Rynek biopaliw w Polsce stan obecny i prognozy w świetle posiadanego potencjału surowcowego i wytwórczego KAPE - 27--25 1
Uwarunkowania Niniejsza prezentacja dotyczy wyłącznie prognoz dla biokomponentów I generacji Podstawowe założenie to realizacja NCW w latach 27 214 na poziomie określonym uchwałami RM Kolejne założenie to substytucja paliw wyłącznie obecnie dostępnymi biokomponentami, wytwarzanymi z surowców krajowych (75%) Prognozy zostały sporządzone dla określonego poziomu zużycia paliw ciekłych, przy założeniu, że substytutem benzyn jest bioetanol, a oleju napędowego - estry. KAPE - 27--25 2
Produkcja i sprzedaż biokomponentów w tys. ton w latach 25 26 Bioetanol Estry Okres produkcji Rok Rok Dynamika 2 5 r. 2 6 r. 25 = 1 26 r. 25 r. Dynamika 25 = 1 biokomponenty wytworzone 88 848 127 76 1,44 72 71 641 1,27 sprzedaż ogółem 2 356 131 266 1,42 61 611 45 67 1,35 w tym podmiotom zagranicznym w tym podmiotom krajowym źródło: dane Urzędu Regulacji Energetyki (dynamika - obliczenia własne) 31 37 83 1,22 51 674 43 68 1,2 61 257 3 283 1,52 37 2 53 3,1 KAPE - 27--25 3
Biokomponenty w paliwach transportowych w latach 2-27 zużycie w transporcie ( w tys. ton) rok benzyny ON bioetanol estry udział % liczony wg wartości opałowej (27 - wg wartości objętości) 2 4 841, 2 343, 4,6,,35 2 1 4 484, 2 562, 52,4,,46 2 2 4 1, 2 4, 65,3,,57 2 3 3 41, 3 66, 6,1,,4 2 4 4 11, 4 33, 38,3,,2 2 5 3 15, 5 75, 42,8 17,1,47 26* 4 48, 6 42, 84,3 44,,2 27 I kwartał 1 25,1 1 886, 15,67 7,4 1,47% dla benzyn 27 - II kwartał 62,5 1 288,6 14,8 3,53,81/ 1,47/,26 27 - I półrocze 1 87,6 3 174,6 3,65 1,3,7/ 1,46/,33 27 - prognoza* 3 75,2 6 34,2 61,3 21,86,7/ 1,46/,33 - wartości szacunkowe; (przy założeniu gęstości: benzyna - 747kg/m3; bioetanol - 78kg/m3; ON - 832kg/m3; ester -= 875 kg/m3 Źródło: Raport dla Komisji Europejskiej za 26 r. oraz Raport Prezesa URE + obliczenia własne KAPE - 27--25 4
Biopaliwa ciekłe w transporcie, w wybranych flotach oraz zużyte przez producentów na potrzeby własne zużycie w tonach wyszczególnienie ogółem w tym estry ester (paliwo samoistne biopaliwa ciekłe w transporcie I kwartał 4,77 26,37 4, biopaliwa ciekłe w transporcie II kwartał 2 518,5 434,13 1 328,7 biopaliwa ciekłe w transporcie I półrocze 3 468,4 64,5 1 332,1 wybrane floty - I kwartał 1,32 3,85, wybrane floty - II kwartał 25, 11,8, wybrane floty I półrocze 44,32 15,65, producenci - I kwartał 64,66 11,33 6, producenci - II kwartał 24,3 1,31 1, producenci I półrocze 88,6 12,64 61, r-m biopaliwa - I kwartał 1 33,75 221,55 64, razem biopaliwa II kwartał 2 567,62 447,24 1 32,7 ogółem biopaliwa I półrocze 3 61,37 668,7 1 33,7 Źródło: Raporty Prezesa URE + obliczenia własne KAPE - 27--25 5
Produkcja bioetanolu rok zużycie benzyn silnikowych w tys. m3 w tym bioetanol w tys.m3 udział % (% objętościowy) 14 7 325 27,,37 15 8 332 63,,76 16 6 174 1, 1,63 17 6 61 11,6 1,65 18 6 672,8 1,5 1 7 77 83,2 1,7 2 6 88 51,4,75 21 6 233 66,4 1,7 22 5 645 82,8 1,47 23 5 453 76,2 1,4 24 5 564 48,5,87 25 5 151 54,2 1,5 26 5 326 16,8 2,1 27 - I kwartał 1 34 1, 1,47 27 - prognoza 5 35 7,4 1,47 Źródło: Lata 14-24 - dane GUS i MRiRW (obliczenia własne); Lata 25-26 - Raport za 26r. dla KE; Rok 27 - Raport Prezesa URE, (obliczenia własne). KAPE - 27--25 6
KAPE - 27--25 7, 2, 4, 6, 8, 1, 12, 1 4 1 5 1 6 1 7 1 8 1 2 2 1 2 2 2 3 2 4 2 5 2 6 I k w a r t a ł 2 7 - p r o g n o z a Użycie bioetanolu w paliwach transportowych w latch 14-27 w tys.m3
Prognoza zapotrzebowania na: biokomponenty, biopaliwa ciekłe oraz surowce rolnicze Narodowy Cel Wskaźnikowy; Prognoza zapotrzebowania na biokomponenty i biopaliwa; Prognoza zapotrzebowania na surowce rolnicze do produkcji biokomponentów i biopaliw. Czynniki limitujące areał upraw energetycznych; Skutki dla rolnictwa; KAPE - 27--25 8
Narodowy Cel Wskaźnikowy Rok 27-2,3 %; Rok 28 3,45 %; Rok 2 4,6 %; Rok 21 5,75 %; Rok 211 6,2 %; Rok 212 6,65 %; Rok 213 7,1 %; Rok 214 7,55 %. Obligatoryjny udział procentowy biokomponentów w rynku paliw ciekłych liczony wg wartości opałowej paliw źródło: Uchwały RM ustalające NCW na lata 28-213 oraz wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 28-214 KAPE - 27--25
Prognoza zapotrzebowania na biokomponenty w latach 27-22 rok 2 7 2 8 2 2 1 2 11 2 12 2 13 2 2 x Narodowy Cel Wskaźnikowy % wart. opał. 2,3 3,45 4,6 5,75 6,2 6,65 7,1 1, NCW % / V 3,68 5,52 7,36,21,3 1,65 11,37 16,1 benzyny tys. ton 3 8, 3 2, 3 86, 3 8, 3 8, 3 8, 3 8, 3 8, benzyna tys. m3 5 272, 5 12, 5 113, 5 33, 5 33, 5 33, 5 33, 5 33, zapotrz. na bioetanol NCW m3 14 123,46 286 766,5 376 537,64 463 37,73 4 566,6 535 825,47 572 84,33 85 752,58 % opałowy 2,3 3,45 4,6 5,75 6,2 6,65 7,1 1, NCW % / V 2,44 3,66 4,88 6,1 6,58 7,6 7,53 1,61 ON tys. ton 7 83, 8 22, 8 63, 8 8, 8 8, 8 8, 8 8, 8 8, ON tys. m3 266, 728, 1 213, 1 627, 1 627, 1 627, 1 627, 1 627, zapotrz. na estry - ogółem tys. m3 226,17 356,16 48,56 648,46 6,21 74,6 8,71 1 127,76 ON tys. m3 5 72, 5 72, 5 72, 5 72, 5 72, 5 72, 5 72, 5 72, zapotrz. na estry transport m3 13,61 2,42 27,23 34,4 376,35 43,67 43,8 67,2 -NCW dla roku 27 na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki; - NCW dla lat 28 213 na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów; -NCW dla roku 22 pakiet energetyczny UE; -zużycie benzyn i oleju napędowego na podstawie prognozy branży paliwowej do 21 roku z założeniem utrzymania w latach następnych zużycia paliw ropopochodnych na niezmienionym poziomie. -zużycie ON w transporcie na niezmienionym poziomie w analizowanym okresie czasu. KAPE - 27--25 1
Prognoza zapotrzebowania na surowce rolnicze rok 2 7 2 8 2 2 1 211 212 213 2 2 zapotrz. na bioetanol zapotrzebowanie na zboża (8% udział) % udział w rynku zbóż przy założeniu produkcji na poziomie 28 mln ton/rok lub alternatywnie zapotrzebow. na okopowe zapotrz. na estry (do ON ogółem) zapotrzebowanie na rzepak - 75 % potrzeb zapotrz. na estry (do ON w transporcie) zapotrzebowanie na rzepak - 75% potrzeb % udział w rynku rzepaku przy założeniu produkcji na poziomie 1,7 mln ton/rok tys. m3 14,12 286,77 376,54 463,37 4,57 535,83 572,8 85,75 tys. ton 465, 688,24 3,7 1112, 118,7 1285, 1372, 133,8 x 1,66% 2,46% 3,23% 3,7% 4,28% 4,5% 4,% 6,1% tys. ton 2 135,36 3 154,43 4 141,4 5 7,7 5 45,27 5 84,13 6 22,88 8 863,25 tys. m3 226,17 356,16 48,56 648,46 6,21 74,6 8,71 1 127,76 tys. ton 474,6 747,4 146,8 1361,77 1468,34 1574,2 1681,4 2368,3 tys. m3 13,61 2,42 27,23 34,4 376,35 43,67 43,8 67,2 tys. ton 23,18 43,78 586,38 732,8 7,34 847,71 5,6 1 274,74 x 17,25% 25,87% 34,4% 43,12% 46,4% 4,87% 53,24% 74,8% Prognoza na podstawie poziomu Narodowego Celu Wskaźnikowego (tabela Nr 5), przy założeniu, że: dla wytworzenie 1 l bioetanolu potrzeba około 3 kg zbóż lub 11 kg okopowych, a dla wytworzenia 1 l estru potrzeba około 2,8 kg nasion rzepaku, z zastrzeżeniem, że 25 % potrzeb surowcowych pokryte będzie olejami pochodzenia zwierzęcego i tańszymi olejami roślinnymi jak przykładowo sojowy i słonecznikowy oraz z gastronomii. KAPE - 27--25 11
Surowce wykorzystywane do produkcji spirytusu surowego w latach 24-26 Zboża - 72 82 % Melas buraczany - 1 1 % Ziemniaki - 2-4,5 % Inne - 3-4 % KAPE - 27--25 12
Powierzchnia zasiewów zbóż i rzepaku w latach 16-26 Wyszczególnienie 16-21 22 23 24 25 26 średnia za lata 22-26 Powierzchnia uprawy w tys. ha Zboża ogółem, w tym 8 751 8 258 8 126 8 325 8 255 8 353 8 263 - pszenica 2 585 2 414 2 38 2 311 2 218 2 176 2 285 - żyto 2 23 1 56 1 47 1 55 1 415 1 325 1 466 - owies 58 65 527 52 53 538 546 - jęczmień 1 131 1 51 1 16 1 14 1 113 1 221 1 83 - pszenżyto 63 44 86 1 5 1 15 1 17 1 76 - mieszanka zbożowa 1 414 1 365 1 454 1 461 1 436 1 53 1 462 - kukurydza 11 31 356 412 33 33 346 Rzepak 415 43 426 538 55 624 516 KAPE - 27--25 13
Wyszczególnienie Plony zbóż i rzepaku w latach 16-26 16-21 22 23 24 25 26 Plony w tonach z ha średnia za lata 22-26 Zboża ogółem, w tym: 2,1 3,25 2,87 3,55 3,25 2,61 3,11 - pszenica 3,43 3,85 3,4 4,28 3,5 3,24 3,75 - żyto 2,2 2,46 2,14 2,76 2,41 1, 2,35 - owies 2,44 2,46 2,24 2,74 2,46 1,2 2,36 - jęczmień 3,1 3,21 2,7 3,52 3,22 2,5 3,7 - pszenżyto 3,6 3,23 2,85 3,52 3,27 2,67 3,11 - mieszanka zbożowa 2,71 2,81 2,48 2,6 2,73 2,15 2,63 - kukurydza 5,82 6,16 5,2 5,6 5,74 4,26 5,43 Rzepak 2,13 2,17 1,86 3,3 2,64 2,61 2,46 KAPE - 27--25 14
Wyszczególnienie Zbiory zbóż i rzepaku w latach 16-26 16-21 22 23 24 25 26 średnia za lata 22-26 Zbiory w tys. ton Zboża ogółem, w tym: 25 426 26 838 23 347 2 562 26 844 21 76 25 677 - pszenica 8 857 34 7 858 82 8 771 7 5 8 575 - żyto 5 11 3 831 3 172 4 281 3 44 2 638 3 465 - owies 1 415 1 487 1 182 1 425 1 324 1 34 1 2 - jęczmień 3 45 3 37 2 832 3 571 3 581 3 162 3 33 - pszenżyto 2 121 3 48 2 812 3 723 3 3 3 17 3 336 - mieszanka zbożowa 3 826 3 836 3 68 4 327 3 16 3 426 3 823 - kukurydza 61 1 62 1 884 2 343 1 45 1 2 1 885 Rzepak 883 53 73 1 633 1 45 1 62 1 21 KAPE - 27--25 15
Wyszczególnienie 22/23 23/24 24/25 25/26 26/27 szacunek średnia 22-27 27/28 prognoza ZAPASY POCZĄTKOWE 3,8 2,6,8 4,4 3,5 3,2,5 PRODUKCJA 26,8 23,4 2,6 26, 21,8 25,7 27,5-28,5 IMPORT (PRZYWÓZ),8 1, 1, 1,. 3, 1,36 1 ZAPASY OGÓŁEM 31,4 27, 31,4 32,3 28,3 3,8 2, - 3, ZUŻYCIE KRAJOWE 27,6 26,1 26, 27,1 27, 26,76 26,7 spożycie 5,8 5,8 5,8 5,7 5,6 5,74 5,6 wysiew 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 zużycie przemysłowe 1,1 1,1 1,2 1,3 1,1 1,16 1,4 spasanie 17,6 16,4 15, 17,1 17,5 16, 16,8 straty i ubytki 1,3 1, 1,3 1,2 1, 1,16 1,1 EKSPORT (WYWÓZ) 1,2,1 1, 1,7,8,6,3 ZAPASY KOŃCOWE 2,6,8 4,4* 3,5**,5** 2,36 2, - 3,** *łącznie z kukurydzą Źródło: dane GUS, IERiGŻ, obliczenia własne ARR BILANS ZBÓŻ W LATACH 22/23-27/28 (w mln ton) **łącznie z zapasami interwencyjnymi KAPE - 27--25 16
Szacunkowe możliwości krajowej produkcji rzepaku Wyszczególnienie Powierzchnia uprawy (tys. ha) Etap realizacji programu aktualnie pośredni docelowy 55-65 75-85 1-12 Plon (t/ha) 2,4 2,6 2,6 2,8 2,8-3, Zbiór (tys. t) 132-16 15-238 28-36 Zużycie na konsumpcję (tys. t) 85 85 85 Możliwość przeznaczenia na biodiesel (tys. t) 47-84 11-153 15-275 Oceniano, że etap pośredni możliwy jest do osiągnięcia w latach 2 211 życie wyprzedza założenia zasiewy rzepaku ozimego do zbiorów w 27 r. wyniosły powyżej 7 tys. ha, a zbiory szacowane są na 1,8 1, mln ton; Termin osiągnięcia etapu docelowego, oznaczającego maksymalne wykorzystanie areału do produkcji rzepaku zależy od wielu czynników ocenia się, że dojście do tego poziomu realne jest około 215 roku. KAPE - 27--25 17
Zadeklarowana powierzchnia upraw energetycznych (dane ARiMR) roślina uprawna Plon reprezentatywny (dt/ha) Liczba wniosków z Powierzchnia rośliny uprawnej [ha] deklaracją roślin energetycznych* umowa** deklaracja*** burak cukrowy 4 dt korzeni / ha 71 6,71 14,11 ziemniak 175 dt bulw/ha 4 1,8 RAZEM OKOPOWE X 75 8,51 14,11 jęczmień jary 31 21 266,22 3,42 jęczmień ozimy 31 17 151,51 3,77 kukurydza (w domyśle pastewna) 55 ziarna lub 7 zielonej masy / ha 28 18 5,62 4 1,82 owies 24 128 1 541,1 42,31 proso 23 2 17,62 3,1 pszenica jara 38 46 851,5 3, pszenica ozima 38 136 5 388,73 423,77 pszenżyto jare 27 65 2 166,68 15,7 pszenżyto ozime 27 26 6 875,14 1 562,3 żyto jare 24 88 1 7,15 5,88 żyto ozime 24 545 17 153,73 2 52,2 RAZEM ZBOŻA X 1 588 54 271,18 287,72 len oleisty 1 dt nasion/ha 3 134,67 45,47 lnianka siewna (lnicznik) 1 dt nasion/ha 2 18,5 lnianka (lnica) pospolita 1 dt nasion/ha 1 1,54 rzepak jary 25 dt ziarna/ha 22 3 631,12 56,27 rzepak ozimy 25 dt ziarna/ha 7 82 15 67,5 1 81,18 rzepik 25 dt ziarna/ha 5 3,23,84 KAPE - 27--25 18 RAZEM OLEISTE X 7 322 1 468,6 11 66,26
Liczba wytwórców oraz liczba rolników wpisanych do rejestrów prowadzonych przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego zgodnie z zapisami ustawy z dnia 25 sierpnia 26 roku o biokomponentach i biopaliwach ciekłych Liczba wytwórców wpisanych do rejestru w tym: 31 marca 27 (koniec I kwartału) 3 sierpnia 27 14 2 wytwórców produkujących bioetanol 18 16 wytwórców produkujących estry metylowe 57 4 wytwórców produkujących czysty olej roślinny 4 4 wytwórców wprowadzających biokomonenty do obrotu 7 8 Liczba rolników wpisanych do rejestru - 1 Zadeklarowana zdolność produkcyjna przedsiębiorców wytwarzających biokomponenty 31 marca 27 w tys. ton Zadeklarowane zdolności produkcyjne: (koniec I kwartału) 3 sierpnia 27 - wytwórców produkujących bioetanol 57 62 - wytwórców produkujących estry metylowe 772 673,2 - wytwórców produkujących czysty olej roślinny 434 434 - maksymalna ilość biopaliw do wytwarzania których uprawniony 71 728 litrów jest rolnik dane w litrach KAPE - 27--25 1
Podsumowanie Rolnictwo ze zbiorów 27 roku dostarczyło na rynek surowce w ilości przekraczające potrzeby branży paliwowej niezbędne do realizacji: NCW w roku bieżącym i części NCW roku 28 (wynikającej z sezonowości dostaw tych surowców) bez uszczerbku w dostawach dla potrzeb przemysłu spożywczego i paszowego. Surowce te są (były dostępne) po cenach rynkowych; Producenci rolni wykazali duże zainteresowanie uprawami roślin na cele energetyczne uprawniona jest ocena, że zainteresowanie rolników było większe od zainteresowania podmiotów odpowiedzialnych za realizację celów wynikających z potrzeb środowiska i szeroko rozumianej energetyki; Zabezpieczenie potrzeb surowcowych do wytarzania biokomponentów w ilości niezbędnej dla realizacji NCW dla lat 28/2 w dużej mierze przesądzają zdarzania i decyzje obecnie podejmowane przez wszystkie zainteresowane strony. Bazy surowcowej dla produkcji biokomponentów nie tworzy się z dnia na dzień. KAPE - 27--25 2
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Kazimierz Żmuda - MRiRW (kazimierz.zmuda@minrol.gov.pl) KAPE - 27--25 21