Warunki pracy i relacje w stosunkach pracy w świetle badań Polacy Pracujący Dialog społeczny na poziomie zakładu pracy Dr Jacek Męcina, IPS UW PKPP Lewiatan 1
Przestrzeganie zasad obowiązujących w Kodeksie pracy Dla pracow ników zatrudnionych na pełnym etacie zgodnie z Kodeksem Pracy nadgodziny w ynoszą maksimum 4 godziny dziennie, a w ięc pracują nie w ięcej niż 12 godzin dziennie Pracow nicy sw obodnie mogą zrzeszać się w istniejących zw iązkach zaw odow ych lub zakładać now e 78,3 7,1 3,7 10,9 62,9 4,1 5,5 27,5 Pracodaw ca w terminie reguluje w szystkie należności w obec pracow ników 93,8 4 1,1 Praca w godzinach nadliczbow ych jest w łaściw ie w ynagradzana 80,6 9,2 7,4 2,8 Za pracę w niedziele i św ięta w ypłacane jest dodatkow e w ynagrodzenie lub udzielany jest dodatkow y dzień w olny 79,9 5,5 9,4 5,2 Urlopy udzielane są w pełnym w ymiarze 89,6 4,5 3,42,5 Dokumentacja czasu pracy jest prow adzono praw idłow o, zaw iera rzeczyw istą liczbę przepracow anych godzin 89 3,42,9 4,7 Pensje są w ypłacane terminow o 94,9 3,80,8 0,5 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% zawsze lub na ogół przestrzegana nie jest na ogół lub nigdy przestrzegana różnie to bywa, w zależności od sytuacji trudno powiedzieć Polacy pracujący
Formy zatrudnienia pracowników w przedsiębiorstwach, w których pracują respondenci praca bez podpisywania jakiejkolwiek umowy (na czarno, nierejestrowana) 2,52,2 83,7 11,6 praca za pośrednictwem Agencji Pracy Tymczasowej 0,4 1,8 82,6 15,2 praca dorywcza (sezonowa) praca tylko w weekendy zadaniowy system pracy (praca nienormowana, najczęściej wykonywana poza siedzibą firmy) praca w domu, telepraca (przez telefon, Internet) praca w niepełnym wymiarze samozatrudnienie, praca osób, które maja zarejestrowaną własną działalność gospodarczą umowa zlecenie, umowa o dzieło umowa o pracę na czas określony umowa o pracę na czas nieokreślony (stały etat) 1,15,1 82,8 11,0 1,3,2 85,4 10,1 2,35,4 78,2 14,1 0,5 1,7 86,2 11,6 3,1 19,8 62,7 14,3 4,04,1 75,8 16,1 5,0 12,5 66,5 15,9 16,5 40,9 33,8 8,8 61,8 15,9 15,0 7,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Dotyczy wszystkich lub większości pracowników Dotyczy mniej więcej połowy lub niektórych pracowników Pojawia się wyjątkowo lub nie dotyczy nikogo Trudno powiedzieć Polacy pracujący
Jak pracownicy oceniają swoich przełożonych 74,3 67,9 Przełożeni mają autorytet u pracowników 38,6 78,4 80,8 85,3 67,3 Panuje zaufanie między przełożonymi a podwładnymi 41,6 60,0 61,3 73,6 76,8 67,5 Przełożeni sprawiedliwie oceniają i nagradzają pracowników 36,1 74,5 72,1 73,0 74,8 68,6 Przełożeni wysłuchują pracowników i uwzględniają ich uwagi 39,2 60,0 75,0 72,2 79,4 Zarząd i przełożeni organizują systematycznie spotkania z pracownikami, na których każdy może zadać pytanie czy zgłosić swoje postulaty 30,1 47,3 47,8 54,9 64,0 75,2 49,5 Pracownicy są informowani o sytuacji przedsiębiorstwa, znają plany zarządu/dyrekcji 27,3 34,1 41,9 55,9 69,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 pracownicy przedsiębiorstw publicznych pracownicy przedsiębiorstw prywatnych polskich pracujący w innej formie pracownicy przedsiębiorstw prywatnych zagranicznych samozatrudniający, przedsiębiorcy, rolnicy ogółem Polacy pracujący
Główne przyczyny niezadowolenia z warunków pracy 70 67,5 60 51,2 50 40 30 20 10 38,9 36,1 31,6 0 Nie daje wysokich zarobków Nie daje szans awansu Nie daje spełnienia ambicji zawodowych Nie daje możliwości podnoszenia kwalifikacji Nie motywuje do rozwijania umiejętności Polacy pracujący
Poparcie dla rozwiązania, że w większych zakładach pracy zarządy mają obowiązek informować pracowników o ważnych sprawach dotyczących załogi Partycypacja i dostęp do informacji 100% 80% 36% 35% 26% 60% 42% 40% 20% 43% 57% 60% 69% 0% pracodawcy pracownicy związki zawodowe rady pracowników zdecydowanie popiera raczej popiera
Kryteria, które powinny decydować o podwyżkach wynagrodzeń (w %) pracownicy Pracodawcy Związki zawodowe Wyniki finansowe 69,7 79,4 72,7 Sytuacja gospodarcza branży 14,3 16,1 18,9 Wzrost kosztów utrzymania 41,0 21,9 61,7 Chęć motywowania najlepszych pracowników Utrzymanie w zatrudnieniu lub/ i pozyskanie pracowników 48,8 39,4 46,6 23,6 18,1 25,0 Wskaźnik ustalany przez Komisję Trójstronną 3,4 1,9 10,6 Inne 1,1 1,9 0,0
Rodzaje świadczeń, z których korzystają najczęściej pracownicy firmy. odprawy emerytalne 56% 13% nagrody jubileuszowe 45% 20% dodatki stażowe 42% 15% dopłaty do wczasów 46% 9% dopłaty do wypoczynku dzieci 40% 13% dodatkowe ubezpieczenie NW 21% 22% dopłaty do studiów wyższych 6% 29% dopłaty do studiów podyplomowych 4% 28% dopłaty do kursów języków obcych 6% 26% darmowe pakiety opieki zdrowotnej dla pracownika 16% 12% urlop dla poratowania zdrowia 8% 18% dodatkowe ubezpieczenie emerytalne 7% 18% zniżki komunikacyjne 7% 13% darmowe pakiety opieki zdrowotnej dla rodziny pracownika 6% 10% korzystają wszyscy korzystają niektórzy 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Jak Pani/Pana zdaniem związki zawodowe powinny zachować się w sytuacji kryzysu? nie wiem; 9,0 bronić pracow.i ich uprawnień wszelk.spos.do strajku włącz; 17,3 dogadywać się z pracodawcą, aby chronić miejsca pracy; 73,7
Jakie działania podejmuje zarząd/dyrekcja przedsiębiorstwa, żeby ograniczyć skutki kryzysu? 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Nie przyjmuje się nowych pracowników Rezygnuje się z pracowników tymczasowych Zwalnia się osoby, które nabyły uprawnienia emerytalne Prowadzone są rozmowy nad zawieszeniem niektórych składników wynagrodzeń Odbywają się negocjacje ze związkami nad wprowadzeniem programu oszczędności pracownicy pracodawcy liderzy związków zawodowych Wprowadza się urlopy bezpłatne dla niektórych pracowników Przeprowadza się zwolnienia grupowe
Cechy strategii zarządzania zasobami ludzkimi Wdrażanie modelu zarządzania opartego na partnerstwie i partycypacji w dostępie do informacji Informowanie i konsultowanie ma ogromne znaczenie w procesie permanentnych zmian w organizacji i jej otoczeniu, a pracownicy powinni być podmiotem nie przedmiotem zmian Strony deklarują gotowość dialogu i unikanie skrajnych sytuacji konfliktowych jak strajki, czy protesty na rzecz dialogu, co należy wykorzystać Wypracowanie sprawiedliwej i efektywnej ekonomicznie strategii wynagrodzeń modele proefektywnościowe powiązane z wynikami i rozwojem pracowniczym Strategia zarządzania elastycznością zatrudnienia w kierunki flexicurity, elastyczność oparta na standardach z wejściem i wyjściem z elastyczności, Inwestowanie w kapitał ludzki jako stały element ZZL Programy wsparcia 50+, łączenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi, zakaz dyskryminacji i przeciwdziałanie mobbingowi