Miasto Białystok PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA MIASTA BIAŁEGOSTOKU CZĘŚĆ 1 CZĘŚĆ OPISOWA
Spis treści 1. WPROWADZENIE... 4 2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OPRACOWANIA... 6 2.1. STAN OBECNY... 6 2.2. GŁÓWNE INWESTYCJE MIEJSKIE Z ZAKRESU BUDOWY DRÓG... 10 2.3. OBWODNICE BIAŁEGOSTOKU... 14 2.4. VIA BALTICA... 15 2.5. PODSUMOWANIE... 16 3. ZAKRES NARUSZEŃ DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU... 17 4. PODSTAWOWE KIERUNKI NIEZBĘDNE DO PRZYWRÓCENIA I UTRZYMANIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU... 19 5. DZIAŁANIA NIEZBĘDNE DO PRZYWRÓCENIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU... 21 5.1. DZIAŁANIA GŁÓWNE... 21 5.1.1. OGRANICZENIE RUCHU SAMOCHODÓW CIĘŻKICH... 22 5.1.1.1. OGRANICZENIE RUCHU CIĘŻKIEGO ETAP 1... 23 5.1.1.2. OGRANICZENIE RUCHU CIĘŻKIEGO ETAP 2... 25 5.1.2. REMONTY ORAZ MODERNIZACJA NAWIERZCHNI DROGOWYCH... 27 5.1.3. BUDOWA EKRANÓW AKUSTYCZNYCH... 28 5.1.4. ZESTAWIENIE DZIAŁAŃ GŁÓWNYCH PROGRAMU... 29 5.2. DZIAŁANIA WSPOMAGAJACE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM... 33 5.2.1. DZIAŁANIA Z ZAKRESU PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO... 33 5.2.2. KONTROLA PRĘDKOŚCI POTOKU RUCHU... 36 5.2.3. KONTROLA POZIOMU HAŁASU POJAZDÓW DROGOWYCH... 36 5.2.4. ZESTAWIENIE DZIAŁAŃ WSPOMAGAJACYCH PROGRAM... 36 6. WYSZCZEGÓLNIENIE KIERUNKÓW NIEZBĘDNYCH DO ZMNIEJSZENIA UCIĄŻLIWOŚCI HAŁASU W PERSPEKTYWIE WIELOLETNIEJ... 38 6.1. EDUKACJA EKOLOGICZNA... 38 6.2. OGRANICZANIE RUCHU KOŁOWEGO NA ULICACH W CENTRUM... 39 6.3. ROZWÓJ TRANSPORTU PUBLICZNEGO... 40 6.4. BUDOWA PARKINGÓW ORAZ WĘZŁÓW PRZESIADKOWYCH... 40 6.5. ROZWÓJ TRANSPORTU ROWEROWEGO... 41 6.6. MONITORING HAŁASU... 41 6.7. OBSZARY CICHE... 42 6.8. TWORZENIE PASÓW ZWARTEJ ZIELENI OCHRONNEJ... 44 6.9. OCHRONA OBIEKTÓW SZCZEGÓLNIE CHRONIONYCH... 44 7. SPIS TABEL... 45 8. SPIS RYSUNKÓW... 45 str. 2
str. 3
1. WPROWADZENIE Opracowanie programu ochrony środowiska przed hałasem wynika z obowiązku nałożonego w art. 119 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska 1 (tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Wymóg ten został wprowadzony do ustawy Poś poprzez implementację Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 25 czerwca 2002r. odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku. Głównym celem programu ochrony środowiska przed hałasem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego na terenach, na których nastąpiły przekroczenia obowiązujących norm. Merytoryczną podstawą opracowania Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Białegostoku (zwanego dalej Programem) jest mapa akustyczna Białegostoku. Wykonane w ramach jej realizacji mapy terenów zagrożonych hałasem (mapy konfliktów) stanowiły podstawę niniejszego opracowania. Program został stworzony na podstawie gruntowej analizy efektywności możliwych środków obniżenia hałasu i odpowiada na pytanie, co i gdzie należy zrobić, aby jak najwięcej osób, jak najmniejszym kosztem uzyskało maksymalną redukcję hałasu?. Dokument odnosi się głównie do hałasu drogowego. Pod względem redakcyjnym, opracowanie, odpowiada wymogom Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. Nr 179, poz. 1498). Niniejsze opracowanie zawiera trzy podstawowe części rozporządzenia podzielone na kolejne rozdziały. I tak, część opisowa (Część I) obejmuje: a) opis obszaru objętego zakresem programu, b) podanie naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia, c) wyszczególnienie podstawowych kierunków i zakresu działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, d) termin realizacji programu, w tym terminy realizacji poszczególnych zadań, e) koszty realizacji programu, w tym koszty realizacji poszczególnych zadań, f) źródła finansowania programu, 1 Poś str. 4
g) wskazanie rodzajów informacji i dokumentów wykorzystanych do kontroli i dokumentowania realizacji programu. Część wyszczególniająca ograniczenia i obowiązki wynikające z realizacji Programu (Część II) opisuje: a) organy administracji właściwe w sprawach: przekazywania organowi przyjmującemu program informacji o wydawanych decyzjach, których ustalenia zmierzają do osiągnięcia celów programu, wydawania aktów prawa miejscowego, monitorowania realizacji programu lub etapów programu. b) podmioty korzystające ze środowiska i ich obowiązki. Natomiast część uzasadniająca zakres zagadnień objętych programem (Część III) zawiera: a) podstawy prawne sporządzenia programu, b) dane i wnioski wynikające ze sporządzonych map akustycznych, c) analizę materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych do opracowania programu, d) omówienie metodyki realizacji programu (w tym użyte wskaźniki), e) omówienie obowiązków programu. Niniejsze opracowanie jest pierwszym Programem ochrony środowiska przed hałasem dla Białegostoku i zawarte w nim działania zdeterminowane zostały zmieniającym się układem transportowym miasta. Nowy układ drogowy, uwzględniający zmiany wynikające z realizacji inwestycji zawartych w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym Miasta Białegostoku na lata 2009-2013, zostanie przeanalizowany i zdiagnozowany podczas aktualizacji mapy akustycznej Białegostoku. Mapy akustyczne powinny być aktualizowane co 5 lat. Rok po zaktualizowaniu mapy akustycznej następuje aktualizacja programów ochrony środowiska przed hałasem. str. 5
2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OPRACOWANIA 2.1. STAN OBECNY Białystok jest największym miastem północno-wschodniej Polski i stolicą województwa podlaskiego. Wśród miast wojewódzkich Polski, Białystok jest drugim miastem pod względem gęstości zaludnienia (2887 os/km2), jedenastym pod względem ludności (294193 mieszkańców) i trzynastym pod względem powierzchni (102,12 km2). Miasto z przyległymi gminami tworzy aglomerację białostocką. Białystok podzielony jest na 28 osiedli. Rysunek 2-1 Podział administracyjny Białegostoku 1. Centrum 2. Białostoczek 3. Sienkiewicza 4. Bojary 5. Piaski 6. Przydworcowe 7. Młodych 8. Antoniuk 9. Jaroszówka 10. Wygoda 11. Piasta I 12. Piasta II 13. Skorupy 14. Mickiewicza 15. Dojlidy 16. Bema 17. Kawaleryjskie 18. Nowe Miasto 19. Zielone Wzgórza 20. Starosielce 21. Słoneczny Stok 22. Leśna Dolina 23. Wysoki Stoczek 24. Dziesięciny I 25. Dziesięciny II 26. Bacieczki 27. Zawady 28. Dojlidy Górne Sieć dróg publicznych na terenie miasta stanowią: drogi krajowe: 24,4 km, drogi wojewódzkie:19,3 km, drogi powiatowe: 82,4 km, drogi gminne: 235,4 km. str. 6
Powiązania ponadwojewódzkie i międzynarodowe stanowią następujące drogi krajowe: a) Nr 8 klasy GP: granica państwa Wrocław Warszawa Wyszków Zambrów Białystok Korycin Augustów Suwałki Budzisko granica państwa, docelowo klasy S na trasie Wrocław Warszawa Ostrów Mazowiecka Zambrów Choroszcz (S19), b) Nr 19 klasy GP: granica państwa Kuźnica Białostocka Białystok Siemiatycze Międzyrzec Podlaski Lublin Rzeszów, docelowo klasy S na trasie granica państwa Sokółka Korycin Knyszyn Dobrzyniewo Duże Choroszcz Siemiatycze Lublin Nisko Rzeszów Barwinek granica państwa (Preszow), c) Nr 65 klasy G: granica państwa Gołdap Ełk Grajewo Białystok Bobrowniki granica państwa, docelowo z przebiegiem w ciągu w/w obwodnicy drogi Nr 19 i na połączeniu z istniejącą drogą na trasie Kudrycze Kuriany Grabówka klasy GP(6). Oraz wojewódzkie: a) Nr 676 Ok. ul. Jana Pawła II (G), Ok. ul. Solidarności (G), ul. Jana Henryka Dąbrowskiego (G), ul. Poleską (G), ul. Wasilkowską (GP), ul. Władysława Raginisa (G), b) Nr 678 ul. Konstantego Ciołkowskiego na odc. od ul. Jana Klemensa Branickiego do ul. Wiadukt (G), ul. Wiadukt (G), c) Nr 669 ul. Narodowych Sił Zbrojnych (G), d) Nr 675 Ok. ul. Tysiąclecia Państwa Polskiego (G na odc. od ul. Gen. Władysława Andersa do ul. Jurowieckiej) i ul. Poleska (G na odc. od ul. Jurowieckiej do ul. Towarowej), Powiązania z sąsiednimi gminami realizowane są następującymi drogami powiatowymi: a) Nr 1431B ul. 27 Lipca (Z), b) Nr 1432B ul. Konstantego Ciołkowskiego (Z), ul. Baranowicką (Z na odc. od. ul. Jana Klemensa Branickiego do ul. Konstantego Ciołkowskiego), c) Nr 1483B drogą do Juchnowca Kościelnego (Z), d) Nr 1484B ul. Mickiewicza (Z), e) Nr 1485B ul. Plażową (Z), ul. Św. Proroka Eliasza (Z), ul. Dojlidy Górne (Z), ul. Halicka (z od ul. Dojlidy Górne do granicy miasta), f) Nr 1486B Stanisławowo droga Nr 1485B (Z), g) Nr 1493B droga do Olmonty (Z), str. 7
h) Nr 1535B ul. Wierzbową (Z), ul. Hetmańską (G), Ks. Jerzego Popiełuszki (G i Z), i) Nr 1550B ul. Elewatorską (Z). Wymienione wyżej drogi są drogami z udziałem ruchu tranzytowego. Połączenia pomiędzy osiedlami oraz zespołami zabudowy realizowane są przez sieć pozostałych dróg powiatowych i gminnych oraz innych niepublicznych. Sieć autobusowa korzysta ze wszystkich dostępnych ulic miasta. Najbardziej niekorzystne warunki ruchu w godzinach szczytu, występują na wlotach do Białegostoku i na odcinkach ulic, a także na skrzyżowaniach, w obszarze wokół Śródmieścia. Rysunek 2-2 Sieć dróg w Białymstoku stan istniejący Białystok to również największy węzeł kolejowy północno-wschodniej Polski. Przez obszar miasta Białegostoku przebiegają lub zaczynają bieg następujące linie kolejowe: a) linie normalnotorowe o znaczeniu państwowym: linia nr 6 Warszawa Zielonka Kuźnica Białostocka granica państwa (E75 odcinek Warszawa Sokółka w I europejskim korytarzu transportowym). Od granicy województwa podlaskiego do Białegostoku zelektryfikowana, dwutorowa, nawierzchnia typu ciężkiego, stan techniczny dostateczny. linia nr 38 Białystok Grajewo Ełk Bartoszyce: jednotorowa, zelektryfikowana, nawierzchnia typu ciężkiego, stan techniczny dobry. b) linie normalnotorowe pozostałe: str. 8
Linia nr 32 Czeremcha Białystok: jednotorowa, nawierzchnia typu ciężkiego, stan techniczny niedostateczny. Linia nr 37 Białystok Zubki Białostockie: jednotorowa, nawierzchnia typu ciężkiego, stan techniczny dobry. Na odcinku Białystok Waliły odbywa się ruch towarowy. Linia nr 515 Białystok Białystok Starosielce: jednotorowa, nawierzchnia typu ciężkiego, stan techniczny dostateczny. Linia nr 516 Turczyn Białystok Starosielce: jednotorowa, nawierzchnia typu ciężkiego, stan techniczny dostateczny, linia nieeksploatowana. Rysunek 2-3 Sieć kolejowa w Białymstoku stan istniejący Białystok jest dużym ośrodkiem przemysłu włókienniczego, rozwinięty jest też przemysł elektromaszynowy (elektroniczny, maszynowy i metalowy), drzewny, spożywczy (największy w Polsce Polmos), materiałów budowlanych, huta szkła oraz elektrociepłownia. W Białymstoku znajdują się: 4 galerie handlowe (Biała, Alfa, Zielone Wzgórza, Podlaska), oraz kilka hipermarketów, marketów elektronicznych i marketów budowlano-dekoracyjnych. Białystok dysponuje ok. 250 parkingami o łącznej ilości ok. 13000 miejsc postojowych. Białystok posiada rozbudowaną służbą zdrowia, obejmującą: 9 szpitali w tym szpitale kliniczne, 2 hospicja, 44 przychodnie i zakłady specjalistyczne. str. 9
System oświaty obejmuje edukację dzieci i młodzieży w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych. W mieście działa m. in.: 70 przedszkoli, 48 szkół podstawowych, 44 gimnazja, 23 licea ogólnokształcące, 22 zespoły szkół techniczno-zawodowych, 18 szkół wyższych. 2.2. GŁÓWNE INWESTYCJE MIEJSKIE Z ZAKRESU BUDOWY DRÓG Białystok jest dynamicznie rozwijającym się miastem. Liczne inwestycje (por. Rysunek 2.4) znacząco wpłyną na poprawę warunków jazdy po mieście, co będzie miało swoje odzwierciedlenie również w redukcji hałasu. Poniżej omówiono główne inwestycje drogowe, znajdujące się w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym Miasta Białegostoku na lata 2009-2013, mające wpływ na treść niniejszego dokumentu i proponowane w nim rozwiązania zmierzające do zmniejszenia uciążliwości hałasu. 1) Przebudowa ul. Gen. Stanisława Maczka według projektu po przebudowie ul. Gen. Stanisława Maczka posiadać będzie dwie jezdnie po dwa pasy ruchu (2x7m) oraz chodniki i ścieżkę rowerową. Dodatkowo dla zapewnienia prawidłowej dostępności przewidziano po obu stronach ulicy drogi zbiorcze. Dla odcinka ul. Gen. Stanisława Maczka, od mostu na rzece Białej do skrzyżowania z ul. Świętokrzyską, w rozwiązaniu sytuacyjnym przyjęto założenie wykorzystania istniejącej jezdni na drogę zbiorczą oraz chodnik i ścieżkę rowerową. Przyjęte założenie pozwoli na możliwość dojazdu poprzez drogi zbiorcze do istniejącej zabudowy handlowo- usługowej o dużej intensywności po stronie północnej oraz dojazdu do takiej zabudowy, która może powstać po stronie południowej. Budowa obu jezdni po nowym terenie pozwoli także na realizację inwestycji bez dużych utrudnień w ruchu na istniejącym przebiegu drogi Nr 8 (ul. Gen. Stanisława Maczka). W ramach ochrony przed hałasem zaprojektowano ekrany akustyczne chroniące zabudowę mieszkaniową na całym odcinku przeznaczonym do przebudowy. 2) Przebudowa Al. 1000-lecia Państwa Polskiego (od wiaduktu na ul. Jurowieckiej do granicy miasta) inwestycja polegająca na przebudowie istniejącej i budowie drugiej jezdni Al. 1000-lecia Państwa Polskiego na odcinku od skrzyżowania z ul. Gen. Stanisława Maczka do granicy miasta oraz przebudowie jezdni na odcinku od ul. Gen. Stanisława Maczka do wiaduktu kolejowego na ul. Jurowieckiej. Dzięki przebudowie str. 10
ulegną poprawie parametry techniczne drogi co wpłynie na poprawę płynności ruchu i zmniejszenie hałasu. 3) Przedłużenie ul. Gen. Władysława Andersa (od ul. Wasilkowskiej do ul. Baranowickiej) planowana jest budowa przedłużenia ul. Gen. Władysława Andersa na odcinku od ul. Wasilkowskiej do ul. Baranowickiej - Nikodema Sulika. Projekt stanowić będzie element budowy Trasy Generalskiej biegnącej ulicami: ul. Gen. Franciszka Kleeberga, ul. Gen. Stanisława Maczka, ul. Gen. Władysława Andersa, ul. 27 Lipca, ul. Zacisze i jej przedłużeniem do ul. Baranowickiej w kierunku przejścia drogowego w Bobrownikach. Jego realizacja wraz z przebudową planowanego do wykonania w ramach I etapu odcinka ul. Gen. Władysława Andersa od ul. Gen. Stanisława Maczka do ul. Wasilkowskiej pozwoli na połączenie ciągiem dróg krajowych tras tranzytowych biegnących do przejść granicznych: w Budzisku, Ogrodnikach i Bobrownikach. Zakres rzeczowy projektu obejmuje budowę od podstaw dwujezdniowej ulicy o długości 4,8 km, budowę ekranów akustycznych w sąsiedztwie rejonów mieszkaniowych oraz budowę ścieżek rowerowych. 4) Przedłużenie ul. Piastowskiej planowana jest budowa przedłużenia ul. Piastowskiej na odcinku od skrzyżowania z ul. Mieszka I i ul. Sybiraków do skrzyżowania z ul. Władysława Wysockiego. Planowane do budowy przedłużenie ul. Piastowskiej jest elementem łączącym Trasę Generalską z Trasą Kopernikowską. Na całej długości trasy wybudowana zostanie ścieżka rowerowa, a w rejonach uciążliwych akustycznie powstaną ekrany akustyczne chroniące mieszkańców przed hałasem. Planowana trasa nie będzie trasą dla ruchu tranzytowego. 5) Przebudowa ul. Gen. Władysława Andersa (od ul. Gen. Stanisława Maczka do ul. Wasilkowskiej) planowana przebudowa fragmentu ul. Gen. Władysława Andersa, będącej odcinkiem drogi krajowej nr 65 biegnącym w granicach miasta, obejmująca gruntowną przebudowę istniejącej dwujezdniowej ulicy i dostosowanie jej parametrów technicznych do wytycznych zawartych w obowiązujących przepisach. 6) Przebudowa ul. Gen. Franciszka Kleeberga (od granic miasta do ul. Gen. Stanisława Maczka) planowana jest przebudowa fragmentu drogi krajowej nr 8. Po przebudowie ul. Gen. Franciszka Kleeberga posiadać będzie dwie jezdnie po dwa pasy ruchu (2x7m). Dodatkowo dla zapewnienia prawidłowej dostępności przewidziano po obu stronach ulicy drogi zbiorcze. Na całej długości projektu przewidziano funkcjonowanie komunikacji zbiorowej. Przewidziano budowę ścieżki rowerowej. 7) Przebudowa ul. Konstantego Ciołkowskiego (od ul. Wiadukt do przedłużenia ul. Gen. Władysława Andersa) planowana przebudowa usprawni ruch na tym odcinku i stanowić będzie element obwodnicy miejskiej miasta (por. Rysunek 2-5). str. 11
8) Ulice w centrum miasta przewidziana jest budowa: dwóch jezdni ul. Wiejskiej na odcinku od skrzyżowania z ul. Krętą i ul. Świerkową do skrzyżowania z ul. Mikołaja Kopernika i ul. Zwierzyniecką, dwóch jezdni ul. Mazowieckiej na odcinku od skrzyżowania z ul. Mikołaja Kopernika i ul. Zwierzyniecką do skrzyżowania z ul. Cieszyńską, dwóch jezdni ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego na odcinku od skrzyżowania z ul. Młynową do skrzyżowania z ul. Mazowiecką oraz budowa jezdni ul. Jerzego Waszyngtona na odcinku od skrzyżowania z ul. Mazowiecką do skrzyżowania z ul. Wesołą oraz do skrzyżowania z ul. M. Curie-Skłodowskiej. W ramach prac przewidziano budowę ścieżek rowerowych, elementów uspokojenia ruchu oraz sygnalizacji świetlnej na ważniejszych skrzyżowaniach. Zmiana przebiegu ul. Mazowieckiej i połączenie jej z ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego spowoduje usprawnienie i uspokojenie ruchu w rejonach przyległych, co przełoży się na redukcję hałasu. 9) Ulice w rejonie dzielnicy Dziesięciny w ramach inwestycji powstaną dwie jezdnie ul. Świętokrzyskiej oraz dwie jezdnie ul. Generała Zygmunta Berlinga, ścieżka rowerowa oraz zamontowana zostanie sygnalizacja świetlna na skrzyżowaniach. W dalszym etapie planowane jest przedłużenie ul. Świętokrzyskiej do ul. Antoniuk Fabryczny oraz ul. Sitarskiej do ul. Świętokrzyskiej. Po zakończeniu realizacji tych inwestycji zdecydowanej poprawie ulegnie klimat akustyczny w obrębie osiedla Dziesięciny I. Ułatwiona zostanie również komunikacja osiedla Białostoczek z innymi częściami miasta. 10) Budowa ul. Jacka Kuronia od ul. Mickiewicza do ul. Plażowej budowa tej trasy pozwoli na połączenie drogi wylotowej na Lublin z ul. Mickiewicza, a także umożliwi skomunikowanie projektowanego Białostockiego Parku Naukowo Technologicznego i obszaru Podstrefy Białystok Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Należy podkreślić znaczenie takich inwestycji jak: przedłużenie ul. Piastowskiej i ul. Gen. Władysława Andersa te dwie inwestycje umożliwią odciążenie przede wszystkim ul. Wasilkowskiej i przeniesienie ruchu tranzytowego poza obszar centralnych osiedli Białegostoku. Nowy układ drogowy umożliwi również wytyczenie nowych dróg dla ruchu tranzytowego z ominięciem centrum oraz dzielnic mieszkalnych. Realizacja powyższych inwestycji znacząco wpłynie na preferencje komunikacyjne w mieście, co będzie miało swoje przełożenie w redukcji hałasu. Nowe drogi dojazdowe do i z osiedli, domknięcie małej obwodnicy miejskiej (por. Rysunek 2-5) wpłyną generalnie na uspokojenie ruchu i poprawią płynność przemieszczania się między osiedlami. str. 12
Rysunek 2-4 Planowane inwestycje do 2013 roku Realizacja docelowego układu komunikacyjnego po 2013 roku (por. Rysunek 2-5) pozwoli na równomierne rozłożenie potoków ruchu w mieście. Pozwoli również na wprowadzenie preferencji dla ruchu autobusowego poprzez skomunikowanie wszystkich osiedli mieszkaniowych systemem ulic zbiorczych i obwodowych. Rysunek 2-5 Docelowy układ komunikacyjny w Białymstoku str. 13
W 2009 roku domknięta została obwodnica śródmieścia (ul. Św. Ojca Pio) przedłużono ul. Czesława Miłosza do ul. Zwierzynieckiej i wybudowano ekrany akustyczne chroniące przyległą zabudowę przed hałasem. Jako najważniejsze inwestycje po 2013 roku należy wskazać: domknięcie obwodnicy miejskiej (budowa Al. Niepodległości i Al. Ignacego Jana Paderewskiego, przebudowa ul. Narodowych Sił Zbrojnych ), budowę połączenia ul. Zwycięstwa do ul. Bohaterów Monte Cassino, przedłużenie ul. Sitarskiej do ul. Świętokrzyskiej, przedłużenie ul. Jacka Kuronia do ul. Konstantego Ciołkowskiego oraz budowę układu drogowego w rejonie Doliny Dolistówki. Realizacja docelowego układu komunikacyjnego w Białymstoku znacznie poprawi komfort jazdy i wpłynie na redukcję hałasu w mieście. Dzięki układowi trzech obwodnic poprawi się płynność ruchu oraz stworzona zostanie możliwość wyprowadzenia ruchu ciężkiego z obszarów o zwartej zabudowie mieszkaniowej. Wraz z dynamicznie rozwijającym się układem drogowym w Białymstoku idą inwestycje pozamiejskie, których realizacja całkowicie zmieni strukturę potoku ruchu w mieście (zob. poniżej). 2.3. OBWODNICE BIAŁEGOSTOKU Decydujący wpływ na klimat akustyczny w Białymstoku będą miały także inwestycje związane z przebiegiem dróg krajowych S8 i S19, budową obwodnicy Wasilkowa oraz budową korytarza międzynarodowej drogi E67 Via Baltica na terenie województwa podlaskiego. Droga S8 będzie łączyła miejscowości: Wrocław (Psie Pole) i Choroszcz (do węzła z drogą S19). Z kolei droga S19 będzie przebiegać przez: Grodno Knyszyn Dobrzyniewo Duże Choroszcz Siemiatycze i dalej na Lublin. Tak wytyczony przebieg (wraz z przedłużeniem do węzła Grabówka) utworzy obwodnicę Białegostoku (tzw. południową i północnozachodnią), która przejmie ruch tranzytowy kierujący się do tej pory na ulice Białegostoku. Dodatkowo, realizowana w trakcie trwania prac nad Programem, obwodnica Wasilkowa utworzy tzw. północną obwodnicę Białegostoku (nie mylić z małą obwodnicą miejską Rysunek 2-5) i przejmie część ruchu (głównie ciężkiego) od strony DK8 oraz DK19. Obwodnica północna powstanie do 2011 roku, natomiast pozostałe obwodnice powstaną do 2016 roku. str. 14
Rysunek 2-6 Schemat układu drogowego wokół Białegostoku po 2016 roku --- obwodnica północna --- obwodnica północnozachodnia --- obwodnica południowa 2.4. VIA BALTICA Inwestycją o znaczeniu strategicznym będzie budowa europejskiego korytarza E67 Via Baltica. Pierwsze plany zakładały przebieg trasy przez Białystok. 20 października 2009 roku Rada Ministrów przyjęła Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych, w którym został zatwierdzony nowy przebieg trasy Via Baltica omijającej Białystok po śladzie nowo planowanej drogi ekspresowej S61 (Ostrów Mazowiecka Łomża Stawiski Szczuczyn Ełk Raczki Suwałki Budzisko). Oznaczać to będzie, że ruch tranzytowy ominie Białystok. Via Baltica ma powstać do 2020 roku. Rysunek 2-7 Przebieg Via Baltica od Warszawy do granicy z Litwą str. 15
2.5. PODSUMOWANIE Mając powyższe uwarunkowania na względnie, niniejszy Program wskazuje działania, które przyczynią się do redukcji hałasu jednocześnie nie narażając miasta na niepotrzebne wydatki związane z realizacją zabezpieczeń akustycznych, które w perspektywie kilku następnych lat mogą okazać się niepotrzebne. Sytuacja akustyczna w Białymstoku będzie się poprawiać za sprawą kolejnych inwestycji realizowanych na terenie miasta Białegostoku, opisanych w niniejszym rozdziale. Szczególnie widoczna poprawa klimatu akustycznego nastąpi po realizacji Obwodnicy Białegostoku (S19) oraz Obwodnicy Wasilkowa. str. 16
3. ZAKRES NARUSZEŃ DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W 2009 wykonana została mapa akustyczna miasta. Na podstawie zebranych danych wykonano mapy przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu drogowego, które wraz z planami inwestycyjnymi Zarządców dróg, stanowią podstawę niniejszego opracowania. Rysunek 3-1 Mapa przekroczeń poziomów dopuszczalnych wskaźnika L DWN str. 17
Rysunek 3-2 Mapa przekroczeń poziomów dopuszczalnych wskaźnika L N Na podstawie powyższych map opracowano propozycje rozwiązań antyhałasowych na terenie Białegostoku oraz wskazano kierunki działań, jakie należy podjąć aby zminimalizować negatywne skutki oddziaływania hałasu. str. 18
4. PODSTAWOWE KIERUNKI NIEZBĘDNE DO PRZYWRÓCENIA I UTRZYMANIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU Poniżej przedstawiono podstawowe kierunki redukcji hałasu, jakie rozważano we wstępnych etapach prac nad dokumentami odnoszącymi się do ochrony przed hałasem. Przedstawione kierunki powinny być wykorzystywane w planowaniu strategicznym związanym z rozwojem miasta, jak również w bieżącej pracy zarządców źródeł oraz organów administracji. Podkreślając rolę planowania przestrzennego zwrócono szczególną uwagę na celowość wykorzystywania opracowania eksperckiego, jakim jest mapa akustyczna, do prac nad planami zagospodarowania przestrzennego. Zaproponowano wprowadzenie elementów edukacji ekologicznej, która pomimo, że nie wpływa bezpośrednio na redukcję hałasu jest ważnym elementem w osiąganiu wysokiego poziomu świadomości wśród lokalnej społeczności o wpływie hałasu na zdrowie człowieka i przeciwdziałaniu nadmiernej emisji hałasu do środowiska. Podstawowe kierunki niezbędne do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku: 1) W zakresie hałasu drogowego: a) eliminowanie ruchu tranzytowego z obszarów o gęstej zabudowie mieszkaniowej, b) ograniczanie prędkości ruchu pojazdów, c) budowa obwodnic centrum miasta, d) tworzenie stref z zakazem lub ograniczeniem ruchu pojazdów osobowych i / lub ciężarowych, e) tworzenie stref uspokojonego ruchu na terenie miasta, f) budowa ekranów akustycznych, wałów ziemnych i tworzenie pasów zwartej zieleni ochronnej, g) remonty ulic polegające między innymi na stosowaniu nawierzchni o dobrych parametrach akustycznych oraz tzw. cichych nawierzchni, h) wdrażanie rozwiązań usprawniających funkcjonowanie komunikacji zbiorowej w obszarze śródmieścia (systemów sterowania ruchem, wydzielonych pasów ruchu dla autobusów), i) wyznaczenie właściwych lokalizacji miejsc postojowych poza centrum miasta w ramach tzw. parkingów strategicznych, atrakcyjnych cenowo i bezpiecznych, z możliwością przejazdu publicznymi środkami transportowymi po mieście, j) informowanie kierowców o ulicach w mieście, na których występuje brak płynności ruchu oraz o możliwościach wyboru tras alternatywnych, str. 19
k) współpraca z Policją w zakresie kontroli środków transportu pod względem emisji hałasu do środowiska oraz przestrzegania ograniczeń prędkości przy zabudowie chronionej akustycznie, l) rozwój systemu ścieżek rowerowych i ciągów pieszych. 2) W zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego: a) wykorzystywanie map akustycznych w pracach planistycznych, b) stosowanie w planowaniu przestrzennym zasad strefowania ( w odniesieniu do terenów niezagospodarowanych ), c) w uzasadnionych przypadkach, w przypadku braku możliwości technicznych i organizacyjnych redukcji hałasu, wypieranie funkcji mieszkaniowej z budynków położonych przy pasach drogowych na rzecz usług, d) w strefach o udokumentowanej uciążliwości hałasu powodowanej trasami komunikacyjnymi wprowadzać, w stosunku do nowej zabudowy mieszkaniowej, wymogi stosowania elementów chroniących przed hałasem środowiskowym ( np. materiały budowlane o podwyższonej izolacyjności akustycznej, ekrany na elewacji budynku, rozpraszające elementy fasad). 3) W zakresie edukacji ekologicznej: a) prowadzenie akcji edukacyjnych w zakresie szkodliwego oddziaływania hałasu oraz metod przeciwdziałania jego propagacji, b) promowanie rozwiązań ograniczających emisję hałasu do środowiska. str. 20
5. DZIAŁANIA NIEZBĘDNE DO PRZYWRÓCENIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU W niniejszym rozdziale przedstawiono podstawowe zadania, które należy wykonać, aby zminimalizować ponadnormatywne oddziaływanie hałasu na obszarze Białegostoku. Dobór poszczególnych środków redukcji poprzedzony był identyfikacją przyczyny hałasu, analizą zarówno dokumentów strategicznych miasta, planistycznych jak również planów Zarządu Dróg i Inwestycji Miejskich () oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Analizując możliwości redukcji hałasu wzięto pod uwagę inwestycje zarówno miejskie, jak również te znajdujące się na rządowych listach, które w zasadniczy sposób zmienią strukturę komunikacyjną w Białymstoku. Wpływ tych inwestycji na klimat akustyczny Białegostoku opisano w Rozdziałach 2.2.-2.4. Mając to na względzie opracowano zestaw działań i kierunków, które dopasowują się do wytyczonych kierunków zmian układu drogowego w mieście. Ze względu na dynamiczny rozwój sieci drogowej w Białymstoku zrezygnowano z proponowania, jako głównego środka redukcji hałasu, ekranów akustycznych. Ekrany akustyczne zaproponowano jedynie w trzech lokalizacjach (w tym dwóch opcjonalnie). Działania podzielono na dwie kategorie: działania główne oraz działania wspomagające. Wskazano również kierunki, które należy uwzględniać w dokumentach strategicznych miasta. 5.1. DZIAŁANIA GŁÓWNE Do działań głównych Programu zakwalifikowano działania doraźne, które skutkować będą obniżeniem poziomu hałasu w konkretnym rejonie, jak i działania których celem jest przeciwdziałanie powstawaniu nowych obszarów konfliktów akustycznych w mieście. Zestawienie wszystkich działań głównych znajduje się w Tabeli 5.3, pod koniec niniejszego rozdziału. Dla działań doraźnych podano podstawowe informacje takie jak lokalizacja, szacowany koszt, termin realizacji, podmiot odpowiedzialny za realizację zadania, natomiast dla ekranów akustycznych (lub wałów) dodatkowo takie parametry jak długość i wysokość. W przypadku ekranów akustycznych należy zaznaczyć, że projekt techniczny powinien być poprzedzony projektem akustycznym. Dobór materiału pozostawiono wykonawcy ekranu. Zaleca się, jeśli to możliwe, aby ekrany akustyczne były porośnięte zielenią w celu minimalizacji dysonansów. str. 21
5.1.1. OGRANICZENIE RUCHU SAMOCHODÓW CIĘŻKICH Działania z tego zakresu mają na celu całkowite lub częściowe wyeliminowanie uciążliwego ruchu tranzytowego oraz pozostałego ruchu ciężkiego (pow. 3.5 t) w rejonach najbardziej narażonych na hałas od tego rodzaju pojazdów. Analiza obciążenia sieci ruchem tranzytowym, przeprowadzona została w Studium Komunikacyjnym miasta Białegostoku. Tabela 5-1 Suma ruchu w szczycie wraz z udziałem ruchu ciężarowego 2007 rok Numer wlotu Suma ruchu Samochody ciężarowe tranzyt źródłowy docelowy Suma % TIR tranzyt źródłowy docelowy Suma % TIR kier. Warszawa (nr 8) 180 396 1160 1736 10.4 45 38 223 306 14.7 kier. Ełk (nr 65) 120 210 670 1000 12.0 15 14 70 99 15.2 kier. Augustów (nr 8) kier. Kuźnica (nr 19) kier. Krynki (nr 676) kier. Bobrowniki (nr 65) kier. Bielsk Podlaski (nr 19) kier. Tołcze (nr 678) ul. Ks. Jerzego Popiełuszki 106 234 660 1000 10.6 26 18 116 160 16.3 160 313 752 1225 13.1 21 32 82 135 15.6 84 126 390 600 14.0 11 18 51 80 13.8 50 103 273 426 11.7 18 15 42 75 24.0 120 273 690 1083 11.1 23 20 70 113 20.4 200 337 820 1357 14.7 15 11 28 54 27.8 43 87 220 350 12.3 8 9 13 30 26.7 ul. Klepacka 36 72 205 313 11.5 6 7 13 26 23.1 ul. Juchnowiec 28 52 150 230 12.2 5 6 12 23 21.7 ul. Mickiewicza 35 60 203 298 11.7 8 9 15 32 25.0 ul. Gajowa 50 97 280 427 11.7 10 11 17 38 26.3 Suma: 1212 2360 6473 10045 12.1 211 208 752 1171 18.0 Widać z powyższego zestawienia, że w godzinach szczytu udział tranzytu w ruchu jest rzędu 10-15 %. Więźbę ruchu tranzytowego przedstawia Rysunek poniżej. str. 22
Rysunek 5-1 Więźba ruchu tranzytowego stan na 2007 rok Brak pełnego układu obwodnicowego zarówno wewnątrzmiejskiego jak i około miejskiego (por. Rysunek 2-5) oraz spowodowany tym utrudniony dostęp do Urzędu Celnego powoduje przenikanie ruchu tranzytowego w okolice obszarów mieszkaniowych w Białymstoku. Realizacja szeregu inwestycji miejskich oraz pozamiejskich (por. Rozdziały 2.2-2.5) spowoduje ogólny spadek ruchu tranzytowego wewnątrz miasta, jednakże postanie problem dojazdu do Urzędu Celnego i ominięcia obszarów mieszkalnych. UWAGA: OGRANICZENIE RUCHU CIĘŻKIEGO NA WYMIENIONYCH ODCINKACH WYELIMINUJE POTRZEBĘ OCHRONY PRZYLEGŁEJ ZABUDOWY EKRANAMI AKUSTYCZNYMI 5.1.1.1. OGRANICZENIE RUCHU CIĘŻKIEGO ETAP 1 W pierwszym etapie należy wprowadzić ograniczenia ruchu pojazdów pow. 3.5 t (w tym TIR). Ograniczenie nie może jednak dotyczyć dostaw do sklepów i innych obiektów. Jak wynika z mapy akustycznej, ruch ciężki jest problemem w wielu rejonach miasta. Spowodowane jest to brakiem czytelnego układu obwodowego oraz systemu dróg zbiorczych o dobrych parametrach przepustowości, co skutkuje szukaniem przez kierowców tego rodzaju pojazdów dróg alternatywnych dotarcia do celu (zakład, teren budowy itp.), powodując lokalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu na terenach mieszkaniowych. str. 23
Analiza sieci drogowej na podstawie Studium Komunikacyjnego i Mapy Akustycznej, w połączeniu z analizą planów inwestycyjnych pozwoliła na wytypowanie rejonów, na których można wprowadzić ograniczenia dla ruchu ciężkiego. 1) Proponuje się wprowadzenie całkowitego zakazu ruchu pojazdów pow. 3.5 t (z wyłączeniem dostaw) w następujących rejonach: Rejon 1 Ulice: Dziesięciny, Rzemieślnicza, Ogrodniczki, Gajowa. Rejon 2 Ulice: 27 Lipca, Piasta, Włościańska oraz Dolistowska (od ul. Włościańskiej do skrzyżowania z przedłużeniem ul. Gen. Władysława Andersa). 2) Proponuje się wprowadzenie częściowego 2 (od godz. 18 do godz. 6 oraz w weekendy) zakazu ruchu dla samochodów pow. 3.5 t (z wyłączeniem dostaw) w następującym rejonie: Rejon 3 Ulice: Kawaleryjska, Witolda Sławińskiego, Stefana Żeromskiego, Kazimierza Pułaskiego, Wincentego Rzymowskiego, Wiejska (od ul. Kawaleryjskiej do ul. Pogodnej) oraz Zwierzyniecka. Rysunek 5-2 Rejony objęte Programem w dziedzinie ograniczenia ruchu ciężkiego 2 Wprowadzenie częściowego zakazu ruchu jest spowodowane brakiem alternatywnych dróg, po których mogłyby poruszać się pojazdy ciężkie. Budowa Al. Niepodległości oraz Al. Ignacego Jana Paderewskiego rozwiąże ten problem w przyszłości i wówczas zostanie wprowadzony całkowity zakaz ruchu pojazdów pow. 3.5 t na tych ulicach (z wyłączeniem niezbędnych dostaw). str. 24
Wprowadzenie zakazu ruchu ciężkiego w Rejonie 2 może zostać wprowadzone po wybudowaniu przedłużenia ul. Gen. Andersa do Baranowickiej (por. Rozdział 2.2), natomiast w Rejonie 1 po wybudowaniu ul. Oliwkowej i Świętokrzyskiej i przedłużeniu ul. Berlinga do ul. Świętokrzyskiej. Możliwy termin realizacji Etapu 1 lata 2011-2013 (okres krótkoterminowy). Mapę rejonów, na których proponuje się wprowadzenie ograniczeń w zakresie redukcji pojazdów ciężkich, przedstawia Rysunek 5-2. Mapy przedstawiające stan akustyczny przed i po wprowadzeniu w/w ograniczeń zawarte są w Części 3 niniejszego opracowania (Część 3, Rysunki 7-1 i 7-2). 5.1.1.2. OGRANICZENIE RUCHU CIĘŻKIEGO ETAP 2 Obecnie Białystok jest miastem, przez które przebiegają liczne drogi tranzytowe. Dokończenie budowy Trasy Generalskiej (przedłużenie ul. Gen. Władysława Andersa, przebudowa ul. Gen. Franciszka Kleeberga oraz ul. Gen. Stanisława Maczka) umożliwi skierowanie ruchu tranzytowego poza obszary centralne miasta. Do czasu realizacji obwodnicy Białegostoku (droga S19) oraz korytarza Via Baltica ruch tranzytowy będzie przenikał do miasta, powodując lokalne uciążliwości hałasowe. Działania związane z całkowitą eliminacją samochodów TIR możliwe będą dopiero po wybudowaniu Al. Niepodległości oraz Al. Ignacego Jana Paderewskiego na odcinku od ul. Wiadukt do ul. Narodowych Sił Zbrojnych (zachodnie domknięcie obwodnicy miejskiej Białegostoku Rysunek 2-5) i skomunikowania jej z ul. Hetmańską( od Al. Niepodległości do ul. Gen. Augusta Emila Fieldorfa NILA ) 3, lub zmianie lokalizacji Urzędu Celnego. Wariant 1 Zgodnie z powyższym proponuje się aby ruch TIR, kierujący się z/do głównych wylotów miasta mógł odbywać się wyłącznie w ciągu obwodnicy miejskiej Białegostoku (zob. Rysunek 5-3). Ruch do Urzędu Celnego będzie mógł odbywać się tylko od strony Al. Niepodległości. Połączenie Urzędu Celnego z Al. Niepodległości odbywałoby się tylko przez ul. Hetmańską, a dalej przez ulice: Gen. Augusta Emila Fieldorfa NILA oraz Składową. W związku z tym możliwe będzie wprowadzenie całkowitego zakazu ruchu TIR (z wyłączeniem niezbędnych dostaw) na wszystkich ulicach w kierunku centrum miasta: Jana Pawła II, Hugo Kołłątaja, Antoniuk Fabryczny, Świętokrzyska, 1000-lecia Państwa Polskiego (od ul. Gen. Maczka w stronę centrum), I Armii Wojska Polskiego, Wasilkowska, Piastowska, Dolistowska, Baranowicka, Nowowarszawska, Mickiewicza (od ul. Konstantego 3 Związane jest to z koniecznością utrzymania dojazdu do Urzędu Celnego str. 25
Ciołkowskiego w stronę centrum),wiosenna, Kawaleryjska, Witolda Sławińskiego, Stefana Żeromskiego, Ks. Jerzego Popiełuszki. Możliwy termin realizacji Wariantu 1 lata 2014-2018 (okres średnioterminowy), z zastrzeżeniem domknięcia obwodnicy miejskiej (Al. Niepodległości oraz Aleja Ignacego Jana Paderewskiego). Rysunek 5-3 Wariant 1 dopuszczalne trasy dla ruchu tranzytowego Wariant 2 Działanie to związane jest ze zmianą lokalizacji Urzędu Celnego w granicach Białegostoku. Ogólne zasady prowadzenia ruchu tranzytowego pozostają podobne jak w przypadku Wariantu 1 - z wyjątkiem: ruch tranzytowy odbywałby się obwodnicą miejską ale z wyłączeniem Al. Niepodległości, dopuszczone do tranzytu byłyby odcinki ulic umożliwiające dojazd do Urzędu Celnego (odcinek ul. Jana Pawła II, odcinek ul. Elewatorskiej). Zamknięte dla ruchu TIR ( z wyłączeniem niezbędnych dostaw) byłyby ulice wskazane w Wariancie 1: Jana Pawła II, Hugo Kołłątaja, Antoniuk Fabryczny, Świętokrzyska, 1000-lecia Państwa Polskiego (od ul. Gen. Maczka w stronę centrum), I Armii Wojska Polskiego, Wasilkowska, Piastowska, Dolistowska, Baranowicka, Nowowarszawska, Mickiewicza (od ul. Konstantego Ciołkowskiego w stronę centrum),wiosenna, Kawaleryjska, Witolda Sławińskiego, Stefana Żeromskiego, Ks. Jerzego Popiełuszki, Al. Niepodległości oraz Al. Ignacego Jana Paderewskiego. Proponowane są cztery opcjonalne lokalizacje Urzędu Celnego (Rysunek 5-4): a) Rejon Fasty, str. 26
b) Rejon Szosa Ełcka/Kleeberga, c) Rejon Makro Cash&Carry, d) Rejon Elewatorska, naprzeciwko Polmosu. Rysunek 5-4 Wariant 2 dopuszczalne trasy dla ruchu tranzytowego oraz proponowane lokalizacje Urzędu Celnego (a, b, c, d) a b c d Realizacja tego wariantu warunkowana jest wybudowaniem odcinka drogi S19 od Węzła Kudrycze do Węzła Choroszcz. Możliwy termin realizacji Wariantu 2 lata 2014-2018 (okres średnioterminowy). Mapy przedstawiające stan akustyczny przed i po wprowadzeniu w/w ograniczeń zawarte są w Części 3 niniejszego opracowania (Część 3, Rysunki 7-1 i 7-3). 5.1.2. REMONTY ORAZ MODERNIZACJA NAWIERZCHNI DROGOWYCH Utrzymanie dróg w należytym stanie technicznym powinno być działaniem priorytetowym w celu eliminowania zagrożenia hałasem. Na 2011 rok zaplanowano remonty następujących ulic Białegostoku 4 : Łąkowa (od Ryskiej do Starobojarskiej), Ogrodowa, Warszawska (od Sienkiewicza do Piastowskiej), Lipowa (od Malmeda Icchoka do Placu Dmowskiego), Piotrkowska, Nowy Świat, Waryńskiego (od Lipowej do Częstochowskiej), Grochowa (od Placu Dmowskiego do Alei Józefa Piłsudskiego), 27 Lipca, Dziesięciny (od ul. Orzechowej do Berlinga). 4 Informacje zostały przekazane przez Zarząd Dróg i Inwestycji Miejskich str. 27
Dla pozostałych ulic oraz na wszystkich ulicach leżących w ciągach dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych proponuje się coroczne, wiosenne, przeglądy stanu nawierzchni drogowej. Z każdorazowego przeglądu, wykonanego przez specjalne zespoły wyznaczone do tego zadania, powinien być sporządzony raport o stanie nawierzchni drogowej. Raport powinien być sporządzany przez właściwego zarządcę drogi i powinien zawierać informacje o stanie jezdni na poszczególnych odcinkach (np. typ nawierzchni, liczba kolein, dziur, źle osadzonych studzienek wraz z lokalizacją). Na podstawie powyższego raportu powinna co roku powstawać aktualna lista odcinków ulic przeznaczonych do remontu, uwzględniająca zarówno aktualne potrzeby miasta jak i mieszkańców. Tabela 5-2 Przykład raportu o stanie nawierzchni Ulica (odcinek od-do) Stan nawierzchni Dodatkowe uwagi Data planowanego remontu/modernizacji Wniosek x np. zły liczne dziury np. źle osadzone studzienki np. 2012 Do remontu w 2012 y np. nawierzchnia gruntowa np. może być nieprzejezdna po opadach deszczu brak Do modernizacji w bieżącym roku Mapy przedstawiające stan akustyczny przed i po realizacji zadań z dziedziny remontu nawierzchni zawarte są w Części 3 niniejszego opracowania (Część 3, Rysunki 7-1 i 7-4). 5.1.3. BUDOWA EKRANÓW AKUSTYCZNYCH Ekrany akustyczne są jednym z najskuteczniejszych rozwiązań redukcji hałasu na drodze propagacji. Jednakże ich stosowalność na terenie miast jest warunkowa i wynika z dostępności terenu jak i wzajemnego położenia źródła hałasu i odbiorcy. Proponuje się następujące lokalizacje ekranów akustycznych: 1) ekrany akustyczne: rejon ul. Konstantego Ciołkowskiego/ul. Mickiewicza (opcjonalnie, po aktualizacji mapy akustycznej), 2) ekrany akustyczne: rejon Miłosza, 3) ekrany akustyczne: rejon Ks. Jerzego Popiełuszki/ul. Generała Władysława Sikorskiego (opcjonalnie, po aktualizacji mapy akustycznej). str. 28
Rysunek 5-5 Lokalizacje ekranów akustycznych Proponowane ekrany akustyczne powinny być ekranami pochłaniająco-rozpraszającymi. Dopuszczalne jest stosowanie ekranów przeźroczystych, lecz tylko w miejscach, gdzie nie będą one powodowały pogorszenia klimatu akustycznego po drugiej stronie ulicy. Ekrany 2) powinny zostać zrealizowane w latach 2011-2013 (okres krótkoterminowy), natomiast ekrany 1) i 3), jeśli aktualizacja mapy akustycznej wykaże przekroczenia poziomów dopuszczalnych w tych rejonach, powinny zostać zrealizowane w latach 2014-2018 (okres średnioterminowy). Przedstawione propozycje lokalizacji ekranów akustycznych stanowią uzupełnienie dla sieci ekranów proponowanych w ramach budowy lub przebudowy głównych ciągów ulicznych w Białymstoku. Przy okazji omawiania poszczególnych inwestycji (Rozdział 2.2, powyżej), podano gdzie powstaną ekrany akustyczne. Ich realizacja była warunkiem rozpoczęcia realizacji omawianych inwestycji. Mapy przedstawiające stan akustyczny przed i po wybudowaniu ekranów akustycznych proponowanych w Programie zawarte są w Części 3 niniejszego opracowania (Część 3, Rysunki 7-5 i 7-10). 5.1.4. ZESTAWIENIE DZIAŁAŃ GŁÓWNYCH PROGRAMU Poniżej przedstawiono zestawienie tabelaryczne działań głównych Programu. str. 29
Tabela 5-3 Działania główne Programu - zestawienie Lp Działanie Parametry techniczne/ lokalizacja Koszt [zł] Krótkoterminowy (2011-2013) Okres operacyjny Średnioterminowy (2014-2019) Długoterminowy (po 2019 roku) Finansowanie Jednostka odpowiedzialna Informacje i dokumenty wykorzystywane do kontroli i dokumentowania realizacji działań 1 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Dziesięciny 10 tys. 5 TAK TAK TAK 2 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Rzemieślnicza 10 tys. 5 TAK TAK TAK 3 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Ogrodniczki 10 tys. 5 TAK TAK TAK 4 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Gajowa 10 tys. 5 TAK TAK TAK 5 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t 27 Lipca 10 tys. 5 TAK TAK TAK 6 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Piasta 10 tys. 5 TAK TAK TAK 7 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Włościańska 10 tys. 5 TAK TAK TAK 8 Całkowity zakaz ruchu poj. pow. 3.5t Dolistowska (od Włościańskiej do skrzyżowania z przedłużeniem Andersa) 10 tys. 5 TAK TAK TAK 9 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Kawaleryjska, 10 tys. 5 TAK TAK TAK 10 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Witolda Sławińskiego 10 tys. 5 TAK TAK TAK 11 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Stefana Żeromskiego 10 tys. 5 TAK TAK TAK 12 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Kazimierza Pułaskiego 10 tys. 5 TAK TAK TAK 13 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Rzymowskiego 10 tys. 5 TAK TAK TAK 5 Koszt poniesiony jednokrotnie, tylko podczas trwania pierwszego okresu operacyjnego w którym przeprowadzone zostanie działanie str. 30
Lp Działanie Parametry techniczne/ lokalizacja Koszt [zł] Krótkoterminowy (2011-2013) Okres operacyjny Średnioterminowy (2014-2019) Długoterminowy (po 2019 roku) Finansowanie Jednostka odpowiedzialna Informacje i dokumenty wykorzystywane do kontroli i dokumentowania realizacji działań 14 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Wiejska (od Kawaleryjskiej do Pogodnej) 10 tys. 5 TAK TAK TAK 15 Ograniczenie ruchu poj. pow. 3.5 t Zwierzyniecka 10 tys. 5 TAK TAK TAK 16 Całkowity zakaz ruchu TIR Jana Pawła II, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 17 Całkowity zakaz ruchu TIR Hugo Kołłątaja, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 18 Całkowity zakaz ruchu TIR Antoniuk Fabryczny, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 19 Całkowity zakaz ruchu TIR Świętokrzyska 10 tys. 5 NIE TAK TAK 20 Całkowity zakaz ruchu TIR 1000-lecia Państwa Polskiego (od ul. Gen. Maczka w stronę centrum), 10 tys. 5 NIE TAK TAK 21 Całkowity zakaz ruchu TIR I Armii Wojska Polskiego, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 22 Całkowity zakaz ruchu TIR Wasilkowska, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 23 Całkowity zakaz ruchu TIR Piastowska,. 10 tys. 5 NIE TAK TAK 24 Całkowity zakaz ruchu TIR Dolistowska, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 25 Całkowity zakaz ruchu TIR Baranowicka, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 26 Całkowity zakaz ruchu TIR Nowowarszawska, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 27 Całkowity zakaz ruchu TIR Mickiewicza (od ul. Konstantego Ciołkowskiego w stronę centrum), 10 tys. 5 NIE TAK TAK 28 Całkowity zakaz ruchu TIR Wiosenna, 10 tys. 5 NIE TAK TAK str. 31
Lp Działanie Parametry techniczne/ lokalizacja Koszt [zł] Krótkoterminowy (2011-2013) Okres operacyjny Średnioterminowy (2014-2019) Długoterminowy (po 2019 roku) Finansowanie Jednostka odpowiedzialna Informacje i dokumenty wykorzystywane do kontroli i dokumentowania realizacji działań 29 Całkowity zakaz ruchu TIR Kawaleryjska, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 30 Całkowity zakaz ruchu TIR Witolda Sławińskiego, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 31 Całkowity zakaz ruchu TIR Stefana Żeromskiego, 10 tys. 5 NIE TAK TAK 32 Całkowity zakaz ruchu TIR Ks. Jerzego Popiełuszki 10 tys. 5 NIE TAK TAK 33 Remonty i modernizacje nawierzchni drogowych Wszystkie ulice w mieście 20 mln/rocznie 6 TAK TAK - 34 Budowa ekranów akustycznych (do weryfikacji po aktualizacji mapy akustycznej) rejon: ul. Konstantego Ciołkowskiego/ul. Mickiewicza 3.3 mln. 5 NIE TAK NIE, pomiary skuteczności ekranu 35 Budowa ekranów akustycznych rejon: ul. Miłosza 3.2 mln. 5 TAK NIE NIE, pomiary skuteczności ekranu 36 Budowa ekranów akustycznych (do weryfikacji po aktualizacji mapy akustycznej) rejon: ul. Ks. Jerzego Popiełuszki/Ul. Generała Władysława Sikorskiego 6.1 mln. 5 NIE TAK NIE, pomiary skuteczności ekranu 6 Wielkość nakładów zostanie określona podczas kolejnych aktualizacji Programu i nie wchodzi do całkowitego kosztu niniejszego Programu str. 32
5.2. DZIAŁANIA WSPOMAGAJACE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM Poniżej opisano działania, których realizacja jest konieczna aby globalnie zmniejszać, lub przynajmniej nie zwiększać, wielkość emisji hałasu do środowiska. Ich celem będzie również zwiększenie świadomości zagrożenia hałasem i jego wpływu na zdrowie człowieka. Działania wyszczególnione w niniejszym rozdziale będą wykonywane przez jednostki do tego wskazane przez cały okres trwania Programu tj. zarówno w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, chyba że jest to działanie jednorazowe lub harmonogram stanowi inaczej. Zestawienie wszystkich działań wspomagających znajduje się w Tabeli 5.8, pod koniec niniejszego rozdziału. 5.2.1. DZIAŁANIA Z ZAKRESU PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO Należy podkreślić rolę planowania przestrzennego jako niezbędnego narzędzia ochrony środowiska przed hałasem. Szczególnie trzeba zwrócić uwagę na wykorzystywanie opracowania eksperckiego, jakim jest mapa akustyczna (wraz z aktualizacjami), do prac nad planami zagospodarowania przestrzennego. Do działań z zakresu planowania przestrzennego zaliczono: a) wykorzystywanie informacji z mapy akustycznej, b) wykonywanie na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego analiz akustycznych i wprowadzanie do planów zapisów dotyczących klasyfikacji terenów pod względem akustycznym, c) stosowanie w planowaniu przestrzennym zasad strefowania (w odniesieniu do terenów niezagospodarowanych), d) stosowanie zmian funkcji terenu na niechronione akustycznie w przypadku braku technicznych i organizacyjnych możliwości redukcji hałasu, e) wprowadzanie elementów uspokojenia ruchu w centrum oraz na terenie osiedli mieszkaniowych, f) w strefach o udokumentowanej uciążliwości hałasu powodowanej trasami komunikacyjnymi wprowadzanie, w stosunku do nowej zabudowy mieszkaniowej, wymogu stosowania elementów chroniących przed hałasem środowiskowym na elewacjach budynku ( np. materiały budowlane o podwyższonej izolacyjności akustycznej, ekrany na elewacji budynku, rozpraszające elementy fasad).
Poniżej przedstawiono propozycje zapisów w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego 7. Tereny miasta, ze względu na podejście planistyczne, podzielono na 3 kategorie pod względem oddziaływań akustycznych: a. tereny położone poza zasięgiem akustycznych oddziaływań b. tereny położone w zasięgu akustycznych oddziaływań istniejących źródeł hałasu c. tereny położone w zasięgu akustycznych oddziaływań planowanych źródeł hałasu Propozycje konkretnych zapisów dla w/w terenów zestawiono się w tabelach poniżej. Tabela 5-4 Propozycje możliwych zapisów do miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów położonych poza zasięgiem akustycznych oddziaływań Przeznaczenie terenu Tereny zabudowy jednorodzinnej Tereny zabudowy wielorodzinnej Tereny zabudowy mieszkaniowousługowej Zasady ochrony środowiska i przyrody 1) obowiązuje poziom hałasu w środowisku jak dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, 2) obowiązuje standard akustyczny dla danego rodzaju terenu określonego w przepisach odrębnych 1) obowiązuje poziom hałasu w środowisku jak dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną i zamieszkiwania zbiorowego 2) obowiązuje standard akustyczny dla danego rodzaju terenu określonego w przepisach odrębnych 1) obowiązuje standard akustyczny dla danego rodzaju terenu określonego w przepisach odrębnych 2) na terenie zabudowy mieszkaniowej obowiązuje standard akustyczny określony w przepisach odrębnych 3) w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi znajdujących się w uciążliwości prowadzonej działalności gospodarczej zastosowanie zabezpieczeń akustycznych doprowadzających poziom hałasu do obowiązujących norm 4) obowiązuje poziom hałasu w środowisku jak dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniowo usługową Szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu Nie ma konieczności umieszczania specjalnych zapisów 7 Zapisy zostały opracowane w Biurze Rozwoju Gdańska - Materiały konferencji Problem hałasu w mieście hałas drogowy str.79, Bydgoszcz 2009 str. 34
Tabela 5-5 Propozycje możliwych zapisów do miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów położonych w zasięgu akustycznych oddziaływań istniejących źródeł hałasu Przeznaczenie terenu Zasady ochrony środowiska i przyrody Szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu Tereny zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej Tereny zabudowy mieszkaniowousługowej 1) wyklucza się lokalizację nowej zabudowy mieszkaniowej, 2) w budynkach mieszkaniowych od strony ulicy/kolei zastosowanie elewacji o podwyższonej izolacyjności akustycznej 1) wyklucza się lokalizację nowej zabudowy mieszkaniowej 2) w budynkach mieszkalnych od strony ulicy/kolei zastosowanie elewacji o podwyższonej izolacyjności akustycznej 3) wyklucza się lokalizację szpitali, domów opieki społecznej oraz budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży w przypadku niezapewnienia wymaganego poziomu hałasu w środowisku 4) w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi zastosowanie zabezpieczeń akustycznych doprowadzających poziom hałasu do wartości zgodnych z obowiązującymi normami 1) na terenie/części terenu występują wysokie poziomy hałasu w środowisku od ulicy / linii kolejowej / lotniska 2) teren położony w strefie śródmiejskiej w rozumieniu przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Tabela 5-6 Propozycje możliwych zapisów do miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów położonych w zasięgu akustycznych oddziaływań planowanych źródeł hałasu Przeznaczenie terenu Tereny zabudowy jednorodzinnej Tereny zabudowy wielorodzinnej Tereny zabudowy mieszkaniowousługowej Zasady ochrony środowiska i przyrody 1) obowiązuje poziom hałasu w środowisku jak dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną 1) obowiązuje poziom hałasu w środowisku jak dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną i zamieszkiwania zbiorowego 2) od strony planowanej ulicy/linii kolejowej wprowadzenie zabudowy pierzowej ciągłej 3) w pierzei od strony planowanej ulicy/linii kolejowej w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi zastosowanie elewacji o podwyższonej izolacyjności doprowadzającej poziom hałasu do obowiązujących norm dla tego typu pomieszczeń 1) na terenach zabudowy mieszkaniowej obowiązuje standard akustyczny określony w przepisach odrębnych 2) w budynkach mieszkalnych od strony ulicy/kolei zastosowanie elewacji o podwyższonej izolacyjności akustycznej 3) w pierzei od strony planowanej ulicy/linii kolejowej w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi zastosowanie elewacji o podwyższonej izolacyjności doprowadzającej poziom hałasu do obowiązujących norm dla tego typu pomieszczeń 4) obowiązuje poziom hałasu w środowisku jak dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniowo usługową Szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu 1) teren potencjalnie zagrożony wystąpieniem wysokich poziomów hałasu w środowisku od planowanej ulicy/linii kolejowej 2) teren położony w strefie śródmiejskiej w rozumieniu przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Przy stosowaniu zasady strefowania, szerokość stref I-III (zgodnie z Rozdziałem 5.2.5 Części 3. opracowania) powinna zależeć od natężenia ruchu ulic znajdujących się w str. 35