MAREK FELBUR student WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Jest to dowolna forma ruchu ciała lub jego części, spowodowana przez mięsień szkieletowy, przy którym wydatek energii przekracza wartość energii spoczynkowej.
Aktywność fizyczna ma kilka motywów: - motyw utylitarny czyli praca regeneracyjna siły - motyw estetyczny ćwiczenia dla poprawy wyglądu - motyw zdrowotny poprawa stanu zdrowia - motyw agonistyczny czyli rywalizacja sportowa - motyw hedonistyczny pewne doznania psychiczne związane ze sportem
Aktywność fizyczna nie powinna być kojarzona z czymś nieprzyjemnym co trzeba robić z musu. Można ją powiązać np. z wszelkimi pracami domowymi, tańcem, zabawą z psem czy zwykłym spacerem.
Dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych: jazda na rowerze, jazda na rolkach, bieganie, pływanie, aerobik, gry zespołowe, tenis ziemny, tenis stołowy, speedbadminton, nordic walking, turystyka.
Dodatkowo dla dzieci i młodzieży szkolnej: SKS ( np. siatkówka, piłka nożna), UKS ( np. judo, aikido, karate) różnego rodzaju turnieje i imprezy sportowe (międzyszkolne lub klubowe).
Aktywność fizyczna odgrywa ważna rolę w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób, głównie wciąż narastającego problemu otyłości. Niski poziom aktywności fizycznej uznawany jest za istotny czynnik zwiększający umieralność ogólną z powodu chorób układu krążenia i nowotworów.
Aktywność fizyczna została uznana za nieodzowny element łączący się z prawidłowym żywieniem. Korzystnie wpływa na organizm, funkcjonowanie umysłu i jednocześnie zmniejsza ryzyko zapadalności na choroby przewlekłe.
To: zmniejszenie ryzyka otyłości, zmniejszenie ryzyka chorób serca, obniżenie profilu lipidowego w tym cholesterolu, zmniejszone ryzyko zachorowania na raka, zapobieganie rozwojowi nadciśnienia tętniczego, wzmocnienie mięśni i kości, zdrowie umysłowe i lepsze samopoczucie.
Dodatkowo, aktywny styl życia wpływa pozytywnie na inne obszary życia: zwiększa poziom energii, zapobiega bezsenności i sprawia że każdy dzień staje się zabawą, poprawia koncentrację i wyniki w nauce, zwiększa poczucie wiary w samego siebie, pomaga zdobywać nowych przyjaciół.
Zgodnie z obowiązującą wiedzą, uważa się, iż najlepsze efekty zdrowotne uzyskuje się uprawiając aktywność fizyczną przez większość, jeśli nie przez wszystkie dni tygodnia. Szereg korzyści ponosi np. energiczny, szybki trzydziestominutowy marsz każdego dnia albo przez większość dni tygodnia.
Zalecany czas trwania pojedynczych ćwiczeń wynosi 30 minut, jednakże nawet kilka krótkich sesji, aby łącznie osiągnąć 30 minut dziennie daje korzystne efekty z punktu widzenia zdrowia człowieka. Jeśli chodzi o dzieci i młodzież to powinni poświęcać 60 minut dziennie na aktywność fizyczną o umiarkowanej lub dużej intensywnności fizycznej.
BRAK AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ A UKŁAD ODDECHOWY: w ciągu dwóch tygodni przebywania w pozycji leżącej następuje zmniejszenie maksymalnej zdolności pobierania tlenu przez organizm ( VO2 max) o około 25 30 %. Brak ruchu powoduje także zwiększenie częstości oddechów, co jest wynikiem zmniejszenia się ilości tlenu, który przenika z płuc do krwi. Warto również zwrócić uwagę na to, iż zaprzestanie aktywności fizycznej przyczynia się do znacznego obniżenia objętości oddechowej płuc.
Brak systematycznego wysiłku fizycznego pociąga za sobą mniejszą pracę mięśni oddechowych mięśni międzyżebrowych, przepony oraz mięśni brzucha. Osłabienie wymienionych grup mięśniowych ogranicza, a w skrajnym przypadku wręcz uniemożliwia zdolność organizmu do oddychania torem brzusznym.
Długotrwała bezczynność ruchowa powoduje w układzie krwionośnym szereg bardzo negatywnych zmian. Przede wszystkim zmniejszeniu ( o około 10 30%) ulega objętość wyrzutowa serca, czyli ilość krwi, która zostaje wypompowana przez serce podczas jednego skurczu. Obniżeniu ulega także objętość minutowa serca ilość krwi przepompowana przez serce w ciągu minuty. Co ciekawe zmiana ta zachodzi mimo zwiększania częstotliwości skurczów sercatętna.
Obniżenie objętości minutowej serca sprawia, iż do tkanek dostaje się mniej tlenu oraz substancji odżywczych. Bardzo negatywnym zjawiskiem, które zachodzi pod wpływem długotrwałego, kilkutygodniowego braku jakiegokolwiek wysiłku fizycznego jest obniżenie masy i objętości mięśnia sercowego.
Już tylko kilkudniowe zaprzestanie aktywności fizycznej powoduje zanik mięśni. Ponadto zmniejsza się także ich wrażliwość na insulinę, co powoduje ograniczenie zdolności tkanki mięśniowej do wychwytywania glukozy z krwi. Skutkuje to zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w organiźmie.
Brak jakiegokolwiek wysiłku fizycznego prowadzi do zwiększenia ilości wydalanych wraz z moczem jonów wapnia i fosforu. Następstwem tego procesu jest nasilająca się artofia kości, czyli nic innego, jak ich zanik. Długotrwały brak aktywności fizycznej w znacznym stopniu zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy.
Niski poziom aktywności fizycznej lub jej całkowity brak zaburza funkcjonowanie układu odpornościowego człowieka. Zmniejszaniu ulegają zdolności bakteriobójcze skóry, a także właściwości fagocytarne granulocytów obojętnochłonnych.
Ponadto brak aktywności ruchowej zwiększa ryzyko wystąpienia następujących schorzeń: udar mózgu, depresja, rak jelita grubego, brak regulacji naczyniowo- ruchowej; hypotonia ortostatyczna, zawroty głowy, osłabienie zdolności ortostatycznych, tachykardia. Psychika; niepokój, narastanie lęku, niestabilność emocjonalna.