RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 116469 (22) Data zgłoszenia: 23.11.2006 (19) PL (11) 64310 (13) Y1 (51) Int.Cl. A61D 19/02 (2006.01) (54) Aparat do sztucznej inseminacji matek pszczelich (43) Zgłoszenie ogłoszono: 26.05.2008 BUP 11/08 (73) Uprawniony z prawa ochronnego: Iwanow Zdzisław, Żaby, PL (45) O udzieleniu prawa ochronnego ogłoszono: 31.03.2009 WUP 03/09 (72) Twórca(y) wzoru użytkowego: Zdzisław Iwanow, Żaby, PL PL 64310 Y1
2 PL 64 310 Y1 Opis wzoru Przedmiotem wzoru użytkowego jest aparat do sztucznej inseminacji matek pszczelich. Cechą charakterystyczną stosowanych obecnie aparatów są dwie pionowe kolumny połączone poprzeczną, poziomą listwą lub umocowane do poziomej płyty. Całość podparta jest z dwu stron wspornikami. Na lewej kolumnie, niższej osadzony jest blok mocujący uchwyt lewego haka, służącego do rozciągania pszczoły. Na prawej kolumnie, wyższej, umieszczony jest, niżej, blok mocujący uchwyt prawego haka i powyżej blok mocujący uchwyt strzykawki. Wszystkie te bloki mają możliwość przesuwu, z pewnym tarciem, wzdłuż kolumn jak i obrotu wokół nich. Uchwyty, zarówno haków, jak i strzykawki mają możliwość obrotu w płaszczyźnie prostopadłej do podstawy. Mechanizmy obrotu uchwytu strzykawki są różne. W czechosłowackim opisie patentowym nr 249243, pokazany jest mechanizm, w którym obrotu uchwytu strzykawki dokonuje się za pomocą poziomego pokrętła, poprzez specjalne przekładnie. W polskich rozwiązaniach, uchwyt strzykawki jest najczęściej obracany dźwignią przymocowaną do niego sztywno, przez co pozwala również obracać go wokół kolumny. Jest on obsługiwany przez inseminatora lewą ręką, podczas gdy prawą obsługuje mocowanie matki i strzykawkę. Uchwyt strzykawki ma możliwość ruchu wzdłużnego, specjalnym pokrętłem. Sposób przeniesienia ruchu obrotowego na posuwisty mocowania strzykawki, lub samej strzykawki, jest różny np. cierny, linkowy (jak skala w starych odbiornikach), zębaty, przy czym zęby nacinane są na samej strzykawce, która jest umieszczona w odpowiednim gnieździe i poruszana zębatką. Bloki uchwytów haków obracane są wokół kolumn samymi uchwytami, co jest możliwe, bo uchwyt haka ma możliwość obrotu, poza obrotem wokół kolumny, tylko w płaszczyźnie prostopadłej do podstawy. W znanym, niestosowanym obecnie, aparacie dr Andrzeja Zawilskiego, uchwyty haków montowane były w specjalnych kulach, umocowanych w specjalnych uchwytach, które pozwalały na poruszanie uchwytem haka w ramach pewnego stożka. Nie przeszkadzało to w obrocie wokół kolumny. Pozycję, na poziomej płycie, czy listwie, bloku matecznego, gdzie na odpowiednim króćcu mocuje się tuleję z matką, możną zwykle zmienić. W niektórych aparatach można również zmienić pozycję pionowych kolumn. Wymaga to, odblokowania odpowiednich śrub, czy nakrętek. Sam króciec bloku matecznego ma możliwość obrotu jedynie w płaszczyźnie pionowej do podstawy. Aparat do sztucznej inseminacji matek pszczelich, według wzoru użytkowego, zawierający dwa pionowe wsporniki, połączone poziomą listwą, gdzie na obu tych wspornikach zamocowane są uchwyty haków rozciągających pszczołę umieszczoną w kołpaku, zaś na jednym z nich zamocowany jest także uchwyt strzykawki, przy czym uchwyty zamocowane są przesuwnie i obrotowo względem pionowych wsporników, charakteryzuje się tym, że poszczególne uchwyty zawierają łożyska liniowe dla ich przemieszczania wzdłuż trzech wzajemnie prostopadłych osi xyz, zaś uchwyty obu haków rozciągających pszczołę, usytuowane są w ułożyskowanych tulejach, umieszczonych w wahliwych łożyskach kulowych o dzielonych obudowach, zamocowanych w pierścieniach o regulowanym zacisku, połączonych sztywno z obrotowymi, ułożyskowanymi tulejami obracającymi się na osi znajdującej się na karetce łożyska liniowego, którego szyna zamocowana jest, plecy do pleców do szyny łożyska liniowego przesuwu pionowego. Króciec mocowania kołpaka z matką pszczelą umieszczony jest obrotowo w ułożyskowanym otworze prostopadle do osi ułożyskowanej tulei obrotowej, obracającej się na osi znajdującej się na karetce łożyska liniowego, szyna którego zamocowana jest obrotowo, na jednym z końców, na osi znajdującej się na przedłużeniu szyny łożyska liniowego poziomego przesuwu przód - tył. Mocowanie strzykawki, lub połączonego z nią zbiornika znajduje się na ruchomej szynie łożyska liniowego, którego karetka zamocowana do wspornika umocowanego na ułożyskowanej tulei umieszczonej na osi znajdującej się na karetce innego łożyska liniowego, którego szyna umieszczona jest plecy do pleców do szyny łożyska liniowego zapewniającego przesuw poziomy. Przesuw szyny mocowania strzykawki realizowany jest za pomocą zamocowanej do tej szyny zębatki, zazębionej z zębnikiem umieszczonym na wspólnej osi z pokrętłem. Zalety konstrukcji modelu użytkowego wynikają głównie z zastosowania łożysk liniowych i są następujące: Duża elastyczność w ustawieniu położenia poszczególnych bloków względem siebie i łatwość zmiany konfiguracji poprzez przesuw szyny lub karetki odpowiedniego łożyska liniowego, bez konieczności blokowania śrubą lub nakrętką. Duża liczba stopni swobody poszczególnych bloków - możliwość przesuwu wzdłuż xyz. Konstrukcja mocowania króćca bloku matecznego - możliwość obrotu wokół własnej osi, wokół osi tulei, w której jest umieszczony i wokół osi na końcu szyny łożyska, wzdłuż której może się przemiesz-
PL 64 310 Y1 3 czać wraz z karetką - daje duże możliwości odpowiedniego ustawienia matki pszczelej względem strzykawki jak i względem mikroskopu, pod którym inseminacja jest wykonywana. Bez względu na położenie matki pszczelej możliwe jest odpowiednie ustawienie uchwytów haków i operowanie nimi. Możliwości takie daje umocowanie uchwytów w wahliwym łożysku kulowym, które dodatkowo, jako całość, może obracać się wokół osi umieszczonej na karetce łożyska liniowego przesuwnej po szynie umocowanej plecy do pleców na szynie łożyska bloku pozwalającego na przesuw góra - dół. Obrotowe zamocowanie bloku strzykawki na końcu szyny ustawionego pionowo łożyska liniowego nie wymaga wystającej ponad poziom bloku kolumny. Zastosowanie dwóch, połączonych poprzez umocowane plecy do pleców szyny łożysk liniowych przesuwu poziomego zwiększa możliwości ustawienia strzykawki w stosunku do matki pszczelej. Zastosowanie do przesuwu szyny, z umocowaną końcówką strzykawki, zębatki i zębnika o zębach śrubowych z małym modułem (0.5) i regulacją głębokości zazębienia, umożliwia precyzyjne operowanie końcówką igły stanowiącej zakończenie układu strzykawki i wprowadzanej w odpowiednie przewody matki pszczelej. Przedmiot wzoru użytkowego został uwidoczniony na rys, na którym Fig. 1 przedstawia widok z przodu, Fig. 2 - widok z góry, Fig. 3 - widok z tyłu, Fig. 4 - widok z boku bloku mocowania uchwytu haka, Fig. 5 - widok z boku bloku matecznego. Do podstawy 1 zamocowane są dwa wsporniki 2 i 3, zaś do nich przymocowana jest poziomo szyna 4 łożyska liniowego. Na szynie 4 umieszczone są dwie karetki 16 - bloków uchwytów haków i karetka 18 - bloku mocowania matki pszczelej. Do wyższego wspornika 2 zamocowana jest także karetka 27 łożyska liniowego pionowego przesuwu bloku strzykawki z szyną 5, na przedłużeniu której umieszczony jest obrotowo na osi 46 wspornik 43, na którym umocowana jest karetka 45 poziomego łożyska liniowego i na końcu szyny 44 tego łożyska, prostopadle do niej, poziomo, umieszczona jest karetka 26 następnego łożyska liniowego. Na szynie 42 tego łożyska umocowana jest, plecy do pleców, szyna 12 kolejnego łożyska liniowego z karetką 24. Na karetce 24 znajduje się umocowany obrotowo, na osi 29, wspornik 28. Na wsporniku 28, na tulejach dystansowych umieszczone jest łożysko liniowe z karetką 25 i szyną 6. Do szyny 6, wzdłużnie, w przestrzeni między wspornikiem 28, a szyną 6, umocowana jest zębatka 38 zębami śrubowymi, o małym module - 0.5. Do karetki 25 umocowana jest sztywno dźwignia 31 o kształcie litery L. Pozwala ona obracać karetką 25 z szyną 6, a jednocześnie całym blokiem strzykawkowym wokół osi 46. Do wspornika 28 umocowany jest, wraz z ułożyskowaniem, zębnik 47, poruszający, poprzez pokrętło 37, zębatkę 38. Pozwala to przesuwać szynę 6, z umocowaną na zaznaczonych schematycznie wspornikach 30 strzykawką, lub zakończony igłą zbiornik, połączony ze strzykawką, jeżeli ta jest umieszczona poza aparatem. Konstrukcja obu bloków uchwytów haków jest taka sama (Fig. 4). Do karetki 16, poruszającej się po poziomej szynie 4, umocowana jest karetka poziomego łożyska liniowego 41 z szyną 40. Na końcu szyny 40, prostopadle do niej i do podstawy aparatu, umocowana jest karetka następnego łożyska liniowego 15. Na szynie 39 tego łożyska umocowana jest, plecy do pleców, tej samej długości szyna 7 łożyska liniowego, na której znajduje się karetka 14. Taka kombinacja dwu łożysk zapewnia duży zakres regulacji położenia haka w stosunku do matki pszczelej, która jest umieszczana w specjalnym kołpaku, nakładanym na króciec 21 (Fig. 5). Do karetki 14 umocowana jest obrotowo, na osi, tuleja 32, na końcu której umieszczony jest pierścień 33, który można zaciskać odpowiednią nakrętką. W pierścieniu tym umieszczone jest, widoczne częściowo na Fig. 1, wahliwe łożysko kulowe z dzieloną obudową, na której znajdują się zaczepy mocujące do pierścienia. W łożysku tym znajduje się tuleja zawierająca dwa polimerowe łożyska cylindryczne, z których jedno może być zaciskane śrubą 36. W ten sposób można regulować opór przesuwu i obrotu uchwytu 34 haka. Hak jest częścią autonomiczną, nie wchodzi w zestaw aparatu. Blok mateczny, mocowania matki pszczelej, przedstawia Fig. 5. Do karetki 18, umieszczonej na poziomej szynie 4, przymocowana jest pionowo karetka 19 z szyną 8. Na końcu szyny 8, prostopadle do niej i do szyny 4, poziomo, umieszczona jest karetka 20 z szyną 10. Na przedłużeniu szyny 10 znajduje się oś obrotu 13, na której obrotowo zamocowana jest szyna 9, z umieszczoną na niej karetką 17. Na karetce 17, na osi umieszczona jest tuleja 11 z cylindrycznym, polimerowym łożyskiem. W końcowej części tulei, prostopadle do jej osi, znajduje się otwór, również z cylindrycznym, polimerowym łożyskiem, w którym umieszczony jest króciec 21. Górna jego część przystosowana jest do nakładania kołpaka z matką pszczelą. Poprzez przystosowany do podłączenia wężyka króciec 23, z kanałem połączonym z otworem w króćcu 21, doprowadzany jest dwutlenek węgla, usypiający matkę pszczelą. Dla uszczelnienia nakładanego kołpaka umieszczono oring 22.
4 PL 64 310 Y1 Zastrzeżenie ochronne Aparat do sztucznej inseminacji matek pszczelich, zawierający dwa pionowe wsporniki, połączone poziomą listwą, gdzie na obu tych wspornikach zamocowane są uchwyty haków rozciągających pszczołę umieszczoną w kołpaku, zaś na jednym z nich zamocowany jest także uchwyt strzykawki, przy czym uchwyty zamocowane są przesuwnie i obrotowo względem pionowych wsporników, znamienny tym, że poszczególne uchwyty zawierają łożyska liniowe dla ich przemieszczania wzdłuż trzech wzajemnie prostopadłych osi xyz, zaś uchwyty (34) obu haków rozciągających pszczołę, usytuowane są w ułoży skowanych tulejach (35), umieszczonych w wahliwych łożyskach kulowych o dzielonych obudowach, zamocowanych w pierścieniach (33) o regulowanym zacisku, połączonych sztywno z obrotowymi, ułożyskowanymi tulejami (32), obracającymi się na osi znajdującej się na karetce (14) łożyska liniowego, którego szyna (7) zamocowana jest, plecy do pleców do szyny (39) łożyska liniowego przesuwu pionowego, przy czym króciec (21), mocowania kołpaka z matką pszczelą, umieszczony jest obrotowo w ułożyskowanym otworze prostopadle do osi ułożyskowanej tulei obrotowej (11), obracającej się na osi, znajdującej się na karetce (17) łożyska liniowego, szyna (9) którego zamocowana jest obrotowo, na jednym z końców, na osi (13), znajdującej się na przedłużeniu szyny (10) łożyska liniowego poziomego przesuwu przód - tył, natomiast mocowanie strzykawki, lub połączonego z nią zbiornika znajduje się na ruchomej szynie (6) łożyska liniowego, którego karetka zamocowana jest do wspornika (28), umocowanego na ułożyskowanej tulei umieszczonej na osi (29), znajdującej się na karetce (24) innego łożyska liniowego, którego szyna (12) umieszczona jest plecy do pleców do szyny (42) łożyska liniowego zapewniającego przesuw poziomy, przy czym przesuw szyny (6) mocowania strzykawki realizowany jest za pomocą zamocowanej do tej szyny (6) zębatki (38), zazębionej z zębnikiem umieszczonym na wspólnej osi (47) z pokrętłem (37).
PL 64 310 Y1 5 Rysunki
6 PL 64 310 Y1
PL 64 310 Y1 7
8 PL 64 310 Y1
PL 64 310 Y1 9
10 PL 64 310 Y1 Departament Wydawnictw UP RP