrycznie, z reguły nie ma potrzeby dokonywania zmian w tym menu. Ustawienie kierunku działania serw Otworzyć menu programowania. Komunikat REV na wyświetlaczu zaczyna migać i można otworzyć ten punkt przyciskiem SELECT. Na wyświetlaczu ukazuje się wskazanie kanału sterowania 1, przy czym cyfra 1 miga. Obok kanału sterowania wyświetlany jest aktualnie ustawiony kierunek ruchu: 0 dla kierunku standardowego lub 1 dla kierunku odwróconego. Przyciskami UP lub DOWN można teraz otworzyć kanał sterowania (1-4), na którym ma zostać zmieniony kierunek działania. Gdy wyświetlany jest odpowiedni kanał, należy nacisnąć przycisk SELECT. Wskazanie kierunku ruchu 0 lub 1 zaczyna migać i można je zmienić przyciskiem UP lub DOWN. Po ustawieniu wybranego kierunku ruchu można potwierdzić i zapamiętać wartość przyciskiem SELECT. Teraz przyciskami UP i DOWN można otworzyć kolejny kanał sterowania, na którym ma zostać zmieniony kierunek ruchu lub nacisnąć oba przyciski jednocześnie, aby wyjść z menu programowania. Rysunek 24 31

32 b) Funkcja Dual Rate ( D/R ) Dzięki funkcji Dualrate można zredukować wychylenie serwa przechylenia i pochylenia oraz wrażliwość funkcji ogona przez przesunięcie włącznika dźwigienkowego Dual Rate (patrz rysunek 1, poz. 15). Można to zrobić, aby szybko i w prosty sposób uspokoić model, który przy pełnym wychyleniu reaguje zbyt agresywnie. Szczególnie dla początkujących operatorów modele z lekko zredukowanym wychyleniem sterów są łatwiejsze do opanowania. W menu programowania można ustawić indywidualnie dla każdego z kanałów sterowania 1, 2 i 4 maksymalną i zredukowaną wartość wychylenia. Ustawienia funkcji Dual Rate Otworzyć menu programowania. Komunikat REV na wyświetlaczu zaczyna migać. Naciskać przyciski UP i DOWN, aż na wyświetlaczu zacznie migać komunikat D/R, wtedy można otworzyć ten punkt przyciskiem SELECT. Na wyświetlaczu ukazuje się wskazanie kanału sterowania 1, przy czym cyfra 1 miga. Obok kanału sterowania wyświetlana jest aktualnie ustawiona wartość Dual Rate. Przyciskami UP lub DOWN można teraz otworzyć kanał sterowania (1, 2 i 4), na którym ma zostać ustawiona lub zmieniona wartość Dual Rate. Gdy wyświetlany jest odpowiedni kanał, należy nacisnąć przycisk SELECT. Procentowa wartość nastawy zaczyna migać. Przesuwając włącznik Dual Rate widać od razu, jaka wartość procentowa na wybranym kanale sterowania jest przypisana do danej pozycji włącznika. Teraz przyciskami UP lub DOWN można ustawić wartość procentową pierwszej pozycji włącznika. Im wyższa wartość, tym silniej model śmigłowca reaguje na poszczególne funkcje sterowania. Po ustawieniu wybranej wartości należy ją potwierdzić i zapamiętać przyciskiem SELECT. Należy nacisnąć ponownie przycisk SELECT i w opisany wyżej sposób ustawić na tym samym kanale wybrana wartość Dual Rate dla drugiej pozycji włącznika. Teraz przyciskami UP i DOWN można otworzyć kolejny kanał sterowania, na którym mają zostać zmienione wartości Dual Rate lub nacisnąć oba przyciski jednocześnie, aby wyjść z menu programowania. Rysunek 25 32

33 c) Ustawienie granicznego wychylenia serwa EPA Ustawieniem granicznego wychylenia serwa End Point Adjustment można dokładnie określić, jakie ma być maksymalne dopuszczalne wychylenie. Normalnie funkcja granicznego wychylenia serwa służy do ochrony serwa przed mechanicznym uderzeniem o przeszkody przy maksymalnym wychyleniu. Dla każdego z czterech kanałów sterowania (CH1 - CH4) można indywidualnie ustawić wartości EPA. Fabrycznie wartości EPA wszystkich czterech kanałów sterowania są ustawiona na 100% i nie powinny być zmieniane. Ustawienie granicznego wychylenia serwa Otworzyć menu programowania. Komunikat REV na wyświetlaczu zaczyna migać. Naciskać przyciski UP i DOWN, aż na wyświetlaczu zacznie migać komunikat EPA, wtedy można otworzyć ten punkt przyciskiem SELECT. Na wyświetlaczu ukazuje się wskazanie kanału sterowania 1, przy czym cyfra 1 miga. Obok kanału sterowania wyświetlana jest aktualnie ustawiona wartość EPA. Przyciskami UP lub DOWN można teraz otworzyć kanał sterowania 1-4, na którym ma zostać ustawiona lub zmieniona wartość EPA. Gdy wyświetlany jest odpowiedni kanał, należy nacisnąć przycisk SELECT. Procentowa wartość nastawy zaczyna migać. Teraz przyciskami UP lub DOWN można ustawić wartość procentową. Im wyższa wartość jest ustawiona, tym większe jest wychylenie serwa. Po ustawieniu wybranej wartości należy ją potwierdzić i zapamiętać przyciskiem SELECT. Teraz przyciskami UP i DOWN można otworzyć kolejny kanał sterowania, na którym ma zostać zmieniona wartość EPA lub nacisnąć oba przyciski jednocześnie, aby wyjść z menu programowania. Rysunek 26 33

34 d) Ustawienie timera TIME: Zdalne sterowanie umożliwia uruchomienie timera (1-10 minut) jednym naciśnięciem przycisku. Pozostały czas jest ukazywany na wyświetlaczu a przez ostatnie 30 sekund przed upływem ustawionego czasu urządzenie zdalnego sterowania wydaje akustyczne dźwięki ostrzegawcze. Dzięki temu można perfekcyjnie wykorzystać czas lotu modelu z napędem elektrycznym bez ryzyka głębokiego rozładowania akumulatora przez zbyt długi czas lotu, co może prowadzić do jego uszkodzenia. Ustawienie timera Otworzyć menu programowania. Komunikat REV na wyświetlaczu zaczyna migać. Naciskać przyciski UP i DOWN, aż na wyświetlaczu zacznie migać komunikat TIME:, wtedy można otworzyć ten punkt przyciskiem SELECT. Na wyświetlaczu miga ustawiony aktualnie czas timera (1-10 minut). Teraz przyciskami UP lub DOWN można ustawić czas timera w krokach co minutę. Nacisnąć przycisk SELECT, aby potwierdzić i zapisać ustawiony czas. Jednoczesnym naciśnięciem obu przycisków UP i DOWN można następnie wyjść z menu programowania. Aby uruchomić timer, należy nacisnąć na ok. 2 sekundy przycisk UP. O uruchomionym timerze informuje komunikat TIME: na wyświetlaczu. Aby wcześniej zatrzymać timer, należy nacisnąć na ok. 2 sekundy przycisk DOWN. Rysunek 27 34

35 15. Konserwacja i utrzymanie Model i zdalne sterowanie mogą być czyszczone z zewnątrz tylko miękką, suchą szmatką lub pędzelkiem. W żadnym wypadku nie należy stosować agresywnych środków czyszczących lub roztworów chemicznych, ponieważ może to spowodować uszkodzenie powierzchni obudowy. Wszystkie części obracające się muszą poruszać się swobodnie, ale nie mogą mieć luzów na łożyskach. Wały silnika i wał wirnika muszą być ustawione absolutnie prosto i nie mogą bić podczas obracania się. a) Wymiana łopat wirnika Jeśli po kontakcie z przeszkodą łopata wirnika wykazuje widoczne uszkodzenia (pęknięcia lub wyłamane fragmenty), musi oba zostać wymieniona. Przy wymianie łopat wirnika (1) należy zwrócić uwagę na kierunek obrotów i nie dokręcać zbyć mocno śrub mocujących (2). Łopaty wirnika muszą same złożyć się w dół, gdy śmigłowiec zostanie przechylony na bok. Rysunek 28 b) Wymiana śmigła tylnego wirnika Śmigło tylnego wirnika (1) jest nasunięte na wał silnika (2) i możne je łatwo zdjąć z wału. Ściągnąć ręką uszkodzone śmigło a przy ściąganiu i nasuwaniu nowego śmigła uważać, żeby nie wygiąć wału. Rysunek 29 35

36 c) Kontrola połączeń skręcanych W regularnych odstępach czasu należy sprawdzać wszystkie połączenia skręcane śmigłowca. Szczególną uwagę należy przy tym zwracać na śrubki (1 i 2) przy wale wirnika. Ważne: Jeśli dolna śrubka wału wirnika nie będzie dobrze przykręcona, przy twardym lądowaniu cały wał wirnika może osunąć się w dół. W najgorszym przypadku zębnik silnika nie zazębi się już z głównym kołem zębatym Śrubki przy dźwigniach mocujących łopat (patrz rysunek 28 i 30, poz. 3) muszą być mocno dokręcone. Łopaty głównego wirnika nie mogą się poruszyć przy próbie obrócenia ich względem siebie z wyczuciem wzdłuż osi wzdłużnej. Rysunek 30 Przy wymianie części mechanicznych stosować wyłącznie oferowane przez producenta oryginalne części zamienne. 36

37 16. Utylizacja a) Produkt Urządzenia elektroniczne są materiałami do odzysku i nie mogą być wyrzucane razem ze śmieciami domowymi. Po ostatecznym wycofaniu urządzenia z użycia należy poddać je utylizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wyjąć ew. baterie/akumulatory i zutylizować je osobno. b) Baterie / akumulatory Użytkownik urządzenia jest ustawowo (rozporządzenie o bateriach) zobowiązany do zwrotu starych zużytych baterii i akumulatorów. Ich utylizacja ze śmieciami domowymi jest zabroniona! Baterie i akumulatory zawierające szkodliwe substancje są oznaczone symbolem ukazanym obok, który informuje o zakazie ich utylizacji ze śmieciami domowymi. Oznaczenia decydujących metali ciężkich brzmią: Cd=kadm, Hg=rtęć, Pb=ołów (oznaczenie jest podane na baterii/akumulatorze np. pod ukazanym po lewej stronie symbolem kontenera na śmieci). Zużyte baterie/akumulatory można oddawać nieodpłatnie w miejscach zbiórki organizowanych przez gminę, w naszych filiach lub wszędzie tam, gdzie są sprzedawane baterie i akumulatory. W ten sposób użytkownik spełnia swoje ustawowe zobowiązania oraz przyczynia się do ochrony środowiska. 17. Deklaracja zgodności (DOC) Conrad Electronic SE, Klaus-Conrad-Straße 1, D Hirschau oświadcza niniejszym, że niniejszy produkt spełnia wymogi dyrektywy 2014/53/UE. Pełen tekst deklaracji zgodności UE jest dostępny na następującej stronie internatowej: Klikając na symbol flagi należy wybrać odpowiedni język i w polu wyszukiwania wpisać numer zamówienia produktu; następnie można pobrać deklarację zgodności UE w formacie PDF. 37